Σαράουακ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 2°48′N 113°53′E / 2.800°N 113.883°E / 2.800; 113.883

Σαράουακ

Σημαία
Έμβλημα
ΧώραΜαλαισία
ΠρωτεύουσαΚούτσινγκ
ΓλώσσεςSarawak Malay και Αγγλικά
ΠολίτευμαΚοινοβουλευτικό σύστημα
Διοίκηση
 • Premier of SarawakAbang Abdul Rahman Johari Abang Openg (από 2017)
Έκταση124.450 km²
Υψόμετρο2.423 μέτρα
Πληθυσμός2.453.700 (2020)[1]
Ταχυδρομικός κώδικας93000–98999
Γεωγραφικές συντεταγμένες2°30′0″N 113°0′0″E
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Σαράουακ (μαλαισιανά: Sarawak) είναι κρατίδιο της Μαλαισίας. Με έκταση 124.450 τετραγωνικά χιλιόμετρα είναι το μεγαλύτερο κρατίδιο της Μαλαισίας. Βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της νήσου Βόρνεο και συνορεύει βορειοανατολικά με το μαλαισιανό κρατίδιο του Σαμπάχ, στον νότο με το Καλιμαντάν (το ινδονησιακό τμήμα του Βόρνεο), και βόρεια με το Μπρουνέι. Η πρωτεύουσα, Κούτσινγκ, είναι η μεγαλύτερη πόλη του Σαράουακ, το οικονομικό κέντρο του κρατιδίου και η έδρα της κρατικής κυβέρνησης του Σαράουακ. Άλλες πόλεις του Σαράουακ είναι η Μίρι, το Σίμπου και το Μπιντούλου. Σύμφωνα με την απογραφή του 2020, ο πληθυσμός του Σαράουακ είναι 2.453.700 κάτοικοι.[2] Το Σαράουακ έχει ισημερινό κλίμα με τροπικά δάση και άφθονα είδη ζώων και φυτών. Στο Σαράουακ βρίσκεται το Εθνικό Πάρκο Γκουνούνγκ Μουλού με τα συστήματα σπηλαίων. Ο ποταμός Ρατζάνγκ είναι ο μακρύτερος ποταμός στη Μαλαισία και το φράγμα Μπακούν, ένα από τα μεγαλύτερα φράγματα στη Νοτιοανατολική Ασία, βρίσκεται σε έναν από τους παραποτάμους του, τον ποταμό Μπαλούι. Το όρος Μουρούντ είναι το υψηλότερο όρος στο Σαράουακ.

Ο παλαιότερος γνωστός οικισμός στο Σαράουακ βρίσκεται στα σπήλαια Νίαχ και χρονολογείται πριν από 40.000 χρόνια. Μια σειρά από κινέζικα κεραμικά που χρονολογούνται από τον 8ο έως τον 13ο αιώνα μ.Χ. αποκαλύφθηκαν στον αρχαιολογικό χώρο του Σάντουμπονγκ. Οι παραθαλάσσιες περιοχές του Σαράουακ ήρθαν υπό την επιρροή του Σουλτανάτου του Μπρουνέι τον 16ο αιώνα. Το 1839, ο Τζέιμς Μπρουκ, ένας Βρετανός εξερευνητής, έφτασε στο Σαράουακ. Αυτός και οι απόγονοί του κυβερνούσαν το κράτος από το 1841 έως το 1946. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, καταλαμβάνεται από τους Ιάπωνες για τρία χρόνια. Μετά τον πόλεμο, ο τελευταίος λευκός Ραγιάς, ο Τσαρλς Βάινερ Μπρουκ, παραχώρησε το Σαράουακ στη Βρετανία και το 1946 έγινε Βρετανική αποικία του Στέμματος. Στις 22 Ιουλίου του 1963, παραχωρήθηκε αυτοδιοίκηση στο Σαράουακ από τους Βρετανούς και στη συνέχεια έγινε ένα από τα ιδρυτικά μέλη της Μαλαισίας, που ιδρύθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου του 1963. Ωστόσο, η ομοσπονδία αντιτίθεται στην Ινδονησία και οδηγεί σε τριετή αντιπαράθεση. Η δημιουργία της Μαλαισίας οδήγησε επίσης σε μια κομμουνιστική εξέγερση που κράτησε μέχρι το 1990.

Ο αρχηγός του κρατιδίου είναι ο κυβερνήτης, επίσης γνωστός ως Γιανγκ ντι-Πέρτουα Νεγκερί (Yang di-Pertua Negeri), ενώ ο επικεφαλής της κυβέρνησης είναι ο επικεφαλής υπουργός. Λόγω των φυσικών πόρων του, το Σαράουακ ειδικεύεται στην εξαγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου, ξυλείας και φοινικελαίου, αλλά διαθέτει επίσης ισχυρούς τομείς βιομηχανοποίησης, ενέργειας και τουρισμού. Είναι εθνικά, πολιτισμικά και γλωσσικά ποικίλο. Τα αγγλικά και τα μαλαισιανά είναι οι δύο επίσημες γλώσσες του κρατιδίου ενώ δεν υπάρχει επίσημη θρησκεία.

Ετυμολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ρινόκερος βούκερος είναι το επίσημο πουλί του Σαράουακ

Η γενικώς αποδεκτή εξήγηση του ονόματος του κρατιδίου είναι ότι προέρχεται από τη σαράουακ μαλαισιανή λέξη sarawak, που είναι ένα είδος μετάλλου που περιείχε αντιμόνιο και εξορυσσόταν κατά τη δεκαετία του 1820.[3] Μια δημοφιλής εναλλακτική εξήγηση είναι ότι πρόκειται για συρρίκνωση των τεσσάρων μαλαισιανών λέξεων που υποτίθεται ότι είπε ο Πάνγκεραν Μουντά Χασίμ (θείος του σουλτάνου του Μπρουνέι), "Saya serah pada awak" (το παραδίδω σε εσάς), όταν παρέδωσε το Σαράουακ στον άγγλο εξερευνητή Τζέιμς Μπρουκ, το 1841.[3] Ωστόσο, η τελευταία εξήγηση είναι λανθασμένη διότι η περιοχή είχε ονομαστεί Σαράουακ πριν από την άφιξη του Τζέιμς Μπρουκ και η λέξη awak δεν ήταν στο λεξιλόγιο της σαράουακ μαλαισιανής πριν από τον σχηματισμό της Μαλαισίας.[4]

Το Σαράουακ αποκαλείται «Χερσόνησος των βούκερων» (Bumi Kenyalang). Αυτά τα πουλιά αποτελούν σημαντικά πολιτιστικά σύμβολα για τους Νταγιάκ, και αντιπροσωπεύουν το πνεύμα του Θεού. Πιστεύεται επίσης ότι αν δει κανείς ένα βούκερο να πετάει πάνω από κατοικίες, θα φέρει καλή τύχη στην τοπική κοινότητα. Στο Σαράουακ υπάρχουν οκτώ από τα πενήντα τέσσερα είδη βούκερου που υπάρχουν στον κόσμο και ο Ρινόκερος βούκερος είναι το επίσημο πουλί του Σαράουακ.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τροφοσυλλέκτες είναι γνωστό ότι ζούσαν γύρω από το δυτικό στόμιο των σπηλιών Νίαχ (που βρίσκεται 110 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Μίρι) πριν από 40.000 χρόνια.[5][6] Ένα σύγχρονο ανθρώπινο κρανίο που βρέθηκε κοντά στα σπήλαια Νίαχ είναι το παλαιότερο ανθρώπινο κατάλοιπο που βρέθηκε στη Μαλαισία και το παλαιότερο σύγχρονο ανθρώπινο κρανίο στη Νοτιοανατολική Ασία.[5][6][7][8] Κινεζικά κεραμικά που χρονολογούνται στις δυναστείες Τανγκ και Σονγκ (8ος έως 13ος αιώνας μ.Χ. αντίστοιχα) που βρέθηκαν στο Σάντουμπονγκ (κοντά στο Κούτσινγκ) δείχνουν τη σημασία του ως θαλάσσιο λιμάνι.[9]

Η Αυτοκρατορία του Μπρουνέι ιδρύθηκε στις παραθαλάσσιες περιοχές του Σαράουακ στα μέσα του 15ου αιώνα,[10] και η περιοχή Κούτσινγκ ήταν γνωστή στους Πορτογάλους χαρτογράφους κατά τη διάρκεια του 16ου αιώνα ως Σεράβα (Cerava), ένας από τους πέντε μεγάλους θαλάσσιους λιμένες του Βόρνεο.[11][12] Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου δημιουργήθηκε και το σουλτανάτο του Σαράουακ, ένα τοπικό σουλτανάτο που άντεξε σχεδόν μισό αιώνα προτού επανενωθεί με το Μπρουνέι το 1641. Στις αρχές του 19ου αιώνα, η αυτοκρατορία του Μπρουνέι ήταν παρακμάζουσα, διατηρώντας μόνο μία λωρίδα γης κατά μήκος των παράκτιων περιοχών του Σαράουακ, τα οποία ελέγχονταν κατά τα άλλα από ημιανεξάρτητους μαλαισιανούς αρχηγούς.

Η ανακάλυψη μεταλλεύματος αντιμονίου στην περιοχή Κούτσινγκ οδήγησε τον Πάνγκεραν Ιντέρα Μάκοτα, εκπρόσωπο του σουλτάνου του Μπρουνέι, να αυξήσει την ανάπτυξη στην περιοχή μεταξύ του 1824 και του 1830. Η αύξηση της παραγωγής αντιμονίου στην περιοχή οδήγησε τον σουλτάνο του Μπρουνέι να απαιτήσει υψηλότερους φόρους, το οποίο οδήγησε σε πολιτική αναταραχή.[13] Το 1839, ο Σουλτάνος Ομάρ Αλί Σαϊφουντίν Β' (1827-1852) ανέθεσε στον θείο του Πάνγκεραν Μουντά Χασίμ την αποκατάσταση της τάξης αλλά η ανικανότητά του να το κάνει τον οδήγησε στο να ζητήσει τη βοήθεια του βρετανού ναυτικού Τζέιμς Μπρουκ. Η επιτυχία του Μπρουκ στην εξουδετέρωση της εξέγερσης ανταμείφθηκε με μετάλλευμα αντιμονίου, την ιδιοκτησία και την κυριαρχία του Σαράουακ, το οποίο τότε αποτελούνταν μόνο από μια μικρή περιοχή που επικεντρώνεται στο Κούτσινγκ.[14][15]

Τζέιμς Μπρουκ, ο πρώτος λευκός Ραγιάς

Η οικογένεια Μπρουκ, που αργότερα ονομάστηκε Λευκοί Ραγιάδες, θέλησε να επεκτείνει το έδαφος που της είχε παραχωρηθεί.[16] Με την επέκταση ήρθε η ανάγκη για αποτελεσματικότερη διακυβέρνηση και έτσι, ξεκινώντας το 1841, το Σαράουακ χωρίστηκε στο πρώτο από τα διοικητικά του τμήματα[17] με νόμισμα, το δολάριο Σαράουακ, ξεκινώντας την κυκλοφορία του το 1858.[18] Μέχρι το 1912, δημιουργήθηκαν συνολικά πέντε τμήματα στο Σαράουακ.[17] Η οικογένεια Μπρουκ γενικά ασκούσε μια πατριαρχική μορφή διακυβέρνησης με ελάχιστη γραφειοκρατία, αλλά πιέστηκε να δημιουργήσει κάποιο είδος νομικού πλαισίου. Δεδομένου ότι δεν ήταν εξοικειωμένοι με τα τοπικά έθιμα, η κυβέρνηση Μπρουκ δημιούργησε συμβουλευτικό Ανώτατο Συμβούλιο, αποτελούμενο κυρίως από Μαλαισιανούς αρχηγούς, για να παρέχει καθοδήγηση. Το συμβούλιο αυτό είναι η παλαιότερη κρατική νομοθετική συνέλευση στη Μαλαισία, με την πρώτη συνεδρίαση του Γενικού Συμβουλίου να πραγματοποιείται στο Μπιντούλου το 1867.[19] Το 1928, ο δικαστικός επίτροπος, Τόμας Στέρλινγκ Μπόιντ, διορίστηκε ως ο πρώτος νομικά εκπαιδευμένος δικαστής. Επίσης διαμορφώθηκε ένα παρόμοιο σύστημα σχετικά με θέματα που αφορούσαν διάφορες κινεζικές κοινότητες.[20] Τα μέλη της τοπικής κοινότητας ενθαρρύνθηκαν από το καθεστώς Μπρουκ να επικεντρωθούν σε συγκεκριμένες λειτουργίες εντός της επικράτειας: οι Ιμπάν και άλλοι Νταγιάκ προσλήφθηκαν ως πολιτοφυλακή ενώ οι Μαλαισιανοί ήταν κυρίως διαχειριστές. Οι Κινέζοι, τόσο οι ντόπιοι όσο και οι μετανάστες, απασχολούνταν κυρίως σε φυτείες,[21] ορυχεία και ως γραφειοκράτες.[20] Η επέκταση του εμπορίου οδήγησε στη σύσταση της εταιρείας Borneo Company Limited το 1856. Η εταιρεία συμμετείχε σε ένα ευρύ φάσμα επιχειρήσεων στο Σαράουακ, συμπεριλαμβανομένου του εμπορίου, τραπεζικών εργασιών, της γεωργίας, της εκμετάλλευσης ορυκτών και της ανάπτυξης.[22]

Η εδαφική επέκταση του Ραγιά του Σαράουακ από το 1841 έως το 1905 η οποία διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα σημερινά σύνορα του σύγχρονου κρατιδίου του Σαράουακ

Μεταξύ του 1853 και του 1862, υπήρξαν αρκετές εξεγέρσεις εναντίον της κυβέρνησης Μπρουκ, αλλά όλες περιορίστηκαν με επιτυχία με τη βοήθεια των τοπικών φυλών.[20] Για να προφυλαχθούν από μελλοντικές εξεγέρσεις, κατασκευάστηκε μια σειρά οχυρών για να προστατεύσουν το Κούτσινγκ, συμπεριλαμβανομένου του οχυρό Μαργαρίτα, που ολοκληρώθηκε το 1871. Μέχρι εκείνη τη στιγμή ο έλεγχος των Μπρουκ στο Σαράουακ ήταν τέτοιος που οι άμυνες ήταν εν πολλοίς περιττές.[23]

Ο Τσαρλς Άντονι Μπρουκ διαδέχθηκε τον θείο του το 1868 ως ο επόμενος λευκός Ραγιάς. Κάτω από τη διακυβέρνησή του, το Σαράουακ απέκτησε το Λίμπανγκ και τις κοιλάδες Μπαράμ και Τρουσάν από τον σουλτάνο του Μπρουνέι, ενώ το 1888 το Σαράουακ έγινε προτεκτοράτο με τη Βρετανία να χειρίζεται τις εξωτερικές υποθέσεις, αλλά η κυβέρνηση Μπρουκ διατήρησε τις διοικητικές εξουσίες.[24] Στο εσωτερικό της χώρας, οι Μπρουκ ίδρυσαν το μουσείο του Σαράουακ - το παλαιότερο μουσείο στο Βόρνεο - το 1891,[23][25] και διαμεσολάβησαν για την ειρήνη στο Μαρούντι τελειώνοντας τους διαφυλετικούς πολέμους εκεί. Η οικονομική ανάπτυξη συνεχίστηκε, με γεωτρήσεις πετρελαίου από το 1910 και το άνοιγμα του Ναυπηγείου Μπρουκ δύο χρόνια αργότερα. Ο Άντονι Μπρουκ, ο οποίος θα γίνει ο Ραγιάς Μούντα το 1939, γεννήθηκε το 1912.

Το 1941 πραγματοποιήθηκε ο εκατονταετής εορτασμός της κυριαρχίας των Μπρουκ στο Σαράουακ. Κατά τη διάρκεια του εορτασμού, εισήχθη ένα νέο σύνταγμα που θα περιόριζε τη δύναμη του ραγιά και θα παρείχε στους λαούς του Σαράουακ μεγαλύτερο ρόλο στη λειτουργία της κυβέρνησης. Ωστόσο, αυτό το σύνταγμα δεν εφαρμόστηκε ποτέ πλήρως εξαιτίας της ιαπωνικής κατοχής.[26][20] Την ίδια χρονιά είδαν τους Βρετανούς να αποσύρουν τις αεροπορικές και θαλάσσιες δυνάμεις τους που υπερασπίζονταν το Σαράουακ στη Σιγκαπούρη. Με το Σαράουακ τώρα αφύλακτο, το καθεστώς Μπρουκ υιοθέτησε μια πολιτική καμένης γης, όπου οι πετρελαϊκές εγκαταστάσεις στη Μίρι έπρεπε να καταστραφούν και το αεροδρόμιο Κούτσινγκ να κρατηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο πριν καταστραφεί. Παρ 'όλα αυτά, μια ιαπωνική δύναμη εισβολής με επικεφαλής τον Κιγιοτάκε Καβαγκούτσι προσγειώθηκε στη Μίρι στις 16 Δεκεμβρίου του 1941 και κατέκτησε το Κούτσινγκ στις 24 Δεκεμβρίου του 1941, ενώ οι βρετανικές στρατιωτικές δυνάμεις υποχώρησαν στο Σινγκαβάνγκ στο γειτονικό ολλανδικό Βόρνεο. Μετά από δέκα εβδομάδες μάχης εκεί, οι συμμαχικές δυνάμεις παραδόθηκαν την 1η Απριλίου του 1942.[27] Ο Τσαρλς Βάινερ Μπρουκ, ο τελευταίος ραγιάς του Σαράουακ, είχε ήδη φύγει για το Σίδνεϊ της Αυστραλίας ενώ οι αξιωματικοί του αιχμαλωτίστηκαν από τους Ιάπωνες και φυλακίστηκαν στο στρατόπεδο Μπατού Λιντάνγκ.[28]

Χάρτης της ιαπωνικής κατοχής του Βόρνεο το 1943 που ετοιμάστηκε από τους Ιάπωνες κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με ετικέτες γραμμένες με ιαπωνικούς χαρακτήρες
Μεγάλο πλήθος κατοίκων του Σαράουακ πλημμυρίζει δρόμο του Κούτσινγκ για να παρακολουθήσει την άφιξη της Αυστραλιανής Αυτοκρατορικής Δύναμης (AIF) στις 12 Σεπτεμβρίου του 1945

Το Σαράουακ παρέμεινε τμήμα της αυτοκρατορίας της Ιαπωνίας για τρία χρόνια και οκτώ μήνες. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου χωρίστηκε σε τρεις επαρχίες, Κούτσινγκ-σου, Σίμπου-σου και Μίρι-σου, η καθεμία με τον αντίστοιχο επαρχιακό διοικητή. Οι Ιάπωνες διατήρησαν κατά τα άλλα τη διοικητική δομή των Μπρουκ και διόρισαν Ιάπωνες σε σημαντικές κυβερνητικές θέσεις.[29] Οι συμμαχικές δυνάμεις αργότερα διενήργησαν την επιχείρηση Σέμουτ για να σαμποτάρουν τις ιαπωνικές επιχειρήσεις στο Σαράουακ.[30] Κατά τη διάρκεια της μάχης του Βορείου Βόρνεο, οι αυστραλιανές δυνάμεις έφτασαν στην περιοχή Λούτονγκ-Μίρι στις 20 Ιουνίου του 1945 και διείσδυσαν μέχρι τις Μαρούντι και Λίμπανγκ πριν σταματήσουν τις επιχειρήσεις τους στο Σαράουακ.[31] Μετά την παράδοση της Ιαπωνίας, οι Ιάπωνες παραδόθηκαν στις δυνάμεις της Αυστραλίας στο Λαμπουάν στις 10 Σεπτεμβρίου του 1945.[32][33] Την επόμενη μέρα, οι ιαπωνικές δυνάμεις στο Κούτσινγκ παραδόθηκαν και το στρατόπεδο Μπατού Λιντάνγκ απελευθερώθηκε.[34] Το Σαράουακ τοποθετήθηκε αμέσως κάτω από τη Βρετανική Στρατιωτική Διοίκηση και διοικήθηκε από Αυστραλιανές Αυτοκρατορικές Δυνάμεις (AIF) μέχρι τον Απρίλιο του 1946.[35][36]

Χωρίς τους πόρους για την ανασυγκρότηση του Σαράουακ μετά τον πόλεμο, ο Τσαρλς Βάινερ Μπρουκ αποφάσισε να παραχωρήσει το Σαράουακ ως Βρετανική αποικία του Στέμματος και ένα νομοσχέδιο εκχώρησης τέθηκε στο Συμβούλιο Νεγκρί (σημερινή Νομοθετική Συνέλευση του Σαράουακ), το οποίο συζητήθηκε για τρεις ημέρες. Το νομοσχέδιο ψηφίστηκε στις 17 Μαΐου του 1946 με στενή πλειοψηφία (19 έναντι 16 ψήφων). Αυτό είχε ως συνέπεια να παραιτηθούν εκατοντάδες Μαλαισιανοί δημόσιοι υπάλληλοι ως διαμαρτυρία, προκαλώντας ένα κίνημα κατά της εκχώρησης και τη δολοφονία του δεύτερου αποικιακού κυβερνήτη του Σαράουακ σερ Ντάνκαν Στιούαρτ.[37] Παρά την αντίσταση, το Σαράουακ έγινε αποικία του Βρετανικού Στέμματος την 1η Ιουλίου του 1946.[38] Ο Άντονι Μπρουκ αντιτάχθηκε στην εκχώρηση του Σαράουακ στο Βρετανικό Στέμμα,[39] γι'αυτό τον λόγο εξορίστηκε από το Σαράουακ από την αποικιακή κυβέρνηση.[20] Επιτράπηκε να επιστρέψει 17 χρόνια αργότερα, αφού το Σαράουακ είχε γίνει μέρος της Μαλαισίας.[40] Το 1950, όλες οι κινήσεις κατά της εκχώρησης του Σαράουακ έπαψαν να υφίστανται μετά από την καταπίεση από την αποικιακή κυβέρνηση.[41]

Στις 27 Μαΐου του 1961, ο πρωθυπουργός της Μαλαισιανής ομοσπονδίας, Tunku Abdul Rahman, ανακοίνωσε ένα σχέδιο για τη σύσταση μιας μεγαλύτερης ομοσπονδίας μαζί με τη Σιγκαπούρη, το Σαράουακ, το Σαμπάχ και το Μπρουνέι, που θα ονομαζόταν Μαλαισία. Στις 17 Ιανουαρίου του 1962, δημιουργήθηκε η Επιτροπή Cobbold για να εκτιμήσει την υποστήριξη του Σαράουακ και του Σαμπάχ στο σχέδιο. Η Επιτροπή ανέφερε ότι η στήριξη για την ομοσπονδία ήταν 80%.[42][43] Στις 23 Οκτωβρίου του 1962, πέντε πολιτικά κόμματα στο Σαράουακ σχημάτισαν ένα ενιαίο μέτωπο που υποστήριζε τη δημιουργία της Μαλαισίας.[44] Το Σαράουακ έλαβε επίσημα αυτοδιοίκηση στις 22 Ιουλίου του 1963 [38][45] και στις 16 Σεπτεμβρίου του 1963, μαζί με το Βόρειο Βόρνεο (τώρα Σαμπάχ) και τη Σιγκαπούρη, ενώθηκε με την Ομοσπονδία της Μαλάγια και σχηματίστηκε μια νέα ομοσπονδία που ονομάστηκε Μαλαισία.[46][47] Οι κυβερνήσεις των Φιλιππίνων και της Ινδονησίας αντιτάχθηκαν στη νέα ομοσπονδία, όπως και το Λαϊκό Κόμμα του Μπρουνέι και οι κομμουνιστικές ομάδες που έδρευαν στο Σαράουακ, και το 1962 ξέσπασε η εξέγερση του Μπρουνέι.[48] Ο πρόεδρος της Ινδονησίας, Σουκάρνο, απάντησε αναπτύσσοντας ένοπλους εθελοντές και αργότερα στρατιωτικές δυνάμεις στο Σαράουακ.[49][50] Χιλιάδες μέλη των κομμουνιστικών ομάδων του Σαράουακ πήγαν στο Καλιμαντάν, το ινδονησιακό Βόρνεο, και υποβλήθηκαν σε εκπαίδευση από το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ινδονησίας. Η πιο σημαντική αναμέτρηση της αντιπαράθεσης διεξήχθη στο Plaman Mapu τον Απρίλιο του 1965. Η ήττα στο Plaman Mapu οδήγησε τελικά στην πτώση του Σουκάρνο και την αντικατάσταση του από τον Σουχάρτο ως πρόεδρο της Ινδονησίας.[51] Οι διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν εκ νέου μεταξύ της Μαλαισίας και της Ινδονησίας και οδήγησαν στο τέλος της αντιπαράθεσης στις 11 Αυγούστου του 1966.[52]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ www.dosm.gov.my/v1/index.php?r=column%2FcthemeByCat&cat=117&bul_id=akliVWdIa2g3Y2VubTVSMkxmYXp1UT09&menu_id=L0pheU43NWJwRWVSZklWdzQ4TlhUUT09.
  2. ↑ Απογραφή 2020
  3. ↑ 3,0 3,1 «Origin of Place Names – Sarawak». National Library of Malaysia. 2000. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Φεβρουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2010. 
  4. ↑ Kris, Jitab (23 February 1991). «Wrong info on how Sarawak got its name». New Sunday Times. https://news.google.com/newspapers?nid=1295&dat=19910223&id=xJVUAAAAIBAJ&sjid=_o8DAAAAIBAJ&pg=6766,1316351&hl=en. Ανακτήθηκε στις 14 November 2015. 
  5. ↑ 5,0 5,1 «Niah National Park – Early Human settlements». Sarawak Forestry. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2015. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Faulkner, Neil (7 Νοεμβρίου 2003). Niah Cave, Sarawak, Borneo. Current World Archaeology Issue 2. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Μαρτίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2015. 
  7. ↑ «History of the Great Cave of Niah». Australian Broadcasting Corporation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2015. 
  8. ↑ «Niah Cave». humanorigins.si.edu. Smithsonian National Museum of Natural History. 30 Ιανουαρίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2015. 
  9. ↑ Zheng, Dekun (1 Ιανουαρίου 1982). Studies in Chinese Archeology. The Chinese University Press. σελίδες 49, 50. ISBN 978-962-201-261-5. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2015. In case of Santubong, its association with T'ang and Sung porcelain would necessary provide a date of about 8th – 13th century A.D. 
  10. ↑ David Lea· Colette Milward (2001). A Political Chronology of South-East Asia and Oceania. Psychology Press. σελίδες 16–. ISBN 978-1-85743-117-9. 
  11. ↑ Donald F, Lach (15 Ιουλίου 2008). Asia in the Making of Europe, Volume I: The Century of Discovery, Book 1. University of Chicago Press. σελ. 581. ISBN 978-0-226-46708-5. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2016. ... but Castanheda lists five great seaports that he says were known to the Portuguese. In his transcriptions they are called "Moduro" (Marudu?), "Cerava" (Sarawak?), "Laue" (Lawai), "Tanjapura" (Tanjungpura), and "Borneo" (Brunei) from which the island derives its name. 
  12. ↑ Broek, Jan O.M. (1962). «Place Names in 16th and 17th Century Borneo». Imago Mundi 16 (1): 134. doi:10.1080/03085696208592208. «Carena (for Carena), deep in the bight, refers to Sarawak, the Kuching area, where there is clear archaeological evidence of an ancient trade center just inland from Santubong.». 
  13. ↑ Trudy, Ring· Noelle, Watson· Paul, Schellinger (12 Νοεμβρίου 2012). Asia and Oceania: International Dictionary of Historic Places. SEAP Publications. σελ. 497. ISBN 978-0-87727-712-5. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2015. 
  14. ↑ James Leasor (1 Ιανουαρίου 2001). Singapore: The Battle That Changed the World. House of Stratus. σελίδες 41–. ISBN 978-0-7551-0039-2. 
  15. ↑ Graham, Saunders (5 Νοεμβρίου 2013). A History of Brunei. Routledge. σελίδες 74–77. ISBN 978-1-136-87394-2. Ανακτήθηκε στις 24 Νοεμβρίου 2016. 
  16. ↑ Mike, Reed. «Book review of "The Name of Brooke – The End of White Rajah Rule in Sarawak" by R.H.W. Reece, Sarawak Literary Society, 1993». sarawak.com.my. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουνίου 2003. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2015. 
  17. ↑ 17,0 17,1 Lim, Kian Hock (16 September 2011). «A look at the civil administration of Sarawak». The Borneo Post. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 February 2015. https://web.archive.org/web/20150206232438/http://www.theborneopost.com/2011/09/16/a-look-at-the-civil-administration-of-sarawak/. Ανακτήθηκε στις 21 November 2015. 
  18. ↑ Cuhaj, George S (2014). Standard Catalog of World Paper Money, General Issues, 1368–1960. F+W Media. σελ. 1058. ISBN 978-1-4402-4267-0. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2016. Sarawak was recognised as a separate state by the United States (1850) and Great Britain (1864), and voluntarily became a British protectorate in 1888. 
  19. ↑ «Bintulu – Places of Interest». Bintulu Development Authority. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Νοεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2015. 
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 20,4 Ooi, Keat Gin (2013). Post-war Borneo, 1945–50: Nationalism, Empire and State-Building. Routledge. σελ. 7. ISBN 978-1-134-05803-7. Ανακτήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 2015. 
  21. ↑ Marshall, Cavendish (2007). World and Its Peoples: Eastern and Southern Asia, Volume 9. Bangladesh: Marshall Cavendish. σελ. 1182. ISBN 978-0-7614-7642-9. Ανακτήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 2015. 
  22. ↑ «The Borneo Company Limited». National Library Board. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2016. 
  23. ↑ 23,0 23,1 Simon, Elegant (13 July 1986). «SARAWAK: A KINGDOM IN THE JUNGLE». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 November 2015. https://web.archive.org/web/20151102083010/http://www.nytimes.com/1986/07/13/travel/sarawak-a-kingdom-in-the-jungle.html?pagewanted=all. Ανακτήθηκε στις 2 November 2015. 
  24. ↑ Charles, de Ledesma· Mark, Lewis· Pauline, Savage (2003). Malaysia, Singapore, and Brunei. Rough Guides. σελ. 723. ISBN 978-1-84353-094-7. Ανακτήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 2015. In 1888, the three states of Sarawak, Sabah, and Brunei were transformed into protectorates, a status which handed over the responsibility for their foreign policy to the British in exchange for military protection. 
  25. ↑ Saiful, Bahari (23 June 2015). «Thrill is gone, state museum stuck in time — Public». The Borneo Post. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 October 2015. https://web.archive.org/web/20151002091817/http://www.theborneopost.com/2015/06/23/thrill-is-gone-state-museum-stuck-in-time-public/. Ανακτήθηκε στις 2 November 2015. 
  26. ↑ Ogmore (15 November 1956). «SARAWAK HL Deb 15 November 1956 vol 200 cc328-68». UK parliament. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-07-01. https://web.archive.org/web/20170701020733/http://hansard.millbanksystems.com/lords/1956/nov/15/sarawak. Ανακτήθηκε στις 26 June 2017. 
  27. ↑ Klemen, L (1999). «The Invasion of British Borneo in 1942». dutcheastindies.webs.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2015. 
  28. ↑ «The Japanese Occupation (1941 – 1945)». The Sarawak Government. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2015. 
  29. ↑ Kratoska, Paul. H (13 Μαΐου 2013). Southeast Asian Minorities in the Wartime Japanese Empire. Routledge. σελ. 136. ISBN 9781136125065. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2017. 
  30. ↑ Ooi, Keat Gin. «Prelude to invasion: covert operations before the re-occupation of Northwest Borneo, 1944–45». Journal of the Australian War Memorial. https://www.awm.gov.au/journal/j37/borneo.asp. Ανακτήθηκε στις 3 November 2015. 
  31. ↑ Gavin Long (1963). Australia in the War of 1939-1945. Series 1 - Army - Volume VII - The Final Campaigns (1st edition, 1963) - Chapter 20 - Securing British Borneo. Australia: The Australian War Memorial. σελ. 491. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουνίου 2017. 
  32. ↑ «Historical Monument – Surrender Point». Official Website of Labuan Corporation. Labuan Corporation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2015. 
  33. ↑ Rainsford, Keith Carr. «Surrender to Major-General Wootten at Labuan». Australian War Memorial. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2015. 
  34. ↑ Patricia, Hului (12 September 2016). «Celebrating Batu Lintang Camp liberation day on Sept 11». The Borneo Post. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-12-11. https://web.archive.org/web/20181211133228/http://seeds.theborneopost.com/2015/09/12/celebrating-batu-lintang-camp-liberation-day-on-sept-11/. Ανακτήθηκε στις 17 June 2017. 
  35. ↑ «British Military Administration (August 1945 – April 1946)». The Sarawak Government. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2015. 
  36. ↑ Ooi, Keat Gin (2004). Southeast Asia: A Historical Encyclopedia, from Angkor Wat to East Timor. ABC-CLIO. σελ. 763. ISBN 9781576077702. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2017. 
  37. ↑ «Sarawak as a British Crown Colony (1946–1963)». The Official Website of the Sarawak Government. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2015. 
  38. ↑ 38,0 38,1 Vernon L. Porritt (1997). British Colonial Rule in Sarawak, 1946–1963. Oxford University Press. ISBN 978-983-56-0009-8. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2016. 
  39. ↑ Mike, Thomson (14 March 2012). «The stabbed governor of Sarawak». BBC News. https://www.bbc.com/news/magazine-17299633. Ανακτήθηκε στις 3 November 2015. 
  40. ↑ «Anthony Brooke». The Daily Telegraph. 6 March 2011. https://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/politics-obituaries/8365045/Anthony-Brooke.html. Ανακτήθηκε στις 3 November 2015. 
  41. ↑ Alastair, Morrison (1 Ιανουαρίου 1993). Fair Land Sarawak: Some Recollections of an Expatriate Official. SEAP Publications. σελ. 10. ISBN 978-0-87727-712-5. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2015. 
  42. ↑ «Formation of Malaysia 16 September 1963». National Archives of Malaysia. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2015. 
  43. ↑ JC, Fong (16 September 2011). «Formation of Malaysia». The Borneo Post. http://www.theborneopost.com/2011/09/16/formation-of-malaysia/. Ανακτήθηκε στις 8 November 2015. 
  44. ↑ Tai, Yong Tan (2008). «Chapter Six: Borneo Territories and Brunei». Creating "Greater Malaysia": Decolonization and the Politics of Merger. Institute of Southeast Asian Studies. σελίδες 154–169. ISBN 978-981-230-747-7. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2015. 
  45. ↑ Philip Mathews (28 Φεβρουαρίου 2014). Chronicle of Malaysia: Fifty Years of Headline News, 1963–2013. Editions Didier Millet. σελ. 15. ISBN 978-967-10617-4-9. 
  46. ↑ «Trust and Non-self governing territories». United Nations. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 2 Απριλίου 2016. 
  47. ↑ «United Nations Member States». United Nations. 3 Ιουλίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2016. 
  48. ↑ «Brunei Revolt breaks out – 8 December 1962». National Library Board (Singapore). Ανακτήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 2015. 
  49. ↑ United Nations Treaty Registered No. 8029, Manila Accord between Philippines, Federation of Malaya and Indonesia (31 July 1963) Αρχειοθετήθηκε 11 October 2010 στο Wayback Machine.. Retrieved on 12 August 2011.
  50. ↑ United Nations Treaty Series No. 8809, Agreement relating to the implementation of the Manila Accord Αρχειοθετήθηκε 12 October 2011 στο Wayback Machine.. Retrieved on 12 August 2011.
  51. ↑ Allen, Charles (1990). Savage Wars of Peace: Soldiers' Voices, 1945-1989. Joseph. σελ. 159. ISBN 9780718128821. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2017. 
  52. ↑ Ishikawa, Noboru (15 Μαρτίου 2010). Between Frontiers: Nation and Identity in a Southeast Asian Borderland. Ohio University Press. σελίδες 86–87. ISBN 978-0-89680-476-0. Ανακτήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 2015. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Sarawak στο Wikimedia Commons


π • σ • ε Κρατίδια και Ομοσπονδιακές Επικράτειες της Μαλαισίας
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σαράουακ&oldid=10344704"