Τράπεζα Θεσσαλονίκης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τράπεζα Θεσσαλονίκης
Selanik Bankası
Νομική μορφήΑνώνυμη Εταιρεία
ΚλάδοςΧρηματοοικονομικά
Ίδρυση1886
ΙδρυτήςΟικογένεια Αλλατίνι και ευρωπαϊκοί τραπεζικοί όμιλοι
Διάλυση1940 (το ελληνικό υποκατάστημα)
ΈδραΘεσσαλονίκη
Κωνσταντινούπολη (από το 1909)
Περιοχές δραστηρ.Οθωμανική Αυτοκρατορία
Σημαντικά πρόσωπαβαρώνος De Bougoing Αλφρέντο Αλλατίνι Μωρίς Μπουέ, Νικόλαος Δούμπας, Αλφρέδος Μισραχή, κ.α.[1]
δεδομένα (π • σ • ε )

Η Τράπεζα Θεσσαλονίκης (τουρκικά: Selanik Bankası, γαλλικά: Banque de Salonique) ήταν τράπεζα με έδρα τη Θεσσαλονίκη και την Κωνσταντινούπολη. Δημιουργήθηκε το 1886 από την οικογένεια Αλλατίνι σε συνεργασία με ευρωπαϊκούς και οθωμανικούς τραπεζιτικούς ομίλους. [2] Η τράπεζα επεξέτεινε την παρουσία της στα οθωμανικά Βαλκάνια ανοίγοντας υποκαταστήματα σε Κωνσταντινούπολη, Αδριανούπολη, Αθήνα, Σκόπια (Ουσκούμπ), και αλλού. Στην Ελλάδα λειτούργησε μέχρι το 1940 ενώ στην Τουρκία, συνέχισε να λειτουργεί μέχρι το 2001, αν και με διαφορετικά ονόματα μετά το 1969.

Τα διατηρητέα κτίρια της έδρας που βρίσκονται επί της οδού Βαλαωρίτου, σημαντικής οδού του κέντρου της Θεσσαλονίκης και αντίστοιχα επί της οδού των Τραπεζών στη συνοικία Γαλατά της Κωνσταντινούπολης, αποτελούν ορόσημα της.

Όνομα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το όνομα της τράπεζας που δεν λειτουργεί πλέον αναφέρεται γενικά στα γαλλικά, λόγω του ιστορικού της πλαισίου. Στα τέλη του 19ου αιώνα, η χρήση της γαλλικής είχε εξέχουσα θέση μεταξύ των πολλών γλωσσών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας , ιδιαίτερα στην επιχειρηματική κοινότητα και ακόμη περισσότερο στη Θεσσαλονίκη.[3] Η εσωτερική γλώσσα της τράπεζας για τις εταιρικές της δραστηριότητες ήταν τα γαλλικά από την ίδρυσή της το 1888. Επιπλέον, η τράπεζα ελεγχόταν από γαλλικά συμφέροντα από το 1907 έως το 1969.[4] Στην Τουρκία, η τράπεζα λειτουργούσε όλο και περισσότερο με την τουρκική της επωνυμία Selanik Bankası και ιδιαίτερα μετά τη νομική αναδιάρθρωσή της το 1934 για να συμμορφωθεί με τον νέο τουρκικό τραπεζικό νόμο.[5] Ακόμα και τότε, όμως, οι τίτλοι της είχαν δίγλωσση επισήμανση στα τουρκικά και στα γαλλικά.

Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η τράπεζα ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1886, ως κοινή επένδυση του τραπεζικού γραφείου του ομίλου της οικογένειας Aλλατίνη ( Fratelli Allatini ), της Comptoir d'escompte de Paris , της αυστριακής Länderbank και της ουγγρικής Ungarische Landesbank .[6] Μεταξύ των ιδρυτικών επενδυτών, η Ungarische Landesbank εξαφανίστηκε το 1887 και η Comptoir d'escompte κατέρρευσε το 1889 και το μερίδιό της στην Banque de Salonique εξαγοράστηκε από την Οθωμανική Τράπεζα.[7]:572

Η Τράπεζα Θεσσαλονίκης άνοιξε σύντομα υποκαταστήματα στην Κωνσταντινούπολη, στη Μπίτολα το 1893, στη Σμύρνη το 1898,[8]στη Καβάλα το 1904, στο Üsküb (τώρα Σκόπια ) το 1907, καθώς και γραφεία στη σημερινή Αλεξανδρούπολη, Ξάνθη και Δράμα το 1909 και Σουφλί , Κουμάνοβο και Γκιουμιουρτζίνα (σημερινή Κομοτηνή ) το 1910.[9]:575 Άνοιξε επίσης υποκαταστήματα στην Αλεξάνδρεια και στο Κάιρο το 1905. Μέχρι το 1911 είχε επίσης τοποθεσίες στην Αδριανούπολη , το Γενίτσε (πιθανώς τα σημερινά Γιαννιτσά ) και τη Σαμψούντα,[10]:577 και μέχρι το 1913 στο Κιρκ Κιλισέ(τώρα Kırklareli ).[11]

Το 1918, ενόψει της νέας γεωπολιτικής κατάστασης που εδραιώθηκε από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και τη Ρωσική Επανάσταση , η τράπεζα έκλεισε τις δραστηριότητές της στο Μοναστήρι, το Üsküb, την Ξάνθη, στο Δεδέαγατς, τη Κομοτηνή, την Τρίπολη, το Κιρκ Κιλισέ και τη Δράμα.

Μετά τη Συνθήκη της Λωζάνης και την εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων το 1923, η τράπεζα μπόρεσε να συνεχίσει την επιχειρηματική της ανάπτυξη στην Τουρκία, παρόλο που έκλεισε το γραφείο της στην Αδριανούπολη το 1924. Στο Μεσοπόλεμο άνοιξε νέα υποκαταστήματα στα Άδανα και τη Μερσίνη , εκτός από την έδρα της στην Κωνσταντινούπολη. Επεκτάθηκε και στην Ελλάδα από τη βόρεια βάση της και το 1925 άνοιξε γραφείο στην Αθήνα και στη συνέχεια ένα άλλο στον Πειραιά το 1931, εκτός από το προπολεμικό υποκατάστημα που διατηρούσε στην Καβάλα .[12]

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, το κτίριο επιτάχτηκε από τους Γερμανούς και διέκοψε τη λειτουργία του. Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας το 1944 στο κτίριο στεγάστηκε η Τράπεζα Χίου το 1947.[13]

Στην Τουρκία, οι δραστηριότητες της τράπεζας παρέμειναν συγκριτικά ανεπηρέαστες κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, χάρη στην ουδετερότητα της χώρας. Η Τράπεζα Θεσσαλονίκης άνοιξε ένα νέο υποκατάστημα στην Κωνσταντινούπολη το 1958[14]ωστόσο έκλεισε το υποκατάστημα της Μερσίνης το 1967 και το 1969 το μερίδιο ελέγχου της τράπεζας Θεσσαλονίκης πουλήθηκε στη τράπεζα Yapı Kredi, η οποία τη μετονόμασε σε Διεθνή Τράπεζα Βιομηχανίας και Εμπορίου.[15] Άλλαξε ξανά όνομα για να γίνει İnterbank το 1990.Τελικά η İnterbank εξαγοράστηκε από το Ταμείο Ασφάλισης Καταθέσεων Ταμιευτηρίου της Τουρκίας τον Ιανουάριο του 1999 και ρευστοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της τουρκικής οικονομικής κρίσης του 2001.[16]

Κτίρια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Θεσσαλονίκη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κτίριο της έδρας της Τράπεζας Θεσσαλονίκης στο κέντρο της Θεσσαλονίκης σχεδιάστηκε το 1905 από τον Βιταλιάνο Ποζέλι , και ολοκληρώθηκε το 1909, σε έδαφος που προηγουμένως ήταν ο μεγάλος κήπος του αρχοντικού της οικογένειας Αλλατίνη.[17] Υπέστη ζημιές στη Μεγάλη Πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης του 1917 και ξανά στον σεισμό της Ιερισσού του 1932, αλλά στη συνέχεια επισκευάστηκε. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και την κατάρρευση της Τράπεζας Θεσσαλονίκης, φιλοξένησε την Τράπεζα Χίου από το 1950 έως το 1954, όταν η οικογένεια Βορεοπούλου την αγόρασε και την μετονόμασε σε Στοά Μαλακοπή στη μνήμη της προγονικής τους πόλης, το σημερινό Derinkuyu στην κεντρική Τουρκία. Το ρολόι του κτιρίου σταμάτησε από τον σεισμό της Θεσσαλονίκης του 1978 και, σε ανάμνηση αυτού του γεγονότος, παραμένει ανενεργό δείχνοντας ακόμα 11:05.[18] Το κτίριο καταχωρήθηκε ως διατηρητέο το 1983.[19] Από το 2021, ένα από τα καταστήματα της στοάς ονομάζεται Pizzeria Poselli προς τιμή του αρχιτέκτονα του κτιρίου.[20]

Κωνσταντινούπολη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κενρικό κατάστημα της τράπεζας στην Κωνσταντινούπολη στην οδό των Τραπεζών

Από το 1913 και μετά, η έδρα της Τράπεζας Θεσσαλονίκης στην Κωνσταντινούπολη βρισκόταν στο κτίριο Generali Han που χτίστηκε το 1909 από την Assicurazioni Generali σε σχέδιο του αρχιτέκτονα Τζούλιο Μονγκερί. Αυτό το κτίριο βρίσκεται στα ανατολικά των κεντρικών γραφείων της Αυτοκρατορικής Οθωμανικής Τράπεζας στον κατηφορικό Γαλατά, στη σημερινή συνοικία Karaköy. Η τράπεζα νοίκιασε μόνο ένα μέρος του κτιρίου[21]και διατηρήθηκε από αυτήν μέχρι τη δεκαετία του 1990, όταν έγινε η τουρκική έδρα της Generali. Η Generali με τη σειρά της το πούλησε το 2011 στον επιχειρηματία İsmet Koçak για ανακατασκευή και μετατροπή σε ξενοδοχείο.[22]

Σμύρνη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κτίριο του υποκαταστήματος της τράπεζας, στην κεντρική λεωφόρο Fevzipaşa της πόλης, έμεινε άθικτο από την πυρπόληση της Σμύρνης το 1922 [23]και ξαναχτίστηκε σε περίτεχνο στυλ αρ ντεκό αργότερα στη δεκαετία του 1920. Ωστόσο αυτό το κτίριο δεν σώζεται πλέον.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ https://alterthess.gr/topiko-onoma-eyropaika-kefalaia-idrysi-tis-trapezis-thessalonikis-1887/
  2. ↑ «Thessaloniki App». thessalonikijewishlegacy.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2023. 
  3. ↑ Murphey, Rhoads (επιμ.). Imperial Lineages and Legacies in the Eastern Mediterranean: Recording the Imprint of Roman, Byzantine and Ottoman Rule. 
  4. ↑ Bonin, Hubert (2004). «Une banque française maître d'œuvre d'un outre-mer levantin : Le Crédit foncier d'Algérie et de Tunisie, du Maghreb à la orientale (1919-1970)». Outre-Mers. Revue d'histoire 91 (342): 239–272. doi:10.3406/outre.2004.4094. https://www.persee.fr/doc/outre_1631-0438_2004_num_91_342_4094. 
  5. ↑ Bonin, Hubert (2004). «Une banque française maître d'œuvre d'un outre-mer levantin : Le Crédit foncier d'Algérie et de Tunisie, du Maghreb à la orientale (1919-1970)». Outre-Mers. Revue d'histoire 91 (342): 239–272. doi:10.3406/outre.2004.4094. https://www.persee.fr/doc/outre_1631-0438_2004_num_91_342_4094. 
  6. ↑ Hekimoglou, Evanghelos (2012-01-01). The "immortal" Allatini; Ancestors and Relatives of Noemie Allatini-Bloch (1860-1928). https://www.academia.edu/2306815/The_immortal_Allatini_Ancestors_and_Relatives_of_Noemie_Allatini_Bloch_1860_1928_. 
  7. ↑ Bonin, Hubert (2003). «Un outre-mer bancaire en Orient méditerranéen : des banques françaises marraines de la Banque de Salonique (de 1907 à la Seconde Guerre mondiale)». Revue Historique 305 (3 (627)): 572. ISSN 0035-3264. https://www.jstor.org/stable/40957254. 
  8. ↑ «Levantine Heritage Foundation: Research - Education - Preservation - Selection of foreign bank branches in the Levant». www.levantineheritage.com. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2022. 
  9. ↑ [https://www.nbs.rs/export/sites/NBS_site/documents/publikacije/konferencije/seemhn_conf/SEEMHN_17_Xavier_Breuil.pdf Societe Generale’s Historical Archives and economic stability in South-Eastern Europe: presentation and new research prospects]. https://www.nbs.rs/export/sites/NBS_site/documents/publikacije/konferencije/seemhn_conf/SEEMHN_17_Xavier_Breuil.pdf. 
  10. ↑ GEYIKDAGI, V. NECLA (2011). «French Direct Investments in the Ottoman Empire Before World War I». Enterprise & Society 12 (3): 525–561. ISSN 1467-2227. https://www.jstor.org/stable/23701443. 
  11. ↑ Cottrell, Philip L. A Survey of European Investment in Turkey, 1854–1914: Banks and the Finance of the State and Railway Construction. 
  12. ↑ Bonin, Hubert (2004). «Une banque française maître d'œuvre d'un outre-mer levantin : Le Crédit foncier d'Algérie et de Tunisie, du Maghreb à la orientale (1919-1970)». Outre-Mers. Revue d'histoire 91 (342): 239–272. doi:10.3406/outre.2004.4094. https://www.persee.fr/doc/outre_1631-0438_2004_num_91_342_4094. 
  13. ↑ Bonin, Hubert (2004). «Une banque française maître d'œuvre d'un outre-mer levantin : Le Crédit foncier d'Algérie et de Tunisie, du Maghreb à la orientale (1919-1970)». Outre-Mers. Revue d'histoire 91 (342): 239–272. doi:10.3406/outre.2004.4094. https://www.persee.fr/doc/outre_1631-0438_2004_num_91_342_4094. 
  14. ↑ Bonin, Hubert (2004). «Une banque française maître d'œuvre d'un outre-mer levantin : Le Crédit foncier d'Algérie et de Tunisie, du Maghreb à la orientale (1919-1970)». Outre-Mers. Revue d'histoire 91 (342): 239–272. doi:10.3406/outre.2004.4094. https://www.persee.fr/doc/outre_1631-0438_2004_num_91_342_4094. 
  15. ↑ https://core.ac.uk/download/pdf/52927481.pdf
  16. ↑ «Karamehmet'in organize işleri». Milliyet (στα Τουρκικά). Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2022. 
  17. ↑ Hekimoglou, Evanghelos (2012-01-01). The "immortal" Allatini; Ancestors and Relatives of Noemie Allatini-Bloch (1860-1928). https://www.academia.edu/2306815/The_immortal_Allatini_Ancestors_and_Relatives_of_Noemie_Allatini_Bloch_1860_1928_. 
  18. ↑ «When buildings speak: Stoa Malakopi». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Φεβρουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2023. 
  19. ↑ «ΣΤΟΑ ΜΑΛΑΚΟΠΗ». thessarchitecture (στα Αγγλικά). 28 Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2022. 
  20. ↑ «Στοά Μαλακοπή (Τράπεζα Θεσσαλονίκης), δημιούργημα του Vitaliano Poselli». Thessalonikiartsandculture.gr. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2022. 
  21. ↑ Bankalar Caddesi. 
  22. ↑ Yazman, Derya (17 Αυγούστου 2011). «Karaköy'ü 'uçuracak' yedi proje». Arkitera (στα Τουρκικά). Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2022. 
  23. ↑ BANQUE DE SALONIQUE. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τράπεζα_Θεσσαλονίκης&oldid=10419873"