Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μπαχμούτ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μπαχμούτ

Σημαία

Έμβλημα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Μπαχμούτ
48°35′41″N 38°0′3″E
ΧώραΚατεχόμενο από Ρωσια - 2023
Διοικητική υπαγωγήBakhmut Hromada
Ίδρυση1571
Έκταση41,6 km²
Υψόμετρο200 μέτρα
Πληθυσμός71.094 (1  Ιανουαρίου 2022)[1]
Ταχ. κωδ.84500–84510
Ζώνη ώραςUTC+02:00 (επίσημη ώρα)
UTC+03:00 (θερινή ώρα)
Ώρα Ανατολικής Ευρώπης
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Το Μπαχμούτ (ουκρανικά: Бахмýт‎‎), παλαιότερα γνωστό ως Αρτεμίβσκ (ουκρανικά: Артемівськ‎‎) ή Αρτιομόβσκ (ρωσικά: Артёмовск‎‎) από το 1924 έως το 2016,[2] είναι πόλη που βρίσκεται στην ανατολική Ουκρανία. Λειτουργεί ως διοικητικό κέντρο της ομώνυμης επαρχίας στην Περιφέρεια του Ντονέτσκ. Η πόλη βρίσκεται περίπου 89 χιλιόμετρα βόρεια του Ντόνετσκ, του διοικητικού κέντρου της περιφέρειας και ο πληθυσμός του ανέρχεται στους 71.094 κατοίκους σύμφωνα με εκτίμηση για την 1η Ιανουαρίου 2022.

Το Μπαχμούτ ήταν η πρωτεύουσα της Σλαβο-Σερβίας (1753–1764), η οποία ιδρύθηκε από Σέρβους κυρίως συνοριακούς. Το 1920-1924, η πόλη ήταν διοικητικό κέντρο του Κυβερνείου Ντόνετς της Ουκρανικής ΣΣΔ.

Κατά τη διάρκεια της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία το 2022, το Μπαχμούτ πολιορκήθηκε και υπέστη εκτεταμένες ζημιές από τις ρωσικές δυνάμεις, με τον Ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι να αναφέρει στις 11 Δεκεμβρίου 2022 ότι η πόλη είχε μετατραπεί σε «καμένα ερείπια». [3] Ο πληθυσμός της πόλης ενδέχεται να έχει μειωθεί κατά 97%. Οι Ρωσικές δυνάμεις κατέλαβαν σχεδόν όλη την πόλη Μπαχμούτ στις 21 Μαΐου.

Ιστορικός χάρτης του Μπαχμούτ και των οχυρώσεων του
Το Μπαχμούτ στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα
Πλατεία Ελευθερίας στο Μπαχμούτ
Πρώην γυμνάσιο
Κτίριο ινστιτούτου σιδηροδρόμων
Παλαιό κτίριο τράπεζας
Στο κέντρο της πόλης Μπαχμούτ
Δημοτικό συμβούλιο
Μικροπεριφέρεια σοβιετικής εποχής
Στάδιο Bakhmut Avanhard (Ιανουάριος 2019)
Συναγωγή του Μπαχμούτ

Υπάρχει μια θεωρία ότι η προέλευση της λέξης Μπαχμούτ είναι μια παραμορφωμένη εκδοχή της λέξης Muhammad / Mahmud στα τουρκικά/ταταρικά.  Μια άλλη θεωρία είναι ότι μια παρόμοια παραλλαγή της ίδιας λέξης σημαίνει «αλμυρό νερό». Και στις δύο περιπτώσεις, το όνομα της πόλης θεωρείται ότι συνδέεται με την παλαιά κατοχή γύρω εδαφών από Τούρκους/Τατάρους. [4]

  • 1571–1924: Μπαχμούτ
  • 1924–1941: Αρτιομόβσκ/Αρτεμίβσκ
  • 1942–1943: Μπαχμούτ
  • 1943–1992: Αρτιομόβσκ/Αρτεμίβσκ
  • 1992–2016: Αρτεμίβσκ
  • 2016–σήμερα: Μπαχμούτ

Αν και υπάρχουν ενδείξεις προηγούμενης εγκατάστασης το 1556, η πρώτη επίσημη αναφορά του Μπαχμούτ χρονολογείται από το 1571, όταν ο Ιβάν ο Τρομερός, προκειμένου να προστατεύσει τα νότια σύνορα του ρωσικού κράτους από τις επιδρομές σκλάβων Κριμαίας - Νογκάι, διέταξε τη δημιουργία συνοριακών οχυρώσεων κατά μήκος τους ποταμούς Αϊντάρ και Σιβέρσκι Ντονέτς.[5] Ο οικισμός περιγράφηκε τότε ως φρούριο φρουράς (στορόζα) που πήρε το όνομά του από τον κοντινό ποταμό Βαχμουτόβκα, παραπόταμο του Σιβέρσκι Ντονέτς, και βρισκόταν στις εκβολές ενός ρέματος που ονομάζεται Τσόρνι Ζαρεμπέτς.[6]

Η ιστορία του Μπαχμούτ πριν από τον 18ο αιώνα είναι αραιή. Αρχικά ήταν συνοριακός σταθμός που αργότερα έγινε οχυρή πόλη. Το 1701, ο Πέτρος Α διέταξε να αναβαθμιστεί το οχυρό στο Μπαχμούτ και να χαρακτηριστεί πόλη το παρακείμενο σλόμποντα (ελεύθερο χωριό) του Μπαχμούτ.[6] Το νέο φρούριο ολοκληρώθηκε το 1703 και στέγασε 170 άτομα.[6] Το 1704 ο Πέτρος διέταξε μερικούς Κοζάκους να εγκατασταθούν στον ποταμό Μπαχμούτοβκα και να εξορύξουν αλάτι.[6] Ο πληθυσμός του Μπαχμούτ διπλασιάστηκε και η πόλη ανατέθηκε στο Σύνταγμα Ίζιουμ, μια επαρχία της Ελεύθερης Ουκρανίας.[6]

Το φθινόπωρο του 1705, το Μπαχμούτ έγινε ένα από τα κέντρα της εξέγερσης Μπουλαβίν. Ένα απόσπασμα των Κοζάκων του Ντον με επικεφαλής τον Αταμάν Κοντράτι Μπουλαβίν κατέλαβε τα αλατωρυχεία του Μπαχμούτ και κατέλαβε την πόλη μέχρι τις 7 Μαρτίου 1708, όταν ανακαταλήφθηκε από τα κυβερνητικά στρατεύματα.

Από το 1708 έως τις 22 Απριλίου 1725, το Μπαχμούτ τέθηκε υπό το Κυβερνείο του Αζόφ. Στις 29 Μαΐου 1719, έγινε το διοικητικό κέντρο της επαρχίας Μπαχμούτ εντός του Κυβερνείου του Αζόφ.[7] Από το 1753 έως το 1764, ήταν μια μεγάλη πόλη της Σλαβο-Σερβίας, μια περιοχή που κατοικήθηκε από αποίκους από τη Σερβία και αλλού.

Το 1783, το Bakhmut έγινε πόλη εντός της επαρχίας Γιεκατερινοσλάβ (Κυβερνείο Νοβοροσίσκ). [8] Εκείνη την εποχή η πόλη είχε 49 μεγάλα σπίτια και πέντε εργοστάσια που παρήγαγαν τούβλα, κεριά και σαπούνι. Η πόλη είχε περίπου 150 καταστήματα, ένα νοσοκομείο και τρία σχολεία: δύο ιδιωτικά οικοτροφεία για παιδιά πλούσιων γονέων και ένα κυριακάτικο σχολείο για παιδιά εργατών. Το Μπαχμούτ είχε ένα μεγάλο κέντρο της πόλης όπου γίνονταν πανηγύρια δύο φορές το χρόνο, στις 12 Ιουλίου (Ημέρα των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου) και στις 21 Σεπτεμβρίου (Ημέρα Γεννήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου). Ο ετήσιος κύκλος εργασιών της πόλης ήταν περίπου 1 εκατομμύριο ρούβλια.

Στις 2 Αυγούστου 1811 εγκρίθηκε το έμβλημα της πόλης. Στις 25 Ιανουαρίου 1851, η πόλη έγινε δήμος, με δήμαρχο τον Βασίλυι Περσίν. Το 1875 εγκαταστάθηκε δημοτικό σύστημα ύδρευσης. Οι δρόμοι στρώθηκαν το 1900. Το 1876, ανακαλύφθηκαν μεγάλα κοιτάσματα ορυκτού αλατιού στη λεκάνη του Μπαχμούτ, οδηγώντας σε ταχεία αύξηση του αριθμού των αλατωρυχείων. Το Μπαχμούτ παρήγαγε σύντομα το 12% της συνολικής ρωσικής παραγωγής αλατιού.

Η κατασκευή του σιδηροδρόμου Χάρκοβο - Μπαχμούτ - Ποπάσνα ενθάρρυνε την παραγωγή αλάβαστρου, σοβά, τούβλων, πλακιδίων και ανθρακικού νατρίου στο Μπαχμούτ. Στις αρχές του εικοστού αιώνα, η πόλη ανέπτυξε μια μεταλλουργική βιομηχανία. Μέχρι το 1900, η πόλη είχε 76 μικρές βιομηχανικές επιχειρήσεις, που απασχολούσαν 1.078 εργάτες, καθώς και τέσσερα αλατωρυχεία, στα οποία απασχολούσαν 874 εργάτες.

Μέχρι το 1913, ο πληθυσμός αποτελούταν από 28.000 άτομα. Υπήρχαν δύο νοσοκομεία με 210 κλίνες, τέσσερα γυμνάσια και δύο επαγγελματικά σχολεία, έξι μονοτάξια σχολεία, τέσσερα ενοριακά σχολεία και μια ιδιωτική βιβλιοθήκη. Τον Απρίλιο του 1918, μετά την κατάρρευση της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, στρατεύματα πιστά στη Λαϊκή Δημοκρατία της Ουκρανίας ανέλαβαν τον έλεγχο του Μπαχμούτ. Στις 27 Δεκεμβρίου 1919, επιβλήθηκε ο σοβιετικός έλεγχος στην πόλη. Το 1923, υπήρχαν 36 επιχειρήσεις στο Μπαχμούτ, συμπεριλαμβανομένου ενός εργοστασίου που προηγουμένως κατασκεύαζε καρφιά και καρφιά, ένα εργοστάσιο που παρήγαγε προϊόντα χύτευσης για τη γεωργία, καθώς και εργοστάσια τούβλων, κεραμιδιών και αλάβαστρο, και ένα εργοστάσιο υποδημάτων. Από τις 16 Απριλίου 1920 έως την 1η Αυγούστου 1925, το Μπαχμούτ ήταν το διοικητικό κέντρο της επαρχίας του Ντόνετσκ.

Το 1924, το όνομα της πόλης άλλαξε από Μπαχμούτ σε Αρτεμίβσκ, προς τιμήν ενός Ρώσου Μπολσεβίκου της επανάστασης, γνωστού ως Αρτιόμ που έζησε και εργάστηκε στην πόλη τα πρώτα χρόνια της επανάστασης.

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τα γερμανικά στρατεύματα κατέλαβαν το Αρτεμίβσκ από τις 31 Οκτωβρίου 1941 έως τις 5 Σεπτεμβρίου 1943. Ο Νικολάι Μιχαήλοβιτς Ζόροφ ήταν γραμματέας της υπόγειας Επιτροπής του Κόμματος της Πόλης κατά τη διάρκεια της κατοχής από το 1941. Στις αρχές του 1942, το Γερμανικό Einsatzgruppe C μετέφερε περίπου 3.000 Εβραίους από το Αρτεμίβσκ σε ένα ορυχείο δύο χιλιόμετρα έξω από την πόλη και πυροβόλησε στο πλήθος, σκοτώνοντας αρκετούς ανθρώπους και οδηγώντας τους υπόλοιπους σε μια σήραγγα. Στη συνέχεια, οι στρατιώτες έκλεισαν με τούβλα την είσοδο της σήραγγας, πνίγοντας τους χιλιάδες ανθρώπους που είχαν παγιδευτεί μέσα. [9]

Το 1961, ο Κούζμα Πέτροβιτς Γκολόβκο έγινε Πρώτος Γραμματέας της Επιτροπής του Κόμματος της Πόλης, ακολουθούμενος από τον Ιβάν Μαλυούκιν το 1966, τον Νικολάι Σ. Ταγκάν το 1976 και τον Γιούρι Κ. Σμιρνόφ από το 1980 έως το 1983. Από τον Απρίλιο του 1990 έως το 1994, κατά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, ο Αλεξέι Ρέβα ήταν Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου του Αρτεμίβσκ και εξελέγη δήμαρχος το 1994, τρία χρόνια αφότου η Ουκρανία ανέκτησε την ανεξαρτησία της.

Τον Ιανουάριο του 1999, ένα φιλανθρωπικό εβραϊκό ίδρυμα στο Μπαχμούτ, το δημοτικό συμβούλιο του Αρτεμίβσκ και ένα οινοποιείο που άνοιξε στην περιοχή το 1952, εγκαινίασαν ένα μνημείο για τη μνήμη των θυμάτων της μαζικής δολοφονίας του 1942. Το μνημείο χτίστηκε σε μια πρόσοψη βράχου στο παλιό ορυχείο όπου συγκεντρώνεται το νερό και ονομάστηκε «Τείχος των Δακρύων» για τους δολοφονημένους Εβραίους του Μπαχμούτ. [9]

Ρωσο-Ουκρανικός Πόλεμος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

2014 Πόλεμος στο Ντονμπάς

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη διάρκεια των αναταραχών υπέρ της αυτονομίας του 2014, οι αντάρτες της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντόνετσκ διεκδίκησαν την πόλη του Αρτεμίβσκ ως μέρος της επικράτειάς τους. [10] Οι ουκρανικές κυβερνητικές δυνάμεις ανακατέλαβαν την πόλη, μαζί με την Ντρουζκίβκα, στις 7 Ιουλίου 2014. [11] [12]

Στις 15 Μαΐου 2015, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο υπέγραψε νομοσχέδιο με το οποίο ξεκίνησε μια εξάμηνη περίοδος για την αφαίρεση κομμουνιστικών μνημείων και την υποχρεωτική μετονομασία οικισμών με ονόματα που σχετίζονται με τον κομμουνισμό. Στις 23 Σεπτεμβρίου 2015, το δημοτικό συμβούλιο ψήφισε για την αποκατάσταση του πρώην ονόματος της πόλης Μπαχμούτ. [13] Η τελική απόφαση ελήφθη από τη Βερχόβνα Ράντα (εθνικό κοινοβούλιο της Ουκρανίας) στις 4 Φεβρουαρίου 2016. [2]

Κατά τη διάρκεια της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία το 2022, το Μπαχμούτ έγινε πόλη πρώτης γραμμής τον Μάιο και βομβαρδίζεται τακτικά από τον ρωσικό στρατό. [14] [15] [16] Ως τις Μαΐου 2022, σύμφωνα με τις τοπικές αρχές περίπου 20.000 άνθρωποι παρέμειναν στην πόλη. [17] Η Ρωσία έδωσε προτεραιότητα στην Μπαχμούτ ως την κύρια επιθετική της προσπάθεια μέχρι τον Αύγουστο του 2022.

Σύμφωνα με το Associated Press τον Οκτώβριο του 2022, «η κατάληψη του Μπαχμούτ θα έσπασε τις γραμμές ανεφοδιασμού της Ουκρανίας και θα άνοιγε μια διαδρομή για τις ρωσικές δυνάμεις να πιέσουν προς το Κραματόρσκ και το Σλόβιανσκ, βασικά ουκρανικά προπύργια στην επαρχία Ντόνετσκ». [18] Σε μια ανάλυση του Δεκεμβρίου για την επίθεση, ωστόσο, το Υπουργείο Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου είπε ότι «η κατάληψη της πόλης θα είχε περιορισμένη επιχειρησιακή αξία αν και θα επέτρεπε δυνητικά στη Ρωσία να απειλήσει τις μεγαλύτερες αστικές περιοχές του Κραματόρσκ και του Σλόβιανσκ». [19]

Στις 11 Δεκεμβρίου 2022, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Ζελένσκι είπε ότι οι ρωσικές δυνάμεις μετέτρεψαν την πόλη Μπαχμούτ σε «καμένα ερείπια». [3]

Δημογραφικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την 1η Ιουνίου 2017, ο πληθυσμός του Μπαχμούτ ήταν 75.900.

Σύμφωνα με την Ουκρανική Απογραφή του 2001, η πλειοψηφία των κατοίκων είναι Ουκρανοί που μιλούν Ρωσικά ως πρώτη γλώσσα: [20] [21]

Εθνότητα Ποσοστό
Ουκρανοί 69,4%
Ρώσοι 27,5%
Λευκορώσοι 0,6%
Αρμένιοι 0,3%
Ρομά 0,2%
Εβραίοι 0,2%
Γλώσσα Ποσοστό
Ρωσική 62%
Ουκρανική 35%
Αρμενική 0,19%
Ρομανί 0,15%
Λευκορωσική 0,10%
Οινοποιείο Bakhmut

Από το 1951, το Ευρωπαϊκό Οινοποιείο Bakhmut βρίσκεται στην πόλη. Το αλατωρυχείο Artemsil βρίσκεται στο προάστιο Soledar, το οποίο περιέχει το μεγαλύτερο υπόγειο δωμάτιο στον κόσμο. Είναι αρκετά μεγάλο ώστε να έχει επιπλεύσει μέσα ένα αερόστατο, να έχουν παιχτεί συμφωνίες στο παρελθόν και να έχουν διεξαχθεί ταυτόχρονα δύο επαγγελματικοί ποδοσφαιρικοί αγώνες. 

Σιδηροδρομικός Σταθμός Bakhmut-1

Οι αυτοκινητόδρομοι Χάρκοβο - Ροστόφ και Ντόνετσκ - Κιέβο διασχίζουν το Μπαχμούτ. Οι πόλεις Chasiv Yar και Soledar περιλαμβάνονται στον δήμο Bakhmut. Η πόλη διαθέτει ένα σύστημα δημόσιας συγκοινωνίας που αποτελείται από ένα δίκτυο τρόλεϊ και λεωφορείων.

Μαθητές και καθηγητές του Επαγγελματικού Κολλεγίου Πολιτισμού και Τεχνών του Μπαχμούτ
Συμφωνική Ορχήστρα και Χορωδία του BKM με το όνομα Ιβάν Καραμπύτς

Μέχρι την αρχή του πολέμου λειτουργούσαν 20 σχολεία (11.600 μαθητές), 29 νηπιαγωγεία (3500 παιδιά), 4 επαγγελματικές σχολές (2.000 μαθητές), 2 τεχνικές σχολές (6.000 μαθητές), και αρκετές μουσικές σχολές.

  1. www.citypopulation.de/en/ukraine/doneck/.
  2. 2,0 2,1 «Rada de-communized Artemivsk as well as over hundred cities and villages» (στα Ουκρανικά). Ukrayinska Pravda. 4 Φεβρουαρίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2016. 
  3. 3,0 3,1 «Zelenskyy says Russia reduced Bakhmut city to a 'burned ruin'». www.aljazeera.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2022. 
  4. «Харьковский историк считает, что название Бахмут имеет индоевропейские корни и происходит от слова бук» [Kharkov historian believes that the name Bakhmut has Indo-European roots and comes from the word beech]. Громадський медіапортал Бахмут IN.UA. bahmut.in.ua. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2022. 
  5. Булавинское восстание. (1707—1708 гг.) Труды Историко-Археографического Института Академии Наук СССР. — Москва 1935. 
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Artemivsk (Артемівськ) Αρχειοθετήθηκε 2013-04-07 στο Wayback Machine.. The History of cities and villages of the Ukrainian SSR.
  7. «Інститут історії України НАН України» [Institute of History of Ukraine, National Academy of Sciences of Ukraine]. history.org.ua. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2015. 
  8. Brockhaus and Efron Encyclopedia Dictionary (στα Ρωσικά). 1903. 
  9. 9,0 9,1 «"Wailing Wall" for the murdered Jews of Bakhmut: Remembrance». Information Portal to European Sites of Remembrance. Berlin, Germany: Stiftung Denkmal für die ermordeten Juden Europas. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2020. 
  10. «TASS: World – Donbass defenders put WWII tank back into service». TASS. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2015. 
  11. «BBC News – Ukraine crisis: Bridges destroyed outside Donetsk». BBC News. 7 July 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 December 2018. https://web.archive.org/web/20181205195145/https://www.bbc.com/news/world-europe-28191833. Ανακτήθηκε στις 9 February 2015. 
  12. «Ukraine flag raised over two cities, military tells Poroshenko». Interfax-Ukraine. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2015. 
  13. Renaming city and streets.
  14. «Inside a Ukraine hospital where medics work as rockets fall». Reuters. 11 Μαΐου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2022. 
  15. «In Ukraine's Bakhmut, war is never far away». France24. 12 Ιουλίου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2022. 
  16. «Murals bring hope in Ukrainian city under Russian attack». Reuters. 15 Αυγούστου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2022. 
  17. «російські загарбники завдали авіаудару по Бахмуту» [Russian invaders carried out an airstrike on Bakhmut] (στα Ουκρανικά). Укрінформ. 19 Μαΐου 2022. 
  18. VARENYTSIA, INNA and SAM MEDNICK (28 October 2022). «Russia's hope for Ukraine win revealed in battle for Bakhmut». AP News. Associated Press. https://apnews.com/article/russia-ukraine-putin-europe-business-moscow-c449617bb579fd2dd217a0a042e16a6b. Ανακτήθηκε στις 29 October 2022. 
  19. @ (3 Δεκεμβρίου 2022). (Tweet) https://twitter.com/ – μέσω Twitter.  Missing or empty |title= (βοήθεια); Missing or empty |user= (help); Missing or empty |number= (help)
  20. Національний склад та рідна мова населення Донецької області. Розподіл постійного населення за найбільш численними національностями та рідною мовою по міськрадах та районах. (tr.
  21. «Ukrcensus.gov.ua». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2015. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Bakhmut στο Wikimedia Commons