Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ντάρμα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Δίγλωσση επιγραφή (ελληνικά και αραμαϊκά) από Ήδικτο του Βασιλιά Ασόκα που βρέθηκε στην Κανταχάρ του Πακιστάν, η οποία αποδίδει τον όρο Ντάρμα με τη λέξη «ΕΥΣΕΒΕΙΑ». Μουσείο της Καμπούλ.
Δίγλωσσο νόμισμα του Μενάνδρου, βασιλιά της Βακτρίας. Η λέξη «ΔΙΚΑΙΟΥ» μεταφράζεται σε «DHARMIKASA», (ακολούθου / υποστηρικτή του Ντάρμα)

Ο όρος Ντάρμα (Σανσκριτικά: धर्म) ή Ντάμμα (Παλικά: धमा) (Φυσικός Νόμος) αναφέρεται στην υφιστάμενη τάξη της Φύσης και της ανθρώπινης ζωής και στην συμπεριφορά που θεωρείται ότι εναρμονίζεται με αυτή την τάξη. Όσον αφορά την ηθική, ορίζεται ως «ορθός τρόπος ζωής» και «ορθή διαγωγή», ειδικά με τη θρησκευτική έννοια. Όσον αφορά την πνευματικότητα, το ντάρμα μπορεί να οριστεί ως «η Οδός των Ανώτερων Αληθειών».

Απόδοση του όρου στην αρχαιότητα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο ελληνικός όρος που επέλεξε τον 3ο αιώνα π.Χ. ο Βασιλιάς Ασόκα σε τμήμα του 13ου ηδίκτου του, όπως εμφανίζεται σε δίγλωσση επιγραφή (ελληνικά και αραμαϊκά) απευθυνόμενη και στους Έλληνες της Βακτρίας που βρέθηκε στην Κανταχάρ του Πακιστάν, για τον όρο Ντάρμα είναι «ΕΥΣΕΒΕΙΑ». Αντίστοιχα ο Βασιλιάς της Βακτρίας Μένανδρος ο Δίκαιος (γύρω στο 100 π.Χ.), μετάφρασε στο νόμισμά του τον όρο «ΔΙΚΑΙΟΥ» (ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ) σε «DHARMIKASA» (ακολούθου / υποστηρικτή του Ντάρμα). Υπάρχουν λοιπόν δυο μεταφράσεις του όρου Ντάρμα, προερχόμενες από σύγχρονους κατά τους πρώτους αιώνες της χρήσης του: Ευσέβεια και Δικαιοσύνη.

Έννοια και θρησκευτικές επιδράσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το ντάρμα βρίσκεται στο επίκεντρο των θρησκευτικών και φιλοσοφικών αντιλήψεων που προέρχονται από την Ινδία. Οι κυριότερες «νταρμικές» θρησκείες είναι ο Ινδουισμός (Σανατάνα Ντάρμα), ο Βουδισμός (Μπούντανταρμα), ο Ζαϊνισμός (Τζαΐν Ντάρμα) και ο Σιχισμός, καθώς οι διδασκαλίες όλων αυτών των θρησκειών επικεντρώνεται στο ντάρμα[1][2]. Σε αυτές τις παραδόσεις, τα πλάσματα που ζουν σε αρμονία με το ντάρμα προχωρούν ταχύτερα προς την Ντάρμα Γιούκαμ, τη Μόκσα ή την Νιρβάνα (δηλαδή, την ατομική απελευθέρωση). Το ντάρμα αναφέρεται επίσης στις διδασκαλίες και τα δόγματα των ιδρυτών αυτών των παραδόσεων, όπως του Γκαουτάμα Βούδα και του Μαχαβίρα. Στην παραδοσιακή ινδουιστική κοινωνία με την δομή των καστών, το ντάρμα αποτελεί τη θρησκευτική και ηθική διδασκαλία των δικαιωμάτων και των καθηκόντων του κάθε ατόμου.

Το ντάρμα πιστεύεται ότι έχει θεία καταγωγή κι αφορά τόσο στη δομή και λειτουργία του κόσμου, όσο και της κοινωνίας. Όσον αφορά την κοινωνία, ήταν χωρισμένη πριν από την εγκατάσταση των Αρίων σε τρεις τάξεις, τις βάρνες ή κάστες όπως τις ονόμασαν αργότερα οι Πορτογάλοι άποικοι: α) τους ιερείς ή βραχμάνους, β) τους αριστοκράτες πολεμιστές και γ) τους καλλιεργητές, στους οποίους προστέθηκαν αργότερα οι χειρώνακτες δηλαδή οι κατακτημένοι ντόπιοι λαοί. Σύμφωνα με αυτό το σύστημα των καστών, από τη στιγμή που γεννιέται το άτομο είναι ήδη καθορισμένο σε ποια κάστα θα ανήκει για όλη του τη ζωή, χωρίς καμιά δυνατότητα αλλαγής (έλλειψη κοινωνικής κινητικότητας). Οι κάστες εντάσσονται στην ιδέα του ντάρμα, καθώς ως ντάρμα έχει οριστεί επίσης το σύνολο των κανόνων της κάθε κάστας. Στο τέλος της βεδικής εποχής διαμορφώνεται η αντίληψη ότι στο βάθος του κόσμου βρίσκεται μια θεϊκή πραγματικότητα, ενώ ο κόσμος στον οποίο ζούμε είναι το εξωτερικό-επιφανειακό στρώμα αυτής της θεϊκής πραγματικότητας. Έτσι ο κόσμος χωρίζεται σε δυο μέρη: α) τη θεμελιώδη πραγματικότητα και β) τον φαινόμενο κόσμο.

  1. From the River of Heaven: Hindu and Vedic Knowledge for the Modern Age, David Frawley [1]
  2. Pagan Theology: paganism as a world religion, Michael York [2]