Κυτταρίνη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τρισδιάστατη απεικόνιση κυτταρίνης (μαύρο: άνθρακας, κόκκινο: οξυγόνο, λευκό: υδρογόνο)

Η κυτταρίνη (αγγλ. cellulose) είναι ο κυριότερος πολυσακχαρίτης που απαντάται στον πλανήτη Γη. Συγκροτεί τους φυτικούς ιστούς και βρίσκεται σε ποσοστό συνήθως από 33% έως 50% στη μάζα τους. Αποτελείται από 3.000 ή και περισσότερα μόρια γλυκόζης που ενώνονται με γλυκοζιτικούς δεσμούς και σχηματίζουν ευθείες αλυσίδες[1], τις αλυσίδες κυτταρίνης. Απαντάται συνήθως μαζί με τη λιγνίνη, αλλά σε ορισμένα φυτά βρίσκεται και μόνη της (βλ. βαμβάκι).

Παρουσία στη φύση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η κυτταρίνη είναι η πιο διαδεδομένη οργανική ένωση στον πλανήτη καθώς, όντας δομικός πολυσακχαρίτης των φυτών, αποτελεί το κύριο δομικό συστατικό του κυτταρικού τοιχώματος των φυτικών κυττάρων. Οι ευθυτενείς, μεγάλου μήκους αλυσίδες της κυτταρίνης συνδέονται μεταξύ τους με δεσμούς υδρογόνου, σχηματίζοντας έτσι δέσμες που με τη σειρά τους διαπλέκονται σε πολύ ισχυρά πλέγματα.

Η κυριότερη πηγή κυτταρίνης απαντάται στο ξύλο (ξύλωμα) των δένδρων, ιδίως των δασικών οικοσυστημάτων. Στο ξύλο, η κυτταρίνη βρίσκεται σε ποσοστό 40-45% και συνδέεται χημικώς με ημικυτταρίνες και λιγνίνη για την παραγωγή των ξυλωδών ιστών.

Ο ρόλος της στην πέψη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ορισμένοι οργανισμοί, κυρίως φυτά και ζώα, δεν διαθέτουν το κατάλληλο ένζυμο στο πεπτικό τους σύστημα για την υδρόλυσή της, έτσι δεν μπορούν να πέπτουν την κυτταρίνη. Επίσης η κυτταρίνη, αν και σχεδόν άπεπτη από τον οργανισμό, έχει μεγάλη σημασία για το μηχανισμό της πέψης. Προωθεί την περισταλτική κίνηση των εντέρων και συμβάλλει στον καθαρισμό και την αφόδευσή τους. Η κυτταρίνη βοηθάει στην ανάπτυξη της φυσιολογικής εντερικής χλωρίδας και παίζει ρόλο στην εξομάλυνση του μεταβολισμού της χοληστερίνης, αλλά και της γλυκόζης, δεδομένου ότι οι ίνες της κυτταρίνης θα καθυστερήσουν την γρήγορη απορρόφηση της γλυκόζης, και έτσι δεν θα έχουμε δυσάρεστα pic (υψηλά επίπεδα). Τώρα τελευταία, η προσοχή στρέφεται στο ρόλο, που έχουν για την πρό­ληψη ορισμένων σύγχρονων ασθενειών οι λεγόμενες φυτικές ίνες, όπου ανήκει και η κυτταρίνη.

Αποτελείται από μόρια D-γλυκόζης ενωμένα μεταξύ τους με β-D(1-4) γλυκοζιτικό δεσμό, ο οποίος σχηματίζεται μεταξύ του ημιακεταλικού υδροξυλίου του ενός μορίου και του -ΟΗ του 4ου ατόμου άνθρακα του άλλου μορίου.

Μόνη της ή με άλλες ενώσεις (κυρίως τη λιγνίνη και την ημι-κυτταρίνη) δημιουργεί τα κυτταρικά τοιχώματα των φυτών, που αποτελούν τον ''σκελετό'' του κάθε κυττάρου.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. http://antoine.frostburg.edu/chem/senese/101/consumer/faq/what-is-cellulose.shtml