Ανεξάρτητη Μεραρχία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ανεξάρτητος Μεραρχία
Ενεργό	1921–1922
Χώρα	Βασίλειο της Ελλάδας
Διοίκηση
Αξιοσημείωτοι ; διοικητές	Σχης Δημήτριος Θεοτόκης

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά

← Προηγούμενη διαφορά Επόμενη διαφορά →

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε

ΟπτικήΚώδικας wiki

Ενδογραμμικά

Έκδοση από την 16:37, 25 Αυγούστου 2021

Η Ανεξάρτητη Μεραρχία αποτελούσε σχηματισμό του Ελληνικού Στρατού που συγκροτήθηκε τον Ιούλιο του 1921 και έδρασε κατά την Μικρασιατική Εκστρατεία μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1922. Κατά την οπισθοχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων και πλήρως αποκομμένη από τους υπόλοιπους στρατιωτικούς σχηματισμούς που επιχειρούσαν στην Μικρά Ασία, έδωσε πολλές νικηφόρες μάχες αντιμετωπίζοντας άτακτες, αλλά και οργανωμένες μονάδες του εχθρού. Διένυσε πάνω από 630 χιλιόμετρα μέσα σε εχθρικό έδαφος, έχοντας υπό την διοίκησή της μόνο δύο συντάγματα πεζικού και μία τεράστιου μεγέθους εφοδιοπομπή. Μετά από 17 ημέρες συντεταγμένης οπισθοχώρησης, με μέσο όρο 14 ώρες πορεία την ημέρα, έφτασε στο Ντικελί, όπου επιβιβάστηκε σε πλοία και μεταφέρθηκε στη Μυτιλήνη.

Συγκρότηση

Οι λόγοι συγκρότησης της Ανεξάρτητης Μεραρχίας ήταν η ανάγκη δημιουργίας ενός επίλεκτου στρατιωτικού σχηματισμού, ο οποίος θα αναλάμβανε υψηλής σημασίας επιχειρήσεις και συγκεκριμένα την κατάληψη της Κωνσταντινουπόλεως. Ο τίτλος Ανεξάρτητη Μεραρχία ήταν προσωρινός. Οι πιο πιθανοί οριστικοί τίτλοι ήταν «Μεραρχία Κωνσταντινουπόλεως» ή «Μεραρχία Παλαιολόγου», λόγω του ότι είχαν επιλεγεί για τη στελέχωσή της επίλεκτοι αξιωματικοί, επικρατέστερος τίτλος ήταν και «Μεραρχία Επίλεκτων».^[1] Στις 29/06/1921 εξεδόθη από το τότε Υπουργείο Στρατιωτικών η υπ’ αρθ. Ε.Π.Ε. 235/29-06-1921 για τη συγκρότηση της Μεραρχίας. Στις 6 Ιουλίου 1921 η Ανεξάρτητη Μεραρχία ήταν έτοιμη, υπαγόμενη στη Στρατιά Θράκης και αποτελούμενη κυρίως από οπλίτες κλάσεων 1912-1921 και μερικούς από τις κλάσεις 1903-1904.^[2] Πρώτος διοικητής ήταν ο υποστράτηγος Γ. Λεοναρδόπουλος.^[3]

Η Μεραρχία στην Μικρά Ασία

Ο Μέραρχος της Ανεξάρτητης Μεραρχίας, Συνταγματάρχης Δ. Θεοτόκης.

Ο Συνταγματάρχης Δ. Αμπελάς, ήταν λοχαγός του πυροβολικού κατά την πορεία της Ανεξάρτητης Μεραρχίας το 1922

Η ηγετικές ικανότητες του Σχ/η Δ. Θεοτόκη ήταν αυτές που κράτησαν την Ανεξάρτητη Μεραρχία ενωμένη κατά την οπισθοχώριση.

Παρ' όλη την αρχική σκέψη της συγκροτήσεως της μεραρχίας για την κατάληψη της Κωνσταντινουπόλεως, αλλά και τις σχετικές με την αποστολή προετοιμασίες, η διαταγή δεν εξεδόθη ποτέ. Αντιθέτως στις 04/08/1921 το Υπουργείο Στρατιωτικών διέταξε την Ανεξάρτητη Μεραρχία να μεταβεί στο Γκεμλίκ (Κίο) στις ασιατικές ακτές του Μαρμαρά προκειμένου να προωθηθεί στο Εσκί Σεχίρ (Δορύλαιο) όπου και έφτασε στις 2/09/1921 και εντάχθηκε στην δύναμη του Γ΄ Σώματος Στρατού. Στις 08/09/1921 Η Ανεξάρτητη Μεραρχία διετάχθη να κινηθεί ανατολικά με τομέα επιχειρήσεων από την κωμόπολη Σεγίτ Γκαζί (ή Σεϊντή Γαζή) έως το Άκ Ιν.^[4] Η Μεραρχία ανακατέλαβε αυτήν την κωμόπολη που ήταν υπό τουρκική κατοχή και εγκατέστησε ισχυρή αμυντική γραμμή. Εν τω μεταξύ η διοικητική της σύνθεση είχε μεταβληθεί και το τελικό επιτελείο της Μεραρχίας το 1922 απετελείτο από τον μέραρχο Δημήτριο Θεοτόκη, επιτελάρχη τον συνταγματάρχη Γ. Μομφεράτο, αρχηγό πεζικού τον Ι. Κωνσταντίνου και αρχηγό πυροβολικού τον Γαρέζο, ο οποίος αντικαταστάθηκε από τον αντισυνταγματάρχη Πυροβολικού Σ. Μαυρογένους. Διοικητής του 51ου Συντάγματος Πεζικού ήταν ο αντισυνταγματάρχης Νικόλαος Τσίπουρας, της μοίρας του ορειβατικού πυροβολικού ο ταγματάρχης Ν. Κολομβότσος και της Μοίρας Σκόντα ο ταγματάρχης Κ. Τότσιος. Το 52ο Σύνταγμα στις 16/08/1922 αποσπάστηκε από τη μεραρχία και ενσωματώθηκε στο Γ’ Σώμα Στρατού.

Δύναμη της Ανεξάρτητης Μεραρχίας στις 16 Αυγούστου 1922^[5]
Μονάδα	Αξιωματικοί	Οπλίτες	Κτήνη	Άλλες πληροφορίες
51ο Σύνταγμα Πεζικού	66	2192	555	-
52ο Σύνταγμα Πεζικού	Είχε παραμείνει στο Ακ Ιν υπό τη διοίκηση του Γ' Σώματος Στρατού.
53ο Σύνταγμα Πεζικού	65	2223	550	αποτελείτο από δύο τάγματα Ευζώνων και τρεις πολυβολαρχίες
Μοίρα Ορεινού Πυροβολικού	23	754	463	με οκτώ πυροβόλα Schneider - Δαγκλή 75χιλ.
Μοίρα Πεδινού πυροβολικού (πυροβολαρχία)	10	176	177	με τέσσερα πυροβόλα Skoda 105χιλ. + δύο πυροβόλα Schneider - Δαγκλή 75χιλ.
Ημιλαρχία Ιππικού (2 Ουλαμοί)	6	106	101	-
Λόχος σκαπανέων (Διλοχία)	8	283	111	-
Μοίρα συζυγαρχιών	11	348	405	-
Μοίρα ταυματιοφορέων	3	198	58	-
Τρία Ορεινά χειρουργεία Α', Β' και Γ'	12	28	15	μετά νοσοκομείου
Ουλαμός Υγειονομικού	1	28	65	-
Απόσπασμα Τηλεγραφητών	3	133	15	-
Κινητό Συνεργείο	4	45	28	-
Λόχος Στρατηγείου	4	375	177	-
Απόσπασμα Στρατονομίας	2	20	3	-
Συνεργείο εκμεταλλεύσεως	1	18	-	-
Διμοιρία διανομών	4	131	7	-
Συνεργείο Απολυμαντικό	1	3	-	-
Αγέλη Σφαγείων	1	43	-	-
Συνολική Δύναμη	244	7400	2845	πυροβόλα: 14, πολυβόλα: 48

Ορεινό Ταχυβόλο Πυροβόλο Schneider-Δαγκλή 75 χιλ. (υπόδειγμα 1909), Βεληνεκές 8.400 μ. (μέγιστο) Το όπλο σχεδιάστηκε από τον συνταγματάρχη Παναγιώτη Δαγκλή το 1906. Η σημαντική βελτίωση σε σχέση με τα παλαιότερα πυροβόλα ήταν ο σωλήνας του, που διαιρούταν σε δύο μέρη, γεγονός το οποίο όχι μόνο καθιστούσε ευκολότερη τη μεταφορά αυτού αλλά ήταν και πιο ανθεκτικός, επιτρέποντας τη χρήση ισχυρότερου γεμίσματος που βελτίωνε τις επιδόσεις του όπλου.^[6]

Η Οπισθοχώρηση

Η Ανεξάρτητη Μεραρχία τον Αύγουστο του 1922 τέθηκε σε νοτιοδυτική πορεία από το Ακ Ιν προς τον Σιδηροδρομικό Σταθμό Τζεχιουρλέρ (Cehurler) για να κατευθυνθεί προς το Ντουμλού Πινάρ και να τεθεί στην διάθεση του Β΄ Σώματος Στρατού. Σύμφωνα με την διαταγή η μεραρχία έφτασε στο Ακ Ολούκ και εγκαταστάθηκε βορειοανατολικά του χωριού. Την επομένη ημέρα συνέχισε την πορεία προς τον σιδηροδρομικό σταθμό Τζεχιουρλέρ, ο οποίος ήταν εγκαταλειμμένος, δείγμα του ότι η περιοχή είχε ήδη καταληφθεί από τις εχθρικές δυνάμεις, ωστόσο η πορεία συνεχίστηκε προς το Ντουμλού Πινάρ. Το βράδυ της ίδιας μέρας η μεραρχία έφτασε στον σιδηροδρομικό σταθμό του Αλαγιούντ, κωμόπολης της Κιουτάχειας. Η μεραρχία ήταν πλέον απομονωμένη. Καθώς η επικοινωνία με τους άλλους στρατιωτικούς σχηματισμούς είχε διακοπεί λόγω μεγάλης απόστασης μεταξύ τους, η μεραρχία ήταν αδύνατον να λάβει νέες διαταγές. Ωστόσο το πρωί της 18ης Αυγούστου έλαβε μια κρυπτογραφημένη διαταγή της Στρατιάς η οποία είχε ως εξής: «εάν μέχρι της αύριον 18 Αυγούστου 1922 δεν συνδεθείτε μετά του Α΄ ή Β΄ Σώματος Στρατού, κατέλθετε δια Γκεντίζ προς Ουσάκ».^[7] Η Διοίκηση της Ανεξάρτητης Μεραρχίας αποφάσισε να μην εκτελέσει την διαταγή, καθώς υπέθεσε ότι η κίνηση προς Ουσάκ θα ήταν αδύνατη, δεδομένου ότι δεν ακούγονταν κανονιοβολισμοί, δείγμα του ότι το Νότιο Συγκρότημα είχε οπισθοχωρήσει. Η απόφαση αυτή απέβη τελικά σωτήρια, καθώς εάν συνέχιζε την πορεία της, θα είχε καταστραφεί ολοκληρωτικά από εχθρικούς σχηματισμούς.^[8]

Νότια της Κιουταχείας

Έτσι λοιπόν ακολούθησε πορεία προς Κουτάχεια. Κατά τη διάρκεια της πορείας τα τμήματα της πλαγιοφυλακής, της εμπροσθοφυλακής άλλα και το κυρίως σώμα της πορείας ενεπλάκησαν σε μάχες με εχθρικούς σχηματισμούς. Οι εκβάσεις των μαχών αυτών ήταν αίσιες με μεγάλες όμως απώλειες. Τα τμήματα της Ανεξάρτητης Μεραρχίας κατάφεραν να συνεχίσουν την πορεία τους και να απελευθερώσουν Έλληνες οπλίτες και αξιωματικούς του 32ου Συντάγματος, που είχε καταστραφεί ολοκληρωτικά.^[9] Η συγκρούσεις αυτές με την τουρκική Μεραρχία Ιππικού και την τουρκική ΙΙΙ Μεραρχία Καυκάσου καθυστέρησαν τους σχηματισμούς αυτούς που είχαν διαταγή να κινηθούν ταχύτατα προς την περιοχή του Ινονού και να ανακόψουν την υποχώρηση του Γ’ Σώματος Στρατού.

Γκεντίζ και Σιμάβ

Βασικό μέλημα της διοίκησης τώρα ήταν η εγκατάσταση σε ασφαλή αμυντική τοποθεσία και η εύρεση πόσιμου νερού και τροφίμων. Κατά την διάρκεια της πορείας η Ανεξάρτητη Μεραρχία συναντούσε άνδρες του 32ου Συντάγματος που είχαν σκορπίσει, τους οποίους ενέταξε σε ιδιαίτερο λόχο. Τελικά η μεραρχία στάθμευσε βόρεια του χωριού Κινίκ Βεράν. Από τις πληροφορίες των ανδρών του 32ου Συντάγματος άλλα και από την σιγή των κανονιοβολισμών προέκυψε το συμπέρασμα ότι το Νότιο Συγκρότημα των ελληνικών δυνάμεων είχε υποχωρήσει δυτικά του Ουσάκ. Από ελληνικό αεροπλάνο έγινε ρίψη μεταλλικού δοχείου με πληροφορίες για τη θέση και την κατάσταση των ελληνικών δυνάμεων, άλλα και για τις κινήσεις του εχθρού που καταδίωκε το Νότιο Συγκρότημα. Η διοίκηση της μεραρχίας αποφάσισε πορεία προς Γκεντίζ, Σιμάβ, Σιντιργί, Κιρκαγάτς. Κατά την πορεία από την είσοδο των Στενών Γκεντίζ έως και το Σιμάβ η οπισθοφυλακή είχε εμπλακεί σε μάχες με προπομπό φάλαγγα τουρκικής μεραρχίας, που σκόπευε να προλάβει την κατάληψη του Σιμάβ από τους Έλληνες. Οι πληροφορίες που συλλέχθηκαν από Τούρκους στρατιώτες αιχμαλώτους άλλα και από Έλληνες διασωθέντες στρατιώτες ήταν ότι ο ελληνικός στρατός είχε υποστεί πανωλεθρία στο Αφιόν Καραχισάρ και στο Ντουμλού Πινάρ. Παρ' όλα αυτά η Ανεξάρτητη Μεραρχία έφτασε στο Σιμάβ, όπου συντεταγμένη σε φάλαγγα προέλασε εντός της πόλης. Εκεί αποσπάστηκαν χρήσιμες πληροφορίες ότι οι Τούρκοι κατέλαβαν το Ουσάκ και προέλαυναν προς τη Φιλαδέλφεια (Αλασεχίρ). Επειδή αναμενόταν άφιξη ισχυρής τούρκικης δύναμης, ο μέραρχος αποφάσισε να αναχωρήσει προς το χωριό Ορελάρ όπου και εγκαταστάθηκαν.^[10] Την επομένη, και ενώ είχαν εσκεμμένα διαδώσει πληροφορίες ότι θα κινηθούν προς το Ντεμιρτζί, η μεραρχία κινήθηκε προς το Μουτάκιοϊ όπου και καταυλίστηκε στα περίχωρά του.

Σιντιργί και Γκελενμπέ

Την επομένη η πορεία συνεχίστηκε, για να φτάσει τελικά, μετά από εμπλοκή σε μάχες με τμήματα του τουρκικού στρατού, στο Σιντιργί. Η πόλη είχε πολλούς Έλληνες, οι οποίοι μέσω επιτροπής εζήτησαν να ακολουθήσουν την μεραρχία. Το αίτημα απορρίφθηκε από τη διοίκηση με την ελπίδα ότι οι Τούρκοι κάτοικοι θα προστάτευαν τους συμπολίτες τους Έλληνες. Η θλίψη των αντρών της Μεραρχίας για την απόφαση αυτή ήταν μεγάλη. Τελικά οι κάτοικοι της πόλης θα σκοτώνονταν από την τουρκική δύναμη που ακολουθούσε τη μεραρχία.^[11] Για το επεισόδιο αυτό υπάρχει και η αντίθετη άποψη, ότι οι Έλληνες κάτοικοι, παρότι η μεραρχία ήταν διατεθειμένη να τους συμπεριλάβει στα τμήματά της και να τους μεταφέρει στην Ελλάδα, δεν δέχτηκαν να αφήσουν την πόλη τους.^[12] Την επομένη τα τμήματα της μεραρχίας κινήθηκαν προς το Γκελενμπέ. Σε όλη τη διάρκεια της πορείας άτακτες μονάδες του εχθρού προσέβαλαν τη φάλαγγα χωρίς όμως να καταφέρουν σημαντικά πλήγματα. Στην πόλη Γκελενμπέ τα σπίτια των Ελλήνων είχαν λεηλατηθεί και καταστραφεί, ενώ οι Τούρκοι κάτοικοι κατέφυγαν στα βουνά βλέποντας τη μεραρχία να πλησιάζει.

Στοιχείο πυροβολικού της μεραρχίας κατα την ώρα γεμίσεως πυροβόλου Skoda 105 χιλ.

Στοιχείο πυροβολικού της μεραρχίας κατα την ώρα βολής με πυροβόλο Skoda 105 χιλ.

Εικόνες στοιχείων από τη μοίρα πεδινού πυροβολικού της μεραρχίας εν ώρα δράσης με τα πυροβόλα Skoda των 105 χιλ.

Κιρκαγάτς

Μετά από μικρή ανάπαυση στην κωμόπολη συνεχίστηκε η πορεία προς Κιρκαγάτς. Καθ’ όλη τη διάρκεια της πορείας μέχρι την πόλη, τόσο το τμήμα της οπισθοφυλακής όσο και τα υπόλοιπα τμήματα που περιφρουρούσαν περιμετρικά την φάλαγγα, δέχονταν συνεχείς επιδρομές και επιθέσεις από τμήματα τουρκικού ιππικού άλλα και από το πυροβολικό της μεραρχίας που κατεδίωκε πλέον την φάλαγγα. Τμήμα τουρκικού ιππικού από το Κιρκαγάτς, μη μπορώντας να αναγνωρίσει το βάθος της φάλαγγας και νομίζοντας ότι είχε να κάνει με άτακτο τμήμα ελληνικού σχηματισμού, κινήθηκε προς αυτήν καλώντας τους Έλληνες στρατιώτες να παραδοθούν.^[13] Το τμήμα δέχτηκε τα πυρά της Ανεξάρτητης Μεραρχίας και τράπηκε σε φυγή. Κατά την είσοδο της μεραρχίας στην πόλη ο Τούρκος διοικητής διέταξε παράδοση των όπλων και η πόλη επιτάχτηκε από τα ελληνικά στρατεύματα. Οι Έλληνες και Αρμένιοι κάτοικοι της πόλης αιτήθηκαν να ακολουθήσουν τη μεραρχία προκειμένου να γλυτώσουν, αίτημα που τελικά έγινε δεκτό από τη διοίκηση. Συνολικά 4.000 άμαχοι εντάχτηκαν στην δύναμη της φάλαγγας, δωρίζοντας τα υπάρχοντά τους σε Τούρκους γείτονές τους.^[14] Μετά από επιβεβαίωση πληροφοριών ότι η Σμύρνη είχε καταστραφεί, το Αξάριο (Ακχισάρ) και η Μαγνησία είχαν καταληφθεί από τουρκικές δυνάμεις και ότι ο ελληνικός στρατός είχε επιβιβαστεί σε πλοία στον Τσεσμέ και τα Μουδανιά, η διοίκηση της μεραρχίας αποφάσισε να κινηθεί διαμέσου των πόλεων Σόμα, Κινίκ, και Πέργαμο, με προορισμό το Ντικελί, νότια του Αϊβαλιού, ώστε να περάσουν απέναντι, στην Λέσβο. Οι στρατιώτες της μεραρχίας περπατούσαν πλέον ξυπόλυτοι, καθώς οι αρβύλες τους είχαν λιώσει. Παρ' όλα αυτά κατάφεραν να φτάσουν στην Πέργαμο. Κατά την διάρκεια της πορείας από το Κιρκαγάτς στις κωμοπόλεις και τα χωριά που πέρασαν αντίκριζαν σημαιοστολισμούς με τουρκικές σημαίες, δείγμα του ότι η περιοχή περίμενε τη διέλευση τουρκικών στρατευμάτων. Οι άμαχοι πρόσφυγες παρακινήθηκαν από τους Τούρκους περιοίκους της Περγάμου να παραμείνουν στην πόλη με την υπόσχεση ότι θα τους προστάτευαν οι ίδιοι. Δυστυχώς, και παρά την αντίθετη άποψη της διοίκησης της Ανεξάρτητης Μεραρχίας, οι άμαχοι έμεινα στην πόλη. Αργότερα έγινε γνωστό ότι σφαγιάστηκαν από Τσέτες.^[15]

Η άφιξη και η εκκένωση του Ντικελί

Απόσπασμα του ΙΙ/53ου Τάγματος με έναν ουλαμό ορεινού πυροβολικού, υπό τη διοίκηση του αντισυνταγματάρχη Τσίπουρα, προηγήθηκε και ανακατέλαβε το Ντικελί από ομάδα Τσετών και προετοίμασε το έδαφος για την άφιξη της μεραρχίας. Στο Ντικελί η κατάσταση ήταν αρκετά κακή, αφού τα άτακτα εχθρικά τμήματα είχαν λεηλατήσει την κωμόπολη. Αφού έγινε η ανακατάληψη της περιοχής και η αποκατάσταση της τάξης, το απόσπασμα πέρασε απέναντι στην Λέσβο και επίταξε τα ατμόπλοια «Ιωνία» και «Αιτωλία», με τα οποία μπόρεσε να διαφύγει η μεραρχία μαζί με 3.000 πρόσφυγες στην Ελλάδα. Καθ’ όλη την διάρκεια της αποχώρησης από την κωμόπολη τμήματα τακτικού ιππικού και ατάκτων Τσετών του εχθρού έβαλαν κατά της οπισθοφυλακής που είχε αναλάβει το δύσκολο έργο της άμυνας της περιοχής μέχρι να ολοκληρωθεί η μετάβαση τόσο της μεραρχίας όσο και των προσφύγων στην Λέσβο. Τελευταίοι επιβιβάστηκαν οι διοικητές των συνταγμάτων Ι. Κωνσταντίνου και Ν. Τσίπουρας, ο επιτελάρχης της μεραρχίας αντισυνταγματάρχης Γ. Μομφεράτος, ο διοικητής της οπισθοφυλακής ταγματάρχης Α. Μπουντούρογλου και ο διορισμένος φρούραρχος του Ντικελί αντισυνταγματάρχης Σ. Μαυρογένους την 30η Σεπτεμβρίου του 1922.

Η δράση της μεραρχίας στην Ελλάδα^[16]

Στην Μυτιλήνη η Ανεξάρτητη Μεραρχία ανέλαβε καθήκοντα για την αποκατάσταση της τάξης, την αφόπλιση των άτακτων τμημάτων του ελληνικού στρατού που είχαν καταλήξει στο νησί, άλλα και την αποκατάσταση της εύρυθμης και ομαλής λειτουργίας της πόλης. Την 4η Σεπτεμβρίου άρχισε η μεταφορά της μεραρχίας από τη Λέσβο στη Θεσσαλονίκη όπου ανασυντάχθηκε και επανήλθε υπό την διοίκησή της το 52ο Σύνταγμα Πεζικού. Τελικός σταθμός της Ανεξάρτητης Μεραρχίας ήταν η πόλη των Φερών όπου συνενώθηκε με τα εναπομείναντα τμήματα της ΧΙΙ Μεραρχίας και μετονομάστηκε σε ΧΙΙ Μεραρχία.

Παραπομπές

↑ Δ. Μουντούρης: Η Ανεξάρτητος Μεραρχία - Η Συγκρότησης και δράσης Αυτής εν Μικρά Ασία, Έκδοση 1928, σελ 8
↑ Δ. Μουντούρης: Η Ανεξάρτητος Μεραρχία - Η Συγκρότησης και δράσης Αυτής εν Μικρά Ασία, Έκδοση 1928, σελ. 13
↑ Δ. Μουντούρης: Η Ανεξάρτητος Μεραρχία - Η Συγκρότησης και δράσης Αυτής εν Μικρά Ασία, Έκδοση 1928, σελ 19
↑ Αμπελάς Δ.: Η κάθοδος των νεωτέρων μυρίων, Β΄ Έκδοση 1957, σελ. 30-36.
↑ Δ. Μουντούρης: Η Ανεξάρτητος Μεραρχία - Η Συγκρότησης και δράσης Αυτής εν Μικρά Ασία, Έκδοση 1928, σελ. 85-86
↑ Στρατιωτική Επιθεώρηση Νοε- Δεκ 2007, Μή ενεργά πυροβολα του Ελληνικού Πυροβολικού, σελ. 13-14
↑ Αρχείο ΔΙΣ/Φ.272/Β/1 σελ. 47
↑ Αμπελάς Δ.: Η κάθοδος των νεωτέρων μυρίων, Β΄ Έκδοση 1957, σελ. 107
↑ ΓΕΣ/ΔΙΣ: Εκστρατεία εις την Μ. Ασία, τόμος 7ος, Μέρος β΄, σελ. 41.
↑ ΔΙΣ/ΓΕΣ: Το τέλος της εκστρατείας 1922, Μέρος δεύτερο, σύμπτυξις του Γ΄ Σώματος Στρατού, σελ. 45.
↑ Αμπελάς Δ.: Η κάθοδος των νεωτέρων μυρίων, Β΄ Έκδοση 1957,σελ. 188-191
↑ ΔΙΣ/ΓΕΣ: Η Εκστρατεία εις την Μ. Ασίαν, Τόμος 7ος, μέρος δεύτερον σελ. 47, ΔΙΣ/Φ. Β1 σελ. 91.
↑ ΔΙΣ/ΓΕΣ: Το τέλος της εκστρατείας 1922, Μέρος δεύτερο, η σύμπτυξις του Γ΄Σώματος στρατού, σελ. 47
↑ Αμπελάς Δ.: Η κάθοδος των νεωτέρων μυρίων, Β΄ Έκδοση 1957, σελ. 207
↑ Αμπελάς Δ.: Η κάθοδος των νεωτέρων μυρίων, Β΄ Έκδοση 1957, σελ. 223
↑ Δ. Μουντούρης: Η Ανεξάρτητος Μεραρχία - Η Συγκρότησης και δράσης Αυτής εν Μικρά Ασία, Έκδοση 1928, σελ. 126-127

Βιβλιογραφία

Μουντούρης Δ.: Η Ανεξάρτητος Μεραρχία - Η Συγκρότησης και δράσης Αυτής εν Μικρά Ασία, Λαμία 1928.
Κωνσταντίνου Ι.: Η δράσις της Ανεξαρτήτου Μεραρχίας.
Αμπελάς Δ.Τ.: Ανεξάρτητος Μεραρχία, η κάθοδος των Νεωτέρων Μυρίων, Β΄ Έκδοση, Αθήναι 1957.
Ambelas D.T.: Yeni Οnbinlerin DönüSü, (η επιστροφή των νέων μυρίων), (τουρκική μετάφραση) Κων/πολη 1943.
ΔΙΣ/ΓΕΣ: Η Εκστρατεία εις την Μικράν Ασίαν, Τόμος 7ος, Μέρος Β΄, Σύμπτυξις του Γ΄ Σώματος Στρατού, Αθήναι 1962.
ΔΙΣ/ΓΕΣ: Επίτομος Ιστορία Εκστρατείας Μικράς Ασίας 1919-1922, Αθήναι 1967.
Αγγελομάτης Χ.Ε.: Χρονικόν Μεγάλης Τραγωδίας, Γ΄ Έκδοση, α.χ.

[1] Δ. Μουντούρης: Η Ανεξάρτητος Μεραρχία - Η Συγκρότησης και δράσης Αυτής εν Μικρά Ασία, Έκδοση 1928, σελ 8

[2] Δ. Μουντούρης: Η Ανεξάρτητος Μεραρχία - Η Συγκρότησης και δράσης Αυτής εν Μικρά Ασία, Έκδοση 1928, σελ. 13

[3] Δ. Μουντούρης: Η Ανεξάρτητος Μεραρχία - Η Συγκρότησης και δράσης Αυτής εν Μικρά Ασία, Έκδοση 1928, σελ 19

[4] Αμπελάς Δ.: Η κάθοδος των νεωτέρων μυρίων, Β΄ Έκδοση 1957, σελ. 30-36.

[5] Δ. Μουντούρης: Η Ανεξάρτητος Μεραρχία - Η Συγκρότησης και δράσης Αυτής εν Μικρά Ασία, Έκδοση 1928, σελ. 85-86

[6] Στρατιωτική Επιθεώρηση Νοε- Δεκ 2007, Μή ενεργά πυροβολα του Ελληνικού Πυροβολικού, σελ. 13-14

[7] Αρχείο ΔΙΣ/Φ.272/Β/1 σελ. 47

[8] Αμπελάς Δ.: Η κάθοδος των νεωτέρων μυρίων, Β΄ Έκδοση 1957, σελ. 107

[9] ΓΕΣ/ΔΙΣ: Εκστρατεία εις την Μ. Ασία, τόμος 7ος, Μέρος β΄, σελ. 41.

[10] ΔΙΣ/ΓΕΣ: Το τέλος της εκστρατείας 1922, Μέρος δεύτερο, σύμπτυξις του Γ΄ Σώματος Στρατού, σελ. 45.

[11] Αμπελάς Δ.: Η κάθοδος των νεωτέρων μυρίων, Β΄ Έκδοση 1957,σελ. 188-191

[12] ΔΙΣ/ΓΕΣ: Η Εκστρατεία εις την Μ. Ασίαν, Τόμος 7ος, μέρος δεύτερον σελ. 47, ΔΙΣ/Φ. Β1 σελ. 91.

[13] ΔΙΣ/ΓΕΣ: Το τέλος της εκστρατείας 1922, Μέρος δεύτερο, η σύμπτυξις του Γ΄Σώματος στρατού, σελ. 47

[14] Αμπελάς Δ.: Η κάθοδος των νεωτέρων μυρίων, Β΄ Έκδοση 1957, σελ. 207

[15] Αμπελάς Δ.: Η κάθοδος των νεωτέρων μυρίων, Β΄ Έκδοση 1957, σελ. 223

[16] Δ. Μουντούρης: Η Ανεξάρτητος Μεραρχία - Η Συγκρότησης και δράσης Αυτής εν Μικρά Ασία, Έκδοση 1928, σελ. 126-127

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

@@ Γραμμή 8: / Γραμμή 8: @@
 |Αξιοσημείωτοι διοικητές = Σχης Δημήτριος Θεοτόκης
 }}
-Η '''Ανεξάρτητη Μεραρχία''' αποτελούσε σχηματισμό του [[Ελληνικός Στρατός Ξηράς|Ελληνικού Στρατού]] που συγκροτήθηκε τον Ιούλιο του 1921 και έδρασε κατά την [[μικρασιατική εκστρατεία|Μικρασιατική Εκστρατεία]] μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1922.  Κατά την οπισθοχώρηση των Ελληνικών στρατευμάτων και πλήρως αποκομμένη από τους υπόλοιπους στρατιωτικούς σχηματισμούς που επιχειρούσαν στην [[Μικρά Ασία]], έδωσε πολλές νικηφόρες μάχες αντιμετωπίζοντας άτακτες, αλλά και οργανωμένες μονάδες του εχθρού. Διένυσε πάνω από 630 χιλιόμετρα μέσα σε εχθρικό έδαφος έχοντας υπό την διοίκηση της μόνο δύο συντάγματα πεζικού και μία τεράστιου μεγέθους εφοδιοπομπή. Μετά από 17 ημέρες συντεταγμένης οπισθοχώρησης, με μέσο όρο 14 ώρες πορεία την ημέρα, έφτασε στη Δεκελή όπου επιβιβάστηκε σε πλοία και μεταφέρθηκε στην [[Μυτιλήνη]].
+Η '''Ανεξάρτητη Μεραρχία''' αποτελούσε σχηματισμό του [[Ελληνικός Στρατός Ξηράς|Ελληνικού Στρατού]] που συγκροτήθηκε τον Ιούλιο του 1921 και έδρασε κατά την [[μικρασιατική εκστρατεία|Μικρασιατική Εκστρατεία]] μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1922.  Κατά την οπισθοχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων και πλήρως αποκομμένη από τους υπόλοιπους στρατιωτικούς σχηματισμούς που επιχειρούσαν στην [[Μικρά Ασία]], έδωσε πολλές νικηφόρες μάχες αντιμετωπίζοντας άτακτες, αλλά και οργανωμένες μονάδες του εχθρού. Διένυσε πάνω από 630 χιλιόμετρα μέσα σε εχθρικό έδαφος, έχοντας υπό την διοίκησή της μόνο δύο συντάγματα πεζικού και μία τεράστιου μεγέθους εφοδιοπομπή. Μετά από 17 ημέρες συντεταγμένης οπισθοχώρησης, με μέσο όρο 14 ώρες πορεία την ημέρα, έφτασε στο Ντικελί, όπου επιβιβάστηκε σε πλοία και μεταφέρθηκε στη [[Μυτιλήνη]].
 ==Συγκρότηση==
-Οι λόγοι συγκρότησης της Ανεξάρτητης Μεραρχίας ήταν η ανάγκη δημιουργίας ενός επίλεκτου, στρατιωτικού σχηματισμού, ο οποίος θα αναλάμβανε υψηλής σημασίας επιχειρήσεις και συγκεκριμένα την κατάληψη της [[Κωνσταντινούπολη|Κωνσταντινουπόλεως]]. Ο τίτλος ''Ανεξάρτητη Μεραρχία'' ήταν προσωρινός. Οι πιο πιθανοί οριστικοί τίτλοι ήταν «Μεραρχία Κωνσταντινουπόλεως» ή «Μεραρχία Παλαιολόγου», λόγω του ότι είχαν επιλεγεί για την στελέχωσή της επίλεκτοι αξιωματικοί, επικρατέστερος τίτλος ήταν και «Μεραρχία Επίλεκτων».<ref>Δ. Μουντούρης: Η Ανεξάρτητος Μεραρχία - Η Συγκρότησης και δράσης Αυτής εν Μικρά Ασία, Έκδοση 1928, σελ 8</ref>
+Οι λόγοι συγκρότησης της Ανεξάρτητης Μεραρχίας ήταν η ανάγκη δημιουργίας ενός επίλεκτου στρατιωτικού σχηματισμού, ο οποίος θα αναλάμβανε υψηλής σημασίας επιχειρήσεις και συγκεκριμένα την κατάληψη της [[Κωνσταντινούπολη|Κωνσταντινουπόλεως]]. Ο τίτλος ''Ανεξάρτητη Μεραρχία'' ήταν προσωρινός. Οι πιο πιθανοί οριστικοί τίτλοι ήταν «Μεραρχία Κωνσταντινουπόλεως» ή «Μεραρχία Παλαιολόγου», λόγω του ότι είχαν επιλεγεί για τη στελέχωσή της επίλεκτοι αξιωματικοί, επικρατέστερος τίτλος ήταν και «Μεραρχία Επίλεκτων».<ref>Δ. Μουντούρης: Η Ανεξάρτητος Μεραρχία - Η Συγκρότησης και δράσης Αυτής εν Μικρά Ασία, Έκδοση 1928, σελ 8</ref>
-Στις 29/06/1921 εξεδόθη, από το τότε Υπουργείο Στρατιωτικών, η υπ’ αρθ. Ε.Π.Ε. 235/29-06-1921 για την συγκρότηση της Μεραρχίας. Στις 6η Ιουλίου 1921 η Ανεξάρτητη Μεραρχία ήταν έτοιμη, υπαγόμενη στη [[Στρατιά Θράκης]] και αποτελούμενη κυρίως από οπλίτες κλάσεων 1912 - 1921 και μερικούς από τις κλάσεις 1903 - 1904.<ref>Δ. Μουντούρης: Η Ανεξάρτητος Μεραρχία - Η Συγκρότησης και δράσης Αυτής εν Μικρά Ασία, Έκδοση 1928, σελ. 13</ref> Πρώτος διοικητής ήταν ο υποστράτηγος [[Γεώργιος Λεοναρδόπουλος|Γ. Λεοναρδόπουλος]].<ref>Δ. Μουντούρης: Η Ανεξάρτητος Μεραρχία - Η Συγκρότησης και δράσης Αυτής εν Μικρά Ασία, Έκδοση 1928, σελ 19</ref>
+Στις 29/06/1921 εξεδόθη από το τότε Υπουργείο Στρατιωτικών η υπ’ αρθ. Ε.Π.Ε. 235/29-06-1921 για τη συγκρότηση της Μεραρχίας. Στις 6 Ιουλίου 1921 η Ανεξάρτητη Μεραρχία ήταν έτοιμη, υπαγόμενη στη [[Στρατιά Θράκης]] και αποτελούμενη κυρίως από οπλίτες κλάσεων 1912-1921 και μερικούς από τις κλάσεις 1903-1904.<ref>Δ. Μουντούρης: Η Ανεξάρτητος Μεραρχία - Η Συγκρότησης και δράσης Αυτής εν Μικρά Ασία, Έκδοση 1928, σελ. 13</ref> Πρώτος διοικητής ήταν ο υποστράτηγος [[Γεώργιος Λεοναρδόπουλος|Γ. Λεοναρδόπουλος]].<ref>Δ. Μουντούρης: Η Ανεξάρτητος Μεραρχία - Η Συγκρότησης και δράσης Αυτής εν Μικρά Ασία, Έκδοση 1928, σελ 19</ref>
 ==Η Μεραρχία στην Μικρά Ασία==
@@ Γραμμή 31: / Γραμμή 31: @@
 [[Αρχείο:Anexartitos merarxia - Epitelio.jpg|thumb|right|250px|Το Επιτελείο της Ανεξάρτητης Μεραρχίας τον Νοέμβριο του 1921, στο χωριό Σουτζά Εντίν πλησίον του Σεγίτ Γκαζί.]]
 [[Αρχείο:Anexartitos merarxia - stratigeio.jpg|thumb|right|250px|Το Στρατηγείο της Ανεξάρτητης Μεραρχίας στο χωριό Μουταλίμπ]]
-[[Αρχείο:Anexartitos merarxia synennoisi dia optikou.jpg|thumb|right|250px|Αξιωματικοί της Ανεξαρτήτου Μεραρχίας την στιγμή συνεννόησης δια οπτικού κατά την ημέρα.]]
+[[Αρχείο:Anexartitos merarxia synennoisi dia optikou.jpg|thumb|right|250px|Αξιωματικοί της Ανεξαρτήτου Μεραρχίας την στιγμή συνεννόησης δι' οπτικού κατά την ημέρα.]]
-Παρ' όλη την αρχική σκέψη της συγκροτήσεως της Μεραρχίας για την κατάληψη της [[Κωνσταντινούπολη|Κωνσταντινουπόλεως]], αλλά και τις σχετικές με την αποστολή προετοιμασίες, η διαταγή δεν εξεδόθη ποτέ. Αντιθέτως στις 04/08/1921 το Υπουργείο Στρατιωτικών διέταξε την Ανεξάρτητη Μεραρχία να μεταβεί στο [[Κίος|Γκέμλικ (Κίο)]] στις Ασιατικές ακτές του [[Θάλασσα του Μαρμαρά|Μαρμαρά]] προκειμένου να προωθηθεί στο [[Εσκισεχίρ|Εσκί Σεχίρ (Δορύλαιο)]] όπου και έφτασε στις 2/09/1921 και εντάχθηκε στην δύναμη του [[Γ΄ Σώμα Στρατού (Ελλάδα)|Γ΄ Σώματος Στρατού]]. Στις 08/09/1921 Η Ανεξάρτητη Μεραρχία διετάχθη να κινηθεί ανατολικά με τομέα επιχειρήσεων από την κωμόπολη Σεγίτ Γκαζί (ή Σεϊντή Γαζή) έως το Άκ Ιν.<ref>Αμπελάς Δ.: Η κάθοδος των νεωτέρων μυρίων, Β΄ Έκδοση 1957, σελ. 30-36.</ref> Η Μεραρχία ανακατέλαβε αυτήν την κωμόπολη που ήταν υπό Τουρκική κατοχή και εγκατέστησε ισχυρή αμυντική γραμμή. Εν τω μεταξύ η διοικητική της σύνθεση είχε μεταβληθεί και το τελικό επιτελείο της Μεραρχίας το 1922 απετελείτο από τον Μέραρχο Θεοτόκη Δημήτριο, [[Συνταγματάρχης|Συνταγματάρχη]] τον Επιτελάρχη Μπμφεράτο Γ., τον αρχηγό πεζικού Κωνσταντίνου Ι. και τον Αρχηγό πυροβολικού Γαρέζο, ο οποίος  αντικαταστάθηκε από τον [[Αντισυνταγματάρχης|Αντισυνταγματάρχη]] Πυροβολικού Μαυρογένους Σ. Διοικητής του 51ου Συντάγματος Πεζικού ήταν ο Αντισυνταγματάρχης Τσιπούρας Ν., της Μοίρας του ορειβατικού πυροβολικού ο [[Ταγματάρχης]] Κολομβότσος Ν. και της Μοίρας Σκόντα ο Ταγματάρχης Κ. Τότσιος. Το 52ο Σύνταγμα  στις 16/08/1922 εξήλθε της Μεραρχίας και ενσωματώθηκε στο Γ’ Σώμα Στρατού.
+Παρ' όλη την αρχική σκέψη της συγκροτήσεως της μεραρχίας για την κατάληψη της [[Κωνσταντινούπολη|Κωνσταντινουπόλεως]], αλλά και τις σχετικές με την αποστολή προετοιμασίες, η διαταγή δεν εξεδόθη ποτέ. Αντιθέτως στις 04/08/1921 το Υπουργείο Στρατιωτικών διέταξε την Ανεξάρτητη Μεραρχία να μεταβεί στο [[Κίος|Γκεμλίκ (Κίο)]] στις ασιατικές ακτές του [[Θάλασσα του Μαρμαρά|Μαρμαρά]] προκειμένου να προωθηθεί στο [[Εσκισεχίρ|Εσκί Σεχίρ (Δορύλαιο)]] όπου και έφτασε στις 2/09/1921 και εντάχθηκε στην δύναμη του [[Γ΄ Σώμα Στρατού (Ελλάδα)|Γ΄ Σώματος Στρατού]]. Στις 08/09/1921 Η Ανεξάρτητη Μεραρχία διετάχθη να κινηθεί ανατολικά με τομέα επιχειρήσεων από την κωμόπολη Σεγίτ Γκαζί (ή Σεϊντή Γαζή) έως το Άκ Ιν.<ref>Αμπελάς Δ.: Η κάθοδος των νεωτέρων μυρίων, Β΄ Έκδοση 1957, σελ. 30-36.</ref> Η Μεραρχία ανακατέλαβε αυτήν την κωμόπολη που ήταν υπό τουρκική κατοχή και εγκατέστησε ισχυρή αμυντική γραμμή. Εν τω μεταξύ η διοικητική της σύνθεση είχε μεταβληθεί και το τελικό επιτελείο της Μεραρχίας το 1922 απετελείτο από τον μέραρχο Δημήτριο Θεοτόκη, επιτελάρχη τον συνταγματάρχη Γ. Μομφεράτο,  αρχηγό πεζικού τον Ι. Κωνσταντίνου και αρχηγό πυροβολικού τον Γαρέζο, ο οποίος  αντικαταστάθηκε από τον αντισυνταγματάρχη Πυροβολικού Σ. Μαυρογένους. Διοικητής του 51ου Συντάγματος Πεζικού ήταν ο αντισυνταγματάρχης Νικόλαος Τσίπουρας, της μοίρας του ορειβατικού πυροβολικού ο ταγματάρχης Ν. Κολομβότσος και της Μοίρας Σκόντα ο ταγματάρχης Κ. Τότσιος. Το 52ο Σύνταγμα  στις 16/08/1922 αποσπάστηκε από τη μεραρχία και ενσωματώθηκε στο Γ’ Σώμα Στρατού.
 {| class="wikitable"
 |align="center" colspan=10| '''Δύναμη της Ανεξάρτητης Μεραρχίας στις 16 Αυγούστου 1922<ref>Δ. Μουντούρης: Η Ανεξάρτητος Μεραρχία - Η Συγκρότησης και δράσης Αυτής εν Μικρά Ασία, Έκδοση 1928, σελ. 85-86</ref>'''
@@ Γραμμή 161: / Γραμμή 161: @@
 |}
 {{Πολλαπλές εικόνες
- | footer    = Ορεινό Ταχυβόλο Πυροβόλο Schneider - Δαγκλή 75χιλ. (υπόδειγμα 1909), Βεληνεκές 8.400μ. (μέγιστο) Το όπλο σχεδιάστηκε από τον Συνταγματάρχη Δαγκλή Παναγιώτη το 1906 Η σημαντική βελτίωση σε σχέση με τα παλαιότερα πυροβόλα ήταν ο σωλήνας του, που διαιρούταν σε δύο μέρη, γεγονός το οποίο όχι μόνο καθιστούσε ευκολότερη τη μεταφορά αυτού αλλά ήταν και πιο ανθεκτικός, επιτρέποντας τη χρήση ισχυρότερου γεμίσματος που βελτίωνε τις επιδόσεις του όπλου.<ref>Στρατιωτική Επιθεώρηση Νοε- Δεκ 2007, Μή ενεργά πυροβολα του Ελληνικού Πυροβολικού, σελ. 13-14</ref>
+ | footer    = Ορεινό Ταχυβόλο Πυροβόλο Schneider-Δαγκλή 75 χιλ. (υπόδειγμα 1909), Βεληνεκές 8.400 μ. (μέγιστο) Το όπλο σχεδιάστηκε από τον συνταγματάρχη Παναγιώτη Δαγκλή το 1906. Η σημαντική βελτίωση σε σχέση με τα παλαιότερα πυροβόλα ήταν ο σωλήνας του, που διαιρούταν σε δύο μέρη, γεγονός το οποίο όχι μόνο καθιστούσε ευκολότερη τη μεταφορά αυτού αλλά ήταν και πιο ανθεκτικός, επιτρέποντας τη χρήση ισχυρότερου γεμίσματος που βελτίωνε τις επιδόσεις του όπλου.<ref>Στρατιωτική Επιθεώρηση Νοε- Δεκ 2007, Μή ενεργά πυροβολα του Ελληνικού Πυροβολικού, σελ. 13-14</ref>
  | align     = right
@@ Γραμμή 176: / Γραμμή 176: @@
 ==Η Οπισθοχώρηση==
-Η Ανεξάρτητη Μεραρχία τον Αύγουστο του 1922 τέθηκε σε Νοτιοδυτική πορεία από το Ακ Ιν προς το Σιδηροδρομικό Σταθμό Τζεχιουρλέρ (Cehurler) για να κατευθυνθεί προς το Ντουμλού Πινάρ και να τεθεί στην διάθεση του Β΄ Σώματος Στρατού.  Σύμφωνα με την διαταγή η μεραρχία έφτασε στο Ακ Ολούκ και εγκαταστάθηκε βορειοανατολικά του χωριού.  Την επομένη ημέρα συνέχισε την πορεία προς τον σιδηροδρομικό σταθμό Τζεχιουρλέρ ο οποίος ήταν εγκαταλειμμένος, δείγμα του ότι η περιοχή είχε ήδη καταληφθεί από τις εχθρικές δυνάμεις, ωστόσο η πορεία συνεχίστηκε προς το Ντουμλού Πινάρ. Το βράδυ της ίδιας μέρας η Μεραρχία έφτασε στον σιδηροδρομικό σταθμό του Αλαγιούντ, κωμόπολη της [[Κιουτάχεια|Κουταχείας]]. Η μεραρχία ήταν πλέον απομονωμένη. Καθώς η επικοινωνία με τους άλλους στρατιωτικούς σχηματισμούς είχε διακοπή λόγω μεγάλης απόστασης μεταξύ τους η Μεραρχία ήταν αδύνατον να λάβει νέες διαταγές. Ωστόσο το πρωί της 18ης Αυγούστου έλαβε μια κρυπτογραφημένη διαταγή της Στρατιάς η οποία είχε ως εξής: ''«εάν μέχρι της αύριον 18 Αυγούστου 1922 δεν συνδεθείτε μετά του Α΄ ή Β΄ Σώματος Στρατού, κατέλθετε δια Γκεντίζ προς [[Ουσάκ]]»''.<ref>Αρχείο ΔΙΣ/Φ.272/Β/1 σελ. 47</ref> Η Διοίκηση της Ανεξάρτητης Μεραρχίας αποφάσισε να μην εκτελέσει την διαταγή καθώς υπέθεσε ότι η κίνηση προς Ούσακ θα ήταν αδύνατη δεδομένου ότι δεν ακουγόντουσαν κανονιοβολισμοί, δείγμα του ότι το Νότιο Συγκρότημα είχε οπισθοχωρήσει. Η απόφαση αυτή απέβη τελικά σωτήρια καθώς εάν συνέχιζε την πορεία της θα είχε καταστραφεί ολοκληρωτικά από εχθρικούς σχηματισμούς.<ref>Αμπελάς Δ.: Η κάθοδος των νεωτέρων μυρίων, Β΄ Έκδοση 1957, σελ. 107</ref>
+Η Ανεξάρτητη Μεραρχία τον Αύγουστο του 1922 τέθηκε σε νοτιοδυτική πορεία από το Ακ Ιν προς τον Σιδηροδρομικό Σταθμό Τζεχιουρλέρ (Cehurler) για να κατευθυνθεί προς το Ντουμλού Πινάρ και να τεθεί στην διάθεση του Β΄ Σώματος Στρατού.  Σύμφωνα με την διαταγή η μεραρχία έφτασε στο Ακ Ολούκ και εγκαταστάθηκε βορειοανατολικά του χωριού.  Την επομένη ημέρα συνέχισε την πορεία προς τον σιδηροδρομικό σταθμό Τζεχιουρλέρ, ο οποίος ήταν εγκαταλειμμένος, δείγμα του ότι η περιοχή είχε ήδη καταληφθεί από τις εχθρικές δυνάμεις, ωστόσο η πορεία συνεχίστηκε προς το Ντουμλού Πινάρ. Το βράδυ της ίδιας μέρας η μεραρχία έφτασε στον σιδηροδρομικό σταθμό του Αλαγιούντ, κωμόπολης της [[Κιουτάχεια|Κιουτάχειας]]. Η μεραρχία ήταν πλέον απομονωμένη. Καθώς η επικοινωνία με τους άλλους στρατιωτικούς σχηματισμούς είχε διακοπεί λόγω μεγάλης απόστασης μεταξύ τους, η μεραρχία ήταν αδύνατον να λάβει νέες διαταγές. Ωστόσο το πρωί της 18ης Αυγούστου έλαβε μια κρυπτογραφημένη διαταγή της Στρατιάς η οποία είχε ως εξής: ''«εάν μέχρι της αύριον 18 Αυγούστου 1922 δεν συνδεθείτε μετά του Α΄ ή Β΄ Σώματος Στρατού, κατέλθετε δια Γκεντίζ προς [[Ουσάκ]]»''.<ref>Αρχείο ΔΙΣ/Φ.272/Β/1 σελ. 47</ref> Η Διοίκηση της Ανεξάρτητης Μεραρχίας αποφάσισε να μην εκτελέσει την διαταγή, καθώς υπέθεσε ότι η κίνηση προς Ουσάκ θα ήταν αδύνατη, δεδομένου ότι δεν ακούγονταν κανονιοβολισμοί, δείγμα του ότι το Νότιο Συγκρότημα είχε οπισθοχωρήσει. Η απόφαση αυτή απέβη τελικά σωτήρια, καθώς εάν συνέχιζε την πορεία της, θα είχε καταστραφεί ολοκληρωτικά από εχθρικούς σχηματισμούς.<ref>Αμπελάς Δ.: Η κάθοδος των νεωτέρων μυρίων, Β΄ Έκδοση 1957, σελ. 107</ref>
 ===Νότια της Κιουταχείας===
-Έτσι λοιπόν ακολούθησε πορεία προς [[Κιουτάχεια|Κουταχεία]], κατά την διάρκεια της πορείας τα τμήματα της πλαγιοφυλακής, της [[εμπροσθοφυλακή]]ς άλλα και το κυρίως σώμα της πορείας ενεπλάκησαν σε μάχες με εχθρικούς σχηματισμούς. Οι εκβάσεις  των μαχών αυτών ήταν αίσιες με μεγάλες όμως απώλειες. Τα τμήματα της Ανεξάρτητης Μεραρχίας κατάφεραν να συνεχίσουν την πορεία τους και να απελευθερώσουν Έλληνες οπλίτες και αξιωματικούς του 32ου Συντάγματος που είχε καταστραφεί ολοκληρωτικά.<ref>ΓΕΣ/ΔΙΣ: Εκστρατεία εις την Μ. Ασία, τόμος 7ος, Μέρος β΄, σελ. 41.</ref> Η συγκρούσεις αυτές, με την Τούρκικη [[Μεραρχία]] [[Ιππικό|Ιππικού]] και την Τούρκικη ΙΙΙ Μεραρχία Καυκάσου, καθυστέρησαν τους σχηματισμούς αυτούς που είχαν διαταγή να κινηθούν ταχύτατα προς την περιοχή του Ινονού και να ανακόψουν την υποχώρηση του Γ’ Σώματος Στρατού.
+Έτσι λοιπόν ακολούθησε πορεία προς [[Κιουτάχεια|Κουτάχεια]]. Κατά τη διάρκεια της πορείας τα τμήματα της πλαγιοφυλακής, της [[εμπροσθοφυλακή]]ς άλλα και το κυρίως σώμα της πορείας ενεπλάκησαν σε μάχες με εχθρικούς σχηματισμούς. Οι εκβάσεις  των μαχών αυτών ήταν αίσιες με μεγάλες όμως απώλειες. Τα τμήματα της Ανεξάρτητης Μεραρχίας κατάφεραν να συνεχίσουν την πορεία τους και να απελευθερώσουν Έλληνες οπλίτες και αξιωματικούς του 32ου Συντάγματος, που είχε καταστραφεί ολοκληρωτικά.<ref>ΓΕΣ/ΔΙΣ: Εκστρατεία εις την Μ. Ασία, τόμος 7ος, Μέρος β΄, σελ. 41.</ref> Η συγκρούσεις αυτές με την τουρκική Μεραρχία Ιππικού και την τουρκική ΙΙΙ Μεραρχία Καυκάσου καθυστέρησαν τους σχηματισμούς αυτούς που είχαν διαταγή να κινηθούν ταχύτατα προς την περιοχή του Ινονού και να ανακόψουν την υποχώρηση του Γ’ Σώματος Στρατού.
 [[Αρχείο:Anexartitos merarxia pyra xarakomata.jpg|thumb|right|250px|Στρατιώτες της Ανεξαρτήτου Μεραρχίας βάλουν κατά του εχθρού μέσα από χαρακώματα.]]
 ===Γκεντίζ και Σιμάβ===
-Βασικό μέλημα της διοίκησης τώρα, ήταν η εγκατάσταση σε ασφαλής αμυντική τοποθεσία και η εύρεση πόσιμου νερού και τροφίμων. Κατά την διάρκεια της πορείας η Ανεξάρτητη Μεραρχία συναντούσε άνδρες του 32ου Συντάγματος που είχαν σκορπίσει τους οποίους ενέταξε σε ιδιαίτερο [[Λόχος|λόχο]].  Τελικά η μεραρχία στάθμευσε βόρεια του χωριού Κινίκ Βεράν. Από τις πληροφορίες των ανδρών του 32ου Συντάγματος άλλα και από την σιγή των κανονιοβολισμών προέκυψε το συμπέρασμα ότι το Νότιο Συγκρότημα των Ελληνικών δυνάμεων είχε υποχωρήσει δυτικά του Ουσάκ. Από Ελληνικό Αεροπλάνο έγινε ρίψη μεταλλικού δοχείου με πληροφορίες για την θέση και την κατάσταση των Ελληνικών δυνάμεων άλλα και για τις κινήσεις του εχθρού που καταδίωκε το Νότιο Συγκρότημα. Η διοίκηση της μεραρχίας αποφάσισε πορεία προς Γκεντίζ, Σιμάβ, Σιντιργί, Κιρκαγάτς. Κατά την πορεία από την Είσοδο των Στενών Γκεντίζ έως και το Σιμάβ, η οπισθοφυλακή είχε εμπλακεί σε μάχες με προπομπό φάλαγγα τούρκικης μεραρχίας που σκόπευε να προλάβει την κατάληψη του Σιμάβ από τους Έλληνες. Οι πληροφορίες που συλλέχθηκαν από Τούρκους στρατιώτες αιχμαλώτους άλλα και από Έλληνες διασωθέντες στρατιώτες ήταν ότι ο Ελληνικός στρατός είχε υποστεί πανωλεθρία στο Αφιόν Καραχισάρ και στο Ντουμλού Πινάρ. Παρ' όλα αυτά η Ανεξάρτητη Μεραρχία έφτασε στο Σιμάβ, όπου συντεταγμένη σε φάλαγγα προέλασε εντός της πόλης. Εκεί αποσπάστηκαν χρήσιμες πληροφορίες ότι οι Τούρκοι κατέλαβαν το Ουσάκ και προέλαυναν προς τη [[Φιλαδέλφεια (Μικρά Ασία)|Φιλαδέλφεια (Αλασεχίρ)]]. Επειδή αναμενόταν άφιξη ισχυρής τούρκικης δύναμης, ο Μέραρχος αποφάσισε να αναχωρήσει προς το χωριό Ορελάρ όπου και εγκαταστάθηκαν.<ref>ΔΙΣ/ΓΕΣ: Το τέλος της εκστρατείας 1922, Μέρος δεύτερο, σύμπτυξις του Γ΄ Σώματος Στρατού, σελ. 45.</ref> Την επομένη και ενώ είχαν εσκεμμένα διαδώσει πληροφορίες ότι θα κινηθούν προς το Ντεμιρτζί η μεραρχία κινήθηκε προς το Μουτάκιοϊ όπου και καταύλισε στα περίχωρά του.
+Βασικό μέλημα της διοίκησης τώρα ήταν η εγκατάσταση σε ασφαλή αμυντική τοποθεσία και η εύρεση πόσιμου νερού και τροφίμων. Κατά την διάρκεια της πορείας η Ανεξάρτητη Μεραρχία συναντούσε άνδρες του 32ου Συντάγματος που είχαν σκορπίσει, τους οποίους ενέταξε σε ιδιαίτερο λόχο.  Τελικά η μεραρχία στάθμευσε βόρεια του χωριού Κινίκ Βεράν. Από τις πληροφορίες των ανδρών του 32ου Συντάγματος άλλα και από την σιγή των κανονιοβολισμών προέκυψε το συμπέρασμα ότι το Νότιο Συγκρότημα των ελληνικών δυνάμεων είχε υποχωρήσει δυτικά του Ουσάκ. Από ελληνικό αεροπλάνο έγινε ρίψη μεταλλικού δοχείου με πληροφορίες για τη θέση και την κατάσταση των ελληνικών δυνάμεων, άλλα και για τις κινήσεις του εχθρού που καταδίωκε το Νότιο Συγκρότημα. Η διοίκηση της μεραρχίας αποφάσισε πορεία προς Γκεντίζ, Σιμάβ, Σιντιργί, Κιρκαγάτς. Κατά την πορεία από την είσοδο των Στενών Γκεντίζ έως και το Σιμάβ η οπισθοφυλακή είχε εμπλακεί σε μάχες με προπομπό φάλαγγα τουρκικής μεραρχίας, που σκόπευε να προλάβει την κατάληψη του Σιμάβ από τους Έλληνες. Οι πληροφορίες που συλλέχθηκαν από Τούρκους στρατιώτες αιχμαλώτους άλλα και από Έλληνες διασωθέντες στρατιώτες ήταν ότι ο ελληνικός στρατός είχε υποστεί πανωλεθρία στο Αφιόν Καραχισάρ και στο Ντουμλού Πινάρ. Παρ' όλα αυτά η Ανεξάρτητη Μεραρχία έφτασε στο Σιμάβ, όπου συντεταγμένη σε φάλαγγα προέλασε εντός της πόλης. Εκεί αποσπάστηκαν χρήσιμες πληροφορίες ότι οι Τούρκοι κατέλαβαν το Ουσάκ και προέλαυναν προς τη [[Φιλαδέλφεια (Μικρά Ασία)|Φιλαδέλφεια (Αλασεχίρ)]]. Επειδή αναμενόταν άφιξη ισχυρής τούρκικης δύναμης, ο μέραρχος αποφάσισε να αναχωρήσει προς το χωριό Ορελάρ όπου και εγκαταστάθηκαν.<ref>ΔΙΣ/ΓΕΣ: Το τέλος της εκστρατείας 1922, Μέρος δεύτερο, σύμπτυξις του Γ΄ Σώματος Στρατού, σελ. 45.</ref> Την επομένη, και ενώ είχαν εσκεμμένα διαδώσει πληροφορίες ότι θα κινηθούν προς το Ντεμιρτζί, η μεραρχία κινήθηκε προς το Μουτάκιοϊ όπου και καταυλίστηκε στα περίχωρά του.
 ===Σιντιργί και Γκελενμπέ===
-Την επομένη η πορεία συνεχίστηκε για να φτάσει τελικά, μετά από εμπλοκή σε μάχες με τμήματα του Τουρκικού στρατού, στο Σιντιργί. Η πόλη είχε πολλούς Έλληνες, οι οποίοι μέσω επιτροπής  εζήτησαν να ακολουθήσουν την μεραρχία. Αίτημα το οποίο απορρίφτηκε από την Διοίκηση ελπίζοντας ότι οι Τούρκοι κάτοικοι θα προστάτευαν τους συμπολίτες τους Έλληνες. Η θλίψη των αντρών της Μεραρχίας για την απόφαση αυτή ήταν μεγάλη. Τελικά οι κάτοικοι της πόλης θα σκοτώνονταν από την Τουρκική δύναμη που ακολουθούσε την Μεραρχία.<ref>Αμπελάς Δ.: Η κάθοδος των νεωτέρων μυρίων, Β΄ Έκδοση 1957,σελ. 188-191</ref>  Για το επεισόδιο αυτό υπάρχει και η αντίθετη άποψη, ότι οι Έλληνες κάτοικοι, παρότι η Μεραρχία ήταν διατεθειμένη να τους συμπεριλάβει στα τμήματα της και να τους μεταφέρει στην Ελλάδα, δεν δέχτηκαν να αφήσουν την πόλη τους.<ref>ΔΙΣ/ΓΕΣ: Η Εκστρατεία εις την Μ. Ασίαν, Τόμος 7ος, μέρος δεύτερον σελ. 47, ΔΙΣ/Φ. Β1 σελ. 91.</ref>
+Την επομένη η πορεία συνεχίστηκε, για να φτάσει τελικά, μετά από εμπλοκή σε μάχες με τμήματα του τουρκικού στρατού, στο Σιντιργί. Η πόλη είχε πολλούς Έλληνες, οι οποίοι μέσω επιτροπής  εζήτησαν να ακολουθήσουν την μεραρχία. Το αίτημα απορρίφθηκε από τη διοίκηση με την ελπίδα ότι οι Τούρκοι κάτοικοι θα προστάτευαν τους συμπολίτες τους Έλληνες. Η θλίψη των αντρών της Μεραρχίας για την απόφαση αυτή ήταν μεγάλη. Τελικά οι κάτοικοι της πόλης θα σκοτώνονταν από την τουρκική δύναμη που ακολουθούσε τη μεραρχία.<ref>Αμπελάς Δ.: Η κάθοδος των νεωτέρων μυρίων, Β΄ Έκδοση 1957,σελ. 188-191</ref>  Για το επεισόδιο αυτό υπάρχει και η αντίθετη άποψη, ότι οι Έλληνες κάτοικοι, παρότι η μεραρχία ήταν διατεθειμένη να τους συμπεριλάβει στα τμήματά της και να τους μεταφέρει στην Ελλάδα, δεν δέχτηκαν να αφήσουν την πόλη τους.<ref>ΔΙΣ/ΓΕΣ: Η Εκστρατεία εις την Μ. Ασίαν, Τόμος 7ος, μέρος δεύτερον σελ. 47, ΔΙΣ/Φ. Β1 σελ. 91.</ref>
-Την επομένη τα τμήματα της Μεραρχίας κινήθηκαν προς το Γκελενμπέ. Καθ όλη την διάρκεια της πορείας άτακτες μονάδες του εχθρού έβαλαν την πορεία χωρίς όμως να καταφέρουν σημαντικά πλήγματα.  Στην πόλη Γκελενμπέ τα σπίτια των Ελλήνων είχαν λεηλατηθεί και καταστραφεί ενώ οι Τούρκοι κάτοικοι κατέφυγαν στα βουνά βλέποντας την μεραρχία να πλησιάζει.
+Την επομένη τα τμήματα της μεραρχίας κινήθηκαν προς το Γκελενμπέ. Σε όλη τη διάρκεια της πορείας άτακτες μονάδες του εχθρού προσέβαλαν τη φάλαγγα χωρίς όμως να καταφέρουν σημαντικά πλήγματα.  Στην πόλη Γκελενμπέ τα σπίτια των Ελλήνων είχαν λεηλατηθεί και καταστραφεί, ενώ οι Τούρκοι κάτοικοι κατέφυγαν στα βουνά βλέποντας τη μεραρχία να πλησιάζει.
 {{Πολλαπλές εικόνες
- | footer    = Εικόνες στοιχείων από την μοίρα πεδινού πυροβολικού της Μεραρχίας εν ώρα δράσης με τα πυροβόλα Skoda των 105χιλ.
+ | footer    = Εικόνες στοιχείων από τη μοίρα πεδινού πυροβολικού της μεραρχίας εν ώρα δράσης με τα πυροβόλα Skoda των 105 χιλ.
  | align     = right
@@ Γραμμή 195: / Γραμμή 195: @@
  | πλάτος1   = 240
  | alt1      =
- | λεζάντα1  = <center>Στοιχείο πυροβολικού της Μεραρχίας κατα την ώρα γεμίσεως πυροβόλου Skoda 105χιλ.</center>
+ | λεζάντα1  = <center>Στοιχείο πυροβολικού της μεραρχίας κατα την ώρα γεμίσεως πυροβόλου Skoda 105 χιλ.</center>
  | εικόνα2   = Anexartitos merarxia vari pirovolo.jpg
  | πλάτος2   = 250
  | alt2      =
- | λεζάντα2  = <center>Στοιχείο πυροβολικού της Μεραρχίας κατα την ώρα βολής με πυροβόλο Skoda 105χιλ.</center>
+ | λεζάντα2  = <center>Στοιχείο πυροβολικού της μεραρχίας κατα την ώρα βολής με πυροβόλο Skoda 105 χιλ.</center>
 }}
 ===Κιρκαγάτς===
-Μετά από μία μικρή ανάπαυση στην κωμόπολη συνεχίστηκε η πορεία προς Κιρκαγάτς. Καθ’ όλη την διάρκεια της πορείας μέχρι την πόλη, τόσο το τμήμα της οπισθοφυλακής άλλα και υπόλοιπα τμήματα που περιφρουρούσαν περιμετρικά την φάλαγγα, δεχόντουσαν συνεχείς επιδρομές και επιθέσεις από τμήματα Τούρκικου ιππικού άλλα και από το πυροβολικό της μεραρχίας  που κατεδίωκε πλέον την φάλαγγα. Τμήμα Τούρκικου ιππικού από το Κιρκαγάτς μη μπορώντας να αναγνωρίσει το βάθος της φάλαγγας και νομίζοντας ότι είχε να κάνει με άτακτο τμήμα Ελληνικού σχηματισμού, κινήθηκε προς αυτήν καλώντας τους Έλληνες στρατιώτες προς παράδοση.<ref>ΔΙΣ/ΓΕΣ: Το τέλος της εκστρατείας 1922, Μέρος δεύτερο, η σύμπτυξις του Γ΄Σώματος στρατού, σελ. 47</ref> Το τμήμα δέχτηκε τα πυρά της Ανεξαρτήτου Μεραρχίας και τράπηκε σε φυγή. Κατά την είσοδο της μεραρχίας στην πόλη ο Τούρκος διοικητής διέταξε παράδοση των όπλων και η πόλη επιτάχτηκε από τα Ελληνικά στρατεύματα. Οι Έλληνες και Αρμένιοι κάτοικοι της πόλης αιτήθηκαν να ακολουθήσουν την Μεραρχία προκειμένου να γλυτώσουν. Αίτημα που τελικά έγινε δεκτό από την διοίκηση. 4.000 άμαχοι εντάχτηκαν στην δύναμη της φάλαγγας δωρίζοντας τα υπάρχοντα τους σε Τούρκους γείτονες τους.<ref>Αμπελάς Δ.: Η κάθοδος των νεωτέρων μυρίων, Β΄ Έκδοση 1957, σελ. 207</ref> Μετά από επιβεβαίωση πληροφοριών ότι η Σμύρνη είχε καταστραφεί, το Αξάριο (Ακχισάρ) και η Μαγνησία είχαν καταληφθεί από Τούρκικές δυνάμεις και ότι ο Ελληνικός στρατός είχε επιβιβαστεί σε πλοία στον Τσεσμέ και τα [[Μουδανιά]], η διοίκηση της μεραρχίας αποφάσισε να κινηθεί διαμέσου των πόλεων Σόμα, Κινίκ, και [[Πέργαμος|Πέργαμο]], με προορισμό το [[Δεκελί|Ντικιλί (Δεκελί)]], Νότια του [[Αϊβαλί|Αϊβαλιού]], ώστε να περάσουν απέναντι, στην [[Λέσβος|Λέσβο]]. Οι Στρατιώτες της μεραρχίας περπατούσαν πλέον ξυπόλυτοι καθώς οι αρβύλες τους είχαν λιώσει. Παρ όλα αυτά κατάφεραν να φτάσουν στην Πέργαμο.  Κατά την διάρκεια της πορείας από το Κιρκαγάτς στις κωμοπόλεις και τα χωριά που πέρασαν αντίκριζαν σημαιοστολισμούς με τούρκικες σημαίες, δείγμα του ότι η περιοχή περίμενε την διέλευση Τουρκικών στρατευμάτων. Οι άμαχοι πρόσφυγες παρακινήθηκαν από τους Τούρκους περίοικους της Περγάμου να παραμείνουν στην πόλη με την υπόσχεση ότι θα τους προστάτευαν οι ίδιοι. Δυστυχώς, και παρά την αντίθετη άποψη της διοίκησης της Ανεξαρτήτου Μεραρχίας, οι άμαχοι έμεινα στην πόλη. Αργότερα έγινε γνωστό ότι σφαγιάστηκαν από [[Τσέτες]].<ref>Αμπελάς Δ.: Η κάθοδος των νεωτέρων μυρίων, Β΄ Έκδοση 1957, σελ. 223</ref>
+Μετά από μικρή ανάπαυση στην κωμόπολη συνεχίστηκε η πορεία προς Κιρκαγάτς. Καθ’ όλη τη διάρκεια της πορείας μέχρι την πόλη, τόσο το τμήμα της οπισθοφυλακής όσο και τα υπόλοιπα τμήματα που περιφρουρούσαν περιμετρικά την φάλαγγα, δέχονταν συνεχείς επιδρομές και επιθέσεις από τμήματα τουρκικού ιππικού άλλα και από το πυροβολικό της μεραρχίας  που κατεδίωκε πλέον την φάλαγγα. Τμήμα τουρκικού ιππικού από το Κιρκαγάτς, μη μπορώντας να αναγνωρίσει το βάθος της φάλαγγας και νομίζοντας ότι είχε να κάνει με άτακτο τμήμα ελληνικού σχηματισμού, κινήθηκε προς αυτήν καλώντας τους Έλληνες στρατιώτες να παραδοθούν.<ref>ΔΙΣ/ΓΕΣ: Το τέλος της εκστρατείας 1922, Μέρος δεύτερο, η σύμπτυξις του Γ΄Σώματος στρατού, σελ. 47</ref> Το τμήμα δέχτηκε τα πυρά της Ανεξάρτητης Μεραρχίας και τράπηκε σε φυγή. Κατά την είσοδο της μεραρχίας στην πόλη ο Τούρκος διοικητής διέταξε παράδοση των όπλων και η πόλη επιτάχτηκε από τα ελληνικά στρατεύματα. Οι Έλληνες και Αρμένιοι κάτοικοι της πόλης αιτήθηκαν να ακολουθήσουν τη μεραρχία προκειμένου να γλυτώσουν, αίτημα που τελικά έγινε δεκτό από τη διοίκηση. Συνολικά 4.000 άμαχοι εντάχτηκαν στην δύναμη της φάλαγγας, δωρίζοντας τα υπάρχοντά τους σε Τούρκους γείτονές τους.<ref>Αμπελάς Δ.: Η κάθοδος των νεωτέρων μυρίων, Β΄ Έκδοση 1957, σελ. 207</ref> Μετά από επιβεβαίωση πληροφοριών ότι η Σμύρνη είχε καταστραφεί, το Αξάριο (Ακχισάρ) και η Μαγνησία είχαν καταληφθεί από τουρκικές δυνάμεις και ότι ο ελληνικός στρατός είχε επιβιβαστεί σε πλοία στον Τσεσμέ και τα [[Μουδανιά]], η διοίκηση της μεραρχίας αποφάσισε να κινηθεί διαμέσου των πόλεων Σόμα, Κινίκ, και [[Πέργαμος|Πέργαμο]], με προορισμό το [[Δεκελί|Ντικελί]], νότια του [[Αϊβαλί|Αϊβαλιού]], ώστε να περάσουν απέναντι, στην [[Λέσβος|Λέσβο]]. Οι στρατιώτες της μεραρχίας περπατούσαν πλέον ξυπόλυτοι, καθώς οι αρβύλες τους είχαν λιώσει. Παρ' όλα αυτά κατάφεραν να φτάσουν στην Πέργαμο.  Κατά την διάρκεια της πορείας από το Κιρκαγάτς στις κωμοπόλεις και τα χωριά που πέρασαν αντίκριζαν σημαιοστολισμούς με τουρκικές σημαίες, δείγμα του ότι η περιοχή περίμενε τη διέλευση τουρκικών στρατευμάτων. Οι άμαχοι πρόσφυγες παρακινήθηκαν από τους Τούρκους περιοίκους της Περγάμου να παραμείνουν στην πόλη με την υπόσχεση ότι θα τους προστάτευαν οι ίδιοι. Δυστυχώς, και παρά την αντίθετη άποψη της διοίκησης της Ανεξάρτητης Μεραρχίας, οι άμαχοι έμεινα στην πόλη. Αργότερα έγινε γνωστό ότι σφαγιάστηκαν από [[Τσέτες]].<ref>Αμπελάς Δ.: Η κάθοδος των νεωτέρων μυρίων, Β΄ Έκδοση 1957, σελ. 223</ref>
-===Η Άφιξη και η εκκένωση του Ντικιλί (Δεκελή)===
+===Η άφιξη και η εκκένωση του Ντικελί===
-[[Αρχείο:Anexartitos Merarhia retreat map.jpg|thumb|right|250px|Χάρτης πορείας υποχώρησης Ανεξαρτήτου Μεραρχίας]]
+[[Αρχείο:Anexartitos Merarhia retreat map.jpg|thumb|right|250px|Χάρτης πορείας υποχώρησης της Ανεξάρτητης Μεραρχίας]]
-Απόσπασμα του ΙΙ/53ου Τάγματος με έναν ουλαμό ορεινού πυροβολικού, υπό την διοίκηση του Αντισυνταγματάρχη Τσίπουρα, προηγήθηκε και  ανακατέλαβε το [[Δεκελί|Ντικιλί (Δεκελί)]] από ομάδα Τσετών και προετοίμασε το έδαφος για την άφιξη της Μεραρχίας. Στο [[Δεκελί|Ντικιλί (Δεκελί)]] η κατάσταση ήταν αρκετά κακή, αφού τα άτακτα εχθρικά τμήματα είχαν λεηλατήσει την κωμόπολη. Αφού έγινε η ανακατάληψη της περιοχής και η αποκατάσταση της τάξης, το απόσπασμα πέρασε απέναντι στην [[Λέσβος|Λέσβο]] και επίταξε τα [[Ατμόπλοιο|ατμόπλοια]] «Ιωνία» και το «Αιτωλία», με τα οποία μπόρεσε να διαφύγει η Μεραρχία μαζί με 3.000 πρόσφυγες στην Ελλάδα. Καθ’ όλη την διάρκεια της αποχώρησης από την κωμόπολη τμήματα τακτικού ιππικού και ατάκτων Τσετών του εχθρού έβαλαν κατά της οπισθοφυλακής που είχε αναλάβει το δύσκολο έργο της άμυνας της περιοχής μέχρι να ολοκληρωθεί η μετάβαση τόσο της μεραρχίας όσο και των προσφύγων στην [[Λέσβος|Λέσβο]]. Τελευταίοι επιβιβάστηκαν οι διοικητές των Συνταγμάτων Ι. Κωνσταντίνου και Ν. Τσίπουρας, ο Επιτελάρχης της Μεραρχίας Αντισυνταγματάρχης Γ. Μομφεράτος, ο διοικητής της οπισθοφυλακής Ταγματάρχης Α. Μπουντούρογλου και ο διορισμένος φρούραρχος του Ντικιλί Αντισυνταγματάρχης Σ. Μαυρογένους την 30η Σεπτεμβρίου του 1922.
+Απόσπασμα του ΙΙ/53ου Τάγματος με έναν ουλαμό ορεινού πυροβολικού, υπό τη διοίκηση του αντισυνταγματάρχη Τσίπουρα, προηγήθηκε και  ανακατέλαβε το [[Δεκελί|Ντικελί]] από ομάδα Τσετών και προετοίμασε το έδαφος για την άφιξη της μεραρχίας. Στο [[Δεκελί|Ντικελί]] η κατάσταση ήταν αρκετά κακή, αφού τα άτακτα εχθρικά τμήματα είχαν λεηλατήσει την κωμόπολη. Αφού έγινε η ανακατάληψη της περιοχής και η αποκατάσταση της τάξης, το απόσπασμα πέρασε απέναντι στην [[Λέσβος|Λέσβο]] και επίταξε τα [[Ατμόπλοιο|ατμόπλοια]] «Ιωνία» και «Αιτωλία», με τα οποία μπόρεσε να διαφύγει η μεραρχία μαζί με 3.000 πρόσφυγες στην Ελλάδα. Καθ’ όλη την διάρκεια της αποχώρησης από την κωμόπολη τμήματα τακτικού ιππικού και ατάκτων Τσετών του εχθρού έβαλαν κατά της οπισθοφυλακής που είχε αναλάβει το δύσκολο έργο της άμυνας της περιοχής μέχρι να ολοκληρωθεί η μετάβαση τόσο της μεραρχίας όσο και των προσφύγων στην [[Λέσβος|Λέσβο]]. Τελευταίοι επιβιβάστηκαν οι διοικητές των συνταγμάτων Ι. Κωνσταντίνου και Ν. Τσίπουρας, ο επιτελάρχης της μεραρχίας αντισυνταγματάρχης Γ. Μομφεράτος, ο διοικητής της οπισθοφυλακής ταγματάρχης Α. Μπουντούρογλου και ο διορισμένος φρούραρχος του Ντικελί αντισυνταγματάρχης Σ. Μαυρογένους την 30η Σεπτεμβρίου του 1922.
-==Η Δράση της Μεραρχίας στην Ελλάδα<ref>Δ. Μουντούρης: Η Ανεξάρτητος Μεραρχία - Η Συγκρότησης και δράσης Αυτής εν Μικρά Ασία, Έκδοση 1928, σελ. 126-127</ref>==
+==Η δράση της μεραρχίας στην Ελλάδα<ref>Δ. Μουντούρης: Η Ανεξάρτητος Μεραρχία - Η Συγκρότησης και δράσης Αυτής εν Μικρά Ασία, Έκδοση 1928, σελ. 126-127</ref>==
 [[Αρχείο:Anexartitos merarxia 53o syntagma pezikou.jpg|thumb|right|250px|Οπλίτες του 53ο Συντάγματος Πεζικού της Ανεξαρτήτου Μεραρχίας τιμημένοι με το [[Αριστείο Ανδρείας]] κατά την ώρα επιθεώρησης.]]
-Στην [[Μυτιλήνη]], η Ανεξάρτητος Μεραρχία ανέλαβε καθήκοντα για την αποκατάσταση της τάξης, την αφόπλιση των άτακτων τμημάτων του Ελληνικού Στρατού που είχαν καταλήξει στο νησί, άλλα και την αποκατάσταση της εύρυθμης και ομαλής λειτουργίας της πόλης. Την 4η Σεπτεμβρίου άρχισε η μεταφορά της μεραρχίας από την Λέσβο στην [[Θεσσαλονίκη]] όπου ανασυντάχθηκε και επανήλθε υπό την διοίκηση της το 52ο Σύνταγμα Πεζικού. Τελικός σταθμός της Ανεξαρτήτου Μεραρχίας ήταν η πόλη των [[#Ενότητα Φερών|Φερών]] όπου συνενώθηκε με τα εναπομείναντα τμήματα της ΧΙΙ Μεραρχίας και μετονομάστηκε σε ΧΙΙ Μεραρχία.
+Στην [[Μυτιλήνη]] η Ανεξάρτητη Μεραρχία ανέλαβε καθήκοντα για την αποκατάσταση της τάξης, την αφόπλιση των άτακτων τμημάτων του ελληνικού στρατού που είχαν καταλήξει στο νησί, άλλα και την αποκατάσταση της εύρυθμης και ομαλής λειτουργίας της πόλης. Την 4η Σεπτεμβρίου άρχισε η μεταφορά της μεραρχίας από τη Λέσβο στη [[Θεσσαλονίκη]] όπου ανασυντάχθηκε και επανήλθε υπό την διοίκησή της το 52ο Σύνταγμα Πεζικού. Τελικός σταθμός της Ανεξάρτητης Μεραρχίας ήταν η πόλη των [[#Ενότητα Φερών|Φερών]] όπου συνενώθηκε με τα εναπομείναντα τμήματα της ΧΙΙ Μεραρχίας και μετονομάστηκε σε ΧΙΙ Μεραρχία.
 == Παραπομπές ==