Ιαματικές πηγές της Ελλάδας

Θέρμη στην νήσο Κω

Η Ελλάδα, λόγω και του ηφαιστειογενούς εδάφους πολλών περιοχών της, διαθέτει πληθώρα μεταλλικών και ιαματικών πηγών, άλλες από τις οποίες είναι αξιοποιημένες και άλλες όχι. Συνολικά έχουν καταμετρηθεί πάνω από 750 ιαματικές πηγές, από τις οποίες είναι αξιοποιημένες και επισκέψιμες περίπου οι 150-180. Οι ιαματικές πηγές διαφοροποιούνται με βάση τα μεταλλικά και χημικά στοιχεία και τη θερμοκρασία του νερού, αλλά και τις λοιπές ιδιότητές του. Έτσι υπάρχουν νερά χλωρονατριούχα ή υδροχλωρονατριούχα, όξινα, ραδιούχα, θειούχα κλπ. Με βάση τα στοιχεία αυτά, οι ειδικοί έχουν κατατάξει τις πηγές σύμφωνα και με τις παθήσεις για τις οποίες ενδείκνυνται. Στις μέρες μας ο Σύνδεσμος Δήμων Ιαματικών Πηγών Ελλάδας έχει αποδυθεί σε μια συστηματική προσπάθεια για το χαρακτηρισμό και την αδειοδότηση (με βάση τις σύγχρονες πλέον προδιαγραφές) των ιαματικών πηγών με στόχο την ενίσχυση του θερμαλιστικού τουρισμού στη χώρα μας.

Μυθολογικά και ιστορικά στοιχεία

Το νερό ανέκαθεν δημιουργούσε μυθολογικούς συνειρμούς στους πολιτισμούς. Οι αρχαίοι Έλληνες προσωποποιούσαν το υγρό στοιχείο, το οποίο συνδεόταν με θεότητες, νύμφες, ήρωες και μυθικά όντα. Κατεξοχήν θεός των ιαματικών πηγών ήταν ο Ασκληπιός, του οποίου η λατρεία, με αφετηρία την Τρίκκη (σημερινά Τρίκαλα) του 7ου αι.π.Χ., εξαπλώθηκε στον ελλαδικό χώρο τον 6ο-5ο αιώνα π.Χ. Τα Ασκληπιεία της Επιδαύρου και της Κω ήταν από τα πιο φημισμένα του αρχαίου κόσμου και συνδέονταν με λουτρά, τα οποία συνιστούσαν καθοριστικό μέρος της θεραπείας. Άλλες θεότητες που σχετίζονταν με ιαματικές πηγές ήταν η Θερμία Άρτεμις και ο Θέρμιος Απόλλων, Στα αρχαιότερα καταγεγραμμένα ιαματικά λουτρά συγκαταλέγονται αυτά των Θερμοπυλών, όπου κατά την ομηρική παράδοση λουζόταν ο Ηρακλής, της Αιδηψού, του Καϊάφα, της Θερμής στη Λέσβο, της Τριχωνίδας (Μυρτιάς), της Ωραίας Ελένης και της Κω.

Ιαματικά λουτρά στον ελληνικό χώρο ανά περιοχή

Σχεδόν όλοι οι νομοί της Ελλάδας διαθέτουν ιαματικές πηγές και αρκετοί και οργανωμένα ιαματικά λουτρά.

Θράκη και Ανατολική Μακεδονία

• Σαμοθράκη

Στα Θέρμα (ή αλλιώς Ψαρόθερμα ή Ψαροθέρμια) της Σαμοθράκης υπάρχουν οργανωμένα ιαματικά λουτρά, ανδρικά και γυναικεία, με νερά υπέρθερμα (με θερμοκρασία στην πηγή περί τους 100 βαθμούς Κελσίου και στις πισίνες περί τους 40 βαθμούς Κελσίου), ασθενώς ραδιενεργά. Ενδείκνυνται για ρευματοπάθειες, γυναικολογικές παθήσεις, δευτερογενείς δερματοπάθειες και περιφερειακές αγγειοπάθειες. Υπάρχουν και εγκαταστάσεις ποσιθεραπείας που στοχεύει στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας.

• Τραϊανούπολη (Αλεξανδρούπολη)

Τα Οθωμανικά λουτρά της Τραϊανούπολης επάνω στο ρωμαϊκό κτίσμα

Η Τραϊανούπολη, όπως μαρτυρεί το όνομά της, κτίστηκε από τον αυτοκράτορα Τραϊανό τον 2ο αι. μ.Χ. Τα ιαματικά νερά ήταν γνωστά ήδη από την εποχή εκείνη και ο αυτοκράτορας φρόντισε να δημιουργήσει θέρμες για την αξιοποίησή τους. Δεν έχουμε πολλές μαρτυρίες για τη βυζαντινή εποχή, όμως οι Οθωμανοί σίγουρα συνέχισαν τη ρωμαϊκή παράδοση, αφού είναι ορατά και σήμερα κατάλοιπα λουτρού του 14ου αιώνα, που θεωρείται κτίσμα του Γαζή Εβρενός (Χάνα Τραϊανούπολης). Το 1962 δημιουργήθηκαν και νέες εγκαταστάσεις με σύγχρονες προδιαγραφές, οι οποίες λειτουργούν ως τις μέρες μας με ευθύνη του Δήμου Αλεξανδρούπολης κοντά στο χωριό Λουτρό. Το νερό της Τραϊανούπολης χαρακτηρίζεται ως υπέρθερμο, χλωρονατριούχο, υποτονικό, ασθενώς ραδιενεργό, που ενδείκνυται για χρόνιες ρευματοπάθειες, παθήσεις των νεφρών και του ουροποιητικού συστήματος, δερματοπάθειες, παθήσεις του αναπνευστικού, της χολής και του ήπατος.

• Γενησαίας (Ποταμιάς) Δήμου Αβδήρων

Τα Άβδηρα, πατρίδα πολλών πνευματικών ανδρών της αρχαιότητας, όπως ο Δημόκριτος και ο Λεύκιππος, βρίσκονται σε περιοχή πλούσια σε νερά, κοντά στη Λίμνη Βιστωνίδα, ανάμεσα στην Ξάνθη και την Κομοτηνή. Το ιαματικό νερό της περιοχής, που αναβλύζει σε θερμοκρασία 56-70°C είναι υπέρθερμο, χλωρονατριούχο, όξινο, υποτονικό και ασθενώς ραδιενεργό και ενδείκνυται για ρευματοπάθειες, νευραλγίες, γυναικολογικές παθήσεις και αλλεργικές δερματοπάθειες.Η περιοχή ενδείκνυται για συνδυασμό ιαματικού τουρισμού με άλλες μορφές τουρισμού, όπως οι δραστηριότητες στη φύση, η παρατήρηση άγριας πανίδας (κυρίως πτηνών στο Πόρτο Λάγος) και ο πολιτιστικός τουρισμός στον αρχαιολογικό χώρο και τον ιστορικό οικισμό των Αβδήρων.

• Παρανέστι Δράμας

Στα Θέρμια, 25 χλμ από το Παρανέστι της Δράμας, όπως μαρτυρεί η ονομασία αλλά και τα κατάλοιπα παλαιότερου πέτρινου λουτρικού συγκροτήματος, υπάρχει ιαματική πηγή που περιβάλλεται από μοναδικής ομορφιάς φυσικό περιβάλλον. Το νερό αναβλύζει στους 54°C και χαρακτηρίζεται ως υπέρθερμο Νa-Ca-ΗCΟ3-Κ-Li-Βr-F-CΟ2 υποτονικό, ασθενώς ανθρακούχο και ασθενώς ραδιενεργό. Ο Δήμος Παρανεστίου κάνει προσπάθειες για τη δημιουργία εγκαταστάσεων θερμαλιστικού τουρισμού στην περιοχή.

• Κρηνίδες

Άποψη του πηλοθεραπευτηρίου των Κρηνιδών

Οι Κρηνίδες (πρώην κοινότητα Φιλίππων) απέχουν 13 χλμ από την Καβάλα και 20 από τη Δράμα, επάνω στον αυτοκινητόδρομο που συνδέει τις δύο πόλεις. Η περιοχή εξελίσσεται σε πόλο τουριστικής έλξης χάρη στον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων που το 2016 ανακηρύχθηκε μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την UNESCO. Η περιοχή σήμερα ανήκει στον καλλικρατικό δήμο Καβάλας, ο οποίος έχει και την ευθύνη για τη λειτουργία του λουτροθεραπευτηρίου και πηλοθεραπευτηρίου της περιοχής. Το νερό στις Κρηνίδες αναβλύζει στους 29°C και χαρακτηρίζεται υπόθερμο, υποτονικό Ca-Mg-HCO3. Η ιδιαιτερότητά του έγκειται στην δημιουργία ιαματικής λάσπης, που ενδείκνυται για γυναικολογικές και δερματικές παθήσεις. Στο πηλοθεραπευτήριο λειτουργεί και κανονικός λουτήρας εντός των ιστορικών οθωμανικών εγκαταστάσεων (μικρό χαμάμ) που ανακαινίστηκε. Στην περιοχή υπάρχουν τουριστικές υποδομές (κάμπινγκ, ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια), ενώ υπάρχει δυνατότητα ποδηλασίας, φυσιολατρικών εκδρομών και αρχαιολογικών περιπάτων.

Κεντρική Μακεδονία

• Θερμά Σερρών

Στην περιοχή της Βισαλτίας, σε απόσταση περίπου 22 χιλιομέτρων από τις Σέρρες και λίγο έξω από την Νιγρίτα, βρίσκεται η ιαματική πηγή Θερμών. Εκτός από τα θερμά λουτρά, που αναβλύζουν σε θερμοκρασία 35-36 βαθμών Κελσίου, υπάρχει και πηγή μεταλλικού νερού που χαρακτηρίζεται ως αλκαλική οξυπηγή. Το μεταλλικό νερό, ιδιαίτερα κατάλληλο για ποσιθεραπεία παθήσεων του γαστρεντερολογικού, εμπλουτίζεται με ανθρακικό και εμφιαλώνεται.

• Σιδηρόκαστρο

Καταρράκτες στο Σιδηρόκαστρο

Στο δήμο Σιντικής Σερρών, επτά χιλιόμετρα από το Σιδηρόκαστρο, στο οικισμό Λουτρά, λειτουργεί υδροθεραπευτήριο και πηλοθεραπευτήριο, του οποίου η ιστορία ανάγεται στους βυζαντινούς χρόνους. Το νερό, που αναβλύζει σε θερμοκρασία 43-77°C, χαρακτηρίζεται υποτονικό (χημική σύσταση:Na- Ca- K- HCO3- F-B) και ενδείκνυται για ρευματοπάθειες, μυαλγίες, παθήσεις των αρθρώσεων αλλά και γυναικολογικές παθήσεις. Σημαντικό προσόν των συγκεκριμένω πηγών είναι ότι λειτουργούν όλο το χρόνο και είναι ανοικτές 24 ώρες το 24ωρο.

• Άγκιστρο

Ο δήμος Σιντικής διαθέτει και δεύτερη σημαντική ιαματική πηγή, αυτή του Άγκιστρου. Το ομώνυμο χωριό έχει μάλιστα καταφέρει να εξαλείψει την ανεργία, συσπειρώνοντας τις επαγγελματικές του ασχολίες γύρω από τα λουτρά. Το ιαματικό νερό χαρακτηρίζεται ολιγομεταλλικό, νατριούχο, ασβεστούχο, θειϊκό, οξυανθρακούχο, καλιούχο, φθοριούχο, υποτονικό και ενδείκνυται για ρευματοπάθειες, κινητικά προβλήματα, δερματοπάθειες και παθήσεις του νευρικού συστήματος.

• Νέας Απολλωνίας

Η θέα στη λίμνη Βόλβη από το υδροθεραπευτήριο Νέας Απολλωνίας

Τα ιαματικά λουτρά Νέας Απολλωνίας βρίσκονται στη νότια όχθη της λίμνης Βόλβης. Σε κοντινή τοποθεσία δίδαξε ο Απόστολος Παύλος και λειτουργούσαν λουτρά από την Οθωμανική περίοδο. Σήμερα έχει διαμορφωθεί η λουτρόπολη της Νέας Απολλωνίας, όπου υπάρχει δυνατότητα διαμονής σε θερμαλιστικό ξενοδοχείο, σε μπάνγκαλοους ή και σε ενοικιαζόμενα δωμάτια στο χωριό, ενώ μπορεί κανείς να απολαύσει και φυσιολατρικές δραστηριότητες.

• Λουτρά Λαγκαδά

Ο ομαδικός λουτήρας Άρτεμις στο συγκρότημα ιαματικών λουτρών Λαγκαδά

Τα ιαματικά λουτρά Λαγκαδά είναι μια οργανωμένη λουτρόπολη λίγο έξω από την κωμόπολη του Λαγκαδά. Η ιστορία της ανάγεται στους βυζαντινούς χρόνους, όταν ο ιατρός Ιουστινιανός διέγνωσε τις ιαματικές της ιδιότητες και έκτισε τους πρώτους λουτήρες, που είναι ορατοί και σήμερα. Τα λουτρά βρίσκονταν σε χρήση ως και την οθωμανική περίοδο, οπότε και επαυξήθηκαν και με δεύτερο λουτρικό συγκρότημα, επίσης σε χρήση στις μέρες μας. Το 1925 τα λουτρά ανακαινίστηκαν με μια χροιά κοσμοπολιτισμού της εποχής. Το νερό του Λαγκαδά χαρακτηρίζεται ως υπόθερμο (χημική σύσταση:Cl- Na- K-Br-I-B- Sr- Li) και ενδείκνυται για νεφροπάθειες, ρευματοπάθειες, γυναικολογικές παθήσεις και δερματοπάθειες. Εκτός από τους κλειστούς λουτήρες, ατομικούς και ομαδικούς, το συγκρότημα διαθέτει και δύο πισίνες, η μία ολυμπιακών διαστάσεων, που είναι κατάλληλες για προπόνηση αθλητών κολύμβησης αλλά και για χρήση κατά τους θερινούς μήνες. Ο περιβάλλων χώρος είνια εξαιρετικά διαμορφωμένος, διαθέτει εστιατόριο, σνακ μπαρ, παιδικές χαρές και πάρκο. Το ξενοδοχείο "Μέγας Αλέξανδρος" είναι κλειστό και υπό ανακαίνιση.

• Ιαματικές πηγές Δουμπιά Αγ. Αποστόλων

Οι πηγές Δουμπιά παρέχουν αποκλειστικά φυσικό ανθρακούχο μεταλλικό νερό το οποίο εμφιαλώνεται και διατίθεται στην αγορά.

• Ιαματικές πηγές Γιάνες Κιλκίς

Στη θέση Μεγάλη Βρύση, κοντά στο σπήλαιο Κιλκίς και εντός αρχαιολογικού χώρου υπάρχει φυσική ανάλβυση ψυχρού ιαματικού νερού (θερμοκρασία 15 βαθμών Κελσίου). Το νερό είναι κατάλληλο για ποσιθεραπεία για παθήσεις του γαστρεντερολογικού και του ουροποιητικού συστήματος.

• Πικρολίμνη Κιλκίς

Το όνομα του χωριού Πικρολίμνη παραπέμπει στο μαύρο πυθμένα της παρακείμενης λίμνης που οφείλεται στον φυσικό αλατούχο πηλό της. Η θερμοκρασία του νερού είναι περί τους 38°C και ο χαρακτηρισμός του είναι όξινο, μεταλλικό, υποτονικό. Οι υποδομές προσφέρουν δυνατότητες τόσο λουτροθεραπείας όσο και πηλοθεραπείας και οι παθήσεις που αντιμετωπίζονται είναι αρθρίτιδες, γυναικολογικές παθήσεις, ενοχλήσεις από παλαιά κατάγματα, μυαλγίες κ.ά. Η περιοχή διαθέτει τουριστικά καταλύματα και λοιπές τουριστικές υποδομές.

• Ιαματικά λουτρά Αγ. Παρασκευής Κασσάνδρας Χαλκιδικής

Στο νοτιότερο άκρο της χερσονήσου της Κασσάνδρας, μέσα σε πυκνό πευκοδάσος, βρίσκεται η τοποθεσία Λουτρά, που οφείλεται στην ιαματική πηγή της, την οποία οι ντόπιοι χρησιμοποιούσαν από πολύ παλιά. Το παλαιότερο μικρό υδροθεραπευτήριο αντικαταστάθηκε το 2000 από υπερσύγχρονο κτίριο που προσφέρει μεγάλη γκάμα υπηρεσιών. Το νερό της πηγής αναβλύζει σε θερμοκρασία 34,5°C και χαρακτηρίζεται θερμό (χημική σύσταση:Cl- Na- Br- HS-B-CO2), υποτονικό, ασθενώς ραδιενεργό.

• Πηγές Σέδες

Είκοσι χιλιόμετρα ανατολικά της Θεσσαλονίκης βρίσκεται η ιαματική πηγή Σέδες, γνωστή από την αρχαιότητα και με χρήση ως και τους βυζαντινούς χρόνους, όπως μαρτυρούν τα αρχαιολογικά κατάλοιπα. Το νερό είναι θερμό (χημική σύσταση:Na- Cl- K-Br- HS- B), υποτονικό και ενδείκνυται για ρευματοπάθειες, αρθροπάθειες, γυναικολογικές παθήσεις και μετατραυματικές καταστάσεις. Ωστόσο οι λουτρικές εγκαταστάσεις παραμένουν κλειστές από το 2008.

• Ιαματικά λουτρά Θέρμης Θεσσαλονίκης

Στα ανατολικά της Θεσσαλονίκης, βρίσκονται οι παλαιές λουτρικές εγκαταστάσεις της Θέρμης, μέσα σε φυσικό τοπίο του οποίου η ομορφιά ενισχύεται από το παρακείμενο φράγμα. Το νερό χαρακτηρίζεται χλιαρό (χημική σύσταση:Ca-HCO3- Na- Cl- Br-B)και θεωρείται κατάλληλο για την αντιμετώπιση καρδιαγγειακών παθήσεων και ρευματισμών. Τα κτίρια χρονολογούνται από την οθωμανική περίοδο ως τη δεκαετία του 1950 και είναι ιδιαίτερα αξιόλογα από αρχιτεκτονικής πλευράς. Ωστόσο, δυστυχώς, τις τελευταίες δεκαετίες έχουν εγκαταλειφθεί και κινδυνεύουν άμεσα.

• Πηγή Σουρωτής

Στο δήμο Θέρμης, επίσης, βρίσκεται η πολύ γνωστή πηγή φυσικού ανθρακούχου νερού Σουρωτή. Το νερό αναβλύζει στους 16 βαθμούς Κελσίου και χαρακτηρίζεται ψυχρό, όξινο, οξυανθρακικό, ασβεστούχο, μαγνησιούχο, σιδηρούχο, (χημική σύσταση:CO2, HCO3- Ca2+, Mg2+, Fe). Είναι κατάλληλο για ποσιθεραπεία προς αντιμετώπιση ήπιων περιφερικών αποφρακτικών αγγειοπαθειών, γαστρεντερολογικών παθήσεων, νεφρολιθιάσεων και ήπιας αναιμίας. Οι πρώτοι που εμφιάλωσαν το νερό της Σουρωτής ήταν οι Γάλλοι το 1917 και ακολούθησαν οι Σέρβοι στη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος το 1930 χαρακτήρισε το νερό της Σουρωτής εφάμιλλο ή και ανώτερο από αυτά του εξωτερικού.

• Λουτρά Πόζαρ ή Λουτρακίου

Λουτρά Πόζαρ Αριδαίας

Στον δήμο Αλμωπίας Ααριδαίας μέσα σε ένα τοπίο εκπληκτικού φυσικού κάλλους αναβλύζουν οι ιαματικές πηγές Λουτρακίου ή Πόζαρ (από τη σλάβικη ονομασία που σημαίνει θράκα). Η ιδιαιτερότητα των ιαματικών λουτρών είναι ότι το νερό κυλάει μέσα σε φυσικές κοιλότητες και καταρράκτες, έτσι ώστε οι λουόμενοι απολαμβάνουν όχι μόνο τις ευεργετικές του ιδιότητες (ομοιόθερμο με χημική σύσταση HCO3- Ca- Mg- K- B- As υποτονικό, ασθενώς ραδιενεργό) αλλά και το φυσικό τοπίο. Η περιοχή έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα από τουριστικής άποψης και διαθέτει σύγχρονα ξενοδοχεία, τα οποία παρέχουν επίσης δυνατότητες υδροθεραπείας, μασάζ, φυσικοθεραπείας κ.ο.κ.

Δυτική Μακεδονία

• Ξινό Νερό Φλώρινας

Στο Δήμο Αμύνταιου, περίπου 30 χλμ ΝΑ της Φλώρινας υπάρχει πηγή φυσικού μεταλλικού ανθρακούχου και ασβεστούχου νερού. Όπως και στη Σουρωτή, η πρώτη βιομηχανική εμφιάλωση έγινε στη διάρκεια του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου από τους Γάλλους. Το 1958 κατασκευάστηκε σύγχρονο εργοστάσιο εμφιάλωσης. Το νερό ενδείκνυται για παθήσεις του γαστρεντερολογικού και η εκμετάλλευσή του γίνεται από το 1992 από τη δημοτική επιχείρηση.

• Αετός Αμύνταιου

Το Λιμνοχώρι στις όχθες της λίμνης Ζάζαρης

Στον Αετό (Λιμνοχώρι) Αμύνταιου βρίσκεται φυσική ιαματική πηγή στις όχθες της λίμνης Ζάζαρης. Η περιοχή έχει δώσει δείγματα κατοίκησης ήδη από τη Νεολιθική περίοδο. Το ιαματικό νερό, το οποίο χαρακτηρίζεται υπόθερμο, με χημική σύσταση Na-HCO3-SO4-K-F-B υποτονικό, ασθενώς ραδιενεργό, διοχετεύεται σε λίθινους λουτήρες εντός παραδοσιακού κτίσματος, που ενδείκνυται για παθήσεις του πεπτικού και μυοσκελετικού συστήματος.

• Ιαματική πηγή Αμμουδάρας

Μόλις 2,5 χλμ από το Άργος Ορεστικό βρίσκεται η ιαματική πηγή Αμμουδάρας με νερό ψυχρό (χημική σύσταση:HCO3-Ca-Na-Mg- Cl), υδροθειούχο, υποτονικό, κατάλληλο για ρευματοπάθειες, αρθρίτιδες και παθήσεις του αναπνευστικού. Το υπάρχον υδροθεραπευτήριο χρονολογείται από το 1998 και λειτουργεί τους μήνες Μάιο ως Οκτώβριο. Στο χωριό υπάρχει και ξενώνας για τη διαμονή των λουομένων.

• Κιβωτός Γρεβενών

Ανάμεσα στα Γρεβενά και την Καστοριά βρίσκεται το χωριό Κιβωτός, κοντά στο οποίο αναβλύζει ιαματική πηγή, η οποίο ήταν γνωστή ήδη από την οθωμανική περίοδο. Υπάρχει μικρό υδροθεραπευτήριο. Το νερό χαρακτηρίζεται ψυχρό Na-Ca-K-Li-SO4-HCO3-Br-F-HS υποτονικό, ασθενώς ραδιενεργό.

Θεσσαλία

• Κόκκινο Νερό

Στην Αγιά Λάρισας, στο Δ.Δ. Μελιβοίας, βρίσκεται η μοναδική πηγή Κόκκινο Νερό, που πήρε το όνομα της από τα υδροξείδια σιδήρου που δίνουν στα πετρώματα ένα χαρακτηριστικό κοκκινωπό χρώμα. Το νερό είναι ψυχρό, αναβλύζει δηλαδή σε θερμοκρασία 17°C, και είναι κατάλληλο τόσο για ποσιθεραπεία όσο και για ψυχρά λουτρά. Ενδείκνυται ιδιαίτερα για παθήσεις του γαστρεντερολογικού και του ουροποιητικού.

• Λουτρά Σμοκόβου

Οι ιαματικές πηγές Σμοκόβου απέχουν 35 χλμ από την Καρδίτσα και είναι γνωστές και σε χρήση ήδη από τον 17ο αιώνα. Το νερό αναβλύζει σε θερμοκρασία 42°C και χαρακτηρίζεται υπέρθερμο (χημική σύσταση:HCO3- Na- HS- F) υποτονικό, ασθενώς ραδιενεργό. Οι ιαματικές του ιδιότητες είναι σπουδαίες και βοηθούν στην αντιμετώπιση πολλών παθήσεων, όπως οι ρευματισμοί, οι αρθροπάθειες, οι παθήσεις του αναπνευστικού, του πεπτικού, οι ενδοκρινολογικές ανεπάρκειες, οι δερματικές και γυναικολογικές παθήσεις. Το υδροθεραπευτήριο είναι από τα μεγαλύτερα της Ελλάδας. Μάλιστα η αξιοποίηση των θερμών πηγών αναφέρεται ότι ξεκίνησε στα μέσα του 17ου αιώνα από τους αδελφούς Στραβοένογλου, επιχειρηματίες στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες. Ενάμιση αιώνα αργότερα και ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων εκτίμησε τις ιαματικές ιδιότητες των λουτρών και έγινε θαμώνας τους. Η περιοχή ενδείκνυται για φυσιολατρικές εκδρομές, αλλά και για την επίσκεψη του ιστορικού οικισμού Ρεντίνα.

Ήπειρος

• Αμάραντος

Στα ελληνοαλβανικά σύνορα, κοντά στην Κόνιτσα βρίσκεται το χωριό Αμάραντος, όπου υδρατμοί (ατμίδες) αναβλύζουν από καρστικά ρήγματα. Έχουν διαμορφωθεί εγκαταστάσεις υδροθεραπείας ή καλύτερα ατμοθεραπείας. Οι ατμοθεραπείες προσφέρονται για καταπολέμηση παθήσεων του αναπνευστικού, του κυκλοφορικού, καθώς και για ρευματοπάθειες, αρθρίτιδες και νευραλγίες.

• Λουτρά Καβασίλων-Πυξαριάς

Στην ευρύτερη περιοχή της Κόνιτσας, στις όχθες του Σαραντάπορου, βρίσκονται τα ιαματικά λουτρά των Καβασίλων. Γνωστά από τη βυζαντινή περίοδο, αναβλύζουν σε θερμοκρασία περίπου 30 βαθμών Κελσίου και είναι θειούχα (χημική σύσταση:Cl-Na-Ca-HCO3-K-F-B). Το αρχικό κτίσμα καταστράφηκε από τους Γερμανούς στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο. Το κτίριο του 1964 καταστράφηκε επίσης από πυρκαγιά και αντικαταστάθηκε το 1990 από το υπάρχον λουτροθεραπευτήριο.

• Θειούχα Ιαματικά λουτρά Πρέβεζας

Στην τοποθεσία Παλιοσάραγα, κοντά στην παραλία Κυανή Ακτή της Πρέβεζας, όπου ο Αλή Πασάς είχε το θερινό του ανάκτορο,αναβλύζει υπόθερμο ιαματικό νερό. Δεδομένης της χημικής του σύστασης κατατάσσεται στην κατηγορία των ομοιόθερμων, ασθενώς χλωρονατριούχων, υδροθειούχων, βαριούχων, μαγνησιούχων, καλιούχων, μεταλλικών, υποτονικών νερών όπως επιβεβαιώνεται από προσεγμένες χημικές αναλύσεις. Ο ιαματικός φυσικός πόρος είναι ελεύθερος μικροβιακού φορτίου και περιέχει ελάχιστη φυσική ραδιενέργεια. Τα λουτρά Πρέβεζας ενδείκνυνται για παθήσεις όπως αυτές των ρευματικών και αυτοάνοσων νοσημάτων, της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, της οστεοαρθρίτιδας ισχίου και γόνατος, ρευματοπαθείων και δερματοπαθειών. Το 2013 ο δήμος Πρέβεζας αξιοποίησε την πηγή με δημιουργία υδροθεραπευτηρίου.

Δυτική Ελλάδα

• Αιτωλοακαρνανία
• Ιαματικά λουτρά Αγ. Βάρβαρου-Τρύφου

Σε απόσταση 17 χλμ από τη Βόνιτσα, κοντά στο χωριό Τρύφος, βρίσκεται ιαματική πηγή ψυχρού νερού (με χημική σύσταση: HCO3- Ca- Na- Cl-Sr-K-F), υδροθειούχου, υποτονικού. Η πηγή πήρε το όνομά της από τον τάφο του Αγίου Βαρβάρου, που ήταν αρχικά ληστής. Το νερό ενδείκνυται για δερματοπάθειες, ρευματισμούς και παθήσεις στομάχου. Τα τελευταία χρόνια δεν λειτουργεί το υδροθεραπευτήριο, αλλά το νερό είναι διαθέσιμο για ποσιθεραπεία, με ευεργετική δράση σε προβλήματα του γαστρεντερολογικού

• Ιαματικά λουτρά Λυσιμαχίας

Τα λουτρά της λίμνης Λυσιμαχίας ήταν γνωστά από την ελληνιστική περίοδο. Η Λυσιμαχία την εποχή εκείνη ήταν ενωμένη με τη λίμνη Τριχωνίδα. Ο βασιλιάς Λυσίμαχος, ένας από τους διαδόχους του Μεγάλου Αλεξάνδρου, είχε αναγνωρίσει τις ιαματικές ιδιότητες των πηγών και είχε ιδρύσει τα λουτρά, όπου παρεπιδημούσαν κατά καιρούς σημαντικές προσωπικότητες του ελληνιστικού κόσμου.Σήμερα είναι γνωστά με το όνομα Λουτρά Χέλοβας και δεν χρησιμοποιούνται. Στη νότια όχθη της λίμνης όμως, λειτουργεί το υδροθεραπευτήριο Μουρστιάνου, που προσπαθεί να εδραιωθεί στο χώρο της υδροθεραπείας. .

• Κόκκινο Στεφάνι ή Λουτρά Μυρτιάς

Η λίμνη Τριχωνίδα

Στις όχθες της Τριχωνίδας, κοντά στη Μυρτιά και το Θέρμο, βρίσκονται τα ιαματικά λουτρά με την ονομασία "Κόκκινο Στεφάνι". Το νερό είναι ψυχρό, υδροθειούχο, υποτονικό και ενδείκνυται για ρευματοπάθειες, εκζέματα, ισχιαλγίες και γυναικολογικές παθήσεις. Οι εγκαταστάσεις του λουτροθεραπευτηρίου ανακαινίστηκαν πρόσφατα και συνδυάζονται με τις τουριστικές υποδομές της Τριχωνίδας και του Θέρμου.

• Λουτρά Στάχτης

Τα Λουτρά της Στάχτης βρίσκονται στην Ορεινή Ναυπακτία και είναι γνωστά από την Αρχαιότητα, συνδέονται δε με το μυθολογικό κύκλο του Ηρακλή, όπως και άλλες τοποθεσίες της Αιτωλοακαρνανίας. Το υδροθεραπευτήριο βρίσκεται σε περιοχή φυσικού κάλλους, έκτασης 95 στρεμμάτων, και ο Δήμος Ναυπακτίας προσπαθεί τα τελευταία χρόνια να προχωρήσει σε ολοκληρωμένη τουριστική ανάπτυξη της περιοχής.

• Δυτική Πελοπόννησος
• Ιαματικές πηγές Πουρναρίου (αρχαίας Ηράκλειας)
• Οι ιαματικές πηγές του Πουρναρίου βρίσκονται στο ομώνυμο χωριό σε απόσταση 7 χιλιομέτρων από την Αρχαία Ολυμπία . Πρόκειται για πηγές οι οποίες αναφέρονται ήδη από τον Στράβωνα και τον Παυσανία ως ιαματικές, με την ονομασία "Ιωνίδες". Σύμφωνα με την αρχαία ελληνκή παράδοση πήραν το όνομά τους από τον Αθηναίο άρχοντα της πόλης Ίωνα, γιο του Γαργηττού. Κάθε μια από τις πηγές είχε όνομα κοινό με τις κόρες του Ίωνα. Τα ονόματα τους ήταν Ίασις, Πηγαία, Συνάλλασις και Καλλιφάεια. Αναγνωρίστηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα ως ιδιωτικές ιαματικές πηγές και λειτουργούσαν μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 1970. Αποτελούσαν πόλο έλξης επισκεπτών εντός και εκτός Ηλείας και πολύτιμη οικονομική βοήθεια για την κοινότητα και την ευρύτερη περιοχή.
• Λουτρά Καϊάφα

Το υδροθεραπευτήριο του Καϊάφα

Τα ιαματικά λουτρά Καϊάφα βρίσκονται κοντά στη Ζαχάρω Ηλείας. Αναβλύζουν σε σπήλαιο, στους πρόποδες του όρους Λαπίθα, και στην Αρχαιότητα ήταν αφιερωμένα στις Ανιγρίδες Νύμφες. Γύρω από τις πηγές απλώνεται η λίμνη Καϊάφα, εντός της οποίας υπάρχει νησίδα όπου έχουν κτιστεί θερμαλιστικές υποδομές. Το υδροθεραπευτήριο βρίσκεται και σήμερα στο άνοιγμα του σπηλαίου και μπορεί να μεταβεί κανείς σε αυτό με βάρκα. Τα λουτρά Καϊάφα άρχισαν να λειτουργούν το 1907, όταν ολοκληρώθηκε και η σιδηροδρομική σύνδεση με την Πάτρα. Το νερό είναι υδροχλωρονατριούχο με μεγάλη ποσότητα ελεύθερου υδρόθειου και αναβλύζει σε θερμοκρασία 32-35 βαθμών Κελσίου στο μεγάλο σπήλαιο και σε θερμοκρασία 29-34 βαθμών Κελσίου στο μικρό σπήλαιο. Είναι κατάλληλο για την αντιμετώπιση μυοσκελετικών και ρευματικών παθήσεων, καθώς και γυναικολογικών και δερματικών παθήσεων. Λειτουργεί τους μήνες Ιούνιο-Οκτώβριο.

Στερεά Ελλάδα

• Λουτρά Υπάτης

Η Φθιώτιδα είναι από τις προικισμένες περιοχές σε γεωθερμικά φαινόμενα και ιαματικές πηγές. Η Υπάτη, μια μικρή κωμόπολη-λουτρόπολη 19 χλμ βορειοδυτικά της Λαμίας, φημίζεται για τα ιαματικά λουτρά της, τα οποία λέγεται ότι ανέβλυσαν το 427 π.Χ. μετά από σεισμό. Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα, η τοποθεσία είχε ως προστάτιδα τη θεά Αφροδίτη. Το νερό της Υπάτης χαρακτηρίζεται ως υπόθερμο Cl-Na- Ca- HCO3- K-HS-CO2 υποτονικό, ασθενώς ραδιενεργό και ενδείκνυται για αγγειοπάθειες, καρδιοπάθειες, δερματοπάθειες και παθήσεις του νευρικού συστήματος. Λειτουργεί άρτια εξοπλισμένο υδροθεραπευτήριο με 59 λουτήρες και μια κολυμβητική δεξαμενή, που είναι επισκέψιμα όλο το χρόνο.

• Λουτρά Πλατυστόμου

Στην κωμόπολη της Μακρακώμης Φθιώτιδας, στους πρόποδες του όρους Όθρυς, οικοδομήθηκαν το 1929 εγκαταστάσεις θερμαλισμού για την αξιοποίηση των ιαματικών πηγών μεταλλικού νερού. Κατά την οικοδόμησή τους ανακαλύφθηκαν και κατάλοιπα αρχαίων λουτρικών εγκαταστάσεων, γεγονός που μαρτυρεί τη χρήση των πηγών και στην Αρχαιότητα. Το νερό αναβλύζει στους 32°C και χαρακτηρίζεται ως θερμό Na- Cl- B - υδροθειούχο, υποτονικό, ασθενώς ραδιενεργό, κατάλληλο τόσο για ποσιθεραπεία, με την οποία αντιμετωπίζονται παθήσεις του ήπατος και της χοληδόχου κύστης καθώς και του πεπτικού συστήματος, αλλά και για υδροθεραπεία για ρευματοπάθειες, αρθροπάθειες και δερματοπάθειες.

• Ιαματική πηγή Παλαιοβράχας

Επίσης κοντά στη Μακρακώμη, στη θέση Παλαιοβράχα, αναβλύζει ιαματική πηγή σε θερμοκρασία 26 βαθμών Κελσίου. Το νερό της πηγής διοχετεύεται σε ανοιχτές πισίνες, οι οποίες είναι επισκέψιμες από το κοινό τους θερινούς μόνο μήνες.

• Λουτρά Δρανίστας-Καϊτσας

Στο Δομοκό Φθιώτιδας, ανάμεσα στην Καρδίτσα και τη Λαμία, σε χαμηλό υψόμετρο και καταπράσινο τοπίο, βρίσκονται τα ιαματικά λουτρά Δρανίστας-Καϊτσας, τα οποία ήταν σε χρήση ήδη κατά την οθωμανική περίοδο. Η πρώτη φάση του υδροθεραπευτηρίου, που είναι ορατό και σήμερα, ανάγεται στα 1890. Το νερό αναβλύζει σε θερμοκρασία 22°C και είναι ψυχρό, Ca - Na - HCO3 - Br - F - υδροθειούχο, υποτονικό, κατάλληλο για την αντιμετώπιση ρευματισμών, αρθροπαθειών, παθήσεων του νευρικού συστήματος, κεφαλαλγιών, αυχενικού συνδρόμου και γυναικολογικών παθήσεων.

• Καμμένα Βούρλα

Στη στενή λωρίδα γης, μεταξύ Μαλιακού κόλπου και του όρους Καλλίδρομου, απλώνεται η λουτρόπολη των Καμμένων Βούρλων. Στην περιοχή αναβλύζει ιαματικό νερό σε διάφορες πηγές, με παραλλαγές στη χημική του σύσταση. Η θερμοκρασία του νερού κυμαίνεται από 30-42°C και χαρακτηρίζεται ως υπέρθερμο ραδιενεργό χλωριονατριούχο, ενίοτε δε και ως υδροθειο-χλωρονατριούχο. Οι παθήσεις για τις οποίες ενδείκνυται η υδροθεραπεία στα Καμμένα Βούρλα είναι οι χρόνιοι ρευματισμοί, οι αρθρίτιδες, οι γυναικολογικές παθήσεις, οι παθήσεις των νεφρών, οι παθήσεις του κυκλοφορικού και οι δερματοπάθειες. Υπάρχουν περισσότερες από μία ιαματικές πηγές. Τα τελευταία χρόνια το κεντρικό, δημοτικό υδροθεραπευτήριο έχει παραχωρηθεί σε ιδιωτικό ξενοδοχειακό συγκρότημα. Τα Καμμένα Βούρλα υπήρξαν κέντρο κοσμοπολίτικων διακοπών τις δεκαετίες του 1960 και 1970. Δυστυχώς στις μέρες μας κάποια από τα ξενοδοχεία της εποχής εκείνης, που αποτελούσαν ορόσημα της περιοχής αλλά και μοναδικά αρχιτεκτονήματα, παρακμάζουν και καταστρέφονται.

• Θερμοπύλες

Οι Θερμοπύλες, γνωστές από τη μάχη μεταξύ Ελλήνων και Περσών το 480 π.Χ. και τη θυσία των Σπαρτιατών και Πλαταιέων, βρίσκονται 15 χιλιόμετρα πριν τη Λαμία στους πρόποδες του Καλλίδρομου. Εκεί ο Ήφαιστος λέγεται ότι κτύπησε το βράχο για να αναβλύσει θερμό νερό, προκειμένου να ξεκουράζεται ο Ηρακλής από τους άθλους του. Το νερό των Θερμοπυλών αναβλύζει σε θερμοκρασία 40°C και χαρακτηρίζεται Υπέρθερμο Cl- Na- K- HS-Br-CO2 υποτονικό, ασθενώς ραδιενεργό. Στη δεκαετία του 1930 δημιουργήθηκε το υπάρχον υδροθεραπευτήριο, γύρω από το οποίο αναπτύχθηκαν τουριστικές υποδομές (μικρά ξενοδοχεία και εστιατόρια). Ωστόσο τα τελευταία χρόνια οι θερμαλιστικές εγκαταστάσεις έκλεισαν και μπορεί κάποιος να απολαύσει το ιαματικό νερό ελεύθερα μόνον στο σημείο όπου βγαίνει από τους βράχους.

• Λουτρά Αιδηψού

Το ιστορικό ξενοδοχείο της Αιδηψού "Θέρμαι Σύλλα"

Οι θειούχες ιαματικές πηγές της Αιδηψού είναι γνωστές από την Αρχαιότητα. Τόσο ο Αριστοτέλης τον 4ο αι. π.Χ. όσο και ο Αθήναιος (τέλος 2ου-αρχές 3ου αι. μ.Χ.) και ο Πλίνιος (1ος αι. μ.Χ.) αναφέρονται στις ιαματικές ιδιότητες των υδάτων της περιοχής. Στη ρωμαϊκή περίοδο η περιοχή εξελίχθηκε σε κέντρο υδροθεραπείας, στο οποίο σύχναζαν πολλοί επιφανείς. Ο οικισμός της Αιδηψού άρχισε σαν παραθεριστικό θέρετρο με παραπήγματα το 19ο αιώνα και μόλις μετά το 1875 άρχισε να εξελίσσεται οικιστικά. Από τα πρώτα ξενοδοχεία που κτίστηκαν στην περιοχή ήταν το μεγαλοπρεπές "Θέρμαι Σύλλα", το οποίο, ανακαινισμένο πλέον, θεωρείται σήμερα ένα από τα δέκα καλύτερα θερμαλιστικά ξενοδοχεία στην Ευρώπη. Η Αιδηψός εξελίχθηκε σε κοσμοπολίτικο σπα, κατά τα πρότυπα των αντίστοιχων ευρωπαϊκών λουτροπόλεων, με κέντρα διασκέδασης, εστιατόρια, ξενοδοχεία και τακτικούς θαμώνες από τα υψηλά κοινωνικά στρώματα. Τα νερά της Αιδηψού ανήκουν στην κατηγορία των αλιπηγών, με νερά υπέρθερμα, μεταλλικά, όξινα, Na-CL-B-K-CO2-H2S χλωρονατριούχα, ισχυρώς ανθρακούχα και μετρίως υδροθειούχα, σε θερμοκρασίες από 71 έως 73 περίπου βαθμούς Κελσίου. Ενδείκνυνται δε για παθήσεις όπως ρευματισμοί, αρθρίτιδες, νευρίτιδες, ισχυαγίες, μετατραυματικά προβλήματα, γυναικολογικές παθήσεις, δερματοπάθειες και αναπνευστικές παθήσεις. Έχουν αναγνωρισθεί εννέα πηγες στην Αιδηψό:

1 Νερό Θέρμαι Σύλλα (ΦΕΚ 2982/Β'/2014)

2 Νερό Πηγής Φρύνη − Γ. Σκουρτανιώτη (ΦΕΚ 2963/Β'/2014)

3 Νερό πηγής Αναστασίου Παπαϊωάννου (ΦΕΚ 1616/Β'/2016)

4 Νερό πηγής Ιωάννη και Νικόλαου Μπαλαλά Λουτρά Αιδηψού (ΦΕΚ 1483/Β'/2016)

5 Νερό πηγής Λέττας Βασιλάκου Λουτρών Αιδηψού (ΦΕΚ 2831/Β'/2015)

6 Νερό πηγής Κομπόγιαννη Λουτρών Αιδηψού (ΦΕΚ 2831/Β'/2015)

7 Νερό πηγής Γ1 Νταμάρια Αιδηψού (ΦΕΚ 2831/Β'/2015)

8 Νερό πηγής Άρτεμις (ΦΕΚ 3567/Β’/2020)

9 Νερό πηγής Ιωάννη Διαμαντή και Δημητρίου Διαμαντή (ΦΕΚ 2439/Β’/2020)

Πελοπόννησος

• Ιαματικά Λουτρά Λουτρακίου Περαχώρας

Στον ανατολικό μυχό του Κορινθιακού κόλπου βρίσκεται το Λουτράκι. Περίφημη λουτρόπολη και κοσμοπολίτικο θέρετρο των δεκαετιών 1960 -1980, το Λουτράκι εξακολουθεί να είναι πόλος έλξης όχι μόνο για θερμαλιστικό αλλά και για οικογενειακό τουρισμό εξαιτίας της εγγύτητάς του στην Αθήνα και την Κόρινθο. Το νερό Λουτρακίου είναι υπόθερμο Cl- Na- Mg- K- Br υποτονικό, μετρίως ραδιενεργό ιαματικό. Είναι κατάλληλο για υδροθεραπεία στο ανακαινισμένο και πλήρως εκσυγχρονισμένο δημοτικό υδροθεραπευτήριο, όπου αντιμετωπίζονται ρευματοπάθειες, αρθρίτιδες, ψωρίαση, έκζεμα και γυναικολογικές παθήσεις. Επιπλέον, υπάρχει και πηγή φυσικού μεταλλικού νερού, το οποίο εμφιαλώνεται αλλά και διατίθεται για ποσιθεραπεία σε κέντρα του Λουτρακίου.

• Λουτρά Ωραίας Ελένης

Προς το νότιο άκρο του αρχαίου λιμένος των Κεγχρεών, περίπου 10 χλμ από την Κόρινθο στο δρόμο της Επιδαύρου, αναβλύζει δίπλα στη θάλασσα ιαματική πηγή. Ο μύθος θέλει να λούζεται εκεί η Ωραία Ελένη της Σπάρτης, εξ ου και το όνομα. Δεν υπάρχουν εγκαταστάσεις θερμαλισμού, αλλά οι λουόμενοι απολαμβάνουν τα ιαματικά λουτρά παράλληλα και με τα θαλάσσια μπάνια τους θερινούς κυρίως μήνες.

• Ιαματικές πηγές Μεθάνων

Στη χερσόνησο της Τροιζηνίας βρίσκεται η λουτρόπολη των Μεθάνων, στους πρόποδες ενός ηφαιστειογενούς όρους. Σύμφωνα με τον Παυσανία, οι ιαματικές πηγές στην περιοχή εμφανίστηκαν ξαφνικά, όταν στα μέσα του 3ου αι. π.Χ. σημειώθηκε μια έκρηξη στην Καμμένη. Συστηματική αξιοποίηση των χλωρονατριούχων πηγών των Μεθάνων ξεκίνησε τη δεκαετία του 1870 και ολοκληρώθηκε το 1904 με την κατασκευή των πρώτων λίθινων λουτήρων. Το 1912 κατασκευάστηκε το πρώτο υδροθεραπευτήριο και το 1917 το μεγάλο υδροθεραπευτήριο που βλέπουμε και σήμερα, ενδεχομένως σε αρχιτεκτονικό σχέδιο του Ερνέστου Τσίλλερ. Το 1930 κτίστηκε το υδροθεραπευτήριο για τις θειούχες πηγές της περιοχής.

• Ιαματικές πηγές Ηραίας Γορτυνίας

Οι ιαματικές πηγές Ηραίας βρίσκονται στην Αρκαδία και είναι οι μόνες στην κεντρική Πελοπόννησο. Το υδροθεραπευτήριο λειτουργεί επίσημα, με υπουργική απόφαση, από το 1900. Η ιαματική πηγή ήταν γνωστή από την Αρχαιότητα, ενώ κατά την οθωμανική περίοδο ήταν γνωστή με το όνομα "Βρωμονέρι". Σήμερα το υδροθεραπευτήριο λειτουργεί υπό την αιγίδα της Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης Γορτυνίας, ενώ το ιαματικό νερό ενδείκνυται για ρευματοπάθειες, αρθρίτιδες, γυναικολογικές παθήσεις και παθήσεις του ήπατος και της χοληδόχου κύστεως.

Βόρειο Αιγαίο

• Λέσβος

Εκτός από το μεγαλύτερο νησί του Βορείου Αιγαίου, η Λέσβος διαθέτει και τα περισσότερα ιαματικά λουτρά, χάρη στο ηφαιστειογενές της έδαφος. Τα λουτρά βρίσκονται κυρίως στο κεντρικό και ανατολικό τμήμα του νησιού και είναι τα εξής:

• Ευθαλού/Εφταλού

Η παραλία της Ευθαλούς βρίσκεται βορειοανατολικά από τον ιστορικό οικισμό του Μολύβου στη Λέσβο. Η ιαματική πηγή εκβάλλει σχεδόν στη θάλασσα. Ήταν γνωστή από την αρχαιότητα, αλλά χρησιμοποιούνταν συστηματικά από την εποχή των Γατελούζων. Στα τέλη του 19ου αιώνα η Εφταλού είχε εξελιχθεί σε θέρετρο. Το νερό αναβλύζει σε θερμοκρασία 43-46 βαθμών Κελσίου και είναι κατάλληλο για ρευματοπάθειες, αρθριτικά, νευραλγίες, δερματοπάθειες και εκβάσεις τραυμάτων. Τα λουτρά λειτουργούν όλο το χρόνο.

• Ιαματική πηγή Θερμής

Το πανέμορφο θερμαλιστικό ξενοδοχείο Σάρλιτζα μαραζώνει στη Θερμή της Λέσβου

Όπως μαρτυρεί το όνομά της, η Θερμή Λέσβου, στις ανατολικές ακτές του νησιού, περίπου 15 χλμ βόρεια της Μυτιλήνης, ήταν από την αρχαιότητα γνωστή για τα ιαματικά λουτρά της. Πίσω από το υπάρχον υδροθεραπευτήριο έχουν γίνει ανασκαφές που έφεραν στο φως ιερό της Θερμίας Αρτέμιδος. Οι δεξαμενές του υδροθεραπευτηρίου έχουν πρώιμες φάσεις που φτάνουν στη βυζαντινή περίοδο. Η περιοχή όμως γνώρισε μεγάλη αίγλη κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Το 1910 ο οθωμανός διοικητής της περιοχής επένδυσε στην ανοικοδόμηση ενός θερμαλιστικού ξενοδοχείου ευρωπαϊκών προτύπων, που ονομάστηκε Sarlica από την κιτρινωπή λάσπη των ιαματικών πηγών. Δυστυχώς, το ξενοδοχείο, που φιλοξένησε προσωπικότητες της εποχής όπως ο Ελευθέριος Βενιζέλος, παρήκμασε σταδιακά και παρά τις κατά καιρούς εξαγγελίες δεν έχει βρεθεί ακόμη λύση για τη συντήρηση και επαναλειτουργία του.

• Θερμά Κόλπου Γέρας

Τα Θερμά Λουτρά της Γέρας με μαγευτική θέα

Εφαπτόμενα στον μαγευτικό Κόλπο της Γέρας, επάνω στο δρόμο Μυτιλήνης-Αγιάσου, βρίσκοντα τα θερμά λουτρά της Γέρας, ένα συγκρότημα που χρονολογείται από τις αρχές του 20ου αιώνα και περιλαμβάνει δύο κλειστές πισίνες, ανδρών και γυναικών. Η πρόσφατη εκχώρηση των δικαιωμάτων χρήσης σε ιδιώτες είχε ως αποτέλεσμα την αναβάθμιση των υποδομών και τη δημιουργία πισίνας για υδρομασάζ καθώς και εξωτερικής μικτής πισίνας. Το νερό αναβλύζει σε θερμοκρασία 39 βαθμών Κελσίου και χαρακτηρίζεται θερμό Cl- Na- Ca- Li- Br- B υποτονικό, ασθενώς ραδιενεργό, ενδείκνυται δε για ρευματισμούς, αρθρίτιδες, νευρασθένειες και χρόνιες εκβάσεις τραυμάτων.

• Λουτρά Πολιχνίτου

Κοντά στον παραδοσιακό οικισμό του Πολιχνίτου Λέσβου, μέσα από τα ηφαιστειακά πετρώματα της περιοχής αναβλύζουν υπέρθερμα, χλωρονατριούχα ιαματικά νερά (67-92 βαθμών Κελσίου), ιδανικά για ρευματισμούς, αρθρίτιδες, γυναικολογικές παθήσεις, νευρίτιδες και δερματοπάθειες. Ήταν σε χρήση από την Οθωμανική περίοδο και το 1892 κτίστηκαν τουριστικές υποδομές για τα δεδομένα της εποχής. Τα λουτρά λειτουργούν όλο το χρόνο πλην Μαρτίου.

• Θερμά Λήμνου

Μόλις τέσσερα χιλιόμετρα από τη Μύρινα βρίσκεται η ιαματική πηγή των Θερμών. Αρχαιολογικά κατάλοιπα μαρτυρούν τη χρήση της από την υστερορωμαϊκή και βυζαντινή περίοδο. Κατά τη μυθολογία, εκεί οδήγησαν οι Σίντιες τον Ήφαιστο μετά την πτώση του από τον Όλυμπο για να γιατρέψουν τις πληγές του. ΣΤα 1770 κατασκευάστηκε το κτίριο του χαμάμ από τον πασά της περιοχής. Το νερό αναβλύζει σε θερμοκρασία 39-43 βαθμών Κελσίου και χρησιμοποιείται τόσο για υδροθεραπεία, με στόχο την καταπολέμηση ρευματοπαθειών, αρθροπαθειών, οστεοπόρωσης, αλλά και για ποσιθεραπεία προκειμένου να αντιμετωπιστούν νεφρολιθιάσεις και χολολιθιάσεις. Το υδροθεραπευτήριο λειτουργεί όλο το χρόνο, ενώ, εκτός από τους ατομικούς λουτήρες, έχει εγκατασταθεί και μεγάλη καναδέζικη μπανιέρα εφοδιασμένη με προγράμματα αποκατάστασης.

• Αγιάσματα Χίου

Στο βορειότερο άκρο της Χίου βρίσκεται η κοιλάδα των Αγιασμάτων, η οποία απολήγει σε παραλία όπου αναβλύζουν ιαματικά νερά. Η ίδια η ονομασία Αγιάσματα μαρτυρεί ότι η πηγή χρησιμοποιούνταν για θεραπείες ασθενειών από παλιά. Το νερό αναβλύζει δίπλα στο κύμα σε θερμοκρασία 57 βαθμών Κελσίου και χαρακτηρίζεται ως υπέρθερμο – Μεταλλικό Cl – Na – Mη – Li – Sr - Br – F, υπερτονικό, ασθενώς ραδιενεργό. Ενδείκνυται για αντιμετώπιση ρευματοπαθειών, μυικών κακώσεων και θλάσεων, παθήσεων του νευρικού συστήματος και δερματοπαθειών. Κοντά στη θερμή πηγή υπάρχει και πηγή μεταλλικού νερού (θερμοκρασία 22 βαθμών Κελσίου), που ενδείκνυται για ποσιθεραπεία. Οι θερμαλιστικές εγκαταστάσεις είναι σύγχρονες και ανοιχτές για το κοινό τους μήνες Ιούνιο-Νοέμβριο.

• Ικαρία

Η Ικαρία είναι φημισμένη από την αρχαιότητα για τα ιαματικά της λουτρά, τα οποία είναι ως επί το πλείστον ραδιούχα. Διαθέτει τις εξής ιαματικές πηγές:

• Ιαματική πηγή (αλιπηγή) Απόλλωνα θερμών στην περιοχή του Αγ. Κήρυκου.
• Ιαματική πηγή (αλιπηγή) Σπηλαίου στην περιοχή του Αγ. Κηρύκου.
• Ιαματική πηγή Ασκληπιού, μέσα στον Αγ. Κήρυκο.
• Ιαματική πηγή (αλιπηγή) Αγ. Κυριακής στη ΒΑ ακτή του νησιού

Εκτός από τις παραπάνω υπάρχουν και μικρότερης σημασίας πηγές. Τα ραδιούχα νερά της Ικαρίας ενδείκνυνται για χρόνιους ρευματισμούς, αρθρίτιδες, ενδοκρινολογικές διαταραχές, γυναικολογικές παθήσεεις, δερματολογικές παθήσεις και παθήσεις του αναπνευστικού.

Νότιο Αιγαίο

• Λουτρά Κύθνου

Ο οικισμός Λουτρά της Κύθνου βρίσκεται στη βορειοανατολική πλευρά του νησιού. Έγινε γνωστός την περίοδο του Όθωνα, όταν κλιμάκιο Γερμανών ιατρών επισκέφθηκε την ιαματική πηγή και έκανε εξετάσεις, προκειμένου να διαπιστωθούν οι ιδιότητες των υδάτων για την περίπτωση της υπογονιμότητας, δεδομένου ότι η νεαρή βασίλισσα Αμαλία δεν μπορούσε να τεκνοποιήσει. Οι Γερμανοί γιατροί πράγματι πιστοποίησαν την ευεργετική επίδραση των υδάτων της Κύθνου σε γυναικολογικά προβλήματα και ο Γερμανός αρχιτέκτοντας Θεόφιλος Χάνσεν έφτιαξε τα σχέδια του λουτροθεραπευτηρίου, το οποίο ολοκλήρωσε ο Ερνέστος Τσίλλερ. Σημερα υπάρχουν δύο ιαματικές πηγές: των Αγίων Αναργύρων, που βρίσκονται εντός του παλαιού λουτροθεραπευτηρίου, και του Κάκαβου, σε απόσταση 50 μέτρων από την πρώτη, η οποία περιέχει ιωδιούχο, βρωμιούχο και χλωριούχο νάτριο. Στην πρώτη πηγή το νερό αναβλύζει σε θερμοκρασία 38 βαθμών Κελσίου, ενώ στη δεύτερη σε θερμοκρασία 50 βαθμών κελσίου. Τα νερά της Κύθνου είναι κατάλληλα για θεραπείες γυναικολογικών παθήσεων, ρευματοπαθειών και αυχενικού συνδρόμου.

• Λουτρά Κιμώλου

Στην είσοδο του χωριού Πρασά στην Κίμωλο αναβλύζουν ιαματικές πηγές σχεδόν πάνω στο κύμα σε θερμοκρασία 48 βαθμών Κελσίου. Για την αξιοποίησή τους έχει κατασκευαστεί υδροθεραπευτήριο, το οποίο επισκέπτονται οι μόνιμοι κάτοικοι του νησιού.

• Λουτρά Λάκκου Αδάμαντα Μήλου

Η Μήλος αποτελεί ένα νησί με εξαιρετικό γεωολογικό ενδιαφέρον. Η ηφαιστειογενής σύσταση του εδάφους της υποδηλώνει ιαματικές πηγές, οι οποίες πράγματι αναβλύζουν σε διάφορα σημεία του νησιού. Οι γνωστότερες, ήδη από την αρχαιότητα, είναι αυτές του Λάκκου Αδάμαντα, τις οποίες αναφέρει ο Ιπποκράτης, αλλά και μνημονεύει ο Joseph Piton de Tournefort το 1717. Το νερό αναβλύζει σε θερμοκρασία 34-41 βαθμών Κελσίου και χαρακτηρίζεται θερμομεταλλικό, σιδηρούχο, θειούχο και χλωρονατριούχο, κατάλληλο για την αντιμετώπιση ρευματοπαθειών, μυαλγιών, γυναικολογικών παθήσεων, νευραλγιών και δερματικών παθήσεων. Το παλαιό υδροθεραπευτήριο έχει ανακαινιστεί εκ βάθρων και μετονομαστεί σε "Σπήλαιο του Ιπποκράτη".

• Λουτρά Μανδρακίου Νισύρου

Λίγο έξω από το Μανδράκι, πρωτεύουσα της Νισύρου, ενός ακόμη ηφαιστειογενούς νησιού του Αιγαίου, βρίσκονται τα ιαματικά λουτρά που αναβλύζουν σε θερμοκρασία 48 βαθμών Κελσίου. Η υδροθεραπεία στα λουτρά αυτά ενδείκνυται για ρευματισμούς, αρθριτικά, γυναικολογικές παθήσεις. Τα λουτρά λειτουργούν Ιούνιο με Οκτώβριο. Το κτίριο των λουτρών, η πρώτη φάση του οποίου χρονολογείται στα 1885, έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο και δείγμα λαϊκής αρχιτεκτονικής.

• Ιαματική πηγή Καλλιθέας Ρόδου

Η ιαματική πηγή Καλλιθέας στη Ρόδο

Οι πηγές της Καλλιθέας απέχουν 6 χλμ από την πόλη της Ρόδου. Οι εγκαταστάσεις για την αξοποίησή τους κτίστηκαν το 1929 από τον γνωστό ιταλό αρχιτέκτονα Πιέτρο Λομπάρντι. Η ποσιθεραπεία ενδείκνυται για εντεροπάθειες, νοσήματα του ήπατος και της χολής και γενικά στομαχικές και εντερικές διαταραχές.

για δειτε

• Ιαματικά Λουτρά Αιδηψού
• Ιαματικές Πηγές
• List of Spa towns in Greece

Βιβλιογραφικές πηγές

• Αγγελίδης, Ζ. (2007). Ιαματικοί Φυσικοί Πόροι και Θερμαλισμός. Αθήνα. 
• Βορεάδης, Γ. (1955). Τα λουτρά Καϊάφα: θεραπευτικός, ιστορικός και τοπογραφικός οδηγός. Αθήνα. 
• Ευαγγελόπουλος, Αθ. (1985). Ιαματικά Λουτρά Υπάτης. Λαμία. 
• Ζαχαρόπουλος, Κώστας κ.ά. (2001). Τα λουτρά της Ελλάδας. Αθήνα: Καστανιώτης. 
• Καραπαναγιώτης, Ι.Κ. (1953). Τα λουτρά Καϊάφα: θεραπευτικός, ιστορικός και τοπογραφικός οδηγός. Αθήνα. 
• Λεούσης,, Ν.· Ζουρόπουλος, Ε. (1978). Ιαματικά Λουτρά Υπάτης. Αθήνα. 
• Μαραντίδου, Ανατολή (2009). Ο ιαματικός τουρισμός και η ανάπτυξη του τουρισμού υγείας στην Ελλάδα. Μυτιλήνη. 
• Παπανικολάου, Δημήτριος (1935). Αιδηψός : λουτροθεραπεία - ιλυολουτροθεραπεία - κλιματοθεραπεία - μηχανισμός επιδράσεως των μεταλλικών υδάτων και των ιλυόλουτρων επί των διαφόρων χρόνιων νοσημάτων : κλινικαί παρατηρήσεις – θεραπευτικά αποτελέσματα. Αθήνα. 
• Σπαθή, Σ.Κ. (2000). Ο ιαματικός τουρισμός και η ανάπτυξη του τουρισμού υγείας στην Ελλάδα. Αθήνα. 
• Σύνδεσμος Δήμων Ιτματικών Πηγών Ελλάδας (1995). Οδηγός ιαματικών πηγών και λουτροπόλεων. Θεσσαλονίκη. 
• Σφέτσος, Κ.Σ. (1988). Τα λουτρά Καϊάφα: θεραπευτικός, ιστορικός και τοπογραφικός οδηγός. Αθήνα: ΙΓΜΕ. 
• Χατζηδημητρίου, Τζέλη (1996). Το άγιο νερό: οι ιαματικές πηγές της Λέσβου. Αθήνα. 
• Χατζητρύφωνος, Ε. (1988). Οθωμανικό λουτρό στην Απολλωνία της Βόλβης. Αθήνα. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Σύνδεσμος Δήμων Ιαματικών Πηγών Ελλάδας: www.thermalsprings.gr/
• Οδηγός Δήμου Σαμοθράκης: http://www.samothraki.gr/site/2011-07-19-08-48-56-2/
• Οδηγός λίμνης Κερκίνης και των πέριξ θερμαλιστικών εγκαταστάσεων: https://web.archive.org/web/20170227013254/http://www.fragmakerkinis.gr/tourism/thermal-springs.html
• Πηλοθεραπευτήριο Κρηνιδών: http://pilotherapia.gr/?page_id=18&lang=el
• Υδροθεραπευτήριο Αγίας Παρασκευής Κασσάνδρας: http://halkidikispa.com/el/
• Ιαματικά λουτρά Σιδηροκάστρου: https://www.spa.gr/
• Λουτρά Άγκιστρου: http://www.agistro.com/
• Λουτρά Νέας Απολλωνίας: https://web.archive.org/web/20161205144608/http://www.apollonia-spa.gr/
• Λουτρά Λαγκαδά: http://www.loutralagada.gr/ Αρχειοθετήθηκε 2017-06-22 στο Wayback Machine.
• Μεταλλικό νερό Δουμπιά (πηγής Αγίων Αποστόλων): http://www.doubia.gr/
• Λουτρά Πικρολίμνης Κιλκίς: https://web.archive.org/web/20161011074047/http://www.pikrolimnispa.gr/index.htm
• Υδροθεραπευτήριο Αγ. Παρασκευής Κασσάνδρας Χαλκιδικής: https://web.archive.org/web/20160322123442/http://kassandra-halkidiki.gr/loutra-spa.html
• Λουτρά Λουτρακίου (Πόζαρ): http://www.loutrapozar.net/
• Ατμοθεραπευτήριο Αμάραντου Κόνιτσας
• Ιαματική πηγή Αγ. Βαρβάρου Τρύφου Αιτωλοακαρνανίας
• Ιαματικά λουτρά Μυρτιάς (Κόκκινο Στεφάνι): http://agrinio-iamatika-loutra-mirtia.blogspot.gr/2016/08/iamatika-loutra-agrinio.html
• Λουτρά Καϊάφα: http://www.kaiafashotels.com/kaiafas-lake-peloponnese-gr.html
• Ιαματικά λουτρά Υπάτης: https://web.archive.org/web/20170202092145/http://www.loutraypatis.gr/gr/
• Θέρμαι Πλατυστόμου: http://platystomo.gr/
• Λουτρά Δρανίστας-Καϊτσας:http://www.loutradranistas-kaitsas.gr/ Αρχειοθετήθηκε 2017-04-25 στο Wayback Machine.
• Υδροθεραπευτήριο ΕΟΤ Αιδηψού
• Θέρμαι Σύλλα: http://www.thermaesylla.gr/el/
• Θερμή Λέσβου, η ιστορία του ξενοδοχείου Σάρλιτζα: https://www.youtube.com/watch?v=gODmkfh6iK8
• Θερμά Λέσβου (Κόλπου Γέρας): http://thermaspalesvos.com/
• Λουτρά Πολιχνίτου: https://web.archive.org/web/20170106102116/http://www.hotsprings.gr/index-gr.php
• Θέρμαι Αγιασμάτων Χίου: http://www.thermae-agiasmata.gr/el Αρχειοθετήθηκε 2017-09-17 στο Wayback Machine.