Ζμπίγκνιεφ Χέρμπερτ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ζμπίγκνιεφ Χέρμπερτ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Zbigniew Herbert (Πολωνικά)
Γέννηση29  Οκτωβρίου 1924[1][2][3]
Λβιβ[4][5][6]
Θάνατος28  Ιουλίου 1998[1][2][3]
Βαρσοβία[7][8][9]
Τόπος ταφήςΚοιμητήριο Ποβόνσκι
ΚατοικίαΛβιβ (1924–1944)
Προσοβίτσε (1944–1945)
Κρακοβία (1945–1947)
Τόρουν (1947–1948)
Σόποτ (1948–1949)
Τόρουν (1949–1951)
Μπρβίνουφ (1951–1952)
Βαρσοβία (1952–1958)
Παρίσι (1963–1964)
Βαρσοβία (1971–1973)
Βερολίνο
Χώρα πολιτογράφησηςΔεύτερη Πολωνική Δημοκρατία (1924–1945)[10]
Λαϊκή Δημοκρατία της Πολωνίας (1952–1989)
Πολωνία (από 1990)
ΘρησκείαΚαθολικισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΠολωνικά[2][11]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο «Νικόλαος Κοπέρνικος» του Τόρουν
Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Κρακοβίας
Ακαδημία Καλών Τεχνών «Γιαν Ματέικο»
Πανεπιστήμιο του Λβιβ
Γιαγκιελόνιο Πανεπιστήμιο
Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταποιητής[12][13][14]
συγγραφέας[15][16]
θεατρικός συγγραφέας[17]
δοκιμιογράφος[17]
δημιουργός γραπτών έργων[18][19][20]
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο του Γκντανσκ
Περίοδος ακμής1950 - 1998
Οικογένεια
ΣύζυγοςΚαταζίνα Χέρμπερτ (1968–1998)
ΣύντροφοςΧαλίνα Μισιόουεκ (1947–1956)[21]
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΤάγμα του Λευκού Αετού (Πολωνία)
Βραβείο Κοστσιέλσκι (1963)
Βραβείο Χέρντερ (1973)
Βραβείο Πετράρκα (1979)
Βραβείο Βιλένικα (1991)
βραβείο Ιερουσαλήμ (1991)
βραβείο Σάμιουελ Μπόγκουμιλ Λίντε (1997)
Preis der SWR-Bestenliste (1994)
Preis der Stadt Münster für Europäische Poesie (1997)
Κρατικό Βραβείο της Αυστρίας για την Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία (1965)[22]
Ιππότης του Τάγματος της Αναγέννησης της Πολωνίας[23]
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Ζμπίγκνιεφ Χέρμπερτ (πολωνικά: Zbigniew Herbert) (29 Οκτωβρίου 1924 – 28 Ιουλίου 1998) ήταν Πολωνός ποιητής, δοκιμιογράφος, δραματουργός και ηθικολόγος. Είναι ένας από τους πιο γνωστούς και τους πιο μεταφρασμένους μεταπολεμικούς Πολωνούς συγγραφείς.[24][25] Ενώ πρωτοδημοσ'ιευσε τη δεκαετία του 1950 (ένας τόμος με τίτλο Χορδή Φωτός εκδόθηκε το 1956), αμέσως μετά σταμάτησε οικειοθελώς να υποβάλλει τα περισσότερα από τα έργα του σε επίσημες εκδόσεις της πολωνικής κυβέρνησης. Συνέχισε να δημοσιεύει τη δεκαετία του 1980, αρχικά στον υπόγειο τύπο. Από τη δεκαετία του 1960, προτάθηκε πολλές φορές για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.[26] Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε 38 γλώσσες.[27]

Ο Χέρμπερτ ισχυρίστηκε ότι ήταν μακρινός συγγενής του Άγγλου-Ουαλού ποιητή Τζορτζ Χέρμπερτ του 17ου αιώνα.[28]

Ο Χέρμπερτ εκπαιδεύτηκε ως οικονομολόγος και δικηγόρος. Ο Χέρμπερτ ήταν ένας από τους κύριους ποιητές της πολωνικής αντίθεσης στον κομμουνισμό. Ξεκινώντας το 1986, έζησε στο Παρίσι, όπου συνεργάστηκε με το περιοδικό Zeszyty Literackie. Επέστρεψε στην Πολωνία το 1992. Την 1η Ιουλίου 2007, η πολωνική κυβέρνηση θέσπισε το 2008 ως Έτος του Ζμπίγκνιεφ Χέρμπερτ. Το 2013 καθιερώθηκε το Διεθνές Λογοτεχνικό Βραβείο Ζμπίγκνιεφ Χέρμπερτ προς τιμήν του ποιητή και της λογοτεχνικής του κληρονομιάς. [29] Έλαβε το Βραβείο Κοστσιέλσκι το 1963 (Γενεύη), το Βραβείο Γιουζικόφσκι το 1965, το Κρατικό Βραβείο της Αυστρίας για την Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία το 1965, το Βραβείο Χέρντερ το 1973 (Αυστρία), το Βραβείο Πετράρκα το 1979 (Γερμανία) και το Βραβείο Ιερουσαλήμ το 1991 (Ισραήλ).

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έργα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ποίηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

«Η απώλεια μνήμης από ένα έθνος είναι επίσης απώλεια της συνείδησής του» (Χέρμπερτ). Πλακέτα στην πλατεία Mehringplatz, Βερολίνο.
Άγαλμα του Ζμπίγκνιεφ Χέρμπερτ στο Κιέλτσε, Πολωνία

Τα πρώτα ποιήματα του Ζμπίγκνιεφ Χέρμπερτ δημοσιεύτηκαν στο Dziś i jutro (#37, 1950). Τα ποιήματα με τίτλο: Napis (Επιγραφή), Pożegnanie września και Złoty środek τυπώθηκαν ωστόσο χωρίς την άδεια του συγγραφέα. Το πραγματικό ντεμπούτο έγινε στα τέλη της ίδιας χρονιάς με τη δημοσίευση του ποιήματος χωρίς τίτλο (Palce wrzeciona dźwięków…) στο Tygodnik Powszechny (#51). Μέχρι το 1955 ο ποιητής δημοσίευσε μερικά από τα έργα του σε αυτή την εφημερίδα, κρατήθηκε όμως μακριά από το λογοτεχνικό περιβάλλον. Μη έχοντας την ευκαιρία για τον δικό του τόμο ποιημάτων, αποφάσισε να δημοσιεύσει 22 ποιήματα στην ανθολογία της σύγχρονης καθολικής ποίησης …każdej chwili wybierać muszę… (Βαρσοβία, 1954).

Ο Χέρμπερτ παρουσιάστηκε στο μεγαλύτερο κοινό στο Premiera pięciu poetów (Το ντεμπούτο πέντε ποιητών) στο περιοδικό Życie Literackie (#51, Δεκέμβριος 1955). Παρουσιάστηκε μαζί με άλλους νέους ποιητές, όπως οι Μίρον Μπιαουοσέφσκι, Μπόχνταν Ντροζντόφσκι, Στανίσουαφ Τσιτς και Γέζι Χαρασιμόβιτς. Το 1956, δημοσίευσε το ντεμπούτο του ποιητικό βιβλίο Struna światła (Χορδή Φωτός) και ένα χρόνο αργότερα άλλο ένα, το Hermes, pies i gwiazda (Ερμής, σκύλος και αστέρι).[30] Ένα σχετικά αργά ντεμπούτο του Χέρμπερτ τον έκανε να ανήκει στη σύγχρονη γενιά στη λογοτεχνία που εμφανίστηκε μετά το 1956, ενώ βιογραφικά ανήκε στην ίδια γενιά με τους Κσίστοφ Κάμιλ Μπατσίνσκι και Ταντέους Ρουζέβιτς.[31]

Ο Χέρμπερτ χρησιμοποιούσε συχνά στοιχεία μυθολογίας, μεσαιωνικούς ήρωες και έργα τέχνης στη γραφή του, τα οποία τράβηξαν την προσοχή των κριτικών. Αυτά τα στοιχεία, ωστόσο, δεν σήμαιναν τα νεκρά μέρη της λογοτεχνικής σύμβασης. Ο Χέρμπερτ χρησιμοποιεί τον μηχανισμό της ειδικής απομυθοποίησης – προσπαθεί να απαλλαγεί από κάθε πολιτισμικό στρώμα (αν είναι δυνατόν) και να φτάσει στα πρωτότυπα, να αντιμετωπίσει τους ήρωες αντίκες. Στη λογοτεχνική του παραγωγή το παρελθόν δεν αντιμετωπίζεται ως κάτι μακρινό ή κλειστό – οι αναβιωμένοι χαρακτήρες και τα γεγονότα επιτρέπουν την προσπάθεια κατανόησης όχι μόνο της ιστορίας αλλά και της τρέχουσας στιγμής. Το παρελθόν είναι μέτρο του παρόντος.[32]

Βραβεία και διακρίσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με ένα σημείωμα του πράκτορα της μυστικής αστυνομίας του Υπουργείου Δημόσιας Ασφάλειας στην Πολωνική Ένωση Συγγραφέων (Związek Literatów Polskich), ο Χέρμπερτ ήταν υποψήφιος για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας του 1968 μαζί με έναν άλλο Πολωνό συγγραφέα, τον Βίτολντ Γκομπρόβιτς. Αυτή η πληροφορία δόθηκε από τον γραμματέα της Επιτροπής Νόμπελ που επισκεπτόταν την Πολωνία εκείνη την περίοδο. Ένας ιστορικός από το Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης, ο Ράφαου Σιερχούουα (Rafał Sierchuła), εικάζει ότι η κομμουνιστική κυβέρνηση στην Πολωνία μπορεί να είχε κάνει ενεργές προσπάθειες να τους εμποδίσει να λάβουν το βραβείο, λόγω των αντικομμουνιστικών τους απόψεων.[33]

  • Βραβείο Nagroda Pierścienia (Πολωνική Φοιτητική Ένωση) (1961)
  • Βραβείο Κοστσιέλσκι (Γενεύη) (1963)
  • Βραβείο Γιουζικόφσκι (1965)
  • Βραβείο Νικόλαους Λέναου (1965)
  • Κρατικό Βραβείο της Αυστρίας για την Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία (1965)
  • Βραβείο Χέρντερ (Αυστρία) (1973)
  • Βραβείο Πετράρκα (Γερμανία) (1979)
  • Λογοτεχνικό Βραβείο Άντζεϊ Στρούγκα (Nagroda Literracka im. Andrzeja Struga, 1981)
  • Βραβείο «Αλληλεγγύη» (1984)
  • Βραβείο Ποίησης Μικόουαϊ Σενπ Σαζίνσκι (1984)
  • Διεθνές Λογοτεχνικό Βραβείο του Συμβουλίου Τεχνών της Ουαλίας (1984)
  • Βραβείο Ουγγρικό Ίδρυμα του Πρίγκιπα Γκάμπορ Μπέθλεμ (1987)
  • Βραβείο Μπρούνο Σουλτς (Αμερικανικό Ίδρυμα Πολωνο-Εβραϊκών Σπουδών) (1988)
  • Βραβείο Κ. Στσένσνι (1989)
  • Βραβείο Γιαν Παραντόφσκι (1990)
  • Βραβείο Ιερουσαλήμ για την Ελευθερία του Ατόμου στην Κοινωνία (Ισραήλ) (1991)
  • Διεθνές Λογοτεχνικό Βραβείο Βιλένικα (1991)
  • Βραβείο Καζίμιες Βίκα (1993)
  • Βραβείο Γερμανών κριτικών για το καλύτερο βιβλίο της χρονιάς (Martwa Natura z Wędzidłem | Νεκρή φύση με χαλινάρι) (1994)
  • Βραβείο Τ.Σ. Έλιοτ του Ιδρύματος Ingersoll για τη δημιουργική γραφή (1995)
  • Βραβείο Πόλης του Μύνστερ (Γερμανία) (1996)

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κληρονομιά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Διεθνές Λογοτεχνικό Βραβείο Ζμπίγκνιεφ Χέρμπερτ είναι ένα βραβείο για επίτευγμα ζωής που απονέμεται σε έναν ζωντανό ποιητή που γράφει σε οποιαδήποτε γλώσσα.[34] Ιδρύθηκε το 2012 προς τιμήν του Ζμπίγκνιεφ Χέρμπερτ από τη χήρα του, Καταζίνα Ντζιεντουσίτσκ-Χέρμπερτ (Katarzyna Dzieduszycka-Herbert).

Οι πρώτοι που έλαβαν το βραβείο ήταν οι Γ. Σ. Μέρουιν, Τσαρλς Σίμιτς, Ρίσαρντ Κρινίτσκι[35] και Λαρς Γκούσταφσον.[36]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26  Απριλίου 2014.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12013094j. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. 3,0 3,1 3,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Zbigniew-Herbert. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2014.
  5. «I Would Like To Describe - Poem by Zbigniew Herbert». PoemHunter.com.
  6. «How We Were Introduced - Poem by Zbigniew Herbert». PoemHunter.com.
  7. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  8. «The Philosophy of 3 AM». 26  Απριλίου 2007.
  9. «Introducing Thomas Costales». 17  Απριλίου 2009.
  10. «How poetry works». 26  Ιανουαρίου 2008.
  11. CONOR.SI. 21782627.
  12. «Translating Zbigniew Herbert». 29  Ιουλίου 2007.
  13. «Where the heart is: Poetry review». Where the heart is: Poetry review. Ιανουάριος 2001. σελ. 108-129.
  14. «Poland famous native sons and daughters». WorldAtlas.
  15. «The "Saturated Self": Don DeLillo on the Problem of Rogue Capitalism». The "Saturated Self": Don DeLillo on the Problem of Rogue Capitalism. University of Wisconsin Press. 2005. σελ. 78-107.
  16. «Seamus Heaney, Zbigniew Herbert, and the Moral Imperative». Seamus Heaney, Zbigniew Herbert, and the Moral Imperative. Penn State University Press. 2013. σελ. 262-287.
  17. 17,0 17,1 The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/26425. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  18. «PREMIERE OF JAGODZIŃSKI ORATORIO». Νοέμβριος 2008.
  19. «Christopher Marlowe».
  20. «The Gift Returned». The Gift Returned. 1999. σελ. 631.
  21. www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Sopockie-przypadki-milosne-slynnego-poety-n141107.html. Ανακτήθηκε στις 16  Φεβρουαρίου 2023.
  22. (Γερμανικά) www.kunstkultur.bka.gv.at/staatspreis-fur-europaische-literatur. Ανακτήθηκε στις 8  Μαΐου 2009.
  23. Ανακτήθηκε στις 15  Μαρτίου 2023.
  24. Shapiro, Harvey (29 July 1998). «Zbigniew Herbert, 73, a Poet Who Sought Moral Values». The New York Times. https://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=950CE3DF1438F93AA15754C0A96E958260&sec=&spon=&pagewanted=all. 
  25. «ZBIGNIEW HERBERT - "Bądź wierny Idź"». http://herbert.polskieradio.pl/#&panel1-4&panel2-5&panel3-1&panel4-1&panel5-2. Ανακτήθηκε στις 24 March 2020. 
  26. «Sejm proclaims 2018 Zbigniew Herbert Year». http://poland.pl/arts/literature/sejm-proclaims-2018-zbigniew-herbert-year/. Ανακτήθηκε στις 12 March 2019. 
  27. «Czytanie Polski». http://www.polityka.pl/kultura/aktualnoscikulturalne/1518984,1,polscy-pisarze-i-ich-sukcesy-za-granica.read. Ανακτήθηκε στις 12 March 2019. 
  28. Shapiro, Harvey (29 July 1998). «Zbigniew Herbert, 73, a Poet Who Sought Moral Values». The New York Times. https://www.nytimes.com/1998/07/29/arts/zbigniew-herbert-73-a-poet-who-sought-moral-values.html. 
  29. «About The Zbigniew Herbert International Literary Award». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2019-12-21. https://web.archive.org/web/20191221135251/http://www.fundacjaherberta.com/en/about-the-zbigniew-herbert-international-literary-award. Ανακτήθηκε στις 24 March 2020. 
  30. «W przezroczystości milczy i przemawia – twórczość Zbigniewa Herberta». https://culture.pl/pl/artykul/w-przezroczystosci-milczy-i-przemawia-tworczosc-zbigniewa-herberta. Ανακτήθηκε στις 24 March 2020. 
  31. «O Patronie». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2021-05-10. https://web.archive.org/web/20210510021924/https://herbert99lo.edu.pl/99lo/index.php?option=com_content&view=article&id=87&Itemid=495. Ανακτήθηκε στις 25 March 2020. 
  32. «Książę Poetów w Łazienkach». https://www.vogue.pl/a/ksiaze-poetow-w-lazienkach. Ανακτήθηκε στις 25 March 2020. 
  33. «Wiadomości - Wiadomości w Onet - Najnowsze i Najważniejsze Wiadomości z Kraju i Świata». Onet Wiadomości. 
  34. «About The Zbigniew Herbert International Literary Award». www.fundacjaherberta.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 13 Απριλίου 2023. 
  35. «Ryszard Krynicki». Culture.pl. 
  36. «Five Years of the Zbigniew Herbert Award». Culture.pl. 

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Kociejowski, Marius. The Pebble Chance: Feuilletons & Other Prose (Biblioasis, 2014) περιέχει τα απομνημονεύματα του Χέρμπερτ, "A Meeting with Pan Cogito".

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]