Κελάνταν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 5°15′N 102°0′E / 5.250°N 102.000°E / 5.250; 102.000

Κελάνταν

Σημαία

Έμβλημα
ΧώραΜαλαισία
ΠρωτεύουσαΚότα Μπάρου
Διοίκηση
 • σουλτάνος του ΚελαντάνΜοχάμετ Ε΄ του Κελαντάν
Έκταση15.099 km²
Πληθυσμός1.792.500 (2020)[1]
Ταχυδρομικός κώδικας15000–18999
Γεωγραφικές συντεταγμένες5°15′0″N 102°0′0″E
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος

Το Κελάνταν (μαλαισιανά: Kelantan, Τζάουι: کلنتن, μαλαισιανά του Κελάνταν: Klaté) είναι κρατίδιο της Μαλαισίας. Πρωτεύουσα είναι το Κότα Μπάρου και βασιλική έδρα είναι το Κουμπάνγκ Κεριάν. Το τιμητικό όνομα της πολιτείας είναι Νταρούλ Ναΐμ (Τζάουι: دار النعيم, «Η ευλογημένη κατοικία»). Έχει έκταση 14.922 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό 1.792.500 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2020.[2] Το Κελάνταν βρίσκεται στη βορειοανατολική άκρη της χερσονήσου. Το Κελάνταν, το οποίο λέγεται ότι μεταφράζεται ως η «Γη των Κεραυνών» (βλ. εναλλακτικές θεωρίες παρακάτω), είναι ένα αγροτικό κρατίδιο με καταπράσινους ορυζώνες, παραδοσιακά ψαροχώρια και παραλίες γεμάτες με δέντρα καζουαρίνα. Το Κελάνταν φιλοξενεί μερικές από τις αρχαιότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις στη Μαλαισία, συμπεριλαμβανομένων αρκετών προϊστορικών οικισμών αυτοχθόνων.

Λόγω της σχετικής απομόνωσης του Κελάνταν και του κυρίως αγροτικού τρόπου ζωής του, ο πολιτισμός Κελάνταν διαφέρει κάπως από τον πολιτισμό της Μαλαισίας της υπόλοιπης χερσονήσου. Αυτό αντικατοπτρίζεται στην κουζίνα, τις τέχνες και τη μοναδική μαλαισιανή γλώσσα του Κελάνταν, η οποία είναι ακατανόητη ακόμη και για ορισμένους ομιλητές της τυπικής μαλαισιανής.

Το Κελάνταν βρίσκεται στα βορειοανατολικά της χερσονήσου της Μαλαισίας. Συνορεύει με την επαρχία Ναραθιβάτ της Ταϊλάνδης στα βόρεια, το Τερενγκάνου στα νοτιοανατολικά, το Περάκ στα δυτικά και το Παχάνγκ στα νότια. Στα βορειοανατολικά του Κελάνταν βρίσκεται η Θάλασσα της Νότιας Κίνας.

Ετυμολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Χάρτης Μάο Κουν του 17ου αιώνα από τον Τσενκ Χι που βασίζεται στους χάρτες πλοήγησης των αρχών του 15ου αιώνα του Γουμπέι Ζι που δείχνουν τις εκβολές του ποταμού Κελάνταν.

Υπάρχουν πολλές θεωρίες για την προέλευση του ονόματος Κελάνταν. Μια θεωρία προτείνει ότι η λέξη Κελάνταν προέρχεται από μια τροποποιημένη εκδοχή της λέξης gelam hutam, δηλαδή της μαλαισιανής λέξης για το Κατζεπούτ (cajuput), ή Λευκόδεντρο (Melaleuca leucadendron). Άλλες θεωρίες υποστηρίζουν ότι το όνομα προέρχεται από τη μαλαισιανή λέξη kilatan, «γυαλιστερό ή αστραφτερό» ή kolam tanah, «πισίνα από πηλό».[3] Το Κελάνταν ονομαζόταν Καλαντάν (ταϊλανδικά: กลันตัน) από τους Ταϊλανδούς όταν ήταν υπό την επιρροή τους.

Μια άλλη κατά καιρούς αναφερόμενη θεωρία είναι ότι το Κελάνταν προέρχεται αρχικά από το ινδικό Kolaan Thana ή Kolaam Thana, που σήμαινε "Γη του Kolaan" ή "Γη του Kolaam", ο όρος kolaan ή kolaam αναφέρεται στις επιδαπέδιες ζωγραφιές ή διαγράμματα στους πολυάριθμους ινδουιστικούς ναούς που ήταν διάσπαρτοι στο Κελάνταν τα αρχαία χρόνια. Αυτή η θεωρία υποθέτει ότι το Kolaan Thana ή Kolaam Thana σταδιακά έγινε Κελάνταν για να ταιριάζει καλύτερα με την ομιλούμενη διάλεκτο των ντόπιων.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρώιμη ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πρώιμη ιστορία του Κελάνταν δεν είναι πολύ σαφής, αλλά τα αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι υπήρξε ανθρώπινη εγκατάσταση κατά την προϊστορική εποχή.[4][5] Ο πρώιμοι κάτοικοι του Κελάνταν είχαν δεσμούς με το Βασίλειο Φουνάν, την Αυτοκρατορία του Άνγκορ, τη Σριβιτζάγια, το Ματζαπαχίτ και το Σιάμ.[6][7] Γύρω στο 1411, ο Ράτζα Κουμάρ, ο ηγεμόνας του Κελάνταν, ανεξαρτητοποιήθηκε από το Σιάμ και το Κελάνταν έγινε σημαντικό εμπορικό κέντρο στα τέλη του 15ου αιώνα.

Το Σουλτανάτο του Κελάνταν[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1499, το Κελάνταν έγινε υποτελές κράτος του σουλτανάτου της Μαλάκκα. Με την πτώση της Μαλάκκα το 1511, το Κελάνταν διαιρέθηκε και κυβερνήθηκε από μικρούς οπλαρχηγούς, αποτίοντας φόρο τιμής στο Βασίλειο Πατάνι, τότε το μεγαλύτερο βασίλειο της Μαλαισίας στην ανατολική πλευρά της χερσονήσου. Στις αρχές του 17ου αιώνα, οι περισσότεροι από αυτούς τους αρχηγούς του Κελάνταν υπήχθησαν στον Πατάνι. Ωστόσο, η βασίλισσα του Πατάνι καθαιρέθηκε το 1651 από τον ράτζα του Κελάνταν, ξεκινώντας μια περίοδο κυριαρχίας του Κελάνταν στο Πατάνι.[8]

Ο θρυλικός Cik Siti Wan Kembang λέγεται ότι βασίλεψε στο Κελάνταν κάποια στιγμή μεταξύ του 16ου και του 17ου αιώνα.

Η σημαία του Κελάνταν πριν από το 1924.

Γύρω στο 1760, ο Λονγκ Γιούνους (Long Yunus), ένας πολέμαρχος με αριστοκρατική καταγωγή από το Πατάνι κατάφερε να ενοποιήσει την επικράτεια του σημερινού Κελάνταν και ενθρονίστηκε από τον πεθερό του Ku Tanang Wangsa, Αντιβασιλέα του Τερενγκάνου ως Yang di-Pertuan Muda ή Αναπληρωτής Κυβερνήτης του Κελάνταν. Τον Λονγκ Γιούνους διαδέχθηκε το 1795 ο γαμπρός του Τενγκού Μοχάμεντ Σουλτάν Μανσούρ (Tengku Muhammad Sultan Mansur) από το Τερενγκάνου. Η ενθρόνιση του Τενγκού Μοχάμεντ του Τερενγκάνου αντιτάχθηκε από τους γιους του Λονγκ Γιούνους, πυροδοτώντας έτσι έναν πόλεμο εναντίον του Τερενγκάνου από τον Λονγκ Μοχάμεντ, τον μεγαλύτερο γιο του Λονγκ Γιούνους. Η φατρία υπέρ του Τερενγκάνου ηττήθηκε το 1800 και ο Λονγκ Μοχάμεντ κυβέρνησε το Κελάνταν με τον νέο τίτλο του σουλτάνου ως Σουλτάνος Μοχάμεντ Α΄. Ωστόσο, ο θάνατος του άτεκνου Λονγκ Μοχάμεντ πυροδότησε έναν ακόμη εμφύλιο πόλεμο μεταξύ των διεκδικητών του θρόνου. Ο ανιψιός του και γιος του Λονγκ Ταν (Τεμενγκγκόνγκ), Λονγκ Σενίκ Μουλούτ Μεράχ (Long Senik Mulut Merah), θριάμβευσε επί των θείων και των ξαδέλφων του και ανέλαβε τον θρόνο το 1835 ως Σουλτάνος Μοχάμεντ Β΄.

Ο Σουλτάνος ​​Μοχάμεντ Β΄ αξιοποίησε τη χαλαρή συμμαχία του με το Σιάμ για να σχηματίσει το σύγχρονο κρατίδιο του Κελάνταν, με κέντρο το νέο του φρούριο στην ανατολική όχθη του ποταμού Κελάνταν, που έγινε το Κότα Μπάρου το 1844.

Μη ομόσπονδα κρατίδια της Μαλαισίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με τους όρους της αγγλοσιαμέζικης συνθήκης του 1909, οι Ταϊλανδοί παραιτήθηκαν από τις διεκδικήσεις τους, δηλαδή το Κελάνταν, το Τερενγκάνου, το Κεντάχ και το Περλίς τα οποία περιήλθαν υπό τη Βρετανική Αυτοκρατορία, και έτσι το Κελάνταν έγινε ένα από τα Μη Ομόσπονδα Κρατίδια της Μαλαισίας με Βρετανό Σύμβουλο.

Ιαπωνική κατοχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο Κελάνταν αποβιβάστηκαν για πρώτη φορά οι Ιάπωνες κατά την εισβολή τους στη Μαλάγια, στις 8 Δεκεμβρίου 1941. Το 1943, το Κελάνταν μεταφέρθηκε από τους Ιάπωνες στην Ταϊλάνδη και έγινε επαρχία της Ταϊλάνδης. Το Κελάνταν επέστρεψε στη Μαλάγια με το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου τον Αύγουστο του 1945.

Μαλαϊκή Ένωση και Ομοσπονδία της Μαλάγια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Κελάνταν έγινε μέρος της Μαλαϊκής Ένωσης το 1946 και στη συνέχεια της Ομοσπονδίας της Μαλάγια την 1η Φεβρουαρίου 1948, και μαζί με άλλα κρατίδια της Μαλαισίας απέκτησαν την ανεξαρτησία στις 31 Αυγούστου 1957. Στις 16 Σεπτεμβρίου 1963, το Κελάνταν έγινε ένα από τα κρατίδια της Μαλαισίας.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. www.dosm.gov.my/v1/index.php?r=column%2FcthemeByCat&cat=117&bul_id=akliVWdIa2g3Y2VubTVSMkxmYXp1UT09&menu_id=L0pheU43NWJwRWVSZklWdzQ4TlhUUT09.
  2. Απογραφή 2020
  3. «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2018. 
  4. Sejarah Kertas 1. 2008. ISBN 9789673230662. 
  5. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Απριλίου 2022. 
  6. Ludher, Swaran (22 Ιανουαρίου 2015). They Came to Malaya. ISBN 9781503500365. 
  7. «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2018. 
  8. Barbara Watson Andaya· Leonard Y Andaya (11 Νοεμβρίου 2016). A History of Malaysia. Red Globe Press. σελ. 76. ISBN 978-1137605153. [νεκρός σύνδεσμος]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Kelantan στο Wikimedia Commons