Η Απόλπαινα είναι χωριό της βόρειας Λευκάδας, λίγο έξω από την πόλη της Λευκάδας, σε μέσο σταθμικό υψόμετρο 80. Απέχει 4 χλμ. περίπου ΝΔ. της πρωτεύουσας. Η τοπική κοινότητα είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός πεδινός οικισμός, με έκταση 5,301 χμ² (2011). [5][3][4][6][7][8][1]
Ο οικισμός αναγνωρίστηκε το 1866 ως Απόλπενα και προσαρτήθηκε στον δήμο Λευκάδας του νομού Κερκύρας. Το 1899 εντάχθηκε στον νομό Λευκάδος και, το 1909, πάλι στον νομό Κερκύρας. Το 1912 ορίστηκε έδρα της κοινότητας Απολπένης. Το 1925 ο οικισμός εντάχθηκε στον νομό Πρέβεζας και το 1928 η ονομασία του διορθώθηκε σε Απόλπαινα. Το 1946 υπήχθη οριστικά στον νομό Λευκάδος. Με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 αποσπάστηκε από την κοινότητα Απόλπαινας και προσαρτήθηκε στον δήμο Λευκάδας. [2]
Το εγκαταλελειμμένο μοναστήρι της Παναγίας Οδηγήτριας, το αρχαιότερο σωζόμενο του νησιού, στο νότιο τμήμα του χωριού. Είναι μοναδικό μνημείο βυζαντινών χρόνων της εποχής των Tόκκων στη Λευκάδα. Aνήκει στον τύπο της μονόκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής και έχει υποστεί καταστροφές τόσο κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας, όσο και από τους σεισμούς. Η ίδρυσή του τοποθετείται ιστορικά στον 11ο αι., ενώ κατά τον 15ο αι. ανακαινίσθηκε από τη βυζαντινή αρχόντισσα Ελένη Παλαιολογίνα. Οι σημαντικές τοιχογραφίες της Μονής αποσπάσθηκαν και εκτείθενται στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο στην Αθήνα. Το καθολικό της μονής (1450) έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο
Ο ενοριακός ναός του Αγίου Αθανασίου και ο ιστορικός ναός της Αγίας Παρασκευής (Σγουρόπουλου)
Το λιτό μαρμάρινο μνημείο της περιοχής αφιερωμένο στη μαρτυρική θυσία του ιερέα Θεόκλητου Στραβοσκιάδη κατά τη διάρκεια των αγώνων για την Ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα.
