Αχμάντ Σαντζάρ
| Αχμάντ Σαντζάρ | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | احمد سنجر (Περσικά) |
| Γέννηση | 1084 ή 1086 Σιντζάρ |
| Θάνατος | 8 Μαΐου 1157 Μερβ |
| Αιτία θανάτου | δυσεντερία |
| Τόπος ταφής | Sultan Sanjar's mausoleum |
| Χώρα πολιτογράφησης | Αυτοκρατορία των Σελτζούκων |
| Θρησκεία | Ισλάμ Σουνιτισμός |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | πολιτικός |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Turna Khatun Rusudan, daughter of Demetrius I of Georgia |
| Γονείς | Μαλίκ Σαχ Α΄ και Taj Safariyya Khatun |
| Αδέλφια | Μαχμούτ Α΄ (Σελτζούκος σουλτάνος) Μπερκιαρούκ Μουχάμαντ Α΄ των Μεγάλων Σελτζούκων Isma Khatun Gawhar Khatun |
| Οικογένεια | Σελτζούκοι |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | σουλτάνος |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Αχμάντ Σαντζάρ (1085 - 8 Μαΐου 1157) ήταν Σουλτάνος των Σελτζούκων του Χορασάν (1097 - 1118) και Μεγάλος Σελτζούκος αυτοκράτορας (1118 - 1157).[1] Γεννημένος στην Σιντζάρ μία πόλη ανάμεσα στη Συρία και την Άνω Μεσοποταμία ο Αχμάντ Σαντζάρ ήταν μικρότερος γιος του Μαλίκ Σαχ Α΄. Οι πρωτογενείς πηγές σημειώνουν ότι πήρε το όνομα του μετά την γέννηση του, ο ιστορικός Κλίφφορντ Έντμουντ Μπόσγουορθ (1928 - 2015) σημειώνει ωστόσο ότι το όνομα "Σαντζάρ" είναι Τούρκικο και μεταφράζεται "αυτός που εμπιστεύεσαι".[1]
Σουλτάνος του Χορασάν
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Συμμετείχε σε πολλούς εμφύλιους πολέμους διαδοχής με τα αδέλφια και τα ανίψια του όπως ο Μαχμούτ Α΄, ο Μπερκιαρούκ, ο Μαλίκ Σαχ Β΄ και ο Μουχάμαντ Α΄ των Μεγάλων Σελτζούκων. Πήρε δώρο από τον αδελφό του Μουχαμάντ Α΄ την επαρχία του Χορασάν.[2] Τα επόμενα χρόνια ο Αχμάντ Σαντζάρ απέκτησε το μεγαλύτερο τμήμα του Ιράν με πρωτεύουσα την Νισαπούρ, μια σειρά επαναστάσεων των τοπικών βασιλέων εναντίον του διέσπασε περισσότερο την Μεγάλη Αυτοκρατορία των Σελτζούκων. Υπέταξε με επιτυχία μία εξέγερση των Καραχανιδών και θανάτωσε τον Γαβριήλ Αρσλάν Χαν κοντά στην Τερμέζ.[2]
Επιτέθηκε στα εδάφη του Γκουρίδη βασιλιά Ιζζ Αλ-Ντιν Χουσάιν και τον φυλάκισε (1107), αργότερα τον ελευθέρωσε με αντάλλαγμα λύτρα. Ο Αχμάντ Σαντζάρ ανέλαβε εκστρατεία απέναντι στους Ασασίνους του κάστρου του Αλαμούτ και μπόρεσε να τους διώξει από πολλά οχυρά.[3] Ένα ανέκδοτο ωστόσο αναφέρει ότι στον δρόμο του για το Αλαμούτ ξύπνησε και είδε ένα μαχαίρι και ένα σημείωμα από τον ιεραπόστολο Χασάν-ι-Σαμπάχ (1050 - 1124) με το οποίο τον εκλιπαρούσε για ειρήνη. Ο Αχμάντ Σαντζάρ έντονα ταραγμένος από το γεγονός απάντησε στον Χασάν-ι-Σαμπάχ ότι θα διακόψει την εκστρατεία.[4] Αργότερα (1117) βάδισε εναντίον του Γαζναβίδη Σουλτάνου Αλπ Αρσλάν του Γκαζνί και τον νίκησε στο Γκαζνί, τοποθέτησε στον θρόνο τον Μπαχράμ αδελφό του Αλπ Αρσλάν ως υποτελή του.
Σύγκρουση με τον ανεψιό του
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Γκαρσάσπ Β΄ που είχε φυλακιστεί από τον ανεψιό του Μαχμούτ Β΄ δραπέτευσε στην αυλή του Αχμάντ Σαντζάρ και ζήτησε την προστασία του, η σύζυγος του Γκαρσάσπ ήταν αδελφή του Αχμέτ. Ο Γκαρσάσπ Β΄ παρότρυνε τον Αχμάντ Σαντζάρ να επιτεθεί στις περιοχές του Μαχμούτ Β΄ στην κεντρική Περσία και του έδωσε λεπτομερείς οδηγίες πως να νικήσει τον Σουλτάνο ανεψιό του. Ο Αχμάντ Σαντζάρ δέχτηκε, προχώρησε με τον στρατό του δυτικά όπου με άλλους πέντε βασιλείς αντιμετώπισε τον Μαχμούτ Β΄ στο Μαρκάζι.[5] Οι βασιλείς που βοήθησαν τον Αχμέτ και τον Γκαρσάσπ ήταν ο Εμίρης του Σιστάν, ο Σάχης των Χωρεσμίων και άλλοι δύο ανώνυμοι βασιλείς.[5] Μετά την μεγάλη νίκη ο Γκαρσάσπ Β΄ αποκαταστάθηκε και πήρε πίσω τα εδάφη του.[6] Ο Αχμάντ Σαντζάρ προχώρησε μέχρι τη Βαγδάτη όπου ο Μαχμούτ Β΄ είχε παντρευτεί μία από τις κόρες του και έγινε διάδοχος του θείου του, τον ανάγκασε να εγκαταλείψει τις στρατηγικές περιοχές στην βόρεια Περσία.[5]
Ο Αχμάντ Σαντζάρ και ο Γκαρσάσπ Β΄ βάδισαν να αντιμετωπίσουν την απειλή του Καρά Χιτάν κοντά στη Σαμαρκάνδη αλλά γνώρισαν μεγάλη συντριβή. Ο Γκαρσάσπ Β΄ σκοτώθηκε και ο Αχμάντ Σαντζάρ δραπέτευσε με μόλις 15 ιππείς, με την ήττα αυτή έχασε όλες τις περιοχές ανατολικά του ποταμού Συρ Ντάρια.[7][8] Οι Ογούζοι Τούρκοι από τη Βακτρία αιχμαλώτισαν τον Αχμάντ Σαντζάρ και τον κράτησαν τρία χρόνια (1153 - 1156).[9] Την περίοδο που ήταν φυλακισμένος οι Ογούζοι λεηλάτησαν την Νισαπούρ και δολοφόνησαν τον διάσημο Σάφι Μουχάμαντ Ιμπν Γιαχία.[10][11] Ο Αχμάντ Σαντζάρ πέθανε (1157) και τάφηκε στην Μερβ, οι Μογγόλοι κατέστρεψαν τον τάφο του (1221) σε επιδρομή τους εναντίον των Χωρεσμίων.[12]
Οικογένεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Αχμέτ Σαντζάρ παντρεύτηκε σε πρώτο γάμο την Τουρκάν Χατούν (πέθανε το 1156) με την οποία απέκτησε δύο κόρες, σύζυγοι του ανεψιού του Μαχμούτ Β΄. Μετά τον θάνατο της παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο τη Ρουσουντάν, κόρη του Δημητρίου Α΄ της Γεωργίας και χήρα του Σουλτάνου Μεσούντ Τεμιρέκ, με τον δεύτερο γάμο δεν απέκτησε παιδιά.
Θρύλοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Με τον θάνατο του Αχμέτ Σαντζάρ η μεγάλη Αυτοκρατορία των Σελτζούκων έφτασε στο τέλος της, από τότε περιορίστηκε μόνο στο Ιράκ και το Αζερμπαϊτζάν. Ο Αχμέτ Σαντζάρ ήταν ο επιφανέστερος και ο μακροβιότερος των Σελτζούκων σουλτάνων πριν από την άφιξη των Μογγόλων, αν και Τουρκικής καταγωγής είχε εκπερσιστεί πλήρως και έγινε μία από τις μεγαλύτερες μορφές της Σαχναμέ.[13] Οι μεσαιωνικές πηγές περιγράφουν ότι είχε "την μεγαλοπρέπεια του Χοσρόη και την δόξα των Καγιανιδών".[1] Η Περσική ποίηση κυριάρχησε στην αυλή του στην οποία βρέθηκαν οι μεγαλύτεροι Πέρσες ποιητές της εποχής του.[1]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 http://www.iranicaonline.org/articles/sanjar
- ↑ 2,0 2,1 Grousset, René (1970) The Empire of the Steppes Rutgers University Press, New Brunswick, New Jersey, USA, σ. 159
- ↑ Franzius, Enno (1969) History of the Order of Assassins Funk and Wagnalls, New York, σ. 59
- ↑ Lewis, Bernard (1968) The Assassins: A Radical Sect in Islam Basic Books, New York, σ. 30
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Bosworth 1968, σ. 120
- ↑ Bosworth 1983, σσ. 328-329
- ↑ Ibn al-Athir as cited by Zarncke, Friedrich (1879) Der Priester Johannes S. Heizel, Leipzig, σσ. 856-857
- ↑ Liao Shih (the official history of the Khitan Dynasty) cited by Wittfogel, Karl A. and Feng Chia-Sheng (1949) History of Chinese Society: Liao, 907-1125 American Philosophical Society, Philadelphia, σ. 639
- ↑ Sinor, Denis (1990). The Cambridge History of Early Inner Asia. Cambridge: Cambridge University Press. σ. 368
- ↑ ʻIzz al-Dīn Ibn al-Athīr, Years 541-589/1146-1193: The Age of Nur Al-Din and Saladin, transl. D.S. Richards, (Ashgate Publishing, 2007), σ. 59
- ↑ Frank Griffel, Al- Ghazali's Philosophical Theology, (Oxford University Press, 2009), σ.76
- ↑ Saunders, John Joseph (1971). The History of the Mongol Conquests. University of Pennsylvania Press. σ. 60
- ↑ Grousset 1970, σ. 159
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Bosworth, C. E. (1968). "The Political and Dynastic History of the Iranian World (A.D. 1000–1217)". In Frye, R. N. (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 5: The Saljuq and Mongol periods. Cambridge: Cambridge University Press.
- Bosworth, C. Edmund (1983). "ABŪ KĀLĪJĀR GARŠĀSP (II)". Encyclopaedia Iranica, Vol. I, Fasc. 3. London et al.: C. Edmund Bosworth.
- Bosworth, C. Edmund (2002). "GOWHAR ḴĀTUN". Encyclopaedia Iranica, Vol. XI, Fasc. 2. London et al.: C. Edmund Bosworth.
- Bosworth, C. E (1995). The Later Ghaznavids: Splendour and Decay: The Dynasty in Afghanistan and Northern India 1040-1186.
- Grousset, René (1970). The Empire of the Steppes: A History of Central Asia. Rutgers University Press.