Ερρίκος ΣΤ΄ της Δανίας

Ερρίκος ΣΤ΄ της Δανίας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1274 Δανία
Θάνατος	13  Νοεμβρίου 1319 Ρόσκιλε
Συνθήκες θανάτου	φυσικά αίτια
Τόπος ταφής	St. Bendt's Church
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Δανίας
Θρησκεία	Χριστιανισμός
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	μονάρχης
Οικογένεια
Σύζυγος	Ίνγκεμποργκ Μάγκνουσντοττερ της Σουηδίας (από 1296)
Τέκνα	Valdemar Eriksson Erik Eriksson Magnus Eriksson
Γονείς	Έρικ Ε΄ της Δανίας και Αγνή του Βρανδεμβούργου
Αδέλφια	Μάρθα της Δανίας Ρίχιτσα της Δανίας Χριστόφορος Β΄ της Δανίας Ιωάννης Γ΄ του Χόλσταϊν-Πλεν
Οικογένεια	Οίκος των Έστριντσεν
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Μονάρχης της Δανίας (1286–1319)
Θυρεός
Σχετικά πολυμέσα

H σφραγίδα του Ερρίκου Μένβεντ

Ο Ερρίκος ΣΤ΄ της Δανίας ή Ερρίκος ΣΤ΄ Μένβεντ (1274 - 13 Νοεμβρίου 1319), βασιλιάς της Δανίας (1286-1319) ήταν γιος και διάδοχος του βασιλιά Ερρίκου Ε΄ της Δανίας και της Αγνής του Βρανδεμβούργου και έγινε βασιλιάς μετά τη δολοφονία του πατέρα του, σε ηλικία 12 ετών υπό την κηδεμονία της μητέρας του έως το 1294. Η περίοδος της βασιλείας του Ερρίκου ΣΤ΄ ήταν περίοδος παρακμής για τη Δανία, όπου είχαν καθιερωθεί στην εξουσία οι συγγενείς της μητέρας του από τη Γερμανία.

Διερεύνηση της δολοφονίας του πατέρα του

Η πρώτη του πράξη μετά την άνοδό του στον θρόνο ήταν η σύσταση στο Νύμποργκ το 1287 ενός βασιλικού συμβουλίου με 27 επιφανείς δικαστές, που θα διερευνούσε τις συνθήκες της δολοφονίας του πατέρα του. Οι κατηγορούμενοι ήταν 7, ανάμεσα στους οποίους βρισκόταν ο ευγενής και στρατηγός Στιγκ Άντερσεν Βίντε και ο Γιάκομπ Νίλσεν, κόμης του Χάλλαντ. Οι κατηγορούμενοι κρίθηκαν τελικά όλοι ένοχοι, έγινε κατάσχεση της περιουσίας τους και εξορίστηκαν από τη Δανία επ' απειλή θανάτου. Η δικαστική ετυμηγορία θεωρήθηκε αμφισβητήσιμη, επειδή για κανέναν από τους κατηγορούμενους δεν αποδείχθηκε ότι βρισκόταν σε άμεση επαφή με τον βασιλιά την ώρα που μαχαιρώθηκε, ενώ στους κατηγορούμενους δεν επετράπη να ορκιστούν στο δικαστήριο για την αθωότητα τους, κάτι που είχαν δικαίωμα να κάνουν από τον νόμο. Διάφοροι ιστορικοί όπως ο Έρικ Άρουπ και ο Χούγκο Ίρβινγκ χαρακτήρισαν τη δίκη αυτή ως δικαστικό έκτρωμα και θεώρησαν τον φόνο αποτέλεσμα του αγώνα επικράτησης δύο ισχυρών φατριών καθοδηγούμενων αφενός από τον Στιγκ και αφετέρου από τον Βάλντεμαρ Δ΄, δούκα του Σλέσβιχ. Ο Βάλντεμαρ είχε πέσει σε δυσμένεια το 1283, αλλά κατάφερε να αυξήσει την επιρροή του ξανά ως το 1288. Οι παραπάνω ιστορικοί υποθέτουν ότι ο Βάλντεμαρ και οι σύμμαχοί του συνωμότησαν να σκοτώσουν τον βασιλιά και να ρίξουν την ενοχή στους αντιπάλους τους. Άλλοι ιστορικοί όπως ο Κάι Χέρμπι θεωρούν ότι η δολοφονία ήταν αποτέλεσμα της μακρόχρονης διαμάχης για τη διαδοχή του θρόνου της Δανίας, αφού υπήρχαν κάποιοι που θεωρούσαν πως είχαν ίσες ή και περισσότερες αξιώσεις για τον θρόνο από τον βασιλιά Ερρίκο Ε΄, μεταξύ αυτών ο Νορβηγός βασιλιάς Έιρικ Μάγκνουσσον και ο αδελφός και διάδοχός του Χάακον Ε΄, που ήταν εγγονοί του Ερρίκου Δ΄ της Δανίας.

Σύγκρουση με τον αρχιεπίσκοπο

Ο Στιγκ Άντερσεν Βίντε και οι υπόλοιποι καταδικασθέντες δραπέτευσαν στη Νορβηγία, όπου ο βασιλιάς Έιρικ έκανε δεκτούς με μεγάλη ευχαρίστηση όλους τους εχθρούς του στέμματος της Δανίας. Ο Άντερσεν έγινε πειρατής και λεηλατούσε τις ακτές της Δανίας για πολλές δεκαετίες, ώστε κανένα πλοίο δεν ήταν ασφαλές, ενώ η κορύφωση των λεηλασιών επήλθε το 1289, όταν ο Στιγκ με έναν μικρό νορβηγικό στρατό αποβιβάστηκε στο Φέλστερ. Ο αντιβασιλιάς της Δανίας Βίτσλαβ Β΄ του Ρύγκεν χρησιμοποίησε τον σλαβικό στόλο του για να διώξει τον Άντερσεν, που για τέσσερις δεκαετίες τρομοκρατούσε τη Δανία. Την ίδια στιγμή ξέσπασε σύγκρουση στους κόλπους της εκκλησίας, με τον νέο αρχιεπίσκοπο του Λουντ Γενς Γκραντ να υποστηρίζει τους παρανομήσαντες, παρά τον όρκο πίστης που έδωσε στον βασιλιά. Μάλιστα ανέφερε "Δεν με ενδιαφέρει αν είναι ο δούκας Βάλντεμαρ, κάποιος Εβραίος ή Τούρκος ή παγανιστής ή ο διάβολος ο ίδιος βασιλιάς της Δανίας, αρκεί να μην είναι ούτε ο Ερρίκος ούτε ο αδελφός του Χριστόφορος" O αρχιεπίσκοπος προχώρησε ακόμα περισσότερο δίνοντας ένα κομμάτι από την εκκλησιαστική γη στους εξόριστους για να κτίσουν φρούριο, ενώ συνεστιαζόταν μαζί τους δημοσίως. Ο βασιλιάς Ερρίκος ΣΤ΄ δεν μπορούσε να το ανεχτεί αυτό και διέταξε τη σύλληψη του Γενς Γκραντ (1294). Ο αρχιεπίσκοπος μεταφέρθηκε αλυσοδεμένος στον "σκοτεινό πύργο" του Σέμποργκ. Λίγους μήνες αργότερα ο βασιλιάς του πρότεινε απελευθέρωση με αντάλλαγμα να είναι πιστός ο αρχιεπίσκοπος σε αυτόν και να ορκιστεί ότι δεν θα ζητήσει εκδίκηση για τη φυλάκιση. Ο αρχιεπίσκοπος αππαντησε πως προτιμούσε να σκοτωθεί αό τα χέρια του βασιλιά, παρά να υπακούσει σε εκείνον. Ο Γενς κατάφερε τελικά να δραπετεύσει ύστερα από δύο σκληρά χρόνια αιχμαλωσίας και κατέφυγε στη Ρώμη, όπου ζήτησε τη βοήθεια του Πάπα. Ο Πάπας Βονιφάτιος Η΄ αφόρισε τον Ερρίκο ΣΤ΄ και αφόρισε όλη τη Δανία, επιβάλλοντας επίσης αποζημίωση 49.000 ασημένιων μάρκων της Δανίας προς τον αρχιεπίσκο. Ο Ερρίκος ΣΤ΄ ζήτησε από τον Πάπα δημόσια συγχώρηση, παρακαλώντας τον ακυρώσει τον αφορισμό και να μειώσει το πρόστιμο και τελικά ύστερα από σκληρή ταπείνωση του Ερρίκου μπροστά σε ολόκληρο τον λαό του, ο Πάπας συμφώνησε να μειώσει το πρόστιμο κατά 80%.

Σκληρή φορολογία με αντιδράσεις

Ο Ερρίκος είχε μεγάλη αγάπη για τα τουρνουά σπαταλώντας πάρα πολλά χρήματα για τις ψυχαγωγικές του δραστηριότητες. Σε ένα τουρνουά ευγενών στο Ρόστοκ το κρασί, η μπύρα και το μέλι έρρεαν άφθονα και ο καθένας μπορούσε να πιει όσο ήθελε. Επιπλέον ο βασιλιάς συντηρούσε με δικά του έξοδα όλα τα ζώα κατά τη διάρκεια του τουρνουά. Έβαλε νέους σκληρούς φόρους και όταν είδε ότι τα χρήματα δεν έφθαναν, άρχισε να δανείζει τη γη του βασιλείου της Δανίας στους Γερμανούς ευγενείς και προσπάθησε να πετύχει πολλές συμμαχίες με Γερμανούς ευγενείς, ανάμεσα στους οποίους και ο δούκας του Μεκλεμβούργου, ενώ επενέβη και στη Σουηδία για να υποστηρίξει τον πεθερό του στις διενέξεις τις οποίες είχε με την αντιπολίτευση (1305, 1307-1309). Το 1312 θέρισε τη Δανία λιμός, εντούτοις ο Έρικ εξακολούθησε να έχει τους φόρους τόσο ψηλά όσο πριν, κάτι που έφερε την εξέγερση των αγροτών του Σέλαιν. Ο Ερρίκος ΣΤ΄ κατέπνιξε την εξέγερση και κρέμασε εκατοντάδες αγρότες στην Κοπεγχάγη. Την επόμενη χρονιά οι αγρότες και οι ευγενείς κήρυξαν ανοιχτά επανάσταση εναντίον του βασιλιά, ο οποίος διέταξε και κρέμασαν μπροστά στα σπίτια τους όλους όσους βοήθησαν τους επαναστάτες. Ο Ερρίκος κατάφερε τελικά να καταπνίξει την εξέγερση με τη βοήθεια Γερμανών μισθοφόρων και έκτισε 4 ισχυρά φρούρια. Ο Νιλς Μπροκ εκτελέστηκε με την κατηγορία ότι έκρυψε τον Ράνε Τζόνσον, ο οποίος είχε βοξθήσει τους δολοφόνους του πατέρα του. Ο βασιλιάς Ερρίκος παρέδωσε όλες τς ιδιοκτησίες του στέμματος στη νότια Γιουτλάνδη στον δούκα έναντι μετρητών (1313). Το διάστημα 1315-1317 οι καρποί ξεράθηκαν ξανά, τα ταμεία ήταν άδεια και δεν είχε τίποτα να φορολογήσει, άρχισε να μοιράζει τα εδάφη της Δανίας στους Γερμανούς. Υποθήκευσε ολόκληρη τη Φιονία στον Γεράρδο Γ΄ του Χόλσταϊν-Ρέντσμπουργκ και τον Ιωάννη Β΄ του Χόλσταϊν-Κιέλου με αντάλλαγμα 200 θωρακισμένους ιππότες, καθώς και τη Σκάνια σε άλλους Γερμανούς ευγενείς γαι χρήματα, που προοριζόταν για τις ασωτίες του. Το τελευταίο και μεγαλύτερο κτύπημα στην υπερηφάνεια της Δανίας καταφέρθηκε, όταν ο δούκας Ερρίκος Β΄ του Μεκλεμβούργου κατέλαβε το δανικό φρούριο στο Ρόστοκ. Τα 14 παιδιά του Ερρίκου ΣΤ΄ είχαν πεθάνει όλα πριν από αυτόν, οπότε τον διαδέχθηκε στον θρόνο της Δανίας ο αδελφός του Χριστόφορος Β΄ της Δανίας.

Οικογένεια

Νυμφεύτηκε το 1296 την Ίνγκεμποργκ των Μπγιέλμπο, κόρη του Μάγκνους Γ΄ της Σουηδίας και είχε τέκνα:

• Βάλντεμαρ, Έρικ, Μάγκνους, απεβίωσαν μικρά.
• (νόθος) Ερρίκος Σέλαντσφαρ π. 1300-1364, ίσως όμως να ήταν γιος του Βάλντεμαρ Δ΄ της Δανίας.

Πρόγονοι

8. Βάλντεμαρ Β΄ της Δανίας

4. Χριστόφορος Α΄ της Δανίας

9. Μπερενγκάρια της Πορτογαλίας

2. Έρικ Ε΄ της Δανίας

10. Σάμπορ Β΄ της Πομερανίας

5. Μάργκαρετ Σαμπίρια

11. Ματθίλδη του Μεκλεμβούργου

1. Ερρίκος ΣΤ΄ της Δανίας

12. Αλβέρτος Β΄ του Μεκλεμβούργου

6. Ιωάννης Α΄ του Βρανδεμβούργου

13. Ματθίλδη του Γκρόιτς

3. Αγνή του Βρανδεμβούργου

14. Αλβέρτος Α΄ της Σαξονίας

7. Γιούτα/Μπριγκίτα της Σαξονίας

15. Αγνή (κόρη του Χέρμαν Α΄ της Θουριγγίας)

Πηγές

• Huitfeldt, Arild. Danmarks Riges Kronike