Θεισόα Ηλείας
- Για άλλες χρήσεις, δείτε: Θεισόα (αποσαφήνιση)
Συντεταγμένες: 37°30′45.4″N 21°57′40.3″E / 37.512611°N 21.961194°E
| Θεισόα | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Ηλείας |
| Υψόμετρο | 500 μέτρα[2] |
| Έκταση | 14[1] |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 50 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Λάβδας |
Η Θεισόα είναι χωριό της Ηλείας στα νότια του νομού κοντά στην αρχαία πόλη Θεισόα όπου οφείλει και το όνομα του. Βρίσκεται χτισμένο στους πρόποδες του Λύκαιου όρους στα σύνορα των νομών Ηλείας και Αρκαδίας[1] και συνδέεται οδικά με την Μεγαλόπολη και την Ανδρίτσαινα.[3]
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πρώτος οικιστής του χωριού αναφέρεται ο Λάβδας, βυζαντινός άρχοντας που του δόθηκε η περιοχή τιμάριο[3] . Από αυτόν απέκτησε και το πρώτο της όνομα «Λάβδα».[3] Αργότερα οι βυζαντινοί οχύρωσαν την ακρόπολη της αρχαίας πόλης σε κάστρο, το 1200 μ.χ. αναφέρεται γύρω από το κάστρο πλούσια κωμόπολη.[3] Το 1209 την κατέλαβε ο βαρώνος της Καρύταινας Ούγος ντε Μπρυγέρ ο οποίος έχτισε στο κάστρο τον ναό της Αγίας Ελένης όπου πήρε και το όνομα του, Κάστρο της Αγίας Ελένης.[3] Το 1302 οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής επαναστάτησαν και με την βοήθεια τους κατέλαβε το κάστρο ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος.[3]
Επί ενετοκρατίας αναφέρεται σε απογραφές και κατά την Β΄ τουρκοκρατία στην περιοχή δρούσαν κλεφταρματωλοί, αναφέρεται η οικογένεια Τσιλίκα και ο Αγγελής Λαβδιώτης.[3] Στα τέλη του 18ου αιώνα ο κλεφταρματωλός Τσιλίκας σκότωσε στου Λάβδα έφιππο οθωμανικό απόσπασμα με αποτέλεσμα οι κάτοικοι του να φύγουν για το χωριό Σκάλα Οιχαλίας.[3] Πολλοί από αυτούς αργότερα επέστρεψαν στο χωριό.
Στην επανάσταση του 1821 οι Λαβδαίοι πήραν μέρος στις Μάχες του Λάλα, στην Μάχη του Αλφειού και αλλού.[3] Τον Μάρτιο του 1821 στην περιοχή έγινε η Μάχη του Αγίου Αθανασίου που έλειξε με νίκη των Ελληνων.[1]
Διοικητική ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1833 η Λάβδα γίνεται έδρα του νεοσύστατου Δήμου Θείσης του Νομού Μεσσηνίας[4] έως το 1840 που ο δήμος καταργήθηκε και η Λάβδα αποτέλεσε χωριό του Δήμου Ανδρίτσαινας.[3] Το 1912 γίνεται έδρα της κοινότητας Λάβδα που το 1915 μετονομάζεται ο οικισμός και η κοινότητα σε Θεισόα πάντα του νομού Μεσσηνίας.[4]
Το 1939 το χωριό και η κοινότητα Θεισόας αποσπάτε από τον νομό Μεσσηνίας στον νομό Ηλείας.[5] Το 1997 καταργείται η κοινότητα και το χωριό γίνεται διαμέρισμα του δήμου Ανδρίτσαινας του νομού Ηλείας, και το 2010 προσαρτάται στον δήμο Ανδρίτσαινας Κρεστένων.[4]
Απογραφές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| έτος | Πληθυσμός |
|---|---|
| 1689[3] | 101 |
| 1887[3] | 750 |
| 1939[3] | 468 |
| 1961[3] | 285 |
| 1971[3] | 189 |
| 2001 | 129 |
| 2011 | 89 |
Προσωπικότητες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Άγιος Δημήτριος ο νεομάρτυς[1]
- Αναστάσιος Παναγιωτόπουλος, βουλευτής και υπουργός.[3]
- Ιωάννης Π. Παρασκευόπουλος, πρωθυπουργός της Ελλάδος
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Αρκάδες Εσμέν, Αρχαία Θεισόα - Λάβδα
- ↑ 2,0 2,1 www
.arcadians .gr /index .php?option=com _content&view=article&id=600%3Aq--&catid=89. - ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 Ολυμπιακά Χρονικά, τόμος Γ΄, συλλογικό έργο, Έκδοσις συλλόγου Ολυμπίων, Αθήναι 1972, σελίδες 242 έως 247, κεφάλαιο υπό τον Αντώνιο Θ. Παπαγεωργίου
- ↑ 4,0 4,1 4,2 «Διοικητικές μεταβολές Οικισμών των ΟΤΑ, Λάβδα Ν. Μεσσηνίας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2013.
- ↑ Διοικητικές μεταβολές των ΟΤΑ Κ. Λάβδας Ν. Μεσσηνίας