Χρήστης:Marina Korilli/Ναβάχο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

 

Για άλλες χρήσεις, δείτε: Marina Korilli/Ναβάχο (αποσαφήνιση).

Ναβάχο (Ντινέ)

Μανουελίτο ,

ένας αρχηγός των Ναβάχο

Συνολικός πληθυσμός

399,690 καταγεγραμμένα μέλη της φυλής

Περιοχές με τις μεγαλύτερες πληθυσμιακές ομάδες

Η.Π.Α.: (Αριζόνα, Κολοράντο, Ν. Μεξικό, Γιούτα)

Καναδάς: 700 κάτοικοι του Καναδά, ταυτοποιούνται ως μέλη της φυλής Ναβάχο.

Γλώσσες

Ναβάχο, Αγγλικά, Ισπανικά

Θρησκεία

Χριστιανοί, ιθαγενείς θρησκευτικές πεποιθήσεις

Συγγενείς ιθαγενείς ομάδες

Απάτσι(νότιοι Αθαμπάσκαν), Ντενέ(βόρειοι Αθαμπάσκαν)

Οι Ναβάχο ( /ˈnævəhoʊ, ˈnɑːvə-/ ; Βρετανικά Αγγλικά: Navaho ; Navajo ή Naabeehó ) είναι ένας ιθαγενής αμερικανικός λαός των Νοτιοδυτικών Ηνωμένων Πολιτειών .

Με περισσότερα από 399.494 εγγεγραμμένα μέλη ως τις 2021 , [1] [2] το Έθνος Ναβάχο είναι η μεγαλύτερη ομοσπονδιακά αναγνωρισμένη φυλή στις Ηνωμένες Πολιτείες. Επιπλέον, το Έθνος Ναβάχο έχει τη μεγαλύτερη επικράτεια στη χώρα. Η επικράτεια εκτείνεται στην περιοχή Four Corners και καλύπτει περισσότερα από 27.325 τετραγωνικά μίλια (70.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα) γης στην Αριζόνα, τη Γιούτα και το Νέο Μεξικό . Η επικράτεια των Ναβάχο είναι ελαφρώς μεγαλύτερη από την πολιτεία της Δυτικής Βιρτζίνια . Η γλώσσα Ναβάχο ομιλείται σε όλη την περιοχή και οι περισσότεροι Ναβάχο μιλούν, επίσης, αγγλικά.

Οι πολιτείες που έχουν τους μεγαλύτερους πληθυσμούς Ναβάχο είναι η Αριζόνα (140.263) και το Νέο Μεξικό (108.306). Πάνω από τα τρία τέταρτα του εγγεγραμμένου πληθυσμού των Ναβάχο, κατοικούν σε αυτές τις δύο πολιτείες.[3]

Εκτός από το ίδιο το Έθνος Ναβάχο, μια μικρή ομάδα Ναβάχο είναι μέλη των ομοσπονδιακά αναγνωρισμένων Ινδιάνικων Φυλών του ποταμού Κολοράντο.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρώιμη ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ένα Χόγκαν του 19ου αιώνα
Κλώση και ύφανση των Ναβάχο

Οι Ναβάχο ομιλούν την γλώσσα Na-Dené (Να-Ντενέ) της Νότιας Αθαμπάσκαν την οποία αποκαλούν Diné bizaad (λιτ. «Γλώσσα του λαού»). Αν κι αποκαλούσαν τους εαυτούς τους Diné, μια σύνθετη λέξη που σημαίνει "πάνω όπου δεν υπάρχει επιφάνεια, και μετά κάτω εκεί όπου βρισκόμαστε εμείς στην επιφάνεια της Μητέρας Γης".[4] Η γλώσσα περιλαμβάνει δύο γεωγραφικές, αμοιβαία κατανοητές διαλέκτους. Η γλώσσα των Απάτσι σχετίζεται στενά με τη Γλώσσα των Ναβάχο. Οι Ναβάχο και οι Απάτσι μετανάστευσαν από τον βορειοδυτικό Καναδά και την ανατολική Αλάσκα, όπου και κατοικεί η πλειονότητα των ομιλητών της Αθαμπάσκαν.[5] Οι ομιλητές διαφόρων άλλων γλωσσών, του γλωσσικού κλάδου Αθαμπάσκαν, που βρίσκονται στον Καναδά μπορεί να καταλαβαίνουν τη γλώσσα Ναβάχο παρά τη γεωγραφική και γλωσσική απόκλιση αυτών των 2 γλωσσών.[6] Επιπλέον, ορισμένοι Ναβάχο μιλούν τη νοηματική γλώσσα Ναβάχο, η οποία είναι είτε διάλεκτος είτε παρακλάδι της Plains Sign Talk . Μερικοί μιλούν επίσης την ίδια την Plains Sign Talk.[7]

Τα αρχαιολογικά και ιστορικά στοιχεία υποδηλώνουν ότι οι πρόγονοι των Αθαμπάσκων, των Ναβάχο και των Απάτσι εισέβαλαν γύρω στο 1400 μ.Χ. , στα νοτιοδυτικά της βορειο-αμερικάνικης ηπείρου. Η προφορική παράδοση των Ναβάχο μεταγράφηκε, ώστε να διατηρηθούν οι αναφορές για αυτή τη μετανάστευση. 

Αρχικά, οι Ναβάχο ήταν σε μεγάλο βαθμό κυνηγοί και συλλέκτες . Αργότερα, έμαθαν πως να εκμεταλλεύονται την γη από τους λαούς Πουέμπλο (Pueblo), καλλιεργώντας κυρίως τις παραδοσιακές « Three Sisters » των Pueblos από καλαμπόκι, φασόλια και σκουός . Υιοθέτησαν την βοσκή αιγοπροβάτων από τους Ισπανούς ως κύρια πηγή εμπορίου και τροφής . Το κρέας έγινε απαραίτητο υλικό στη δίαιτα Ναβάχο. Τα πρόβατα έγιναν μια μορφή νομίσματος και μαρτυρούσε την κατάσταση μιας οικογένειας.[8] [9] Οι γυναίκες άρχισαν να να υφαίνουν το μαλλί και να το κάνουν κουβέρτες και ρούχα πράγμα που έμαθαν από το "Weaving Woman" από τον Ζία Πουέμπλο . δημιούργησαν αντικείμενα υψηλής καλλιτεχνικής έκφρασης, τα οποία επίσης εμπορεύονταν και πωλούνταν.

Η προφορική ιστορία υποδηλώνει μια καλή σχέση με τους ανθρώπους της φυλής Πουέμπλο [10] και μια προθυμία να υιοθετήσουν τα ιδανικά τους, η οποία εξακολουθεί να αμφισβητείται ως μη συναινετική, με βάση τις προφορικές ιστορίες των Πουέμπλο και τη γλωσσική διακύμανση. Υπήρχαν καθιερωμένες, μακροχρόνιες εμπορικές πρακτικές μεταξύ των ομάδων και μία συνεχής σύγκρουση η οποία οδήγησε τους ανθρώπους της φυλής Πουέμπλο να αναχαιτίσουν πολλές από τις παραδόσεις τους , να αλλάξουν τα τελετουργικά τους για να αποφύγουν τις επιδρομές των Ναβάχο και να περιορίσουν την πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με παραδοσιακές πρακτικές και τις συμβολισμούς τους. Αυτές οι προκλήσεις συνεχίζονται στη σύγχρονη εποχή, συμπεριλαμβανομένης της οικειοποίησης των συμβόλων των Πουέμπλο από τους Ναβάχο και της πολιτιστικής σημασίας για την υποδιαίρεση Nike, N7. Τα ισπανικά αρχεία των μέσων του 16ου αιώνα αναφέρουν ότι οι Πουέμπλο ήταν έμποροι καλαμποκιού και βαμβακερών υφαντών για κρέας βίσωνος, δέρματα και πέτρες από τους Αθαμπάσκαν που μετανάστευαν γύρω από τους Πουέμπλο ή εγκαταστάθηκαν εκεί κοντά. Τον 18ο αιώνα, οι Ισπανοί ανέφεραν ότι οι Ναβάχο διατηρούσαν μεγάλα κοπάδια ζώων και εκμεταλλεύονταν μεγάλες εκτάσεις γης για καλλιέργεια. 


Οι ιστορικοί της Δύσης πιστεύουν ότι οι Ισπανοί πριν από το 1600 αναφέρονταν στους Ναβάχο ως Απάτσι ή Κέτσος .[11] :2–4 Φρέι Τζερόνιμο ντε Ζαράτε-Σαλμερόν, ο οποίος ήταν στο Χέμεθ το 1622, χρησιμοποίησε το "Apachu de Nabajo" τη δεκαετία του 1620 για να αναφερθεί στους ανθρώπους στην περιοχή της κοιλάδας Τσάμα (Chama), ανατολικά του ποταμού Σαν Χουάν και βορειοδυτικά της σημερινής Σάντα Φε, Νέο Μεξικό . Δεν είναι σαφές από τις πηγές των Ναβάχο το πότε έγιναν πιο διακριτοί από την συγγενική φυλή των Απάτσι. Το Navahu προέρχεται από τη γλώσσα Τέουα (Tewa) .[11] :7–8Μέχρι τη δεκαετία του 1640, οι Ισπανοί άρχισαν να χρησιμοποιούν τον όρο Ναβάχο για να αναφερθούν στους Ντινέ.

Κατά τη δεκαετία του 1670, οι Ισπανοί έγραψαν ότι οι Ντινέ ζούσαν σε μια περιοχή που οι Ναβάχο ονόμαζαν Ντινέτα(Dinétah) , περίπου 60 miles (97 km) δυτικά της περιοχής της κοιλάδας του Ρίο Τσάμα. Στη δεκαετία του 1770, οι Ισπανοί έστειλαν στρατιωτικές αποστολές εναντίον των Ναβάχο στις περιοχές του όρους Τέιλορ και του βουνού Τσούσκα του Νέου Μεξικού.[11] :43–50Οι Ισπανοί, οι Ναβάχο και οι Χόπι (μια ομάδα Πουέμπλο) συνέχισαν το μεταξύ τους συνάλλαγμα και σχημάτισαν μια χαλαρή συμμαχία, που άλλαζε συχνά, για να πολεμούν περιστασιακά τις μπάντες των Απάτσι και Κομάντσε(Comanche) για τα επόμενα 20 χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, υπήρξαν σχετικά μικρές επιδρομές από ομάδες Ναβάχο εναντίον των Ισπανών πολιτών και το αντίστροφο.

Το 1800, ο κυβερνήτης Chacon οδήγησε 500 άνδρες στα βουνά Tunicha εναντίον των Ναβάχο. Είκοσι αρχηγοί Ναβάχο ζήτησαν ειρήνη. Το 1804 και το 1805, οι Ναβάχο και οι Ισπανοί οργάνωσαν μεγάλες αποστολές εναντίον των οικισμών του άλλου. Τον Μάιο του 1805 ανακηρύχθηκε μια ακόμη συμφωνία ειρήνης. Παρόμοια πρότυπα ειρήνης, επιδρομών και συναλλαγών μεταξύ των Ναβάχο, Ισπανών, Απάτσι, Κομάντσε, Χόπι, Πουέμπλο συνεχίστηκαν μέχρι την άφιξη των Αμερικανών το 1846.[11]

Επικράτεια του Νέου Μεξικού 1846–1863[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Ναβάχο αντιμετώπισαν τον στρατό των Ηνωμένων Πολιτειών το 1846, όταν ο στρατηγός Stephen W. Kearny εισέβαλε στη Σάντα Φε με 1.600 άνδρες κατά τη διάρκεια του Μεξικανο-Αμερικανικού Πολέμου . Στις 21 Νοεμβρίου 1846, έπειτα από πρόσκληση από μια μικρή ομάδα Αμερικανών στρατιωτών υπό τη διοίκηση του λοχαγού John Reid(Τζον Ράιντ), ο οποίος ταξίδεψε βαθιά στη χώρα των Ναβάχο και επικοινώνησε μαζί του, ο Narbona και άλλοι Ναβάχο διαπραγματεύτηκαν μια συνθήκη ειρήνης με τον συνταγματάρχη Alexander Doniphan στο Bear Springs., Ojo del Oso (αργότερα η τοποθεσία του Fort Wingate ). Αυτή τη συμφωνία δεν τήρησαν κάποιοι Ναβάχο, ούτε κάποιοι Νεομεξικανοί. Οι Ναβάχο έκαναν επιδρομές σε ζώα των νεομεξικανών, οι Νεομεξικανοί πήραν γυναίκες, παιδιά και ζώα από τους Ναβάχο.[12]

Το 1849, ο στρατιωτικός κυβερνήτης του Νέου Μεξικού, συνταγματάρχης John MacRae Washington —συνοδευόμενος από τον John S. Calhoun, έναν Ινδό πράκτορα—οδήγησε 400 στρατιώτες στη χώρα Ναβάχο, διεισδύοντας στο Canyon de Chelly . Υπέγραψε μια συνθήκη με δύο ηγέτες των Ναβάχο: τον Μαριάνο Μαρτίνεθ ως Αρχηγό και τον Καπιτόνε ως Δεύτερο Αρχηγό. Η συνθήκη αναγνώριζε τη μεταφορά της δικαιοδοσίας από τις Ηνωμένες Πολιτείες του Μεξικού στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η συνθήκη επέτρεψε να χτιστούν οχυρά και εμπορικοί σταθμοί στη γη των Ναβάχο. Σε αντάλλαγμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες υποσχέθηκαν «τέτοιες δωρεές [και] άλλα φιλελεύθερα και ανθρώπινα μέτρα, όπως [θα] θεωρήσει ικανοποιητικά και κατάλληλα». Ενώ ήταν στον δρόμο του προς για να υπογράψει αυτή τη συνθήκη, ο εξέχων ηγέτης της ειρήνης Ναβάχο Ναμπόνα, σκοτώθηκε, κάτι 0εχθρότητα μεταξύ των μελών της συνθήκης.

Κατά τη διάρκεια των επόμενων 10 ετών, οι ΗΠΑ δημιούργησαν οχυρά στην επικράτεια των Ναβάχο. Τα στρατιωτικά αρχεία αναφέρουν αυτή την εξέλιξη ως προληπτικό μέτρο για την προστασία των πολιτών και των Ναβάχο ο ένας από τον άλλο. Ωστόσο, το μοτίβο Ισπανών/Μεξικάνων-Ναβάχο των επιδρομών και των αποστολών, συνεχίστηκε. Πάνω από 400 νεομεξικανικές πολιτοφυλακές διεξήγαγαν μια εκστρατεία κατά των Ναβάχο, ενάντια στις επιθυμίες του Κυβερνήτη της Επικράτειας, το 1860–61. Σκότωσαν πολεμιστές Ναβάχο, αιχμαλώτισαν γυναίκες και παιδιά για σκλάβους και κατέστρεψαν καλλιέργειες και κατοικίες. Οι Ναβάχο αποκαλούν αυτή την περίοδο Naahondzood, «ο χρόνος του φόβου».

Το 1861, ο Ταξίαρχος Τζέιμς Χ. Κάρλετον, Διοικητής της Ομοσπονδιακής Περιφέρειας του Νέου Μεξικού, ξεκίνησε μια σειρά στρατιωτικών ενεργειών κατά των Ναβάχο και των Απάτσι. Ο συνταγματάρχης Kit Carson ήταν στο νέο Fort Wingate με στρατεύματα του στρατού και εθελοντές πολιτοφυλακές του Νέου Μεξικού. Ο Κάρλετον διέταξε τον Κάρσον να σκοτώσει τους άντρες του Μεσκαλέρο Απάτσι και να καταστρέψει όποια περιουσία του Μεσκαλέρο έβρισκε. Ο Carleton πίστευε ότι αυτές οι σκληρές τακτικές θα έφερναν υπό έλεγχο οποιαδήποτε Ινδική Φυλή. Οι Mescalero παραδόθηκαν και στάλθηκαν στη νέα κράτηση που ονομάζεται Bosque Redondo .

Το 1863, ο Carleton διέταξε τον Carson να χρησιμοποιήσει την ίδια τακτική στους Ναβάχο. Ο Κάρσον και η δύναμή του σάρωσαν τη γη των Ναβάχο, σκοτώνοντας τους Ναβάχο και καταστρέφοντας καλλιέργειες και κατοικίες, ρυπώντας πηγάδια και αιχμαλωτίζοντας ζώα. Αντιμετωπίζοντας την πείνα και τον θάνατο, ομάδες Ναβάχο ήρθαν στο Fort Defiance για ανακούφιση. Στις 20 Ιουλίου 1863, η πρώτη από τις πολλές ομάδες αναχώρησε για να ενταχθεί στο Mescalero στο Bosque Redondo. Άλλες ομάδες συνέχισαν να έρχονται όμως το 1864. [13]

Ωστόσο, δεν μπήκαν ούτε βρέθηκαν όλοι οι Ναβάχο. Κάποιοι ζούσαν κοντά στον ποταμό Σαν Χουάν, άλλοι πέρα από τα χωριά των Χόπι και άλλοι ζούσαν με συγκροτήματα Απάτσι. [14]

Μεγάλη βόλτα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ξεκινώντας την άνοιξη του 1864, ο στρατός ανάγκασε περίπου 9.000 Ναβάχο άνδρες, γυναίκες και παιδιά να περπατήσουν πάνω από 300 miles (480 km) στο Fort Sumner, Νέο Μεξικό, για εγκλεισμό στο Bosque Redondo. Ο εγκλεισμός ήταν καταστροφικός για τους Ναβάχο, καθώς η κυβέρνηση απέτυχε να παράσχει αρκετό νερό, ξύλα, προμήθειες και ζώα για τους 4.000–5.000 ανθρώπους. Η μεγάλης κλίμακας αποτυχία των καλλιεργειών και οι ασθένειες ήταν επίσης ενδημικές κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, όπως και οι επιδρομές από άλλες φυλές και πολίτες. Μερικοί Ναβάχο πάγωσαν τον χειμώνα γιατί μπορούσαν να φτιάξουν μόνο φτωχά καταφύγια από τα λίγα υλικά που τους έδιναν. Αυτή η περίοδος είναι γνωστή μεταξύ των Ναβάχο ως «Η ώρα του φόβου». [15] Επιπλέον, μια μικρή ομάδα Mescalero Apache, μακροχρόνιοι εχθροί των Ναβάχο είχαν μεταφερθεί στην περιοχή, γεγονός που οδήγησε σε συγκρούσεις.

Το 1868, η Συνθήκη του Bosque Redondo διαπραγματεύθηκε μεταξύ των ηγετών των Ναβάχο και της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, επιτρέποντας στους επιζώντες Ναβάχο να επιστρέψουν σε μια κράτηση σε ένα τμήμα της πρώην πατρίδας τους.

Εποχή κρατήσεων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γυναίκα και παιδί Ναβάχο, περίπου το 1880–1910

Ο στρατός των Ηνωμένων Πολιτειών συνέχισε να διατηρεί οχυρά στην κράτηση των Ναβάχο τα χρόνια μετά το Long Walk. Από το 1873 έως το 1895, ο στρατός χρησιμοποίησε τους Ναβάχο ως «Ινδούς Πρόσκοποι» στο Φορτ Γουίνγκεϊτ για να βοηθήσουν τις τακτικές τους μονάδες. [16] Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Αρχηγός Manuelito ίδρυσε τη Φυλετική Αστυνομία Ναβάχο . Λειτούργησε από το 1872 έως το 1875 ως ομάδα δράσης κατά των επιδρομών που εργαζόταν για να διατηρήσει τους ειρηνικούς όρους της συνθήκης Ναβάχο του 1868.

Με συνθήκη, επιτράπηκε στους Ναβάχο να εγκαταλείψουν την κράτηση για εμπόριο, με την άδεια του στρατού ή του τοπικού Ινδού πράκτορα . Τελικά, η συμφωνία οδήγησε σε σταδιακό τέλος στις επιδρομές των Ναβάχο, καθώς η φυλή μπόρεσε να αυξήσει τα ζώα και τις καλλιέργειές της. Επίσης, η φυλή κέρδισε μια αύξηση στο μέγεθος της κράτησης Ναβάχο από 3,5 million acres (14,000 km2; 5,500 sq mi) έως το 16 million acres (65,000 km2; 25,000 sq mi) όπως έχει σήμερα. Αλλά οι οικονομικές συγκρούσεις με μη Ναβάχο συνεχίστηκαν για πολλά χρόνια καθώς πολίτες και εταιρείες εκμεταλλεύονταν πόρους που είχαν ανατεθεί στους Ναβάχο. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ έκανε μισθώσεις για τη βοσκή ζώων, πήρε γη για ανάπτυξη σιδηροδρόμου και επέτρεψε την εξόρυξη σε γη Ναβάχο χωρίς να συμβουλευτεί τη φυλή.

Το 1883, ο υπολοχαγός Πάρκερ, συνοδευόμενος από 10 στρατευμένους και δύο πρόσκοποι, ανέβηκε στον ποταμό Σαν Χουάν για να χωρίσει τους Ναβάχο και τους πολίτες που είχαν καταπατήσει τη γη των Ναβάχο. [17] Την ίδια χρονιά, ο υπολοχαγός Lockett, με τη βοήθεια 42 στρατευμένων στρατιωτών, ενώθηκε από τον υπολοχαγό Holomon στο Navajo Springs . Προφανώς, πολίτες με τα επώνυμα Houck και/ή Owens είχαν δολοφονήσει τον γιο ενός αρχηγού Ναβάχο και 100 ένοπλοι πολεμιστές Ναβάχο τους αναζητούσαν.

Το 1887, οι πολίτες Palmer, Lockhart και King κατασκεύασαν μια κατηγορία για κλοπή αλόγων και επιτέθηκαν τυχαία σε μια κατοικία στην κράτηση. Δύο άντρες Ναβάχο και οι τρεις λευκοί πέθαναν ως αποτέλεσμα, αλλά μια γυναίκα και ένα παιδί επέζησαν. Καπετ. Ο Kerr (με δύο πρόσκοποι Ναβάχο) εξέτασε το έδαφος και στη συνέχεια συναντήθηκε με αρκετές εκατοντάδες Ναβάχο στο Houcks Tank. Ο Rancher Bennett, του οποίου το άλογο φέρεται να είχε κλαπεί, είπε στον Kerr ότι τα άλογά του τα έκλεψαν οι τρεις λευκοί για να πιάσουν έναν κλέφτη αλόγων. [18] Την ίδια χρονιά, ο υπολοχαγός Σκοτ πήγε στον ποταμό Σαν Χουάν με δύο προσκόπους και 21 στρατευμένους άνδρες. Οι Ναβάχο πίστευαν ότι ο Σκοτ ήταν εκεί για να διώξει τους λευκούς που είχαν εγκατασταθεί στην κράτηση και είχαν περιφράξει τον ποταμό από τους Ναβάχο. Ο Σκοτ βρήκε στοιχεία για πολλά ράντζα που δεν ανήκουν στη Ναβάχο. Μόνο τρεις ήταν ενεργοί και οι ιδιοκτήτες ήθελαν πληρωμή για τις βελτιώσεις τους πριν φύγουν. Ο Σκοτ τους απέβαλε. [19]

Το 1890, ένας τοπικός κτηνοτρόφος αρνήθηκε να πληρώσει στους Ναβάχο πρόστιμο για τα ζώα. Οι Ναβάχο προσπάθησαν να το συλλέξουν και οι λευκοί στο νότιο Κολοράντο και τη Γιούτα ισχυρίστηκαν ότι 9.000 από τους Ναβάχο βρίσκονταν σε πολεμικό μονοπάτι. Ένα μικρό στρατιωτικό απόσπασμα από το Fort Wingate επανέφερε τους λευκούς πολίτες στην τάξη. 

Το 1913, ένας Ινδός πράκτορας διέταξε έναν Ναβάχο και τις τρεις συζύγους του να έρθουν μέσα και στη συνέχεια τους συνέλαβε επειδή είχαν πληθυντικό γάμο. Μια μικρή ομάδα Ναβάχο χρησιμοποίησε βία για να απελευθερώσει τις γυναίκες και υποχώρησε στο Όμορφο Βουνό με 30 ή 40 συμπαθούντες. Αρνήθηκαν να παραδοθούν στον πράκτορα και οι τοπικές αρχές επιβολής του νόμου και ο στρατός απέρριψαν το αίτημα του πράκτορα για ένοπλη εμπλοκή. Ο στρατηγός Scott έφτασε και με τη βοήθεια του Henry Chee Dodge, ενός ηγέτη μεταξύ των Ναβάχο, εκτονώθηκε η κατάσταση. 

Οικοτροφεία και εκπαίδευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη διάρκεια της κράτησης, η φυλή Ναβάχο αναγκάστηκε να αφομοιωθεί στη λευκή κοινωνία. Τα παιδιά των Ναβάχο στάλθηκαν σε οικοτροφεία εντός της κράτησης και εκτός της κράτησης. Το πρώτο σχολείο του Bureau of Indian Affairs (BIA) άνοιξε στο Fort Defiance το 1870 [20] και οδήγησε στην ίδρυση άλλων οκτώ. [21] Πολλοί μεγαλύτεροι Ναβάχο ήταν αντίθετοι με αυτήν την εκπαίδευση και έκρυβαν τα παιδιά τους για να μην τα πιάσουν.

Μόλις τα παιδιά έφτασαν στο οικοτροφείο, η ζωή τους άλλαξε δραματικά. Οι Ευρωπαίοι Αμερικανοί δίδασκαν τις τάξεις με πρόγραμμα σπουδών μόνο στα αγγλικά και τιμωρούσαν όποιον μαθητή πιανόταν να μιλάει Ναβάχο. [21] Τα παιδιά ήταν υπό μιλιταριστική πειθαρχία, υπό τη διεύθυνση του Siláo .  Σε πολλαπλές συνεντεύξεις, τα άτομα θυμήθηκαν ότι συνελήφθησαν και πειθαρχήθηκαν από τους Siláo εάν προσπαθούσαν να τραπούν σε φυγή. Άλλες συνθήκες περιλάμβαναν ανεπαρκή τροφή, συνωστισμό, απαιτούμενη χειρωνακτική εργασία σε κουζίνες, χωράφια και λεβητοστάσια. και στρατιωτικού τύπου στολές και κουρέματα. [22]

Η αλλαγή δεν συνέβη σε αυτά τα οικοτροφεία παρά μόνο μετά τη δημοσίευση της Έκθεσης Meriam το 1929 από τον Υπουργό Εσωτερικών, Hubert Work . Αυτή η έκθεση εξέτασε τα ινδικά οικοτροφεία ως ανεπαρκή όσον αφορά τη διατροφή, τις ιατρικές υπηρεσίες, τον υπερπληθυσμό των κοιτώνων, τους υπομορφωμένους δασκάλους, την περιοριστική πειθαρχία και τη χειρωνακτική εργασία των μαθητών για τη διατήρηση της λειτουργίας του σχολείου. [23]

Αυτή η έκθεση ήταν ο προάγγελος των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων που ξεκίνησαν υπό τον Πρόεδρο Franklin D. Roosevelt, βάσει των οποίων χτίστηκαν δύο νέα σχολεία στην κράτηση των Ναβάχο. Αλλά το Rough Rock Day School λειτουργούσε με το ίδιο μιλιταριστικό στυλ με το Fort Defiance και δεν εφάρμοσε τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις. Το Ευαγγελικό Ιεραποστολικό Σχολείο άνοιξε δίπλα στο Ημερήσιο Σχολείο Rough Rock. Οι αφηγήσεις των Ναβάχο για αυτό το σχολείο το απεικονίζουν σαν να έχει μια οικογενειακή ατμόσφαιρα με σπιτικά μαγειρεμένα γεύματα, νέα ή ήπια ρούχα, ανθρώπινη μεταχείριση και πρόγραμμα σπουδών βασισμένο στο Ναβάχο. Οι εκπαιδευτικοί βρήκαν ότι το πρόγραμμα σπουδών του Ευαγγελικού Ιεραποστολικού Σχολείου ήταν πολύ πιο ωφέλιμο για τα παιδιά των Ναβάχο. [24]

Χωρίς τίτλο . Άνσελ Άνταμς . 1941. Τραβηγμένη κοντά στο Canyon de Chelly

Το 1937, η κληρονόμος της Βοστώνης Mary Cabot Wheelright και ο τραγουδιστής και γιατρός των Ναβάχο , Hastiin Klah, ίδρυσαν το Μουσείο Wheelwright του Αμερικανού Ινδιάνου στη Σάντα Φε. Είναι ένα αποθετήριο για ηχογραφήσεις, χειρόγραφα, πίνακες ζωγραφικής και ταπετσαρίες άμμου των Ναβάχο. Παρουσίασε επίσης εκθέματα για να εκφράσει την ομορφιά, την αξιοπρέπεια και τη λογική της θρησκείας των Ναβάχο. Όταν ο Klah συνάντησε τον Cabot το 1921, ήταν μάρτυρας δεκαετιών προσπαθειών από την κυβέρνηση των ΗΠΑ και τους ιεραπόστολους να αφομοιώσουν τους Ναβάχο στην επικρατούσα κοινωνία. Το μουσείο ιδρύθηκε για να διατηρήσει τη θρησκεία και τις παραδόσεις των Ναβάχο, που ο Klah ήταν σίγουρος ότι διαφορετικά σύντομα θα χανόταν για πάντα.

Το αποτέλεσμα αυτών των οικοτροφείων οδήγησε σε μεγάλη απώλεια γλώσσας στο Έθνος Ναβάχο. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Έκθεση Meriam χρηματοδότησε περισσότερα παιδιά για να φοιτήσουν σε αυτά τα σχολεία με έξι φορές περισσότερα παιδιά να πηγαίνουν σε οικοτροφείο από ό,τι πριν από τον πόλεμο. [25] Τα αγγλικά ως η κύρια γλώσσα που ομιλείται σε αυτά τα σχολεία, καθώς και οι τοπικές πόλεις που περιβάλλουν τις κρατήσεις των Ναβάχο συνέβαλαν στο να γίνουν οι κάτοικοι δίγλωσσοι. Ωστόσο, τα Ναβάχο ήταν ακόμα η κύρια γλώσσα που ομιλούνταν στο σπίτι. [25]

Πολιτισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα Dibé (πρόβατα) παραμένουν μια σημαντική πτυχή του πολιτισμού των Ναβάχο.

Το όνομα "Navajo" έχει ως προέλευσή του τα τέλη του 18ου αιώνα, από την ισπανική φράση "(Apaches de) Navajó "(Apaches of) Navajó", το οποίο προήλθε από το Tewa navahū "αγροκτήματα που γειτνιάζουν με μια κοιλάδα". Οι Ναβάχο αυτοαποκαλούνται Diné . [26]

Όπως και οι άλλοι Απάτσι, οι Ναβάχο ήταν ημινομάδες από τον 16ο έως τον 20ο αιώνα. Οι εκτεταμένες συγγενικές τους ομάδες είχαν εποχικές περιοχές κατοικίας κατάλληλες για την κτηνοτροφία, τη γεωργία και τις πρακτικές συγκέντρωσης. Ως μέρος ενός παραδοσιακού τρόπου οικονομίας, οι ομάδες των Ναβάχο, ίσως να είχαν σχηματίσει εμπορικές ομάδες ή ομάδες επιδρομών, με τις οποίες διένυαν σχετικά μεγάλες αποστάσεις.

Υπάρχει ένα σύστημα φυλών που ορίζει τις σχέσεις μεταξύ ατόμων και οικογενειών. Το σύστημα της φυλής είναι εξωγαμικό : οι άνθρωποι μπορούν να παντρευτούν (και να βγαίνουν ραντεβού) μόνο με συντρόφους εκτός των δικών τους φυλών, οι οποίες για το σκοπό αυτό περιλαμβάνουν τις φυλές των τεσσάρων παππούδων τους. Μερικοί Ναβάχο προτιμούν να παντρεύονται τα παιδιά τους με τη φυλή του πατέρα τους. Ενώ οι φυλές συνδέονται με μια γεωγραφική περιοχή, η περιοχή δεν προορίζεται για αποκλειστική χρήση οποιασδήποτε φυλής. Τα μέλη μιας φυλής μπορεί να ζουν εκατοντάδες μίλια μακριά αλλά να έχουν ακόμα δεσμό φυλής. [14] :xix-xxi

Ιστορικά, η δομή της κοινωνίας των Ναβάχο είναι σε μεγάλο βαθμό ένα μητριαρχικό σύστημα, στο οποίο η οικογένεια των γυναικών κατείχε ζώα, κατοικίες, εκτάσεις φύτευσης και βόσκηση ζώων. Μόλις παντρευτεί, ένας άνδρας Ναβάχο ακολουθούσε μια μητρόπολη και ζούσε με τη νύφη του στην κατοικία της και κοντά στην οικογένεια της μητέρας της. Οι κόρες (ή, εάν χρειαζόταν, άλλες γυναίκες συγγενείς) ήταν αυτές που λάμβαναν την κληρονομιά της γενεαλογικής ιδιοκτησίας, με βάση την παράδοση. Σε περιπτώσεις συζυγικού χωρισμού, οι γυναίκες θα διατηρούσαν την περιουσία και τα παιδιά. Τα παιδιά «γεννιούνται» και ανήκουν στη φυλή της μητέρας, αλλά «γεννιούνται για» τη φυλή του πατέρα. Ο μεγαλύτερος αδερφός της μητέρας έχει ισχυρό ρόλο στη ζωή των παιδιών της. Ως ενήλικες, οι άνδρες αντιπροσωπεύουν τη φυλή της μητέρας τους στα πολιτικά δρώμενα των φυλών.[26]

Το ένα φύλο δεν μπορεί να ζήσει χωρίς το άλλο στην κουλτούρα των Ναβάχο. Οι άνδρες και οι γυναίκες θεωρούνται ίσοι, καθώς τόσο αρσενικό όσο και θηλυκό χρειάζονται για να αναπαραχθούν. Αν και οι γυναίκες μπορεί να φέρουν μεγαλύτερο βάρος, η γονιμότητα εκτιμάται τόσο πολύ που οι άνδρες αναμένεται να παρέχουν οικονομικούς πόρους (γνωστός ως πλούτος της νύφης ). Το καλαμπόκι είναι σύμβολο γονιμότητας στην κουλτούρα των Ναβάχο καθώς τρώνε λευκό καλαμπόκι στις γαμήλιες τελετές. Θεωρείται ανήθικο ή/και κλοπή εάν ο ένας δεν φροντίζει τον άλλο σε αυτή την προγαμιαία ή έγγαμη σχέση. [27]

Παραδοσιακές κατοικίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Hogan στο Monument Valley Navajo Tribal Park

Ένα χόγκαν, το παραδοσιακό σπίτι των Ναβάχο, είναι χτισμένο ως καταφύγιο είτε για έναν άνδρα είτε για μια γυναίκα. Τα αρσενικά hogan είναι τετράγωνα ή κωνικά με ευδιάκριτη ορθογώνια είσοδο, ενώ ένα θηλυκό hogan είναι ένα σπίτι οκτώ όψεων.  Τα Hogan είναι φτιαγμένα από κορμούς και καλυμμένα με λάσπη, με την πόρτα πάντα στραμμένη προς τα ανατολικά για να υποδέχεται τον ήλιο κάθε πρωί. Οι Ναβάχο έχουν επίσης διάφορους τύπους χόγκαν για διαμονή και τελετουργική χρήση. Τελετές, όπως τελετές θεραπείας ή το <i id="mwAWg">kinaaldá</i>, πραγματοποιούνται μέσα σε ένα hogan.[28] Σύμφωνα με τον Kehoe, αυτό το στυλ στέγασης είναι χαρακτηριστικό για τους Ναβάχο. Γράφει, «ακόμα και σήμερα, ένα στιβαρά κατασκευασμένο, με ξύλινους τοίχους Hogan προτιμάται από πολλές οικογένειες Ναβάχο». Τα περισσότερα μέλη των Ναβάχο ζουν σήμερα σε διαμερίσματα και σπίτια σε αστικές περιοχές.[29]

Όσοι ασκούν τη θρησκεία Ναβάχο, θεωρούν το Χόγκαν ως ιερό. Το θρησκευτικό τραγούδι " The Blessingway" (hózhǫ́ǫ́jí ) περιγράφει το πρώτο hogan ότι κατασκευάστηκε από τους Κογιότ, με τη βοήθεια των Καστόρων, ώστε να γίνει το σπίτι για τον πρώτο άντρα , την πρώτη γυναίκα και τον Θεό του λόγου. Οι άνθρωποι της φυλής των Καστόρων, έδωσαν κούτσουρα στους Κογιότ και οδηγίες για το πώς να φτιάξουν το πρώτο Χόγκαν . Οι Ναβάχο έφτιαχναν τα χόγκαν τους με τον παραδοσιακό τρόπο ως το 1900, όταν άρχισαν να τα φτιάχνουν σε σχήμα εξάγωνου ή οκτάγωνου. Τα Χόγκαν εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται ως κατοικίες, ειδικά από τους γηραιότερους Ναβάχο, αν και τείνουν να κατασκευάζονται με σύγχρονα υλικά και τεχνικές κατασκευής. Μερικά συντηρούνται ειδικά για τελετουργικούς σκοπούς. 

Πνευματικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ναβάχο Yebichai (Yei Bi Chei) χορευτές. Edward S. Curtis. ΗΠΑ, 1900. The Wellcome Collection, Λονδίνο
Hastobíga, ένας Hataałii που φωτογραφήθηκε το 1904 από τον Edward S. Curtis

Η πνευματική πρακτική των Ναβάχο αφορά την αποκατάσταση της ισορροπίας και της αρμονίας στη ζωή ενός ατόμου, για την επίτευξη της υγείας και βασίζεται στις ιδέες του Hózhóójí. Οι Ντινέ, πίστευαν σε δύο κατηγορίες ανθρώπων: Άνθρωποι της Γης και Άγιοι άνθρωποι. Οι άνθρωποι των Ναβάχο πιστεύουν ότι πέρασαν από τρεις κόσμους πριν φτάσουν σε αυτόν τον κόσμο, τον Τέταρτο Κόσμο ή τον Λαμπερό Κόσμο. Ως Άνθρωποι της Γης, οι Ντινέ πρέπει να κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους για να διατηρήσουν την ισορροπία μεταξύ της Μητέρας Γης και του ανθρώπου.[30]

Οι Ναβάχο έχουν πολλές διαφορετικές τελετές. Ως επί το πλείστον, οι τελετές τους είναι για την πρόληψη ή τη θεραπεία ασθενειών. [31] Η γύρη καλαμποκιού χρησιμοποιείται ως ευλογία και ως προσφορά κατά την προσευχή. [30] Το ένα μισό του μεγάλου τελετουργικού συγκροτήματος τραγουδιού των Ναβάχο είναι ο Δρόμος της Ευλογίας ( Hózhǫ́ǫ́jí) και το άλλο μισό είναι ο Δρόμος του Εχθρού ( Anaʼí Ndááʼ ). Οι τελετές του Blessing Way βασίζονται στην καθιέρωση «ειρήνης, αρμονίας και καλών πραγμάτων αποκλειστικά» μέσα στο Dine. Οι τελετές του Enemy Way ή του Evil Way ασχολούνται με την αντιμετώπιση επιρροών που προέρχονται από έξω από το Dine. [31] Οι τελετές πνευματικής θεραπείας έχουν τις ρίζες τους στις παραδοσιακές ιστορίες των Ναβάχο. Ένα από αυτά, η τελετή Νυχτερινής Ψαλτικής, διεξάγεται σε αρκετές ημέρες και περιλαμβάνει έως και 24 χορευτές. Η τελετή απαιτεί από τους χορευτές να φορούν μάσκες από δέρμα λουλούδι, όπως και πολλές από τις άλλες τελετές Ναβάχο, και όλες αντιπροσωπεύουν συγκεκριμένους θεούς. [31] Ο σκοπός του Νυχτερινού Ψαλμού είναι να εξαγνίσει τους ασθενείς και να τους θεραπεύσει μέσω προσευχών προς τα πνεύματα. Κάθε μέρα της τελετής συνεπάγεται την εκτέλεση ορισμένων τελετών και τη δημιουργία λεπτομερών ζωγραφιών στην άμμο. Ένα από τα τραγούδια περιγράφει το σπίτι των thunderbirds:

Προφορικές ιστορίες/Λογοτεχνικά έργα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δείτε: Diné Bahaneʼ (Creation Story) και Black God and Coyote (αξιοσημείωτοι παραδοσιακοί χαρακτήρες)

Η Φυλή Ναβάχο βασίστηκε στην προφορική παράδοση για να διατηρήσει πεποιθήσεις και ιστορίες. Τα παραδείγματα θα περιλαμβάνουν την παραδοσιακή ιστορία δημιουργίας Diné Bahaneʼ .[30] Υπάρχουν επίσης μερικοί ινδιάνικοι θρύλοι των Ναβάχο που είναι βασικοί στη λογοτεχνία, όπως "ο Πρώτος Άνδρας και η Πρώτη Γυναίκα"[32] καθώς και "ο Ήλιος, η Σελήνη και τα Αστέρια".[33] Η πρώτη, είναι η ιστορία για τη δημιουργία του κόσμου και η δεύτερη, είναι η ιστορία για την προέλευση των ουράνιων σωμάτων.

Εικαστικές τέχνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αργυροτεχνία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κολιέ από άνθη Σκουός
Κοσμήματα Ναβάχο του 19ου αιώνα με τα δημοφιλή σχέδια Κόντσο και dragonfly (λιβελούλα)

Η αργυροχοΐα είναι μια σημαντική μορφή τέχνης για τους Ναβάχο. Ο Ατσίντι Σάνι (περ. 1830 – περ. 1918) θεωρείται ο πρώτος αργυροχόος Ναβάχο. Έμαθε την αργυροχοΐα από έναν Μεξικανό που ονομαζόταν Nakai Tsosi ("Λεπτός Μεξικανός") γύρω στο 1878 και άρχισε να διδάσκει σε άλλους Ναβάχο πώς να δουλεύουν με ασήμι.[34] Μέχρι το 1880, οι αργυροχόοι Ναβάχο δημιουργούσαν χειροποίητα κοσμήματα, όπως βραχιόλια, φιάλες καπνού, περιδέραια και τιράντες. Αργότερα, πρόσθεσαν ασημένια σκουλαρίκια, πόρπες, μπόλο, στολίδια μαλλιών, καρφίτσες και περιδέραια από άνθη σκουός για χρήση τους από την φυλή, αλλά και για να τα πουλήσουν στους τουρίστες ως τρόπο συμπλήρωσης του εισοδήματός τους.[35]

Το τιρκουάζ, ήταν μέρος των κοσμημάτων για αιώνες, αλλά οι καλλιτέχνες Ναβάχο δεν χρησιμοποίησαν τεχνικές ενθέτων για να εισάγουν τιρκουάζ σε ασημένια σχέδια ως τα τέλη του 19ου αιώνα.

Ύφανση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υφαντής Ναβάχο με πρόβατα
Χαλί Navajo Germantown Eye Dazzler, Ινστιτούτο Ιστορίας Επιστημών
Πιθανώς κουβέρτα σε στιλ Bayeta με Βεράντα και Σχεδιασμό με Σκαλοπάτια, 1870–1880, 50.67.54, Μουσείο Μπρούκλιν

Οι Ναβάχο μετανάστευσαν στα νοτιοδυτικά, με τις δικές τους παραδόσεις υφαντικής. Ωστόσο, έμαθαν να υφαίνουν βαμβάκι σε όρθιους αργαλειούς από τους λαούς Πουέμπλο. Οι πρώτοι Ισπανοί που επισκέφτηκαν την περιοχή, έγραψαν ότι είδαν κουβέρτες που είχαν δημιουργήσει Ναβάχο. Μέχρι τον 18ο αιώνα, οι Ναβάχο είχαν αρχίσει την εισαγωγή κόκκινου νήματος Bayeta(Μπαγέτα) για να συμπληρώσουν το τοπικό μαύρο, γκρι και λευκό μαλλί, καθώς και μαλλί βαμμένο με λουλακί . Χρησιμοποιώντας έναν όρθιο αργαλειό, οι Ναβάχο έφτιαχναν εξαιρετικά λεπτές χρήσιμες κουβέρτες που συλλέχθηκαν από τους Ινδιάνους της Ute(Ούτε) και του Plains(Πλέινς). Αυτές οι κουβέρτες, του Αρχηγού, που ονομάζονται έτσι επειδή μόνο οι αρχηγοί ή οι πολύ πλούσιοι άνθρωποι μπορούσαν να τις αντέξουν οικονομικά, χαρακτηρίζονταν από οριζόντιες ρίγες με μερικές κόκκινες λεπτομέρειες. Οι κουβέρτες του "First Phase Chief" έχουν μόνο οριζόντιες ρίγες, η δεύτερη φάση έχει κόκκινα ορθογώνια σχέδια και η τρίτη φάση έχει κόκκινους ρόμβους μαζί με μερικά σχέδια διαμαντιών.

Η ολοκλήρωση των σιδηροδρόμων, άλλαξε δραματικά την ύφανση των Ναβάχο. Εισήχθησαν φτηνές κουβέρτες, έτσι οι υφαντές των Ναβάχο έστρεψαν την εστίασή τους στην ύφανση χαλιών για ένα ολοένα και πιο μη εγγενές κοινό. Η σιδηροδρομική υπηρεσία έφερε επίσης μαλλί Germantown(Τζέρμανταουν) από τη Φιλαδέλφεια, τεχνητά βαμμένο μαλλί που επέκτεινε πολύ τις χρωματικές παλέτες των υφαντών.

Μερικοί από τους πρώτους Ευρωπαίους κι Αμερικανούς έποικους, εγκαταστάθηκαν και δημιούργησαν εμπορικούς σταθμούς, αγοράζοντας συχνά χαλιά Ναβάχο με λίρες και πουλώντας τα πίσω στην Ανατολή με το δέμα. Οι έμποροι ενθάρρυναν τους ντόπιους να υφαίνουν κουβέρτες και χαλιά σε διαφορετικά στυλ. Αυτά περιελάμβαναν το "Two Grey Hills" (κυρίως ασπρόμαυρο, με παραδοσιακά μοτίβα). Teec Nos Pos (πολύχρωμο, με πολύ εκτεταμένα μοτίβα). "Ganado" (ιδρύθηκε από τον Don Lorenzo Hubbell[36] ), μοτίβα που κυριαρχούν το κόκκινο με μαύρο και άσπρο. "Crystal" (ιδρύθηκε από τον JB Moore); ανατολίτικο και περσικό στυλ (σχεδόν πάντα με φυσικές βαφές ). "Wide Ruins", "Chinlee", γεωμετρικά μοτίβα. "Klagetoh", μοτίβα τύπου διαμαντιού. «Red Mesa» και έντονα διαμαντένια σχέδια.[37] Πολλά από αυτά τα μοτίβα παρουσιάζουν μια τετραπλή συμμετρία, η οποία πιστεύεται ότι ενσωματώνει παραδοσιακές ιδέες για την αρμονία ή το hózhǫ́ .

Αξιοσημείωτα άτομα με καταγωγή Ναβάχο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Jacoby Ellsbury, που απεικονίζεται με στολή Boston Red Sox, είναι ένας παίκτης μπέιζμπολ Ναβάχο (από την πλευρά της μητέρας του) των New York Yankees .
James and Ernie, ένα κωμικό δίδυμο Ναβάχο και ηθοποιοί

Καλλιτέχνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ερμηνευτές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Jeremiah Bitsui, ηθοποιός
  • Blackfire, πανκ/εναλλακτική ροκ μπάντα
  • Raven Chacon, συνθέτης
  • Radmilla Cody, παραδοσιακή τραγουδίστρια
  • Τζέιμς και Έρνι, κωμικό δίδυμο
  • R. Carlos Nakai, μουσικός
  • Jock Soto, χορευτής μπαλέτου

Πολιτικοί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Christina Haswood, μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων του Κάνσας από το 2021.
  • Henry Chee Dodge, τελευταίος Αρχηγός των Ναβάχο και πρώτος Πρόεδρος της Φυλής Ναβάχο, (1922–1928, 1942–1946).
  • Peterson Zah, πρώτος Πρόεδρος του Έθνους Ναβάχο και τελευταίος Πρόεδρος της Φυλής Ναβάχο. [40]
  • Άλμπερτ Χέιλ, πρώην Πρόεδρος του Έθνους Ναβάχο. Υπηρέτησε στη Γερουσία της Αριζόνα από το 2004 έως το 2011 και στη Βουλή των Αντιπροσώπων της Αριζόνα από το 2011 έως το 2017.
  • Jonathan Nez, νυν Πρόεδρος του Έθνους Ναβάχο. Υπηρέτησε τρεις θητείες ως Εκπρόσωπος του Συμβουλίου Ναβάχο εκπροσωπώντας τα κεφάλαια των Σόντο, Ολτζάτο, Τσάχ Μπι Κιν και Βουνό Ναβάχο. Υπηρέτησε δύο θητείες ως Συμβούλιο Εποπτών της Κομητείας Ναβάχο για την Περιφέρεια 1.
  • Annie Dodge Wauneka, πρώην σύμβουλος και συνήγορος της φυλής Ναβάχο.
  • Thomas Dodge, πρώην Πρόεδρος της Φυλής Ναβάχο και πρώτος δικηγόρος Diné.
  • Peter MacDonald, Navaho Code Talker και πρώην Πρόεδρος της Φυλής Ναβάχο.
  • Mark Maryboy ( Aneth / Red Mesa /Mexican Water), πρώην εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνών Ναβάχο, που εργάζεται στη Utah Navajo Investments.
  • Lilakai Julian Neil, η πρώτη γυναίκα που εκλέχθηκε στο Συμβούλιο Φυλών Ναβάχο.
  • Joe Shirley, Jr., πρώην Πρόεδρος του Έθνους Ναβάχο.
  • Ben Shelly, πρώην Πρόεδρος του Έθνους Ναβάχο.
  • Chris Stearns, μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Ουάσιγκτον από το 2022.
  • Chris Deschene, βετεράνος, δικηγόρος, μηχανικός και ηγέτης της κοινότητας. Ένας από τους λίγους ιθαγενείς Αμερικανούς που έγιναν δεκτοί στη Ναυτική Ακαδημία των ΗΠΑ στην Αννάπολη. Μετά την αποφοίτησή του, διορίστηκε ως 2ος Υπολοχαγός στο Σώμα Πεζοναυτών των ΗΠΑ. Έκανε μια ανεπιτυχή προσπάθεια να θέσει υποψηφιότητα για Πρόεδρος του Έθνους Ναβάχο.

βιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Bailey, LR (1964). The Long Walk: A History of the Navaho Wars, 1846–1868 .
  • Bighorse, Tiana (1990). Bighorse the Warrior . Εκδ. Noel Bennett, Tucson: University of Arizona Press.
  • Clarke, Dwight L. (1961). Stephen Watts Kearny: Στρατιώτης της Δύσης . Norman, Οκλαχόμα: University of Oklahoma Press.
  • Downs, James F. (1972). Οι Ναβάχο . Νέα Υόρκη: Holt, Rinehart και Winston.
  • Hammond, George P. and Rey, Agapito (επιμέλεια) (1940). Αφηγήσεις της αποστολής Coronado 1540–1542. Albuquerque: University of New Mexico Press.
  • Iverson, Peter (2002). Diné: A History of the Navahos . Albuquerque: University of New Mexico Press.(ISBN 0-8263-2714-1)ISBN 0-8263-2714-1 .
  • Kelly, Lawrence (1970). Navajo Roundup Pruett Pub. Co., Κολοράντο.
  • Linford, Laurence D. (2000). Μέρη Ναβάχο: Ιστορία, Θρύλος, Τοπίο . Salt Lake City: University of Utah Press.(ISBN 978-0-87480-624-3)ISBN 978-0-87480-624-3
  • McNitt, Frank (1972). Πόλεμοι Ναβάχο . Albuquerque: University of New Mexico Press.
  • Plog, Stephen Ancient Peoples of the American Southwest . Thames and London, LTD, Λονδίνο, Αγγλία, 1997.(ISBN 0-500-27939-X)ISBN 0-500-27939-X .
  • Roessel, Ruth (επιμέλεια) (1973). Ιστορίες Ναβάχο της περιόδου μακράς περιπάτου . Tsaile, Αριζόνα: Navajo Community College Press.
  • 0-912586-18-4
  • Voyles, Traci Brynne (2015). Wastelanding: Legacies of Uranium Mining in Navajo Country. Minneapolis, MN: University of Minnesota Press.
  • Witherspoon, Gary (1977). Γλώσσα και Τέχνη στο Σύμπαν Ναβάχο . Ann Arbor: University of Michigan Press.
  • Witte, Daniel. Removing Classrooms from the Battlefield: Liberty, Paternalism, and the Redemptive Promise of Educational Choice, 2008 BYU Law Review 377 The Navajo and Richard Henry Pratt
  • Zaballos, Nausica (2009). Le système de santé navajo . Παρίσι: L'Harmattan.

[[Κατηγορία:Ινδιάνοι]] [[Κατηγορία:Ναβάχο]] [[Κατηγορία:Φυλές ινδιάνων]] [[Κατηγορία:Ιστορία τβ. Αμερικής]] [[Κατηγορία:Ιστορία ν. Αμερικής]] [[Κατηγορία:Ιστορία Ν.Μεξικού]] [[Κατηγορία:Φυλές της Γιούτα]] [[Κατηγορία:Αριζόνα]] [[Κατηγορία:Σελίδες με μη επιθεωρημένες μεταφράσεις]]

  1. ↑ Becenti, Arlyssa. Navajo Times 26 April 2021 (retrieved 26 April 2021)
  2. ↑ "Arizona's Native American Tribes: Navajo Nation."
  3. ↑ American Factfinder, United States Census Bureau
  4. ↑ Haile, Berard (1949). «Navaho or Navajo?». The Americas 6 (1): 85–90. doi:10.2307/977783. ISSN 0003-1615. https://www.jstor.org/stable/977783. 
  5. ↑ Watkins, Thayer.
  6. ↑ First Peoples' Cultural Foundation "About Our Language."
  7. ↑ Samuel J. Supalla (1992) The Book of Name Signs, p. 22
  8. ↑ Iverson, Nez, and Deer, 19
  9. ↑ Iverson, Nez, and Deer, 62
  10. ↑ Hosteen Klah, page 102 and others
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Correll, J. Lee (1976). Through White Men's Eyes: A contribution to Navajo History. Window Rock, AZ: The Navajo Times Publishing Company. 
  12. ↑ Pages 133 to 140 and 152 to 154, Sides, Blood and Thunder
  13. ↑ Thompson, Gerald (1976). The Army and the Navajo: The Bosque Redondo Reservation Experiment 1863–1868. Tucson, Arizona: The University of Arizona Press. ISBN 9780816504954. 
  14. ↑ 14,0 14,1 Compiled (1973). Roessel, Ruth, επιμ. Navajo Stories of the Long Walk Period. Tsaile, Arizona: Navajo Community College Press. ISBN 0-912586-16-8. 
  15. ↑ George Bornstein, "The Fearing Time: Telling the tales of Indian slavery in American history", Times Literary Supplement, 20 October 2017 p. 29 (review of Andrés Reséndez, The Other Slavery: The Uncovered Story of Indian Enslavement in America, Houghton Mifflin Harcourt, (ISBN 9780547640983)).
  16. ↑ Marei Bouknight and others, Guide to Records in the Military Archives Division Pertaining to Indian-White Relations, GSA National Archives, 1972
  17. ↑ Ford, "September 30, 1887 Letter to Acting Assistant General," District of New Mexico, National Archive Materials, Navajo Tribal Museum, Window Rock, Arizona
  18. ↑ Kerr, "February 18, 1887 letter to Acting Assistant General," District of New Mexico, National Archive Materials, Navajo Tribal Museum, Window Rock, Arizona.
  19. ↑ Scott," June 22, 1887 letter to Acting Assistant General," District of New Mexico, National Archive Materials, Navajo Tribal Museum, Window Rock, Arizona
  20. ↑ «Fort Defiance Chapter». FORT DEFIANCE CHAPTER. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2017. 
  21. ↑ 21,0 21,1 McCarty, T.L.· Bia, Fred (2002). A Place to be Navajo: Rough Rock and the Struggle for Self-Determination in Indigenous Schooling. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. σελ. 42. ISBN 0-8058-3760-4. 
  22. ↑ McCarty, T.L.· Bia, Fred (2002). A Place to be Navajo: Rough Rock and the Struggle for Self-Determination in Indigenous Schooling. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. σελίδες 44–5. ISBN 0-8058-3760-4. 
  23. ↑ McCarty, T.L.· Bia, Fred (2002). A Place to be Navajo: Rough Rock and the Struggle for Self-Determination in Indigenous Schooling. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. σελ. 48. ISBN 0-8058-3760-4. 
  24. ↑ McCarty, T.L.· Bia, Fred (2002). A Place to be Navajo: Rough Rock and the Struggle for Self-Determination in Indigenous Schooling. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. σελίδες 50–1. ISBN 0-8058-3760-4. 
  25. ↑ 25,0 25,1 Spolsky, Bernard (Ιουλίου 2014). «Language Documentation and Description» (PDF). Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2020. 
  26. ↑ 26,0 26,1 Kluckholm, Clyde· Leighton, Dorothea (1974). The Navaho. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. ISBN 0-674-6060-3-5. 
  27. ↑ Lauren Del Carlo, Between the Sacred Mountains: A Cultural History of the Dineh, Essai, Volume 5: Article 15, 2007.
  28. ↑ Iverson, Nez, and Deer, 23
  29. ↑ Kehoe, 133
  30. ↑ 30,0 30,1 30,2 «Navajo Cultural History and Legends». www.navajovalues.com. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2016. 
  31. ↑ 31,0 31,1 31,2 Wyman, Leland (1983). «Navajo Ceremonial System» (PDF). Smithsonian Institution. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2016. 
  32. ↑ «Creation of First Man and First Woman - A Navajo Legend». www.firstpeople.us. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2021. 
  33. ↑ «The Sun, Moon and Stars». www.hanksville.org. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2021. 
  34. ↑ Adair 4
  35. ↑ Adair 135
  36. ↑ "Hubbell Trading Post National Historic Site" White Mountains Online. (retrieved 28 Nov 2010)
  37. ↑ Denver Art Museum.
  38. ↑ «Klee Benally». Nativenetworks.si.edu. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2012. 
  39. ↑ «Nikki Cooley to speak at climate summit June 9». Navajo-Hopi Observer. 1 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2022. 
  40. ↑ Peterson Zah Biography
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Χρήστης:Marina_Korilli/Ναβάχο&oldid=10034976"