Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ιστορία των ειδικών υπηρεσιών του Ισραήλ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Δομή ειδικών δυνάμεων Ισραήλ

Η Ιστορία των ειδικών υπηρεσιών του Ισραήλ έχει τις ρίζες της στη δεκαετία του 1930, κατά την περίοδο της Βρετανικής εντολής στην Παλαιστίνη, πολλά χρόνια πριν από την ίδρυση του ανεξάρτητου Εβραϊκού κράτους. Οι συγκρούσεις με τον αραβικό πληθυσμό, αλλά και οι ανταγωνισμοί με την βρετανική εξουσία απαιτούσαν την εγκατάσταση υπηρεσίας πληροφοριών που θα εργάζονταν για την αποφυγή της επιθέσεων μαχητών στην εβραϊκή εγκατάσταση πληθυσμών και την ασφάλεια της μη νόμιμης μετανάστευσης των Εβραίων στην Παλαιστίνη. Το 1942 εμφανίστηκε η πρώτη εβραϊκή ειδική υπηρεσία με το όνομα «Σσάι» (συντομογραφία του Σερούτ Γιεντιότ που σημαίνει Υπηρεσία Πληροφοριών).

Μετά την αναγνώριση του Κράτους του Ισραήλ το 1948, οι ειδικές υπηρεσίες αναδιοργανώθηκαν σύμφωνα με το Βρετανικό μοντέλο. Ως αποτέλεσμα εμφανίστηκαν πρότυπες ισραηλινές ειδικές υπηρεσίες πληροφοριών: η «Σσαμπάκ» (εβραϊκά: שירות הביטחון הכללי‎‎) και η «ΑΜΑΝ» (εβραϊκά: אגף המודיעין‎‎) υπό την εποπτεία του Υπουργείου Άμυνας και τον πολιτική διοίκηση του ΥΠΕΞ. Ξεκίνησε επίσης η σύσταση της πρώτου δικτύου μυστικών πρακτόρων στο εξωτερικό.

Οι πολλαπλές προστριβές ανάμεσα στην πολιτική και την στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών οδήγησαν στην αναδιοργάνωσή της σύμφωνα με το αμερικανικό μοντέλο το 1951. Τότε ακριβώς ήταν που συστάθηκε η θρυλική «Μοσάντ» (εβραϊκά: המוסד למודיעין ולתפקידים מיוחדים‎‎), υπαγόμενη απευθείας στον Πρωθυπουργό και που συν τω χρόνω πέτυχε να αποκτήσει την δύναμη της KGB και της CIA. Με επικεφαλής στη «Μοσάντ» την περίοδο 1952—1963 τον Ισέρ Χαρέλ που επέβλεπε επίσης και όλες τις άλλες μυστικές υπηρεσίες, και έφτασε να μετατραπεί τελικά στον άνθρωπο Νο2 στην κυβέρνηση του Ισραήλ.

Το 1957 εμφανίστηκε η υπηρεσία «Λακάμ», έργο της οποίας ήταν η προστασία των πυρηνικών εγκαταστάσεων, καθώς και των πυρηνικών, και κατόπιν της υψηλής τεχνολογίας κατασκοπείας. Αργότερα η υπηρεσία αυτή μετασχηματίστηκε.

Η ιστορία των Ισραηλινών ειδικών δυνάμεων γνωρίζει από λαμπρές επιχειρήσεις (Απαγωγή του Αΐχμαν, την εισαγωγή παράνομων μεταναστών σε εξαιρετικά μεγάλη έκταση, την στρατολόγηση υψηλόβαθμου προσωπικού, την εξόντωση των τρομοκρατών, την πρόληψη των τρομοκρατικών επιθέσεων), αλλά και σοβαρά προβλήματα («τύφλωση» κατά την παραμονή του Πολέμου του Γιομ Κιπούρ, δολοφονία πρωθυπουργού Γιτζάκ Ράμπιν, αποτυχίες πρακτόρων και αποτυχημένα σαμποτάζ.

Μέχρι σήμερα οι Ισραηλινές ειδικές υπηρεσίες παραμένουν από τις πιο διάσημες και με την μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο, οι τρεις αρχικές — η «Μοσάντ», η «Σσαμπάκ» και η «ΑΜΑΝ», ανεξάρτητα από την οποιαδήποτε κρίση — λειτουργούν ως συνήθως επιτυχημένα, διασφαλίζοντας τα κρατικά συμφέροντα και την ασφάλεια του Ισραήλ.

Βρετανική εντολή (από το έτος 1948)

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έζρα Ντάνιν

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ιστορία των ισραηλινών ειδικών υπηρεσιών ξεκινά τον Απρίλιο του 1936 την εποχή της Βρετανικής εντολής στην Παλαιστίνη. Τότε ένας από τους διοικητές των μονάδων της εβραϊκής αυτοάμυνας «Χαγκάνα» απευθύνθηκε στον Έζρα Ντάνιν, που είχε μεγάλες γνωριμίες μεταξύ των Αράβων, με την παράκληση να ανακαλύψει ποιος συγκεκριμένα σκότωσε δύο άοπλους εβραίους στις 15 Απριλίου στο δρόμο ανάμεσα στο χωριό Ανάμπτα και στο βρετανικό στρατόπεδο Νουρ Σαμς.[L 1][L 2][L 3] Τότε ήταν που ο Έζρα Ντάνιν στρατολόγησε τον πρώτο του πράκτορα — έναν άραβα, ο οποίος συμφώνησε να τον ενημερώνει για όλα όσο περιέρχονται στην αντίληψή του για τα σχέδια επιθέσεων των στρατιωτικών τμημάτων των Αράβων ενάντια στους εβραϊκούς καταυλισμούς.

Ο Ντάνιν απευθύνθηκε στο πολιτικό τμήμα της εβραϊκής υπηρεσίας Σοχνούτ, που αποτέλεσε το πρόπλασμα της μελλοντικής Εβραϊκής Κυβέρνησης και πρότεινε τη δημιουργία μεταξύ των Αράβων ενός δικτύου πρακτόρων. Για το σκοπό αυτό αποφασίστηκε να διατεθούν έξι στερλίνες το μήνα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, στη διαδικασία στρατολόγησης πρακτόρων, ο Ντάνιν να τους πληρώνει έξτρα από την ίδια του την τσέπη. Μαζί με τον Ντάνιν για την ίδρυση των μυστικών υπηρεσιών έλαβαν μέρος ο Ρεουβέν Σιλοάχ (Ζασλάνσκϊι), που εργάζονταν στο πολιτική τμήμα της «Εβραϊκής Υπηρεσίας»[L 2] και ο Σαούλ Αβιγκούρ (Μεϊνέροφ), ένας από τους αρχηγούς της «Χαγκάν».[1]

Το καλοκαίρι του 1940 στα γραφεία της «Χαγκάν» ιδρύθηκε αραβικό τμήμα, στο οποίο τέθηκε επικεφαλής ο Ντάνιν. Βοηθός του έγινε ο Σιμσόν Μασσμπέτς. Πρακτικά σχεδόν ταυτόχρονα μ' αυτό ιδρύθηκε και το τμήμα αντικατασκοπείας (Ригуль негди) για την πρόληψη διείσδυσης στη «Χαγκάν» των Βρετανών πρακτόρων, και διευθύνονταν από τον Σαούλ Αβιγκούρ και τον Νταβίντ Σαλτιέλ.[L 1][L 2][L 4][2]

Ως κύριο καθήκον του ο Ντάνιν θεωρούσε την ανάπτυξη θεωρίας της εργασίας της κατασκοπείας σε σχέση με τα δεδομένα της Παλαιστίνης. Ακριβέστερα αυτός διαμόρφωσε τη έννοια κλειδί της ισραηλινής κατασκοπείας: «Μάθε τον εχθρό σου». Διαβεβαίωνε ότι:

Δεν είμαστε σε πόλεμο γενικά με τους Άραβες, αλλά πλήρως με συγκεκριμένους Άραβες. Θα πρέπει να γνωρίζουμε ποιοι είναι αυτοί. Όταν κάποιος νεαρός παίρνει θέση πάνω στους λόφους ή κάτω στην πεδιάδα και ανοίγει πυρ, και όλοι μας αρχίζουμε να φωνάζουμε, να πανικοβαλλόμαστε και πηδάμε στις τάφρους, τότε που οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε τον συγκεκριμένο Αλί ή Μωχάμεντ. Θα πρέπει να τον ταυτοποιήσουμε και να δράσουμε εναντίον του.

Ο Ντάνιν υπολόγισε 25 οργανισμούς και τομείς δραστηριότητας στους οποίους εργάζονταν από κοινού Άραβες και Εβραίοι. Κατ´αρχάς, στις μεταφορές με φορτηγά ή δια θαλάσσης, τηλεπικοινωνίες, σιδηρόδρομοι, δημοσιογραφία, δήμους, φυλακές και στα γραφεία της βρετανικής διοίκησης. Πρότεινε λοιπόν Εβραίοι εργαζόμενοι να στρατολογήσουν εκεί Άραβες πράκτορες. Αυτή η προσέγγιση διέφερε από τις μεθόδους της βρετανικής κατασκοπείας, η οποία επέτρεπε την αναζήτηση εν δυνάμει πληροφοριοδοτών μόνο σε πολιτικούς, παραστρατιωτικούς και ανατρεπτικούς οργανισμούς.[L 5]

Σσάι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Μάρτιο του έτους 1942 ιδρύθηκε ενιαία ειδική υπηρεσία — «Σσερούτ εντιότ» (εβραϊκά: שירות ידיעות‎‎, «Υπηρεσία πληροφοριών») ή συντομογραφικά «Σσάι» (εβραϊκά: ש"י‎‎). Αρχικά η «Σσερούτ εντιότ» αποτελούνταν από τρία τμήματα: το τμήμα εσωτερικής ασφάλειας (γνωστό και ως «Εβραϊκό τμήμα»), το πολιτικό (για διείσδυση στα όργανα της βρετανικής κυβέρνησης) και το αραβικό. Το πολιτικό τμήμα είχε ως επικεφαλής του τον Μπαρίς Γκουριέλ (Γκουρβίτς), ενώ το αραβικό — τον Έζρα Ντάνιν (που ήταν εκείνη την εποχή και ο μοναδικός επαγγελματίας στην οργάνωση), ενώ βοηθός του υπήρξε ο Βενιαμίν Ντζίμπλι (μελλοντικός επικεφαλής της στρατιωτικής μυστικής υπηρεσίας ).[L 2] «Еврейский дивизион» возглавил Иосиф Краковский[L 1], και το 1944 τον αντικατέστησε ο Ισέρ Χαρέλ (μελλοντικός επικεφαλής της «Σσαμπάκ» και της «Μοσσάντ»).[3] Η διοίκηση της υπηρεσίας πληροφοριών «Σσάι» ανατέθηκε στον Ισραέλ Αμίρ, που πριν ασχολούνταν με την αγορά όπλων για την «Χαγκάνα».[L 3] Η οργάνωση αυτή εργάζονταν υπό την κάλυψη της «Επιτροπής κοινωνικής ασφάλισης του στρατιώτη». Στη συνέχεια στη «Σσάι» συστάθηκαν έξι τμήματα: εκτός από τρία λειτουργικά εμφανίστηκαν και τρία περιφερειακά τμήματα — του Τελ Αβίβ, των Ιερουσαλήμ και του Βορείου Νέγκεβ.[L 6] Στο τμήμα του Τελ Αβίβ ήταν επικεφαλής από το 1947 ο Ισέρ Χαρέλ, σ' αυτό της Ιερουσαλήμ ο – Ιτσχάκ Λέβι (Λέβιτς), και από τον Μάρτιο του 1948— ο Βενιαμίν Ντζίμπλι.[4][L 2][L 7]

Στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου πολέμου ξεκίνησε το “φακέλωμα” των Αράβων εξτρεμιστών, το οποίο συστηματοποιήθηκε το 1943.[L 1] Τελευταίος διοικητής της «Σσάι» υπήρξε ο αντισυνταγματάρχης Ισσέρ Μπέρι, ο οποίος τον Φεβρουάριο του 1948 αντικατέστησε τον Νταβίντ Σαλτιέλ.[L 3]

Σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Игорь Иосифович Ландер. Негласные войны. История специальных служб 1919—1945. 1. σελ. 1800. ISBN 966-2907-37-8.  Unknown parameter |link= ignored (βοήθεια)
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Млечин Л. М. (2004). Моссад. Тайная война. 2-е изд (Центрполиграф έκδοση). Москва. σελ. 511. ISBN 5-9524-1115-0.  Unknown parameter |circulation= ignored (βοήθεια)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Юрий Певзнер, Юрий Чернер. (2001). На щите Давидовом начертано «Моссад». Секретные миссии (Терра έκδοση). Москва. σελ. 427. ISBN 5-275-00303-X.  Unknown parameter |link= ignored (βοήθεια)
  4. ↑ Gordon Thomas. (2007). Gideon’s Spies: The Secret History of the Mossad (στα Αγγλικά). Macmillan. σελ. 616. ISBN 0-312-36152-1.  Unknown parameter |link= ignored (βοήθεια)
  5. ↑ Hillel Cohen. (2008). Palestinian Collaboration With Zionism, 1917—1948 (στα Αγγλικά). University Presses Of California, Columbia And Princeton. σελ. 352. ISBN 9780520252219.  Unknown parameter |link= ignored (βοήθεια)
  6. ↑ Дмитрий Прохоров. (2003). Спецслужбы Израиля. Досье. Спецслужбы мира. 3000 (Олма-пресс έκδοση). Москва. σελ. 384. ISBN 5765421024.  Unknown parameter |link= ignored (βοήθεια)
  7. ↑ Shabtai Teveth. (1996). Ben Gurion’s Spy; The story of the Political Scandal That Shaped Modern Israel. ISBN 0-231-10464-2.  Unknown parameter |editon= ignored (|edition= suggested) (βοήθεια); Unknown parameter |link= ignored (βοήθεια); Unknown parameter |allpages= ignored (βοήθεια)

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Эфраим Ганор. «Незримый бой». Мой Израиль. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2008. 
  2. ↑ «Шалтиэль Давид». Εβραϊκή ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια.  (Ρωσικά)
  3. ↑ Плакс А. И. (27 Οκτωβρίου 2008). «Иссер Харель — это Моссад». Каскад. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Φεβρουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 2 Απριλίου 2011. 
  4. ↑ «Чёрная Книга Ури Мильштейна». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2008. упоминается руководитель иерусалимского отдела «Шай» Ицхак Леви и его роль в событиях в Дейр-Ясин 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ιστορία_των_ειδικών_υπηρεσιών_του_Ισραήλ&oldid=10792867"