Χρήστης:Ριχαρδος/πρόχειρο/ΕΟΚΑ Β'

Αυτή η σελίδα είναι ένα πρόχειρο του χρήστη Ριχαρδος. Εξυπηρετεί ως χώρος δοκιμών και ανάπτυξης σελίδων της Βικιπαίδειας και δεν είναι εγκυκλοπαιδικό λήμμα.  Διαγραφή αυτού του προχείρου  1. Αντιγράψτε αυτό: #ΑΝΑΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ [[Χρήστης:Ριχαρδος/πρόχειρο]] 2. Κάντε κλικ εδώ 3. Κάντε το επικόλληση στην αρχή της σελίδας 4. Πατήστε «Δημοσίευση»

Εθνική Οργάνωσις Κυπρίων Αγωνιστών Β΄
Συμμετείχε στο Πραξικόπημα του 1974 και στην Τουρκική εισβολή
Ενεργό	1971 – 1974
Ιδεολογία	Ένωσις Εθνικισμός Αντικομμουνισμός
Ηγέτες	Γεώργιος Γρίβας(Διγενής)
Περιοχή	Κύπρος
Σύμμαχοι	Χούντα των Αθηνών, Κυβέρνηση Νίκου Σαμψών
Αντίπαλοι	Κυπριακή Κυβέρνηση, Τουρκική Οργάνωση Αντίστασης, Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις

Ιστορικό

Οι Σχέσεις Μακαρίου- Γρίβα και οι σχέσεις των δύο με τον Γ. Παπαδόπουλο.

Οι σχέσεις Γρίβα-Μακαρίου δεν ήσαν ποτέ αρμονικές. Ο Μακάριος είχε διαφωνήσει με τον Παπάγο για την επιλογή του Γρίβα ως στρατιωτικού αρχηγού του ένοπλου απελευθερωτικού αγώνος. Ο Στρατηγός από την άλλη πολλές φορές μετά το τέλος του αγώνος κατηγόρησε τον Μακάριο ως επίορκο, αδίστακτο και εξουσιομανή. Ο Γρίβας ήταν πάντοτε λάτρης της ιδέας της Ένωσης, ο Μακάριος όχι (βλ. Nightmare in Athens, Μαργαρίτα Παπανδρέου). Η ρήξη των σχέσεων τους είχε σημειωθεί ήδη από τον καιρό της ΕΟΚΑ, της εγκατάλειψης της Ένωσης υπέρ της Ανεξαρτησίας και τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου. Ο Γρίβας αν και νικητής στο πεδίο των μαχών υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει τη χώρα ενώ ο Μακάριος ανεμπόδιστος να προχωρήσει στη δημιουργία αυλής και παρακράτους. Ο Μακάριος δεν ελάμβανε υπόψιν κανένα, ούτε την Ελλάδα ούτε την Κύπρο, ούτε βεβαίως τον Γρίβα π.χ. η είσοδος στους Αδεσμεύτους, η απονενοημένη απόπειρα αλλαγής του συντάγματος και η ΤΟΥΡΚΑΝΤΑΡΣΙΑ του ΄63-64. Ακολούθησαν πολλά, η ΑΣΔΑΚ, η αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας εναντίον του Γρίβα (Πτώση του Comett), τα Γεγονότα της Κοφίνου, η απομάκρυνση της Μεραρχίας και του Στρατηγού όπως βεβαίως και η «λυκοφιλία» του Μακαρίου και Γ.Παπαδόπουλου (βλπ περίπτωση Παναγούλη και Γεωρκάτζη). Όλες οι Ελληνικές Κυβερνήσεις είχαν αγανακτήσει με τα καμώματα του, τα οποία έθεταν σε κίνδυνο τόσο την Ελλάδα όσο και την Κύπρο.

Ο Μακάριος είχε κτίσει δίπλα του ένα θεοκρατικό προσωποπαγές κράτος, ένα σκοτεινό περίγυρο και ένα απερίγραπτο παρακράτος όπου όλο το δημόσιο και εκκλησιαστικό χρήμα έρεε σε μια και μόνη συγκεκριμένη κατεύθυνση, την προστασία και τη διατήρηση της εξουσίας του και μέσω διαφόρων παρακρατικών και παραστρατιωτικών ομάδων-οργανώσεων πολεμά τους Κύπριους αντιφρονούντες Ενωτικούς και επιδιώκει την πλήρη διάλυση της Ε.Φ. και την αντικατάσταση της από ένα έμπιστο προς αυτόν μισθοφορικό στρατό. (Παρόμοιες σκέψεις έκαναν και οι Αριστεροί του ΑΚΕΛ που επιθυμούσαν και αυτοί διάλυση της ΕΦ και δημιουργία ενός λαϊκού στρατού ή μίας πολιτοφυλακής. Είχαν προαγοράσει 5000 αυτόματα όπλα. βλπ Εζεκίας Παπαϊωάννου). Οι ενωτικοί ή αντιμακαριακοί ή γριβικοί , ζητούσαν πάντα από τον Στρατηγό προστασία και να έλθει ο ίδιος στο νησί. Ο Μακάριος προσπαθεί παρά τα τραγικά λάθη του, με κάθε τρόπο να προσεταιριστεί τους πάντες Βρεττανούς, Αμερικάνους, Ρώσσους, τον Καραμανλή, το Βασιλιά, τους Ακελικούς, Λυσσαριδικούς, Γιωρκατζικούς, Γριβικούς, το Σαμψών, τον Παπαδόπουλο, τους χουντικούς ακόμη και γνωστούς εγκληματίες και βαρώνους της νύχτας. Ο στόχος του Μακαρίου δεν ήταν να λύσει το κυπριακό πρόβλημα που μετά το ΄60 και το ΄63-΄64 που πήρε άλλη μορφή αλλά να παρατείνει την παραμονή του στην εξουσία εσαεί.

Οι σχέσεις Γ.Παπαδόπουλου και Γ.Γρίβα μετά το 1967 υπήρξαν πάρα πολύ εχθρικές και παρέμειναν αναλλοίωτες μέχρι τέλους, καθώς ο πρώτος φοβόταν ιδιαίτερα τον φιλοβασιλικό Γρίβα για πιθανή ανατροπή του καθεστώτος του (ο Γρίβας είχε τότε βαθμό Αρχιστρατήγου με την Μεραρχία στα πόδια του) ενώ ο δεύτερος θεωρούσε τον Παπαδόπουλο υπεύθυνο τόσο για την αποχώρηση της Ελληνικής Μεραρχίας, τον κατηγορούσε για συμπαιγνία με τον Μακάριο αλλά και την προσπάθεια επιβολής νόθας λύσης επί του Κυπριακού Ζητήματος. (Η αποχώρηση της Μεραρχίας ήταν μία «τεχνητή κρίση» που προκλήθηκε για να πέσει η Χούντα αλλά επωφελήθηκε από αυτή τόσο ο Παπαδόπουλος όσο και ο Μακάριος που παρέμεινε κυρίαρχος του παιχνιδιού). Ενδεικτικό του μεγάλου φόβου που ένοιωθε ο Δικτάτορας απέναντι στον Αρχηγό της ΕΟΚΑ ήταν το γεγονός ότι έδωσε ο ίδιος σαφείς εντολές τον Νοέμβριο του 1967 όπως ο Αρχηγός τεθεί ουσιαστικά σε κατ΄οίκον περιορισμό και ασφυκτικό αστυνομικό κλοιό γύρω από το σπίτι του στο Χαλάνδρι.

Ο Γρίβας προσπαθεί να αποκαλύψει την συμπαιγνία τους ενώ αρχίζει τότε να συνεργάζεται και με άλλους αξιωματικούς του Ελληνικού στρατού (περίπου 20), τους περισσότερους από τους οποίους είχε αποστρατεύσει η Χούντα, καθώς και κάποιους Κυπρίους φοιτητές και πρώην αγωνιστές της ΕΟΚΑ για να χτυπήσει την Χούντα. Οργανώνει έτσι ένοπλες ομάδες κυρίως στην Αθήνα και την Αττική, τις οποίες εξοπλίζει με αυτόματα όπλα, πυρομαχικά και εκρηκτικές ύλες που έμπιστοι του μεταφέρουν μυστικά από την Κύπρο. Παλιοί αγωνιστές της ΕΟΚΑ μεταβαίνουν από την Κύπρο στην Αθήνα όπου εκπαιδεύουν τα μέλη των αντιχουντικών ομάδων του Γρίβα. Οι ομάδες είναι σχεδόν έτοιμες προς δράση κατά του χουντικού καθεστώτος, μετά όμως από καθαρή προδοσία αξιωματικοί συλλαμβάνονται και φυλακίζονται. (βλπ. μαρτυρίες του Γεώργιου Καρούσου) To Έντονο Παρασκήνιο λίγο πριν από την δημιουργία της Οργάνωσης

Στο πλαίσιο συνεδρίου της Βορειοατλαντικής συμμαχίας στην Λισσαβώνα, οι Υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδος και Τουρκίας συναποφασίζουν όπως το Κυπριακό πρέπει πλεόν να επιλυθεί οριστικώς εντός τριμήνου και να καμφούν όλες οι αντιρρήσεις του λαού έστω και με την βία (Ε.Φ.). Το γεγονός τρομοκρατεί τον Μακάριο που επιθυμεί τώρα εντατικές Ενδοκυπριακές Συνομιλίες. Φοβούμενος ακόμη για το τι θα επέλθει, σε ομιλία του στην Γιαλούσα κάνει μια θεαματική πολιτική στροφή προς την «Ένωση» και ζητά στήριξη από τους αντιφρονούντες ενωτικούς! (Κληρίδης και Ντενκτάς τον επικρίνουν εντονότατα, ενώ ο Δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος αρχίζει να δυσφορεί με την συμπεριφορά του.) Η κίνησις αυτή του Αρχιεπισκόπου στην Γιαλούσα χαιρετίστηκε αμέσως από τους ενωτικούς και προσπαθούν οι ίδιοι να ρίξουν γέφυρες και προς τους δύο για την επιστροφή του Διγενή. Στην Ελλάδα ο Γρίβας που βρίσκεται ακόμη σε στενή επιτήρηση από το χουντικό καθεστώς δέχεται την πρόταση-πρόσκληση με πολλές όμως επιφυλάξεις. Οι εφημερίδες αναφέρουν για εξαφάνιση του Γρίβα ενώ ο Μακάριος δεν φαίνεται σε καμμία στιγμή αρνητικός για ενδεχόμενο επιστροφής του Γρίβα στην Κύπρο.

Οργάνωσις Γρίβα (Η αρχική ονομασία της «ΕΟΚΑ Β΄»)

Ο 72χρονος στρατηγός της ΕΟΚΑ καταφθάνει μυστικά με καράβι στην Κύπρο την 1η Σεπτεμβρίου 1971 μαζί με τον Γεώργιο Καρούσο και ξεκινά αμέσως τις προετοιμασίες του για τον μεγάλο αγώνα. Συναντάται με παλιούς αγωνιστές όπως ο Παπαφώτης κ.α. Λίγες βδομάδες αργότερα συναντάται προσωπικά και με τον Μακάριο, ωστόσο ο Αρχιεπίσκοπος υποχωρεί και αλλάζει για ακόμη μια φορά την στάση του, έτσι ναυαγεί κάθε ελπίδα συνεννόησης των δύο ηγετών παρά και τις αντιπροτάσεις του Γρίβα για κοινής αποδοχής Πρόεδρο της Δημοκρατίας και συνέχισης του αγώνος μέχρι την τελική δικαίωση. Η Οργάνωσις δημιουργήθηκε από τον Γρίβα κατά το πρότυπο του ανταρτοπολέμου της ΕΟΚΑ. Διορίζει δύο Υπαρχηγούς (τον Σύρο και τον Καρούσο) και σε κάθε πόλη και κωμόπολη Τομεάρχες και Υποτομεάρχες και τοπικικούς ομαδάρχες. Τομεάρχες, Υποτομεάρχες και μέλη της οργάνωσης ήταν κατά κανόνα τα πρώην μέλη της ΕΟΚΑ αλλά και πιο νέοι και ένθερμοι πατριώτες.

Η ΕΟΚΑ Β΄είχε ένα αντικειμενικό σκοπό και στόχο: την άσκηση πιέσεων ώστε τελικώς να εξαναγκαστεί η κυπριακή κυβέρνηση και το πολιτικό κατεστημένο του νησιού να επιστρέψουν πίσω στο πάγιο αίτημα του λαού μας για Αυτοδιάθεση-Ένωση, να μην εγκαταλειφθεί το όραμα της Ένωσης. Παράλληλα δημιουργείται η ΕΣΕΑ για την προβολή και την διαφώτιση των πολιτικών θέσεων του Στρατηγού. (Για τον ίδιο λόγο είχε και το ΄55-΄59 δημιουργηθεί η ΠΕΚΑ). Στην ΕΣΕΑ εντάχθηκαν υπουργοί του Μακαρίου, βουλευτές, επιχειρηματίες, ιερείς, στρατιωτικοί, αστυνομικοί, εκπαιδευτικοί, δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι, νέοι και νέες από κάθε περιοχή της Κύπρου. Ενώ στην Ελλάδα υπήρχε ήδη δημιουργηθεί ένας πυρήνας φοιτητών ΔΡΑΣΙΣ, όπως και κάποιοι Ελλαδίτες.

Ο στρατηγός Γρίβας εξηγώντας στον αρχιεπίσκοπο Μακάριο με επιστολή του στις 16 Μαΐου 1972, τους λόγους της επανόδου του στην Κύπρο, έγραφε: «….Μακαριώτατε, ό,τι με παρεκίνησε να κατέλθω εκ νέου εις Κύπρον, διασπάσας στενώτατον πέριξ μου κλοιόν εις Αθήνας και διακινδυνεύσας ένα επικίνδυνον θαλάσσιον πλουν, ήτο η επιθυμία μου να προσφέρω και τας τελευταίας μου δυνάμεις εις τον αγώνα της Ενώσεως. Θα απετέλει τραγικήν παρεξήγησιν να νομισθή ότι εις ηλικίαν 74 ετών κατήλθον εις Κύπρον διά να μοιρασθώ μεθ’ υμών την εξουσίαν και να απαρνηθώ τας αρχάς μου, διά τας οποίας επολέμησα και διεκινδύνευσα εν Κύπρω. Υπό την αρχηγίαν μου ο Κυπριακός λαός εθυσιάσθη και εδοξάσθη επί τετραετίαν, διά να απολαύση το δώρον της Ενώσεως. Αισθάνομαι βαρυτάτας τας ευθύνας μου έναντι των θυσιασθέντων παλληκαριών μου και όλου του μάρτυρος Κυπριακού λαού. Τας θυσίας του λαού τούτου είμαι αποφασισμένος να αξιοποιήσω και τα δικαιώματα τούτου να διεκδικήσω πάση θυσία. Και εις την πορείαν μου ταύτην θα ανατρέψω οιαδήποτε εμπόδια, οθενδήποτε προβαλλόμενα. Μακαριώτατε, εκ της επιστολής σας φαίνεται ότι δεν υπάρχει έδαφος δι’ ειλικρινή συνεννόησιν και συνεργασίαν. Πριν όμως διαχωρίσω πλήρως τας ευθύνας μου, και διά να αντιληφθή ο Ελληνισμός ολόκληρος τας ειλικρινείς προθέσεις μου και την αγάπην που αισθάνομαι διά τον δύσμοιρον αυτόν τόπον, σας προσφέρω μίαν υστάτην ευκαιρίαν, διά να αναλογισθήτε τας ευθύνας σας έναντι τούτου και να αποδείξητε δι’ έργων την επιθυμίαν σας να συνεργσθήτε μετ’ εμού διά την σωτηρίαν του…».

Έναρξη της Ένοπλης Δράσης της Οργάνωσης

Ο Στρατηγός αρχίζει να επεξεργάζεται και να υλοποιεί διάφορα σχέδια με δολιοφθορές εγκαταστάσεων, κλοπές όπλων, εκρηκτικών υλών και ανατινάξεις αστυνομικών σταθμών και αυτοκινήτων. Σε μια εντυπωσιακή ενέργεια μέλη της ΕΟΚΑ Β΄καταλαμβάνουν σε μία νύχτα όλους τους μεγάλους αστυνομικούς σταθμούς της Κύπρου. Το πρώτο σχέδιο για ανατροπή του Μακαρίου πήρε την κωδική ονομασία «ΣΦΕΝΔΟΝΗ». Το σχέδιο γίνεται γνωστό στις αρχές ενώ και οι δύο υπαρχηγοί Σύρος(Τομεάρχης Λεμεσού) και Καρούσος διαφωνούν ως προς το αν μπορεί πράγματι να επιτύχει το σχέδιο χωρίς την βοήθεια της ΕΦ. Το σχέδιο τελικώς εγκαταλείπεται προτού καν ξεκινήσει. Ο Μακάριος ζητά από τον Παπαδόπουλο να τον βοηθήσει.

Αντιλαμβανόμενος ο Μακάριος τον κίνδυνο που τον περιζώνει, ζητά από τον Παπαδόπουλο να επιτρέψει την δημιουργία Εφεδρικού Στρατιωτικού Σώματος μέσα στις τάξεις της Αστυνομίας. Ο Παπαδόπουλος το επιτρέπει έτσι το εφεδρικό θα γίνει το αντίπαλο δέος της Οργάνωσης. Ο Παπαδόπουλος ζητά όμως και την διάλυση των υπόλοιπων παραστρατιωτικών οργανώσεων που μάχονται υπέρ του Αρχιεπισκόπου, καθώς όλα αυτά τα χρόνια δρουν ανενόχλητοι. Ο Μακάριος θα κάνει αμέσως το πρώτο όχι όμως και το δεύτερο. Στις αρχές του 1972 το εφεδρικό έχει στις τάξεις της 2000 ενόπλους (Όλοι τους πιστοί Μακαριακοί, Ακελικοί και ορκισμένοι ΑντιΓριβικοί). Τον Ιανουάριο 1972, ο Μακάριος εισήγαγε οπλισμό, μεταξύ τους και αντιαρματικά, από την Τσεχοσλοβακία, τον οποίο αποθήκευσε στο υπόγειο της Αρχιεπισκοπής. Ανάμεσα στα όπλα υπήρχαν και αντιαρματικά, αποσκοπώντας στην ίδρυση προσωπικού στρατού.

Συλλαμβάνεται τότε ο Σύρος, ενώ ξεκινούν τα πρώτα κρούσματα απειθαρχίας στην Οργάνωση. Οι συγκρούσεις μεταξύ Γριβικών-Μακαριακών θα κορυφωθούν και δεν θα αργήσουν και οι πρώτοι νεκροί. Πολλοί γνωστοί Γριβικοί και αντιφρονούντες αναφέρονται πλεόν ως καταζητούμενοι, ενώ δεν διστάζουν να απειλούν απροκάλυπτα και τις οικογένειες τους. Ο Παπαδόπουλος θα καταδικάσει την δράση του Γρίβα αλλά όχι του Εφεδρικού και των παραστρατιωτικών οργανώσεων που ακόμη υπάρχουν. Εκπονούνται νέα σχέδια για δολοφονία του Μακαρίου ενώ οι Μακαριακοί σχεδιάζουν δολοφονία του Γρίβα. Ο Παπαδόπουλος εξαγγέλει εκλογές και παραιτείται από «Πρωθυπουργός της Κυβέρνησης», διορίζοντας τον Σπύρο Μαρκεζίνη, ο οποίος προετοιμάζεται για βουλευτικές εκλογές και ζητά την πολιτικοποίηση του αγώνος ΕΟΚΑ Β΄. Ο Ιωαννίδης όμως παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις και ετοιμάζεται για δράση. Το Πολυτεχνείο θα του δώσει την ευκαιρία να καταλάβει την εξουσία από τον Παπαδόπουλο(Μαρκεζίνη) και να αναλάβει ο ίδιος τα ηνία του κράτους από το παρασκήνιο. Ο Ιωαννίδης σε αντίθεση με τον Παπαδόπουλο είναι εναντίον του Αρχιεπισκόπου και θέλει ο ίδιος να ελέξει της ΕΟΚΑ Β΄.

Στην Κύπρο τα βασανιστήρια εναντίον των πολιτικών κρατουμένων και το κυνηγητό των καταζητούμενων είναι πλέον καθημερινό και ανελέητο. Η έλλειψη οικονομικών πόρων και χρημάτων φέρνουν την Οργάνωση σε δεινή θέση απέναντι σε ένα «κράτος με ανεξάντλητους οικονομικούς πόρους και μέσα». Στην τελευταία του συνέντευξη τον Αύγουστο του 1973 ο Γρίβας κάνει λόγω για πολιτικοποίηση του αγώνα του αλλά ο Μακάριος αρνείται και εντείνει τις προσπάθειες του για την τελική νίκη. Νέα κρούσματα απειθαρχίας από μέλη της ΕΟΚΑ Β΄και αιματηρά επεισόδια χωρίς εντολή Γρίβα. Στην Κυπριακή Βουλή προετοιμάζουν ψήφισμα καταδίκης του Γρίβα. Τελικά καταδικάζουν την Βία και την αντιβία.

Λίγες μέρες αργότερα στις 27 Ιαννουαρίου 1974 ο στρατηγός Γρίβας πεθαίνει στο κρησφύγετο του στη Λεμεσό. Ο Ταγματάρχης Καρούσος με μετριοπαθή ανακοίνωση του εξέφρασε τη θέληση να ανασταλεί ο αγώνας της ΕΟΚΑ Β’. «ΕΟΚΑ Β’ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΙΣ. Γνωρίζομεν εις τον κ. Πρόεδρον της Δημοκρατίας, τα πολιτικά κόμματα και τον ελληνικόν Κυπριακόν λαόν, ότι η ΕΟΚΑ Β διέταξε την αναστολήν της δράσεως της επί τω σκοπώ όπως παράσχη τον χρόνον της απαραιτήτου ηρεμίας, διά τον υπεύθυνον θετικόν και πατριωτικόν χειρισμόν του εθνικού μας θέματος. Προϋποθέτει τούτο, ότι θα εύρη ανταπόκρισιν υπό των οργάνων ασφαλείας, αλλά και των κατευθυνομένων του παρακράτους, επ’ αγαθώ του λαού μας. Πάσα ενέργεια εις βάρος τυχόν φυλακισμένων μας, καταζητουμένων ή ελευθεροκινουμένων μελών μας, ως και φθορά περιουσιών των ενωτικών, θα προκαλέση τας σοβαράς αντιδράσεις της Οργανώσεως, εφ’ ων την ευθύνην θα φέρουν οι απρόσεκτοι ή οι αστόχως υποθέτοντες ότι ο αποθανών Αρχηγός, κατέλιπεν αναποφάσιστα ορφανά. Η παρούσα ανακοίνωσις δεν αποτελεί όρον, αλλ’ εκ καθήκοντος προσφοράν προς το σύνολον υπό την βεβαιότητα ότι αύτη θα εκτιμηθή. Οι προς πάσαν κατεύθυνσιν υπεύθυνοι Άνδρες, ας δώσουν τα δείγματα του πατριωτισμού και της συνέσεως των. Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΟΚΑ Β».

Αντίθετα η ημερησία διαταγή που εκδόθηκε από την οργάνωση αναφέρει ότι ο αγώνας της θα συνεχιζόταν:

Η ΕΟΚΑ Β΄ μετά τον θάνατο του Διγενή

Με νεκρό τον Γρίβα. ο Μακάριος βέβαιος πλέον για την διαφαινόμενη νίκη του, δίνει εντολή για τριήμερο εθνικό πένθος και παύση όλων των επιχειρήσεων. Ζητά παράδοση όλων των όπλων από την ΕΟΚΑ Β΄. Η Κυπριακή Βουλή θα ανακηρύξει τον νεκρό αρχηγό σε έκτακτη συνεδρία της ως «Άξιον Τέκνον της Πατρίδος». Ο θάνατος όμως του Στρατηγού Γρίβα στις 27 Ιανουαρίου 1974 θα προκαλέσει πλήρη διάσπαση στις τάξεις της Οργάνωσης. Τα ικανότερα στελέχη της οργάνωσης διαφωνούν μεταξύ τους και ακολουθούν ξεχωριστή πολιτική. Ο Ιωαννίδης θέλει να ελέγξει άμεσα την οργάνωση για να μην αυτοδιαλυθεί. Ο Σύρος (ο οποίος είχε ήδη συλληφθεί από το Εφεδρικό) αποχωρεί οριστικά από την οργάνωση και φεύγει για Ελλάδα. Ο Καρούσος αν και αρχικώς αυτοχρίζεται «Διοικητης της ΕΟΚΑ Β΄» μη μπορώντας να επιβάλει την θέση του για πολιτικοποίηση του αγώνος εγκαταλείπει και αυτός την Κύπρο μυστικά μετά από ένα μήνα. Τις αποχωρήσεις Σύρου-Καρούσου ακολουθούν και άλλοι τομεάρχες, υποτομεάρχες και άλλα ακόμα πρωτοκλασάτα στελέχη-μέλη της οργάνωσης αποστασιοποιούνται. Ο Ιωαννίδης αναλαμβάνει και πάλι δράση και προσπαθεί να έρθει σε συνεργασία με κάποιους από τους εναπομείναντες Τομεάρχες (Λεμεσού, Αμμοχώστου και Καρπασίας), οι ίδιοι οι τομεάρχες όμως δεν μπορούν να συνεργαστούν πλέον με κανένα αφού τους ενδιαφέρει πρωτίστως η ανάληψη της ηγεσίας της οργάνωσης και η επιβολή της δικής τους πολιτικής γραμμής. Η ανασύνταξης είναι πλέον οριστικά ανέφικτη γίνονται μόνοι κάποιοι φόνοι για λόγος αντεκδίκησης και μόνο.

Ο Μακάριος μετά τον θάνατο του Γρίβα έχει αναθαρρήσει πλήρως και είναι έτοιμος να διατάξει τελική επίθεση κατά της Οργάνωσης και σε σχετικά ελάχιστο χρόνο το Εφεδρικό και η Αστυνομία θα επιτύχει αλλεπάλληλα καθοριστικά και νικηφόρα χτυπήματα σε όλες τις πόλεις. Ο αριθμός των φυλακισμένων μελών της Οργάνωσης μεγαλώνει μέρα με τη μέρα και οι βαρβαρότητες του Εφεδρικού βρίσκονται στο απόγειο του. Πρωτοκλασάτα στελέχη της Οργάνωσης συλλαμβάνονται και οδηγούνται στη φυλακή ενώ άλλοι εγκαταλείπουν αγανακτισμένοι λόγω της ανυπαρξίας ηγεσίας, σχεδίου και χρημάτων. Πλέον είναι θέμα χρόνου η οριστική εξόντωσης της οργάνωσης όπως και όλων των αντιπάλων του Μακαρίου. Ο Ιωαννίδης αρχίζει τότε να σκέπτεται σοβαρά πλέον τον ενδεχόμενο της ανατροπής του Μακαρίου με δυνάμεις της ΕΦ. Η πρώτη του σκέψης ήταν να γίνει πραξικόπημα όταν ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος θα έφευγε για ένα προγραμματισμένο ταξίδι, τούτο όμως δεν έγινε. Ο Μακάριος αλληλογραφεί και πάλι στον Καραμανλή και τον Βασιλιά με θέμα την ανατροπή της Χούντας και την άμεση επαναφορά της Δημοκρατίας στην Ελλάδα. Έτσι την 1η Ιουλίου 1974 ο Μακάριος σκόπιμα θα ξεσπαθώσει φανερά εναντίον του Ταξίαρχου Ιωαννίδη και της Χούντας, των Ελλήνων Αξιωματικών στην Κύπρο, και της ΕΟΚΑ Β΄, θα μιλήσει για «Δημοκρατία». Στη δισέλιδη επιστολή του προς τον «Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας» Στρατηγό Φ. Γκιζίκη θα τον διατάξει εντός 20 ημερών να αποχωρήσουν όλοι οι Έλληνες Αξιωματικοί της Ε.Φ. (περ 600) και την άμεση μείωση της στρατιωτικής θητείας στην Κύπρο στους 14 μήνες. Παράλληλα επεξεργάζεται σχέδιο οριστικής διάλυσης της ΕΦ και αντικατάστασης της από την αστυνομία, το εφεδρικό και μιαν ομάδα 1000 ένοπλων ακελικών.

Στις 11 Ιουλιου 1974 συλλαμβάνεται και το τελευταίο ισχυρό στέλεχος της ΕΟΚΑ Β΄ο τομεάρχης Λεμεσού Λευτέρης Παπαδόπουλος. Η οργάνωση έχει πλέον οριστικά σβήσει. Ο Ιωαννίδης μαζί με τους Αρχηγούς των Ενόπλων Δυνάμεων αποφασίζει την διενέργεια πραξικοπήματος και βίαιη ανατροπή του Μακαρίου κάνοντας χρήση των επίλεκτων δυνάμεων της Ε.Φ. Ο Ιωαννίδης θα αποστείλει στις 14 Ιουλίου στην Κύπρο τον ΑΘ. Σκλαβενίτη για να τεθεί επικεφαλής των ατάκτων μελών της ΕΟΚΑ Β΄.

Το πραξικόπημα

Η απάντηση στο τελεσίγραφο Μακαρίου θα έρθει τελικώς στις 15 Ιουλίου στις 8 και 20 το πρωί (και όχι στις 14 Ιουλίου τα μεσάνυχτα όπως υπολόγιζε ο Μακάριος και διέταξε κάθε βράδυ «τις δυνάμεις του» να περικυκλώσουν τα στρατόπεδα και τα σπίτια των Ελλήνων αξιωματικών). Το πραξικόπημα της 15 Ιουλίου 1974 εν Κύπρω, όπως και όλα τα άλλα πραξικοπήματα στον κόσμο διενεργούνται από τον στρατό, όχι από αδύναμες αντάρτικες ομάδες. Το πραξικόπημα θα γινόταν το πρωί όταν θα αποσύρονταν πλέον οι δυνάμεις του Μακαρίου και από κοινού οι Γιωργίτσης και Κομπόκης θα καταλάμβαναν το προεδρικό, την αρχιεπισκοπή και το ΡΙΚ. Ο Μακάριος όμως θα διαφύγει πάρα πολύ εύκολα (όπως ήταν άλλωσε και το σχέδιο) από την πίσω πόρτα του Προεδρικού ανενόχλητος και με τη συνοδεία του μέσω Τροόδους θα φτάσει στην Πάφο όπου τον αναμένουν πιστοί οπαδοί του, μέλη του Εφεδρικού και της προσωπικής του φρουράς. Η Πάφος ήταν η γενέτειρα του και η ασπίδα του σε ενδεχόμενο ανατροπής του. Την ώραν του κινδύνου οι διάφοροι πολιτικοί και μεγαλοπαράγοντες της Κύπρου έχουν ήδη κρυφτεί στις διάφορες ξένες πρεσβείες. Ο λαός παραμένει απαθής. Οι πραξικοπηματίες θα αναζητήσουν τον Κληρίδη (Πρόεδρος της Κυπριακής Βουλής) και τον Γεν. Εισαγγελέα. Δεν θα βρουν κανένα όπως και κανένα δικαστή του Ανωτάτου έτσι θα ορκίσουν πρόεδρο ένα πρώην αγωνιστή, φίλο του Μακαρίου, εκδότη και Βουλευτή, τον Νίκο Σαμψών, ο οποίος δεν είχε ουδεμίαν σχέση με την ΕΟΚΑ Β΄. «Ο νέος πρόεδρος» θα προβεί τότε σε δηλώσεις, σε ανακοίνωση των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου του και θα αμνηστεύσει όσους συνέλαβε/φυλάκισε/βασάνισε προηγουμένως ο Μακάριος και το επικουρικό. Ο Μακάριος βλέποντας ότι έχει χάσει την μάχη, θα εγκαταλείψει την Κύπρο μέσω των Αγγλικών Βάσεων, ζητώντας παράλληλα από τους Αστυνομικούς, την προεδρική φρουρά και το Εφεδρικό να κάνουν αντίσταση την ώρα που ίδιος εγκατέλειπε τη Κύπρο. Από την Μάλτα, πηγαίνει στη Αγγλία και από εκεί στις ΗΠΑ. Ο Σαμψών λαμβάνει χιλιάδες συγχαρητήριες επιστολές, γεγονός που φανερώνει ξεκάθαρα ότι ο λαός έχει αποδεχτεί την νέα κατάσταση.

Ο Ιωαννίδης, ο ενορχηστρωτής του πραξικοπήματος αφελώς νομίζει, ότι οι Τούκοι δεν θα αντιδράσουν και δεν θα εκμεταλλευτούν την ευκαιρία που τους έδωσε και πως οι Αμερικανοί θα τους σταματήσει. Οι Τούρκοι όμως βλέποντας τα όσα συμβαίνουν δεν θα αφήνουν τέτοια ευκαιρία να πάει χαμένη. Ο Ετσεβίτ αρχικά προεξασφαλίζει την σιωπηρή ανοχή-ενοχή της Αγγλίας και μεταβαίνει στις ΗΠΑ. Η Αμερική και ο Κίσσινγκερ που κινεί όλα τα νήματα δίνει στον Ετσεβίτ το πράσινο φως για εισβολή. Το θέατρο ολοκληρώνεται με την ομιλία του Μακαρίου στην σύνοδο του Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών όπου ζητεί από τις εγγυήτριες δυνάμεις (Αγγλία-Τουρκία) να τον επαναφέρουν στην εξουσία.

Εισβολή – Αττίλας Α΄

Οι Τούρκοι περικυκλώνουν το νησί από αέρα και θάλασσα. Στις 20 Ιουλίου το ξημέρωμα θα κάμουν την απόβαση τους στο Πέντε Μίλι της Κερύνειας. Η Τουρκική Αεροπορία σφυροκοπεί ανελέητα από πριν το στρατόπεδα της ΕΛΔΥΚ και άλλα στρατηγικής σημασίας σημεία. Ο Ελληνικός λαός όμως δεν γνωρίζει απολύτως τίποτα αφού ούτε το ραδιόφωνο, ούτε η ΥΕΝΝΕΔ, ούτε οι εφημερίδες ενημερώνουν τον κόσμο. Ο ίδιος ο Σαμψών τηλεφωνεί αγανακτισμένος στον Μπονάνο και του αναφέρει ότι δεχόμαστε επίθεση, εκείνος όμως αρνείται πεισματικά να τον ακούσει. Τα παλληκάρια της ΕΛΔΥΚ όπως και Κύπριοι στρατιώτες της ΕΦ προσπαθούν να αμυνθούν απέναντι σε ένα πανίσχυρο στρατό. Το πιο θλιβερό όμως από όλα είναι ότι, με την εκδήλωση της τουρκικής εισβολής και ενώ μπορούσαμε πράγματι έστω και μόνοι να αποσοβήσουμε την επίθεση, τα μέλη του Εφεδρικού, μικρές παραστρατιωτικές οργανώσεις πιστές προς τον Μακάριο και στον Λυσσαρίδη, διάφοροι αριστεροί-Ακελικοί αρνούνται να πάρουν καν τα όπλα και να πολεμήσουν τον ξένο εισβολέα, πιστεύοντας ότι έτσι θα πέσει η Χούντα και θα έρθει ο Μακάριος. (Χαρακτηριστική είναι και η περίπτωση της Ουρανίας Κοκκίνου που έβλεπε τα Τουρκικά Αεροπλάνα να πραγματοποιούν ρίξεις αλεξιπτωτιστών και να αγαλλιάζεται η καρδιά της.) Την ίδια ακριβώς στιγμή τα μέλη της ΕΟΚΑ Β΄ (που απελευθερώθηκαν με εντολή του Σαμψών πέντε μόλις μέρες προηγουμένως) θα λάβουν οι ίδιοι μέρος στην άμυνα του νησιού είτε ως έφεδροι στις τάξεις της Εθνικής Φρουράς, είτε στα τμήματα της οργάνωσης υπό του Ταγματάρχου Σύρου. Στις 20 Ιουλίου τα μέλη της ΕΟΚΑ Β΄θα αποτελέσουν τον πυρήνα του Τάγματος Μιχαήλ Καλογερόπουλου-Διάκου, το οποίο επωμίστηκε το κύριο βάρος των επιχειρήσεων κατά των τουρκοκυπριακών θυλάκων της Λεμεσού, ενώ άλλοι άνδρες της ΕΟΚΑ Β΄ κατέλαβαν και το τουρκοκυπριακό χωριό Αυδήμου, το οποίο ήταν κέντρο στρατιωτικής εκπαίδευσης των Τουρκοκυπρίων της Λεμεσού. Να υπενθυμίσουμε ότι 600 Ελληνοκύπριοι φοιτητές γαλουχημένη με τα πιο αγνά ιδανικά της φυλής μας (μέλη και του ΔΡΑΣΙΣ-ΚΕΣ) ήρθαν στην Κύπρο με το πλοιάριο ΡΕΘΥΜΝΟΣ με διοικητή τον Παπαποστόλου.

Εκεχειρία

Μετά την κατάληψη της Κερύνειας και της άρνησης της Ελλάδος να μπεί σε πόλεμο συμφωνείται εκεχειρία. Στις 22 Ιουλίου ο Σαμψών θα παραιτηθεί υπέρ του Κληρίδη σαν προϋπόθεση να επιτευφχθεί και να επισπευθεί εκεχειρία. Στις 25 Ιουλίου θα καταρρεύσει και η Χούντα του Ιωαννίδη. Ο Γκιζίκης και οι στρατιωτικοί αρχηγοί (δηλαδή οι ίδιοι άνθρωποι που εκπαραθύρωσαν τον Παπαδόπουλου έφεραν τον Ιωαννίδη και οργάνωσαν μαζί του το πραξικόπημα στην Κύπρο καλούν τώρα τον αυτοεξόριστο Καραμανλή να αναλάβει την εξουσία!) Βεβαίως την εκεχειρία αυτήν, οι Τούρκοι δεν θα την σεβαστούν, θα συνεχίσουν να εξοπλίζονται και να φέρνουν στρατό, όπλα και τανκς. Δεν διστάζουν καν να επιτίθενται ακόμη και προς τους ειρηνευτές του Ο.Η.Ε. ενισχύοντας έτσι τις γραμμές τους. Μεταξύ άλλων καταλαμβάνουν και το χωριό Καραβά-Λάπηθο προετοιμάζοντας το δεύτερο μέρος του σχεδίου τους. Αντίθετα στήριξη των δυνάμεων της ΕΛΔΥΚ και της ΕΦ αό την Ελλάδα δεν υπήρξε.

Αττίλας Β΄

Με την επιστροφή Καραμανλή ξεκινά και επίσημα η περίοδος της Μεταπολίτευσης. Δυστυχώς τα ίδια όμως πρόσωπα που ήταν στις θέσεις κλειδιά στο στρατό όλο αυτό το διάστημα παραμένουν στις θέσεις του και συμβουλεύουν τον Καραμανλή. Στις 14 Αυγούστου το πρωί μετά από μιαν σύντομη ανάπαυλα διαπραγματεύσεων και «υποτιθέμενης εκεχειρίας», οι Τούρκοι θα ανάψουν ξανά τις μηχανές τους στο φούλ προχωρώντας στη δεύτερη φάση του σχεδίου τους. Η Κύπρος διχοτομείται και το 38% του νησιού περνά υπό την κυριαρχία τους. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής θα αναφωνήσει τότε στη Βουλή το περιβόητο «Η Κύπρος κείται μακράν» διαψεύδοντας όλους όσους πίστεψαν σε αυτόν και αφήνοντας τους Τούρκους απλά ελεύθερους και ανενόχλητους να πράξουν όπως επιθυμούν.

Η ανάμειξη των ΗΠΑ και του ίδιου του Κίσσινγκερ στην ανατροπή του Μακαρίου, την Τουρκική εισβολή και την επαναφορά της Δημοκρατίας στην Ελλάδα πιστοποιήθηκε μέσα και από την δολοφονία του Αμερικανού Πρεσβευτή της στην Κύπρο κ. Ρότζερ Νέιβις και την αποχώρηση της Ελλάδος από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ.

Δείτε επίσης

• Εθνική Οργάνωσις Κυπρίων Αγωνιστών
• Τουρκική εισβολή στην Κύπρο
• Πραξικόπημα του 1974 στην Κύπρο
• Σχέδιο Ακρίτας
• Γεώργιος Γρίβας

Βιβλιογραφικές Πηγές

• Γεώργιος Γρίβας: Ο Διγενής του Έθνους - Σταύρος Καρκαλέτσης
• ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΡΙΒΑΣ ΔΙΓΕΝΗΣ Βιογραφία - Λεωνίδας Λεωνίδου
• "Η Τραγική Αναμέτρηση και η Προδοσία της Κύπρου"-Μ. Αδαμίδη-2014
• Ανδρέα Αθανασίου «Ο Άγνωστος Πόλεμος Αθηνών Λευκωσίας»
• Λευτέρης Παπαδόπουλος "Η Μαρτυρία Μου", 2010
• Σέργης Γεώργιος "Η Μάχη της Κύπρου", 1996
• Σταύρος Σταύρου-Σύρος ¨Μια Προσωπική Μαρτυρία"
• Δρουσιώτης Μακάριος "ΕΟΚΑ Β & CIA" εκδόσεις αλφάδι, Λευκωσία, 2003, ISBN 9963-631-02-9.