Γκνα

Η Γκνα με το άλογο Χόφβαρπνιρ δίπλα της, μπροστά στην ενθρονισμένη Φρίγγα σε μία εικονογράφιση (1882) του Καρλ Εμίλ Ντέπλερ

Η Γκνα (Gná) είναι θεά της σκανδιναβικής μυθολογίας η οποία κάνει θελήματα σε άλλους κόσμους για τη θεά Φρίγκα και ιππεύει το ιπτάμενο, ικανό να βαδίζει στη θάλασσα άλογο Χόφβαρπνιρ (Hófvarpnir, αρχαία σκανδιναβικά: «αυτός που πετάει τις οπλές του τριγύρω», «αυτός που πετάει τις οπλές του», ή «αυτός που κλωτσάει τις οπλές του».). Η Γκνα και ο Χόφβαρπνιρ αναφέρονται στην Πεζή Έντα, η οποία γράφηκε τον 13ο αιώνα από τον Σνόρρι Στούρλουσον. Έχουν προταθεί ακαδημαϊκές θεωρίες για την Γκνα ως «θεά της πληρότητας» και ως πιθανή ανάλογο της Fama (Φήμη) της ρωμαϊκής μυθολογίας. Ο Χόφβαρπνιρ και το οκτάποδο άλογο Σλέιπνιρ έχουν αναφερθεί ως παραδείγματα υπερβατικών αλόγων στη σκανδιναβική μυθολογία.

Αναφορές

Στο κεφάλαιο 35 του βιβλίου Γκίλφαγκινινγκ της Πεζής Έντας, η ενθρονισμένη μορφή του Χαρ παρέχει σύντομες περιγραφές 16 θεαινών (άσινγιουρ). Ο Χαρ καταχωρεί την Γκνα δέκατη τρίτη, και λέει ότι η Φρίγκα την αποστέλλει σε διαφορετικούς κόσμους για να κάνει θελήματα. Ο Χαρ προσθέτει ότι η Γκνα καβαλάει το άλογο Χόφβαρπνιρ, και ότι αυτό το άλογο έχει την ικανότητα να καλπάζει στον αέρα και πάνω στη θάλασσα. Ο Χαρ συνεχίζει λέγοντας ότι «κάποτε κάποιοι Βανίρ είδαν την πορεία της καθώς ίππευε στον αέρα» και ότι ένας μη κατονομαζόμενος από αυτούς λέει έμμετρα:

«Τι πετάει εκεί;

Τι ταξιδεύει εκεί;

ή κινείται μέσα απ' τον αέρα;»

Η Γκνα αποκρίνεται έμμετρα, αναφέροντας και τους γονείς του Χόφβαρπνιρ, τα άλογα Χάμσκερπιρ και Γκαρντρόφα:

«Δεν πετώ

αν και ταξιδεύω

και κινούμαι στον αέρα

στον Χόφβαρπνιρ

αυτόν τον οποίο έκανε ο Χάμσκερπιρ

με την Γκαρντρόφα.»

Η πηγή για αυτές τις στροφές δεν παρέχεται και δεν μαρτυρούνται αλλού. Ο Χαρ τελειώνει την περιγραφή της Γκνα λέγοντας ότι «από το όνομα της Γκνα προέρχεται το έθιμο να λέγεται ότι κάτι φαίνεται αμυδρά (gnaefir στα αρχαία σκανδιναβικά) όταν ανεβαίνει ψηλά.» Στο βιβλίο Σκάλντσκαπαρμάλ της Πεζής Έντας, η Γκνα περιλαμβάνεται σε ένα κατάλογο με 27 ονόματα θεαινών (ásynjur, άσινγιουρ).

Θεωρίες

Η Φρίγκα στέλνει την Γκνα, που ιππεύει τον Χόφβαρπνιρ, σε θέλημα. Πίνακας Φρίγκα και οι Παρθένες της (1902).

Ο Ρούντολφ Σίμεκ αναφέρει ότι η ετυμολογία που παρουσιάζει ο Σνόρρι στο Γκύλφαγκινινγκ για το όνομα Γκνα μπορεί να μην είναι σωστό, δεν είναι ωστόσο ξεκάθαρο το τι άλλο μπορεί να σημαίνει το όνομα, αν και έχει υποτεθεί ότι το Γκνα ετυμολογικά συνδέεται με τη «θεά της πληρότητας». Ο Τζον Λίντοου ονομάζει τους στίχους που αντάλλαξαν οι Βανίρ και η Γκνα «παράξενους» και επισημαίνει ότι δεν είναι σαφές το γιατί θα έπρεπε συγκεκριμένα να είναι οι Βανίρ αυτοί που έπρεπε να δουν την Γκνα να πετάει σοτν αέρα.

Η Ούλλα Λούμαντ αναφέρει τον Χόφβαρπνιρ και το οκτάποδο άλογο Σλέιπνιρ ως «κύρια παραδείγματα» αλόγων στη σκανδιναβική μυθολογία τα οποία είναι ικανά να «μεταβαίνουν μεταξύ γης και ουρανού, μεταξύ της Άσγκαρντ, της Μίντγκαρντ και της Ούτγκαρντ και μεταξύ του κόσμου των θνητών και του κάτω κόσμου». Τον 19ο αιώνα, ο Γιάκομπ Γκριμ πρότεινε την συγγένεια με την προσωποποιημένη φήμη της ρωμαϊκής μυθολογίας, Fama. Ωστόσο, ο Γκριμ σημειώνει ότι σε αντίθεση με την Fama, η Γκνα δεν περιγράφεται ως φτερωτή αλλά μάλλον ο Χόφβαρπνιρ, όπως το φτερωτό άλογο Πήγασος, ήταν.

Πηγές

• Byock, Jesse (Trans.) (2005). The Prose Edda. Penguin Classics. ISBN 0-14-044755-5
• Faulkes, Anthony (Trans.) (1995). Edda. Everyman. ISBN 0-460-87616-3
• Grimm, Jacob (James Steven Stallybrass Trans.) (1883). Teutonic Mythology: Translated from the Fourth Edition with Notes and Appendix by James Stallybrass. Volume II. London: George Bell and Sons.
• Lindow, John (2001). Norse Mythology: A Guide to the Gods, Heroes, Rituals, and Beliefs. Oxford University Press. ISBN 0-19-515382-0
• Loumand, Ulla (2006). "The Horse and its Role in Icelandic Burial Practices, Mythology, and Society." in Andren, A.; Jennbert, K.; Raudvere, C. Old Norse Religion in Long Term Perspectives: Origins, Changes and Interactions, an International Conference in Lund, Sweden, June 3-7, 2004. Nordic Academic Press. ISBN 91-89116-81-X
• Simek, Rudolf (2007) translated by Angela Hall. Dictionary of Northern Mythology. D.S. Brewer. ISBN 0-85991-513-1