Βασίλειο της Βαλένθια

Το Βασίλειο της Βαλένθια (στα καταλανικά, Regne de València) ήταν μεσαιωνικό βασίλειο που υπήρξε στα πλαίσια του Στέμματος της Αραγόνας και περιλάμβανε μεγάλο μέρος της σημερινής Βαλενθιανικής Κοινότητας. Σήμερα, ο βασιλιάς της Ισπανίας είναι κάτοχος του τίτλου του Βασιλιά της Βαλένθια.

Τεχνικά, το Βασίλειο υπήρξε όσον ίσχυαν οι επίσημοι νόμοι, τα λεγόμενα «Προνόμια της Βαλένθια» (furs de València), από το 1261 μέχρι το 1707 όταν και καταργήθηκαν με την κατάργηση των νόμων των πρώην εδαφών του Στέμματος της Αραγόνας από τον Φίλιππο Ε΄. Ωστόσο, ο τίτλος αυτός συνέχισε να χαρακτηρίζει τα εδάφη του πρώην βασιλείου μέχρι και τον 19ο αιώνα.

Διαμόρφωση

Η κατάκτηση

Μετά την κατάκτηση των Βαλεαρίδων Νήσων, ο Ιάκωβος Α΄ της Αραγόνας, ήδη από το 1225 και την συνέλευση στην Τορτόζα είχε συμφωνήσει με τους ευγενείς του Στέμματος την επέκταση προς το νότο, που τότε διοικούνταν από αδύναμους μουσουλμάνους ηγεμόνες. Χονδρικά η κατάκτηση χωρίζεται σε τρεις φάσεις:

• Η πρώτη, μεταξύ 1225 και 1232, που ξεκίνησε με την αποτυχημένη, λόγω μη συμμετοχή της αραγονικής στρατιωτικής δύναμης, πολιορκία της Πενίσκολα. Κατακτήθηκε το βόρειο τμήμα της σημερινής Βαλενθιανικής Κοινότητας και αστικοί πυρήνες όπως η Πενίσκολα, η Μορέλια, ο Μποριάνα και το Άρες.
• Η δεύτερη, μεταξύ 1225 και 1232, που κατευθύνθηκε στην περιοχή γύρω από την πόλη της Βαλένθια. Ανακηρύχθηκε «σταυροφορία» από τον πάπα Γρηγόριο Ι΄.
• Η τρίτη, μεταξύ 1243 και 1245, οδήγησαν τα στρατεύματα του Στέμματος μέχρι το όριο που είχε συμφωνηθεί με το Στέμμα της Καστίλης στη συνθήκη της Αλμίθρα το 1244, από την ακτή λίγο πιο βόρεια από τη θέση του Αλικάντε μέχρι τα σημερινά σύνορα με την Καστίλη-Λα Μάντσα. Αυτά τα σύνορα θα επεκταθούν στη συνέχεια προς τα νότια και σε περιοχές της σημερινής Μούρθια.

Η δημιουργία του βασιλείου

Μετά το πέρας της κατάκτησης, ο Ιάκωβος Α΄ αντιστάθηκε στη θέληση των ευγενών της Αραγόνας να εντάξουν τα νέα εδάφη στις ήδη υπάρχουσες φεουδαρχικές τους κτήσεις. Αντίθετα, μετέτρεψε την περιοχή σε ένα αυτόνομο βασίλειο (1239), με δικούς του νόμους (τα «Προνόμια της Βαλένθια»), δικό της Κοινοβούλιο (les Corts Valencianes) και νόμισμα, ενωμένο δυναστικά με το Στέμμα της Αραγόνας.

Ο εποικισμός και το μουσουλμανικό στοιχείο

Το νέο βασίλειο εποικίστηκε με καταλανούς και αραγονέζους, αν και μέχρι τον 16ο αιώνα ο μουσουλμανικός πληθυσμός συνέχισε να αποτελεί την πλειοψηφία. Η όχι απαραίτητα ειρηνική συμβίωση προκάλεσε τρεις μεγάλες εξεγέρσεις των μουσουλμάνων του βασιλείου.

Διοίκηση

Το Βασίλειο της Βαλένθια, από τα τέλη του 13ου αιώνα, διοικείτο βάσει δύο ξεχωριστών διοικήσεων, της Βαλένθια και της Οριόλα. Η πρώτη, που αντιστοιχούσε με τα όρια του Βασιλείου μέχρι το 1245, αποτελείτο με τη σειρά της από τρεις ξεχωριστές διοικήσεις, αυτή της Σάτιβα (στο νότο), της Βαλένθια (στο κέντρο) και της Καστελιό (στο βορρά). Η δεύτερη περιέκλυε τα εδάφη μέρους της σημερινής επαρχίας του Αλικάντε και της αυτόνομης κοινότητας της Μούρθια. Το 1520 εγκαθιδρύθηκε η Αντιβασιλεία της Βαλένθια, που ανατέθηκε στον Ντιέγο Ουρτάδο δε Μεντόθα, ένα γεγονός που υπήρξε και η αφορμή της Εξέγερσης των Χερμανίας.