Έκδοση από την 09:35, 7 Απριλίου 2013

Η Σκωτική Γαελική γλώσσα (Σκωτικά Γαελικά Gàidhlig IPA [ [ˈɡaːlɪkʲ]], Αγγλικά Gaelic IPA [ [ˈgeɪlɪk]] ή [ [ˈgælɪk]]), είναι ένα μέλος της Γοϊδελικής υποοικογένειας της οικογένειας των Κελτικών γλωσσών, η οποία περιλαμβάνει ακόμη τα Ιρλανδικά και τη Γλώσσα Μανξ. Οι γλώσσες αυτής της υποοικογένειας προέρχονται από τα Μέσα Ιρλανδικά, ενώ η καταγωγή τους ανάγεται στην Αρχαία Ιρλανδική γλώσσα και τελικά στην Αρχαϊκή Ιρλανδική.

Πολλές φορές η γλώσσα αναφέρεται απλώς ως Σκωτικά, ιδίως όταν συγκρίνεται με τις άλλες δύο γλώσσες της υποοικογένειας. Η Σκωτική Γαελική γλώσσα, όμως, δεν πρέπει να συγχέεται με τη Σκωτική γλώσσα (Σκωτς), μια διακριτή από τα Αγγλικά γλώσσα της υποομάδας των Αγγλικών γλωσσών της Αγγλοφριζικής οικογένειας του Γερμανικού κλάδου, ούτε και με τη Σκωτική Αγγλική γλώσσα, όρος με τον οποίο χαρακτηρίζονται οι διάλεκτοι της Αγγλικής γλώσσας οι οποίες ομιλούνται στη Σκωτία.

Η Σκωτική Γαελική γλώσσα, όπως και η Ιρλανδική και η Γλώσσα Μανξ, αναπτύχθηκε ως ξεχωριστή γλώσσα μετά τον 12ο αιώνα. Οι κελτικές γλώσσες της Γοϊδελικής υποοικογένειας έφτασαν να αποτελούν τις γλώσσες της πλειοψηφίας στη Σκωτία, εκτοπίζοντας παλαιότερες κελτικές γλώσσες και κατά τόπους ακόμη και τα Αρχαία Αγγλικά. Ήδη, όμως, από τον 13ο αιώνα τα Γαελικά αρχίζουν να υποχωρούν από την ηπειρωτική Σκωτία. Τον 15ο αιώνα αρχίζει να εμφανίζεται η διαχωριστική γραμμή Χάιλαντ-Λόουλαντ, δηλαδή ο γλωσσολογικός διαχωρισμός σύμφωνα με τις γεωγραφικές περιοχές όπου ομιλούνταν η Γαελική γλώσσα (ορεινές περιοχές, Χάιλαντ) από τις περιοχές όπου ομιλούνταν η Αγγλική γλώσσα (πεδινές περιοχές, Λόουλαντ). Έκτοτε η γλώσσα γνωρίζει φθίνουσα πορεία, με αποτέλεσμα το 2001 να ομιλείται μόλις από το 1,2% (58.652 άτομα) του συνολικού πληθυσμού της Σκωτίας, με το μεγαλύτερο ποσοστό να βρίσκεται στα νησιά των Εξωτερικών Εβρίδων. Υπάρχουν ακόμη περίπου 34.000 άτομα στη Σκωτία τα οποία έχουν κάποια γνώση της γλώσσας, ενώ λίγο περισσότεροι από 8.000 ακόμη ομιλητές υπάρχουν στον Καναδά, στις Η.Π.Α., στην Αυστραλία κσι στη Νέα Ζηλανδία.

Η Σκωτική Γαελική γλώσσα γράφεται με το λατινικό αλφάβητο. Χρησιμοποιούνται μόλις 18 γράμματα για να αποδώσουν γύρω στους 50 διαφορετικούς φθόγγους.^[1] Η γλώσσα αναγνωρίστηκε ως επίσημη γλώσσα στη Σκωτία με την Πράξη του Σκωτικού Κοινοβουλίου για τη Γαελική γλώσσα το 2005. Εκτός από τη διδασκαλία της στα σχολεία, υπάρχουν ακόμη και μερικοί ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί οι οποίοι μεταδίδουν τα προγράμματά τους στη γλώσσα.

Παραπομπές

Σκωτική Γαελική
	Gàidhlig na h-Alba και Gàidhlig
Ταξινόμηση	Ινδοευρωπαϊκές Κελτικές Νησιωτικές Κελτικές Γοϊδελικές; ; ;
Σύστημα γραφής	λατινική γραφή και Gaelic alphabet
Κατάσταση
Επίσημη γλώσσα	Σκωτία
Ρυθμιστής	Bòrd na Gàidhlig
ISO 639-1	gd
ISO 639-2	gla
ISO 639-3	gla
SIL	-

↑ Akerbeltz - A’ Ghobhar Dhubh: Goireasan Gaidhlig air an Eadar-Lion (Gaelic Resources on the Internet) [1]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Wikipedia

Έκδοση της Βικιπαίδειας στην Σκωτική Γαελική γλώσσα

BBC Alba - Μουσική και ειδήσεις στη Σκωτική Γαελική γλώσσα
Faclair Dwelly air Loidhne - Λεξικό της Σκωτικής Γαελικής γλώσσας
Gàidhlig air an Lìon - Σύνδεσμοι σε σελίδες στην και σχετικά με την Σκωτική Γαελική γλώσσα
Gàidhlig (Scottish Gaelic) Local Studies - Απογραφές πληθυσμού από το 1881 έως σήμερα, οι οποίες καλύπτουν όλες τις περιοχές όπου μιλιούνται κελτικές γλώσσες
Goidelic Dictionaries Λεξικά των Γοϊδελικών γλωσσών
Pàrlamaid na h-Alba: Gàidhlig - Το Σκωτικό Κοινοβούλιο στη Σκωτική Γαελική γλώσσα

Αυτό το λήμμα σχετικά με τη γλωσσολογία χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.

Πρότυπο:Link FA

[1] Akerbeltz - A’ Ghobhar Dhubh: Goireasan Gaidhlig air an Eadar-Lion (Gaelic Resources on the Internet) [1]

[1]

@@ Γραμμή 56: / Γραμμή 56: @@
 {{Link FA|mk}}
-[[af:Skots-Gaelies]]
-[[am:የስኮትላንድ ጋይሊክኛ]]
-[[an:Idioma gaelico escocés]]
-[[ang:Scyttisce sprǣc]]
-[[ast:Gaélicu escocés]]
-[[bar:Gälisch]]
-[[bg:Шотландски келтски език]]
-[[bn:স্কট্‌স গ্যালিক ভাষা]]
-[[br:Gouezeleg Skos]]
-[[ca:Gaèlic escocès]]
-[[cdo:Sŭ-gáik-làng-ngṳ̄]]
-[[ckb:گادێلیی سکۆتی]]
-[[cs:Skotská gaelština]]
-[[cv:Шотланд чĕлхи]]
-[[cy:Gaeleg yr Alban]]
-[[da:Skotsk gælisk]]
-[[diq:İskoçki]]
-[[en:Scottish Gaelic]]
-[[eo:Skotgaela lingvo]]
-[[es:Gaélico escocés]]
-[[et:Gaeli keel]]
-[[eu:Eskoziako gaelera]]
-[[ext:Luenga gaélica escocesa]]
-[[fa:گیلیک اسکاتلندی]]
-[[fi:Gaeli]]
-[[fo:Skotskt gæliskt (mál)]]
-[[fr:Gaélique écossais]]
-[[frp:Gaèlico ècocês]]
-[[fur:Lenghe gaeliche scozês]]
-[[fy:Skotsk-Gaelysk]]
-[[ga:Gaeilge na hAlban]]
-[[gd:Gàidhlig na h-Alba]]
-[[gl:Lingua gaélica escocesa]]
-[[gv:Gaelg Albinagh]]
-[[he:גאלית סקוטית]]
-[[hr:Škotski gaelski jezik]]
-[[hu:Skót gael nyelv]]
-[[hy:Գելական շոտլանդերեն]]
-[[ia:Lingua gaelic scote]]
-[[id:Bahasa Gaelik Skotlandia]]
-[[io:Skota-Gaelana linguo]]
-[[is:Gelíska]]
-[[it:Lingua gaelica scozzese]]
-[[ja:スコットランド・ゲール語]]
-[[jv:Basa Gaelik Skotlandia]]
-[[ka:შოტლანდიური ენა]]
-[[ko:스코틀랜드 게일어]]
-[[kv:Шотландса кыв]]
-[[kw:Albanek]]
-[[la:Lingua Scotica (Gadelica)]]
-[[li:Sjots Gaelic]]
-[[lij:Lengoa gaelica scoçeize]]
-[[lmo:Lengua scuzzesa]]
-[[lt:Škotų gėlų kalba]]
-[[lv:Skotu gēlu valoda]]
-[[mk:Шкотски јазик]]
-[[mr:स्कॉटिश गेलिक भाषा]]
-[[mzn:گالیک]]
-[[nds:Schottsch Gäälsch]]
-[[nds-nl:Schots-Gaols]]
-[[nl:Schots-Gaelisch]]
-[[nn:Skotsk-gælisk]]
-[[no:Skotsk-gælisk]]
-[[nrm:Êcôssais]]
-[[oc:Gaelic escocés]]
-[[os:Шотландиаг (гэлаг) æвзаг]]
-[[pl:Język gaelicki szkocki]]
-[[pms:Lenga gaélica scossèisa]]
-[[pnb:سکاٹ گالی]]
-[[pt:Língua gaélica escocesa]]
-[[qu:Iskut kilta simi]]
-[[ro:Limba scoțiană]]
-[[ru:Шотландский язык (кельтский)]]
-[[sc:Limba gaelica scotzesa]]
-[[sco:Scots Gaelic leid]]
-[[se:Gaelagiella]]
-[[sh:Škotski gelski jezik]]
-[[simple:Scottish Gaelic language]]
-[[sk:Škótska gaelčina]]
-[[sl:Škotska gelščina]]
-[[sr:Шкотски гелски језик]]
-[[sv:Skotsk gäliska]]
-[[szl:Szkocko gaelicko godka]]
-[[ta:சுகாத்திசு கேலிக்கு]]
-[[tr:İskoçça (Kelt)]]
-[[tt:Шотланд (гэль) теле]]
-[[ug:شوتلاندىيە گائېل تىلى]]
-[[uk:Шотландська гельська мова]]
-[[vi:Tiếng Gael Scotland]]
-[[wa:Escôswès]]
-[[xmf:გელურ-შოტლანდიური ნინა]]
-[[zh:苏格兰盖尔语]]