Σύμβολο

Ο όρος σύμβολο αποδίδεται σε οτιδήποτε αντιπροσωπεύει μια έννοια, είτε ως σημείο (απεικόνιση), είτε ως πρόσωπο που ενσαρκώνει συγκεκριμένη έννοια, κατά παραδειγματικό τρόπο, ή συναισθηματικό φόρτο, ή κάποιο γεγονός, ομοίως με ιδιαίτερη φόρτιση.

Μπορεί να αποδοθεί επίσης ως παράσταση απεικόνιση (ορατή και σημαινόμενη) και με τριπλή σημασιολογία που αποτελεί και το χαρακτηριστικό του. Για παράδειγμα το περιστέρι αποτελεί σύμβολο ειρήνης, έτσι η απεικόνισή του ως σύμβολο παρουσιάζει ένα περιστέρι, (ορατή απεικόνιση), και ταυτόχρονα αλληγορικά την ειρήνη (αλληγορική απεικόνιση). Στη συνέχεια αυτό δημιουργεί με τη σειρά του ένα συναίσθημα φόρτου επί της συγκεκριμένης αλληγορικής σημασίας, διάφορης έντασης, που αποτελεί και τον επ΄ αυτού του συμβόλου ψυχισμό (θετικό, αρνητικό ή αδιάφορο). Συνεπώς τα διακριτά μέρη του κάθε συμβόλου είναι τρία.

Το σύμβολο μπορεί να είναι ένα αντικείμενο ή σημείο, ή πρόσωπο, ή φράση, ή γεγονός που χρησιμοποιείται για να αναπαραστήσει μια έννοια, ιδέα ή παρεμφερή πληροφορία του αντικειμένου. Ποτέ όμως η ίδια η ιδέα. Το αναγνωριστικό σχήμα, σημάδι ή αναπαράσταση συμβάλλει (εξ ου και το όνομα) στην αποκρυπτογράφηση του νοήματος που αυτό φέρει. Έτσι, η συμβολική αναπαράσταση εννοιών και αντικειμένων είναι η βάση της επικοινωνίας μεταξύ δύο ή περισσότερων υποκειμένων. Συνεπώς το κάθε σύμβολο αποτελεί μέσον επικοινωνίας.

Λειτουργία συμβόλων

Το σύμβολο απευθύνεται σε καθαρά διανοητική λειτουργία της ανθρώπινης σκέψης και βοηθά στην αποτύπωση και την απομνημόνευση ενός νοήματος. Κατά αυτή την έννοια το αλφάβητο και οι αριθμοί αποτελούν τα πρώτα σύμβολα που μαθαίνει ο άνθρωπος να διαχειρίζεται είτε για επικοινωνία, είτε για τη διανοητική του ανάπτυξη, είτε για δική του εσωτερική καλλιέργεια ή καταγραφή των ιδεών του.

Ένα σύμβολο μπορεί να έχει καθολική ισχύ (να αναγνωρίζεται διεθνώς, όπως τα αποδεκτά σύμβολα των μαθηματικών πράξεων, ή η διάταξη των πέντε κύκλων του Ολυμπιακού σήματος, κ.λπ.), μερική (όπως η συγκεκριμένη μορφή του Σταυρού για τους Χριστιανούς), ή καθαρά τοπική (όπως το σήμα μιας αθλητικής ομάδας ενός τόπου).

Εφαρμογή συμβόλων

Η σημασία του συμβόλου ποικίλλει και συνήθως χρωματίζεται από το ιστορικό και θρησκευτικό πλαίσιο που το περιβάλλει. Για παράδειγμα το "γαμμάδιο" των αρχαίων Ελλήνων, σύμβολο περιαγωγής, που συνδέθηκε η δεξιότροπη εκδοχή του στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, με την ιδεολογία του Ναζισμού, αυθαίρετα ως σβάστικα (στρατιωτικό σύμβολο), ενώ παλαιότερα αποτελούσε καθαρά θρησκευτικό, ειρηνικό σύμβολο και περιαγωγής στη τέχνη.

Σύμβολο, επίσης, είναι ένα πρόσωπο που έχει καθιερωθεί στην κοινή συνείδηση ως ο ενσαρκωτής μιας ιδέας ή τάσης. Για παράδειγμα, ο Νέλσον Μαντέλα υπήρξε σύμβολο του αγώνα κατά του Απαρτχάιντ.

• Παραδείγματα συμβόλων
• 
  Φύλλο του Φίκου του ιερού (Ficus religiosa) του γένους Συκής (Ficus)
• 
  Χριστιανική σημαία (σχεδιασμένη στα τέλη του 19ου αιώνα)
• 
  Άστρο του Δαβίδ (μαγκέν Νταβίντ)
• 
  Οκτάκτινος «Τροχός του Ντάρμα» («οκταπλή ατραπός»)
• 
  Ιχθύς (ichthus)
• 
  Χριστιανικός σταυρός
• 
  Ουροβόρος όφις
• 
  Πεντάγραμμα (πεντάλφα)
• 
  Σταυροειδές σύμβολο (σβάστικα)
• 
  Γιν-Γιανγκ
• 
  Αφροδίτη και Άρης ή κοινωνικό φύλο (άνδρας και γυναίκα)
• 
  Πλανήτης Γη
• 
  Κλίμακα της δικαιοσύνης