Χρήστης:ΦΑΙΔΡΑ-ΜΑΡΙΑ/πρόχειρο/Ψυχανάλυση

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
 Αυτή η σελίδα είναι ένα «πρόχειρο χρήστη» του ΦΑΙΔΡΑ-ΜΑΡΙΑ. Ένα «πρόχειρο χρήστη» είναι υποσελίδα της προσωπικής σελίδας του χρήστη στη Βικιπαίδεια. Εξυπηρετεί ως χώρος πειραματισμών και ανάπτυξης σελίδων και δεν είναι εγκυκλοπαιδικό λήμμα.
Επεξεργαστείτε ή δημιουργήστε το δικό σας πρόχειρο εδώ ή κάνετε δοκιμές στο κοινόχρηστο Πρόχειρο Βικιπαίδειας.


Σίγκμουντ Φρόυντ
Ψυχολογία
Το Ελληνικό γραμμα "Ψ", σύμβολο της ψυχολογίας
Το Ελληνικό γραμμα "Ψ", σύμβολο της ψυχολογίας
Βασικοί τύποι
Εφαρμοσμένη ψυχολογία
Κατάλογοι
π • σ • ε

Η ψυχανάλυση είναι μία μέθοδος διερεύνησης των ψυχικών φαινομένων, με στόχο την αποκάλυψη της υποσυνείδητης σημασίας των πράξεων, λέξεων, παραστάσεων (φαντασία,όνειρο, κ.τ.λ), ως εκφάνσεων του ασυνείδητου. Πρώτος την εισήγαγε ο ιατρός Σίγκμουντ Φρόυντ στις αρχές του 19ου αιώνα.

Βασικές ιδέες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Η προσωπικότητα του ατόμου διαμορφώνεται πιο συχνά από ξεχασμένα γεγονότα της πρώιμης παιδικής ηλικίας, περισσότερο από κληρονομημένα χαρακτηριστικά.
  2. Ανθρώπινη συμπεριφορά, Συμπεριφορισμός, Εμπειρία και Σκέψη επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από άλογα κίνητρα που προέρχονται από το ασυνείδητο.
  3. Είναι απαραίτητο να ξεπεραστεί η όποια ψυχολογική αντίσταση υπό τη μορφή αμυντικών μηχανισμών για να συνειδητοποιήσουμε τα κίνητρα.
  4. Οι διαμάχες μεταξύ συνειδητού και ασυνειδήτου μπορούν να εκδηλωθούν με τη μορφή ψυχικών ή συναισθηματικών διαταραχών, για παράδειγμα: νεύρωση, νευρωτικά χαρακτηριστικά, άγχος, κατάθλιψη κ.α.
  5. Η απελευθέρωση των χαρακτηριστικών του ασυνειδήτου επιτυγχάνεται με την επεξεργασία αυτού του υλικού από το συνειδητό, μέσω διεργασιών όπως, για παράδειγμα, καθοδήγηση από ειδικό, θεραπευτική παρέμβαση. [1]

Απαρχές της ψυχανάλυσης (Σίγκμουντ Φρόυντ)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ήδη από το 1887 ο Φρόυντ ήταν νευρολόγος στο Ινστιτούτο Παιδιατρικής και παράλληλα είχε και ιδιωτικό ιατρείο, με πελάτες κυρίως νευρωτικούς ασθενείς. Για τη θεραπεία τους χρησιμοποιούσε αρχικά τις ευρύτερα αποδεκτές μεθόδους της εποχής (όπως την ηλεκτροθεραπεία και τα ιαματικά λουτρά). Στο τέλος του ίδιου έτους στράφηκε στην μέθοδο της ύπνωσης.

Ιδιαίτερο ρόλο έπαιξε και η φιλία του Φρόυντ με τον διακεκριμένο γιατρό Γιόζεφ Μπρόιερ, ο οποίος είχε αναλάβει μία κλασική περίπτωση υστερίας (γνωστή ως η περίπτωση της «Άννας Ο.») και είχε ανακαλύψει τυχαία πως όταν, κατά τη διάρκεια της ύπνωσής της, η ασθενής θυμόταν λεπτομερώς και εξέφραζε την αρχική κατάσταση που την είχε οδηγήσει στο υστερικό σύμπτωμα, τότε αυτό εξαφανιζόταν. Αυτή την «καθαρτική μέθοδο» εφάρμοσε ο Φρόυντ για πρώτη φορά το 1889. Δημοσίευσαν τα αποτελέσματα των δοκιμών τους στις "Μελέτες για την Υστερία" (Studien über Hysterie, 1895), έργο από το οποίο θεωρείται πως αναδύθηκε η Ψυχανάλυση.

Ο Φρόυντ εγκατέλειψε την ύπνωση ως θεραπευτική μέθοδο το 1896 και ενστερνίστηκε την ψυχαναλυτική. Χρησιμοποιώντας την τεχνική ελεύθερων συνειρμών του ασθενούς, παρατήρησε πως αναδυόταν στην επιφάνεια ένας σημαντικός αριθμός από μνήμες του, που αφορούσαν σεξουαλικές εμπειρίες. Έτσι οδηγήθηκε στη βαθύτερη διερεύνηση του ρόλου των σεξουαλικών παραγόντων στις νευρώσεις.

Ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται η ανακάλυψη του οιδιπόδειου συμπλέγματος, στο οποίο υποδηλώνεται η αγάπη κάθε παιδιού για τον ένα γονιό και η ζηλότυπη εχθρότητα προς τον άλλο. Η σύλληψη του οιδιπόδειου συμπλέγματος καταγράφεται σε επιστολές του το 1897, περίπου όταν ξεκίνησε ο Φρόυντ την αυτοανάλυσή του.

Ερμηνεία των Ονείρων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ερμηνεία των Ονείρων (Die Traumdeutung), το κορυφαίο κατά πολλούς βιβλίο του Φρόυντ, εκδόθηκε στις 4 Νοεμβρίου του 1899 με βασικό θέμα τη διερεύνηση του ονείρου ως εκπλήρωση μίας επιθυμίας. Βασική του θέση ήταν ότι το όνειρο (ακόμη και οι εφιάλτες) αποτελεί πάντοτε την εκπλήρωση μιας ασυνείδητης επιθυμίας, η έκφραση της οποίας όμως λογοκρίνεται και παραμορφώνεται με διάφορους μηχανισμούς, όπως η μετάθεση και η χρήση συμβόλων.

Σχολές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι κύριες σχολές της ψυχανάλυσης είναι οι ακόλουθες:[2]

Κλασική φροϋδική σχολή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με τον Φρόυντ, η ψυχική ζωή ενεργοποιείται από δύο πρωταρχικές ενορμήσεις (απαιτήσεις σώματος από το νου που γνωστοποιούν εαυτές με την έκλυση επιθυμιών και αναγκών που αναζητούν ένα ειδικό αντικείμενο για να βρουν ικανοποίηση). Αυτές οι αλληλεπιδράσεις δομούν συνολικά το νου με πολύπλοκους σχηματισμούς που τελικά υποδιαιρούνται σε τρία βασικά τμήματα:

  • Τοπογραφικό μοντέλο
    1. Ασυνείδητο
    2. Προσυνειδητό
    3. Συνειδητό
  • Δομικό μοντέλο
    1. Εγώ (η βασική έδρα του συνειδητού, εκεί όπου ασκούνται οι απωθήσεις.)
    2. Εκείνο (ασυνείδητο τμήμα του ψυχισμού, το μέρος των απωθημένων μνημονικών ιχνών της πρώτης εποχής της ζωής.)
    3. Υπερ-Εγώ (ο οδηγός και η συνείδηση του νου με τις απαγορεύσεις προς τήρηση και τα ιδανικά προς επιδίωξη.)

Ψυχαναλυτική Σχολή της Βουδαπέστης (Sándor Ferenczi)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εδώ τονίζεται η πρώιμη σχέση μητέρας-παιδιού και οι επιπτώσεις της στην ψυχική ανάπτυξη και τη μετέπειτα ψυχοπαθολογία του παιδιού. Αναφέρεται ως σύγχυση των γλωσσών (σύγχυση ανάμεσα στην τρυφερή προσκόλληση του παιδιού και τις σεξουαλικές ανάγκες του ενήλικα). Ο Ferenczi στέκεται στον ιδιαίτερο ρόλο της σχέσης μεταξύ ασθενή και αναλυτή και στην καθοριστική σημασία της ειλικρίνειας και της εσωτερικής εργασίας (αυτο-ανάλυση) του αναλυτή κατά τη διάρκεια της θεραπευτικής προσέγγισης.

Ψυχολογία του Εγώ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Anna Freud εστιάζει την προσοχή στις άμυνες του «Εγώ» έναντι ενορμητικών απαιτήσεων ή συναισθημάτων που βιώνονται ως απειλή.Ο Heinz Hartmann προτείνει τη συστηματική ανάλυση των αμυνών του ασθενή, με στόχο την ενδυνάμωση του εγώ και τη μεγιστοποίηση του ελέγχου των ορμών.

Βρετανική Ψυχαναλυτική Εταιρεία (Κλαϊνική Σχολή)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Melanie Klein θεώρησε ότι αρχαϊκές ορμές που βιώνονται εντός αντικειμενοτρόπων σχέσεων διαμορφώνουν την πρώιμη βρεφική ηλικία. Το ένστικτο του θανάτου προβάλλεται εκτός του εαυτού και το βρέφος που απειλείται από το φόβο του θανάτου, αναπτύσσει άμυνες μέσα από το μηχανισμό προβλητικής ταύτισης: το μέρος του Εγώ που περιλαμβάνει την ενόρμηση του θανάτου προβάλλεται στο πρωταρχικό αντικείμενο (το στήθος της μητέρας). Έτσι, το ικανοποιούν αντικείμενο (καλό στήθος) εξιδανικεύεται και αποσχίζεται από το κακό αντικείμενο. Αυτή η πρώτη φάση ονομάζεται παρανοειδής-σχιζοειδής θέση, Π-Σ,. Σταδιακά το Εγώ οδηγείται σε καταθλιπτικά άγχη (ότι οι καταστροφικές ορμές έβλαψαν το καλό αντικείμενο/στήθος), και με αυτό τον τρόπο ενεργοποιείται η επιθυμία για επανόρθωση. Αυτή η δεύτερη φάση ορίζεται ως καταθλιπτική θέση, Κ. Οι σύγχρονοι Κλαϊνικοί προχώρησαν περισσότερο, μιλώντας για μια συνεχή δυναμική μέσα στο νου, την εναλλαγή ΠΣ⇔Κ και στη μετέπειτα ζωή του ατόμου.

Kλάδος Bion[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Wilfried Bion ανέπτυξε μια νέα θεωρία που περιγράφει ότι όλα τα αρνητικά συναισθήματα που βιώνει το βρέφος (πόνος, φόβος θανάτου), τα λεγόμενα β-στοιχεία, πρέπει να τα μετασχηματίσει ο περιέχων (η μητέρα ή στη συνεδρία ο ψυχαναλυτής) σε α-στοιχεία, και να τα επιστρέψει ως θετικά (αντίθετα με την αρχική προβολή) στο βρέφος. Οι διαταραχές στις βασικές αυτές λειτουργίες που το βρέφος μαθαίνει και αναπτύσσει σχετίζονται άμεσα με τις ψυχικές διαταραχές.

Κλάδος Winnicott (Θεωρία της Προσκόλλησης)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Donald Winnicott υποστήριξε ότι το βρέφος είναι αναπόφευκτα μέρος της δυαδικής σχέσης μητέρας-βρέφους. Περιέγραψε το περιβάλλον κράτημα μιας αρκετά-καλής μητέρας ως προϋπόθεση για την ατομική εξέλιξη. Ζωτικής σημασίας για τον εσωτερικό κόσμο του βρέφους είναι η ικανοποίηση των αναγκών του από τη μητέρα, η φροντίδα που του παρέχει δημιουργώντας μια αίσθηση ασφάλειας. Βάσει αυτών το βρέφος αναπτύσσει έναν <<πραγματικό εαυτό>>. Σε αντίθετη περίπτωση, όταν το περιβάλλον θεωρείται εχθρικό από το βρέφος, ο αληθινός εαυτός αποκρύπτεται και οργανώνεται ο <<ψευδής εαυτός>>, το βρέφος αναπτύσσει είτε υπερβολικά καλή και προσαρμόσιμη συμπεριφορά, είτε αντικοινωνική συμπεριφορά. Κατά τον Winnicott, η ανθρώπινη φύση ορίζεται όχι μόνο από εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες, αλλά και από έναν ενδιάμεσο χώρο εμπειριών, την περιοχή της ψευδαίσθησης. Το μεταβατικό αντικείμενο (για παράδειγμα ένα λούτρινο ζωάκι) βοηθά το παιδί να διαχειριστεί το άγχος του αποχωρισμού. [3]

Γαλλική Ψυχανάλυση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αναπτύχθηκε σε αντίθεση προς τον αλλά και στη γραμμή του Jacque Lacan και των ιδεών του (τη σημασία της γλώσσας, του φαλλού, της επιθυμίας και του άλλου, και των εννοιών του φαντασιακού, του συμβολικού και του [ανέφικτου] πραγματικού). Το κάλεσμα του για επιστροφή στον Freud επέφερε σοβαρή διαμάχη αλλά και επεξεργασία των κεντρικών εννοιών του Freud, και εδραίωσε τελειωτικά το θεμελιώδη ρόλο της φροϋδικής μεταψυχολογίας στην κατανόηση του ανθρώπινου ψυχισμού. Η στροφή αυτή υπήρξε εξαιρετικά γόνιμη για την ανάπτυξη μίας νέας σύλληψης της θεωρίας της αποπλάνησης (σαγήνης), για την έμφαση στις ενορμήσεις ζωής ή θανάτου, όπως και στη θεωρία του ναρκισσισμού με τα διάφορα χαρακτηριστικά της. Η αναγνώριση της σημασίας της θεωρίας των ενορμήσεων υπογράμμισε τη σεξουαλικότητα, την υποκειμενικότητα, τη γλώσσα της επιθυμίας και τη δομική λειτουργία του Οιδιπόδειου Συμπλέγματος, ειδικότερα σε σχέση με τη θέση του τρίτου και της τριτότητας. Και αυτό οδήγησε στην ιδέα μίας τριτογενούς διεργασίας, που συνυπάρχει και συνδυάζεται δημιουργικά με την ασυνείδητη (πρωτογενή) και συνειδητή (δευτερογενή) διεργασία.

Ψυχολογία-Εαυτού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ιδρύθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες από τον Heinz Kohut που επικεντρώθηκε στην αίσθηση εαυτού του ατόμου, και πιο συγκεκριμένα σε ότι αφορά την ανάπτυξη και τη ρύθμιση του ναρκισσισμού. Ο τελευταίος υπογράμμισε τον αναγκαίο ρόλο του φροντίζοντα γονέα (και αργότερα του αναλυτή) στο να καθρεφτίζει με ενσυναίσθηση τις ψυχικές καταστάσεις του παιδιού και στο να επιτρέπει εξιδανικευτικές alter-ego/διδυμικές μεταβιβάσεις, και συνεπώς στο να υποστηρίζει το παιδί (και αργότερα τον ασθενή) σαν εαυτοαντικείμενο, μέχρι το τελευταίο να εσωτερικεύσει ίδιες ρυθμιστικές λειτουργίες. Με τα χρόνια ο Kohut κατέληξε ν’ απορρίψει το δομικό μοντέλο του Εγώ, του Εκείνο, και του Υπερ-Εγώ της θεωρίας του Freud, καθώς και τη θεωρία των ενορμήσεων του τελευταίου, και πρότεινε αντ’ αυτών το δικό του μοντέλο του τριπτύχου εαυτού.

Σχεσιακή Ψυχανάλυση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ιδρύθηκε από τον Steven Mitchell στις Ηνωμένες Πολιτείες και προτείνει μια θεωρία πραγματικών, εσωτερικευμένων και φαντασιωσικών αλληλεπιδράσεων με σημαίνοντες άλλους. Οι δομές που συγκροτούν την προσωπικότητα είναι αποτέλεσμα μάθησης από αλληλεπιδράσεις με και προσδοκίες από πρωταρχικούς φροντίζοντες. Πρωταρχικό κίνητρο του ατόμου είναι η συσχέτιση με άλλους, συνεπώς το άτομο έχει την τάση αναπαραγωγής αυτών των μοντέλων συσχέτισης σε όλη τη ζωή του. Ψυχανάλυση επομένως είναι η διερεύνηση αυτών των τύπων και η αντιπαραβολή τους με ό,τι συν-δημιουργείται αυθόρμητα και αυθεντικά στο αναλυτικό πλαίσιο μεταξύ αναλυτή και ασθενούς.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Erich Fromm (1992:13–14) The Revision of Psychoanalysis
  2. ↑ Μηχανισμοί άμυνας του Εγώ
  3. ↑ http://www.child-psychiatry.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=63:2011-02-28-13-04-59&catid=25:2010-11-09-12-21-53&Itemid=53

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Χρήστης:ΦΑΙΔΡΑ-ΜΑΡΙΑ/πρόχειρο/Ψυχανάλυση&oldid=5595179"