Μπενάσκε

Μπενάσκε
Σημαία Έμβλημα
Μπενάσκε 42°36′17″N 0°31′24″E
Χώρα	Ισπανία
Διοικητική υπαγωγή	επαρχία της Ουέσκας
Έκταση	233,195637 km²
Υψόμετρο	1.138 μέτρα
Πληθυσμός	2.306 (2023)
Ταχ. κωδ.	22440
Ζώνη ώρας	UTC+01:00
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα

Βαριά χιονόπτωση στην Κοιλάδα του Μπενάσκε κατά την τελευταία εβδομάδα του Ιανουαρίου.

To Μπενάσκε (ισπανικά: Benasque, τοπικά αραγωνικά: Benás) είναι ένας δήμος στην επαρχία της Ουέσκας, στην αυτόνομη κοινότητα της Αραγωνίας, στην Ισπανία. Βρίσκεται στην καρδιά των Πυρηναίων και απέχει 143 χλμ. βορειοανατολικά από την πρωτεύουσα Ουέσκα. Ανήκει στη δικαστική δικαιοδοσία της Βολτάνιας και αποτελεί μέρος της φυσικής επαρχίας (κομάρκας) της Ριβαγόρθα.

Γεωγραφία

Το χωριό Μπενάσκε βρίσκεται στα 1.138 μέτρα υψόμετρο, δίπλα στον ποταμό Έσερα, μεταξύ του άνω τμήματος του φράγματος του Paso Nuevo και του κάτω τμήματος του φράγματος των Linsoles. Αποτελεί τον αστικό πυρήνα της Κοιλάδας του Μπενάσκε, που ονομάζεται επίσης «Valle Escondido» (κρυμμένη κοιλάδα), και είναι ένας ιδιαίτερος δήμος της περιοχής, που ξεχωρίζει για τις φυσικές του αξίες και ομορφιές, δεδομένου πως εδώ βρίσκεται ο εθνικός δρυμός του Φυσικού Πάρκου Posets-Maladeta και η κορυφή του όρους Ανέτο.

Στη δημοτική του δικαιοδοσία, η οποία καλύπτει έκταση 233,17 km², περιλαμβάνονται τα όμορφα χωριά του «Θερλέρ» και του «Ανθίλες», το πρώτο εκ των οποίων είναι επίσης πολύ γνωστό για το χιονοδρομικό του κέντρο.

Μέρος του δήμου καταλαμβάνουν το «Φυσικό Πάρκο Posets-Maladeta» και το «Φυσικό μνημείο των Πυρηναϊκών Παγετώνων».

Επικοινωνίες

Παραδοσιακά ο δήμος ήταν πολύ απομονωμένος τόσο από τη Γαλλία όσο και από την υπόλοιπη Ισπανία. Πιστεύεται ότι πριν την κατασκευή του φαραγγιού «Βενταμίγιο» (Ventamillo) (γύρω στο 1916), για να φτάσει κανείς στο Μπενάσκε από το Γκράους, χρειαζόταν μία ολόκληρη ημέρα ταξίδι, το οποίο μπορούσε να γίνει μόνο με τα πόδια ή πάνω σε άλογα. Το ταξίδι προς τη γαλλική πόλη Bagnères-de-Luchon απαιτούσε (και απαιτεί ακόμα) περισσότερο από 10 ώρες. Το μονοπάτι αυτό, που επικοινωνεί με την περιοχή της Luchón στη Γαλλία, έχει λάβει καθεστώς προστασίας ως Διακρατικό Ευρωπαϊκό Μονοπάτι.

Δημογραφικά στοιχεία

Ο πληθυσμός του δήμου είναι 2047 κάτοικοι (το 2016) οι οποίοι ονομάζονται «Μπενασκές» (Benasqués).

Γλώσσα

Από φιλολογική άποψη η περιοχή είναι γνωστή ως το σημείο όπου συναντιούνται τα καταλανικά, τα αραγωνικά και τα γασκωνικά και ομιλείται μία τοπική συνδυαστική διάλεκτος που ονομάζεται «Μπενασκές» (benasqués) ή «Πατουές» (patués).

Κλίμα

Το κλίμα του Μπενάσκε είναι ιδιαίτερα βουνίσιο, με εύκρατα καλοκαίρια και ψυχρούς χειμώνες με θερμοκρασίες υπό το μηδέν και συχνές χιονοπτώσεις.

Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι 9.4 βαθμοί, πράγμα που για την περίπτωσή του (στα 1.138 μέτρα υψόμετρο), το καθιστά ένα δροσερό μέρος με ορεινό κλίμα.

Για τις κλιματικές προβλέψεις, ανατρέξτε στο ακόλουθο εξωτερικό σύνδεσμο: aemet.es

Ιστορία

Πιθανότατα ιδρύθηκε από τους Ρωμαίους, οι οποίοι έχτισαν τα πρώτα λουτρά θειούχων νερών στην τρέχουσα τοποθεσία των λουτρών (Λουτρά του Μπενάσκε), αν και η υπόθεση αυτή δεν είναι επαρκώς τεκμηριωμένη. Η παλιότερη σχετική καταγραμμένη αναφορά, το Rótulo de Benasque, χρονολογείται από το 1006 με 1018.

Από τον 11ο αιώνα ανήκε στην Κομητεία της Ριβαγόρθα, τμήμα του Βασιλείου της Αραγωνίας.

Ο πληθυσμός του έχει αυξομειωθεί με το πέρασμα των χρόνων, φτάνοντας το 1870 στο μέγιστο του (1.750 κάτοικοι) και το 1970 στο ελάχιστο του (574 κάτοικοι). Ωστόσο μέσα στον 21ο αιώνα, έχει ήδη επιστρέψει και πάλι σε ένα νέο μέγιστο.

Διάσημες προσωπικότητες

• Antonio Cornel y Ferraz (1745-1821): Υπουργός πολέμου του Καρόλου Δ´.
• Valentín Ferraz y Barrau (1792-1866): Αντιστράτηγος, υπουργός πολέμου, βουλευτής, γερουσιαστής, δήμαρχος της Μαδρίτης και πρόεδρος του Συμβουλίου των Υπουργών το 1840 (γεννημένος στο Ανθίλες)
• José Ferraz y Cornel (1796-1854): Υπουργός Οικονομικών το 1840.
• Francisco Javier Ferraz y Cornel (1776-1850): Αντιστράτηγος και πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου του Πολέμου και του Ναυτικού.

Συμβάντα και καταστροφές

Το 1660 υπέστη έναν ισχυρό σεισμό. Η περιοχή των Πυρηναίων παρουσιάζει μια σχετικά μέτρια σεισμική δραστηριότητα, από την οποία εκδηλώνονται μικρές δονήσεις με μια σχετική συχνότητα.

Στα έτη 1727, 1834, 1925 και το 2014 υπήρξαν μεγάλες υπερχειλίσεις του ποταμού Έσερα που προκάλεσαν εκτεταμένες ζημιές, συμπεριλαμβανομένης της καταστροφής των γεφυρών.

Από τον 13ο αιώνα υπήρχε ένα κάστρο, ευρισκόμενο σε ένα ύψωμα στα βόρεια του χωριού, το οποίο το 1858 διατάχθηκε να κατεδαφιστεί με Βασιλικό Διάταγμα.

Κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου πολέμου, μια πυρκαγιά κατέστρεψε ένα μεγάλο μέρος του χωριού Μπενάσκε, αυτό οδήγησε στο θάνατο πολλών ντόπιων κατοίκων.

Η ιστορία ενός περιστατικού:

"Φτάνοντας ήδη το βράδυ στην είσοδο του Μπενάσκε, ήμασταν κατά τη διαφυγή μας στο δρόμο μαζί με πολλούς άλλους ανθρώπους. Πρώτα συναντήσαμε τη γέφυρα που περνάει πάνω από τον ποταμό Έσερα, στο απέναντι μέρος βρίσκονταν το περίπτερο της συνοριοφυλακής όπου είχαν πολλά πυρομαχικά και τα είχαν πυροδοτήσει ώστε να μην μπορέσουν να τα επωφεληθούν οι Εθνικιστές, οι οποίοι είχαν φτάσει ήδη στο Γκράους. Εκεί είχαμε δύσκολες στιγμές, ένας πυροβολισμός και εκρήξεις και χειροβομβίδες έβγαιναν από το κτίριο, σε σημείο που ήταν αδύνατο να περάσουμε τη γέφυρα. Ήμασταν εκεί για δύο ή τρεις ώρες, σε αναμονή μέχρι να παύσουν οι εκρήξεις. Στο χρόνο αυτό πήραμε την ευκαιρία να φάμε, δοκιμάσαμε το χοιρομέρι, το βρήκαμε πολύ καλό. Στο τέλος περάσαμε και η όψη του χωριού ήταν ήδη τρομακτική, σπίτια καίγονταν, στρατιωτικά φορτηγά γεμάτα τρόφιμα στις φλόγες. Τι θέα και αυτή με τους δρόμους μέσα στις φλόγες! Αυτοκίνητα γεμάτα ανθρώπους που μετανάστευαν σαν κι εμάς, ολόκληρες οικογένειες που είχαν βάλει στο αυτοκίνητο ότι είχαν και δεν είχαν. Μέσα από το Μπενάσκε δεν μπορούσες πλέον να περάσεις με άλλο τρόπο παρά μόνο με τα πόδια και με τα άλογα, με κατεύθυνση έπειτα προς το νοσοκομείο του Μπενάσκε που ήταν και η τελευταία θέση (πριν από τα σύνορα)."

Το 1939, το πέρασμα του Μπενάσκε έγινε μάρτυρας μιας σκληρής μετάβασης των ρεπουμπλικανών κατά τη φυγή τους προς τη Γαλλία.

Οικονομία

Η Λεωφόρος των Φλαμουριών στο Μπενάσκε.

Αν και η οικονομία είχε αναπτυχθεί παραδοσιακά γύρω από την κτηνοτροφία και σε μικρότερο βαθμό είχε να κάνει με τη γεωργία και τη δασοκομία, τις τελευταίες δεκαετίες οι δραστηριότητες αυτές έχουν σχεδόν εξαφανιστεί, δίνοντας τη θέση τους στον τουρισμό ως την κεντρική δραστηριότητα.

Στο πρώτο τρίτο του 20ου αιώνα, γινόταν η εκμετάλλευση των ορυχείων πυριτίου πάνω από το Θερλέρ. Το προϊόν του κατέβαινε με ένα τελεφερίκ μήκους πάνω από 3 χλμ., του οποίου τα απομεινάρια μπορεί ακόμα να δει κανείς, περίπου 500 μέτρα πριν την είσοδο του Μπενάσκε.

Η δημιουργία και η επέκταση του χιονοδρομικού κέντρου του Θερλέρ, καθώς και η ανάπτυξη του ορεινού τουρισμού, έδωσαν ώθηση στην κατασκευή πολλών ξενοδοχείων, πολυκατοικιών, εστιατορίων, καταστημάτων και άλλων σχετικών εγκαταστάσεων.

Γαστρονομία

Τα παραδοσιακά γεμιστά έντερα αρνιού Τσιρέτας

Η κουζίνα στα Πυρηναία της Αραγωνίας ποικίλει πολύ, αναμιγνύοντας το παραδοσιακό με το σήμερα. Στην παραδοσιακή κουζίνα συμπεριλαμβάνονται πιάτα όπως, τα ισπανικά «Μίγας» (migas), τσιγαρισμένα ψυχούλα ψωμιού με σταφύλια ή αυγό, όπως και σούπες με σκορδόψωμο και φασολάδα από μαυρομάτικα φασόλια (los boliches). Στα κυρίως πιάτα βρίσκει κανείς καλής ποιότητας ψητό κρέας στα κάρβουνα, τα παραδοσιακά έντερα αρνιού γεμιστά με ρύζι, συκώτι και γλυκάδια «Τσιρέτας» (chiretas), ή κάποιο μαγειρευτό κυνήγι. Για επιδόρπιο προσφέρονται λουκουμάδες (rosquillas) ή τηγανίτες με σπανάκι και ντόπια χόρτα (crespillos), συνοδευόμενα από φλαμπέ ρούμι με γάλα, κόκκους καφέ και κανέλα (quemadillo).

Εκδηλώσεις

Εορταστικές εκδηλώσεις γίνονται προς τιμήν του San Marcial, που γιορτάζεται στις 30 Ιουνίου. Το Θερλέρ γιορτάζει στις 10 Αυγούστου (του Αγίου Λαυρεντίου) και στις 29 Απριλίου (του Αγίου Πέτρου του Μάρτυρος). Το Ανθίλες γιορτάζει στις 29 Ιουνίου (του Αγίου Πέτρου).

Για τις γιορτές του San Marcial πραγματοποιούνται διάφορες εκδηλώσεις. Για παράδειγμα, τη δεύτερη μέρα πραγματοποιείται ο τοπικός χορός από κατοίκους που θέλουν να συμμετάσχουν. Σε αυτό το χορό υπάρχουν πάντα εκείνοι που πηγαίνουν στην αρχή για να καθοδηγήσουν τους άλλους. Μπορούν να συμμετάσχουν από τα μικρότερα παιδιά που μόλις έχουν αρχίσει να περπατάνε, μέχρι τους ηλικιωμένους του χωριού. Επίσης κατά τη διάρκεια των γιορτών, λαμβάνει χώρα καθημερινά ένας χορός το βράδυ μέχρι περίπου τις 6 η ώρα το πρωί, όπου στο ενδιάμεσο πραγματοποιείται ένα παιχνίδι bingo για ξεκούραση. Επιπλέον, καθώς τα γειτονικά χωριά, όπως για παράδειγμα το Ανθίλες, βρίσκονται πολύ κοντά, μπορεί κανείς να περπατήσει μέχρι εκεί για να γιορτάσει τις γιορτές.

Από το 1994 λειτουργεί το καλοκαίρι, το Κέντρο Επιστημών του Μπενάσκε Pedro Pascual για διεθνείς συναντήσεις.

Από το 1981 πραγματοποιείται κάθε καλοκαίρι το «Διεθνές τουρνουά σκακιού του χωριού του Μπενάσκε».

Το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα μοτοσικλέτας Τράιαλ της Δ.Ο.Μ., έχει διεξαχθεί σε ορισμένες από τις εκδόσεις του στα βουνά του Μπενάσκε.

Τον Ιούλιο πραγματοποιείται ο αγώνας τρεξίματος ανωμάλου δρόμου «Ultra-Trail Aneto by Trangoworld» που είναι ένας μεγάλος γύρος της οροσειράς «Μαλαδέτα» (Maladeta), ανεβαίνοντας στην κορυφή του όρους Ανέτο. Ο αγώνας ακολουθεί τις διαδρομές που περιβάλλουν το βουνό, τη φυσική διαδρομή που διατρέχουν τα μονοπάτια του και μέρος της καταγραμμένης διαδρομής GR-11, στο πέρασμά της μέσα από το Φυσικό Πάρκο Posets-Maladeta.

Είναι ένας αγώνας βουνού αυτάρκειας, 62 χιλιομέτρων απόστασης και 4.600 μέτρων συσσωρευμένης ανηφορικής κλήσης, στον οποίο ο κάθε αθλητής πρέπει φέρει μαζί του το δικό του φαγητό και τον υποχρεωτικό εξοπλισμό ασφάλειας.

Ο μέγιστος χρόνος ολοκλήρωσης του γύρου είναι οι 24 ώρες, ο οποίος για να επιτευχθεί απαιτεί τρέξιμο ή γρήγορο ρυθμό.

Μέρη ενδιαφέροντος

Κτήρια

Εκκλησία της Santa María

Πύργος των Πριγκίπων

Εντός του αστικού πυρήνα του χωριού Μπενάσκε, βρίσκει κανείς πολλά κτήρια, πλατείες και κρυφές γωνιές που διατηρούν μια γοητευτική βουνίσια ατμόσφαιρα, όπως και κάποιες μοναδικές κατασκευές ενδιαφέροντος, μεταξύ των οποίων είναι:

• Η εκκλησία της «Σάντα Μαρία της Μεγάλης» ρομανικής προέλευσης, του 13ου αιώνα με παρεμβάσεις από τον 17ο αιώνα.
• Το «Παλάτι των Κομητών της Ριμπαγόρσας» (αναγέννηση)
• Ο «Πύργος του Οίκου Juste»
• Ο «Οίκος Faure»

Βουνά και παγετώνες

Στο δήμο του Μπενάσκε υπάρχουν πολλές κορυφές που ξεπερνούν τα 3.000 μέτρα υψόμετρο, οι οποίες ομαδοποιούνται σε τρεις κύριες οροσειρές:

• Οροσειρά της «Μαλαδέτα». Κορυφές: Ανέτο (3.404μ.), Μαλαδέτα, Maldito, Margalida, Tempestades, Russell, Alba,...
• Οροσειρά της «Ποσέτς». Κορυφές: Ποσέτς (3.375μ), Espadas, Eriste,..
• Οροσειρά του «Περδιγιέρο». Κορυφές: Περδιγιέρο (3.222μ), Royo, Literola, Gourgs Blancs,..

Αν και οι παγετώνες των Πυρηναίων είναι σε έντονη ύφεση λόγω της κλιματικής αλλαγής, στην κοιλάδα του Μπενάσκε διατηρούνται ακόμα οι μεγαλύτεροι παγετώνες των Πυρηναίων, από τους οποίους ξεχωρίζουν ο Παγετώνας του Ανέτο (με περίπου 75 εκτάρια) και ο Παγετώνας της Μαλαδέτα.

Υπάρχουν επίσης πολλές λίμνες που δημιουργούνται από τους παγετώνες, όπως η Cregüeña, Batisielles, Perramó, LLosás και άλλες μικρότερου μεγέθους.

Τοπία ιδιαίτερης γοητείας

Forau de Aigualluts - Καταρράκτης

Forau de Aigualluts - Λάκος

Λίμνη της Cregüeña

• Forau de Aigualluts: καρστικό φαινόμενο στο οποίο τα νερά που έρχονται από τον παγετώνα του Ανέτο, φιλτράρονται στο κάτω μέρος ενός μεγάλου λάκκου, και εμφανίζονται έπειτα στις ονομαζόμενες πηγές Güells de Joeu, στην Κοιλάδα του Αράν. Τα νερά αυτά συμβάλλουν κατά ένα σημαντικό μέρος στη ροή του ποταμού Γαρούνα.
• Λίμνες Batisielles
• Περιοχή Plan del Hospital
• Αναρριχητική διαδρομή της Sacs

Άλλα μέρη εξερεύνησης στα βουνά

• Ισπανικός ορειβατικός σύλλογος
• Η περιοχή του παλιού αναρρωτηρίου/πανδοχείου του Μπενάσκε («Hospital de Benasque»). Στο κτίριο του παλιού αναρρωτηρίου στεγάζεται και λειτουργεί πολυτελές ξενοδοχείο, ενώ κατά τους χειμερινούς μήνες ασκείται το άθλημα του σκι αντοχής στη γύρω περιοχή.
• «Καταφύγιο της Renclusa», από το οποίο αναχωρούν οι διαδρομές προς το όρος Ανέτο και άλλες εκδρομές σε βουνοκορφές και λίμνες
• «Καταφύγιο του Estós», από το οποίο αναχωρεί η διαδρομή για το όρος Posets
• «Καταφύγιο Ángel Orús» (στο χωριό Ερίστε)

Γιορτές

• 30 Ιουνίου προς τιμή του San Marcial.