Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μωσαϊκός νόμος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Οι Δέκα Εντολές
Μωσαϊκός Νόμος - Κλωντ Βινιόν

O Μωσαϊκός νόμος, που ονομάζεται επίσης νόμος του Μωυσή,[1] ή στα εβραϊκά: תֹּורַת מֹשֶׁה, Torat Moshe, αναφέρεται κυρίως στην Τορά, δηλαδή στα πέντε πρώτα βιβλία της εβραϊκής Βίβλου, τα οποία παραδοσιακά πιστεύεται ότι έχουν γραφτεί από τον ίδιο τον Μωυσή και έχουν παραδοθεί από τον Θεό στον εβραϊκό λαό. Ο Νόμος αυτός (ο «μωσαϊκός νόμος» – από το όνομα του Μωυσή, που λέγεται και «Μωσής») περιέχει τις περίφημες 10 εντολές, αλλά και πολλές άλλες διατάξεις, μια πλήρη νομοθεσία, που καλύπτει τα πιο πολλά ζητήματα που χρειάζεται να καλύψει η νομοθεσία ενός κράτους.

Το περιεχόμενο του Νόμου διαχέεται ανάμεσα στα βιβλία της Εξόδου, Λευιτικού και Αριθμών, και στη συνέχεια υπάρχουν αρκετές διατάξεις, προσθήκες, συμπληρώματα, διευκρινίσεις και επαναλήψεις στο βιβλίο Δευτερονόμιο (δεύτερος νόμος- "Δεύτερη ανάγνωση του νόμου")[1] :

ΕΝΟΤΗΤΑ 1- Ο ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΟΙ 10 ΕΝΤΟΛΕΣ

  • ποιος είναι ο Θεός στην Παλαιά Διαθήκη
  • οι 10 εντολές[2][3]
  • η μεγάλη εντολή: η αγάπη προς τον Θεό

ΕΝΟΤΗΤΑ 2- ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΙΕΡΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΤΗΤΑΣ

  • η τήρηση και η παρακοή του νόμου
  • οι κατάρες στο όρος Εβάλ
  • οι διατάξεις για τη βλασφημία
  • οι διατάξεις για τα πρωτοτόκια
  • η προσφορά των πρώτων καρπών
  • η προσφορά των άρτων
  • οι διατάξεις για τα τάματα
  • οι διατάξεις για τα τάματα ανδρών και γυναικών
  • ο νόμος για τους Ναζηραίους
  • οι διατάξεις για τις προσφορές και τα ιερά αντικείμενα
  • ποιοι αποκλείονται από τη λατρεία
Ο Μωυσής παραλαμβάνει τον Νόμο (λεπτομέρεια)

ΕΝΟΤΗΤΑ 3- ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΙΕΡΕΙΣ

  • οι διατάξεις για την ανάδειξη των αρχιερέων
  • οι διατάξεις για τους ιερείς
  • οι διατάξεις για τους Λευίτες
  • το μερίδιο των ιερέων
  • το μερίδιο των Λευιτών
Μωυσής με τα πινάκια του Νόμου Ζωγραφική από τον José Ribera, 1638

ΕΝΟΤΗΤΑ 4- ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΙΟΡΤΕΣ

  • οι τρεις μεγάλες γιορτές
  • η γιορτή του Πάσχα
  • η γιορτή των άζυμων
  • η γιορτή της Πεντηκοστής
  • η γιορτή του θερισμού των πρωτογεννημάτων
  • η πρώτη του έτους (Πρωτοχρονιά)
  • η γιορτή της συγκομιδής
  • οι διατάξεις για το Σάββατο
  • οι διατάξεις για το σαββατικό έτος
  • οι διατάξεις για το ιωβηλαίο έτος
  • η ημέρα του εξιλασμού
  • η γιορτή της σκηνοπηγίας
Ραφαήλ - Ο Μωυσής παραλαμβάνει τις 10 Εντολές

ΕΝΟΤΗΤΑ 5- ΟΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΘΥΣΙΕΣ

  • οι διατάξεις για το θυσιαστήριο
  • διατάξεις περί θυσιών
  • οι θυσίες των ολοκαυτωμάτων
  • οι αναίμακτες θυσίες
  • οι ευχαριστήριες θυσίες
  • οι θυσίες εξιλέωσης
  • η εξιλέωση των εξ αμελείας παραβάσεων
  • οι θυσίες επανόρθωσης
  • απαγορευτικές διατάξεις για τις θυσίες
    Ελ Γκρέκο ( Δομήνικος Θεοτοκόπουλος )- Το όρος Σινά
  • διατάξεις για τα ζώα των θυσιών
  • οι καθημερινές θυσίες
  • οι θυσίες του Σάββατου
  • οι θυσίες για την πρώτη του μήνα
  • οι θυσίες για το Πάσχα
  • οι θυσίες για την Πεντηκοστή
  • οι θυσίες για την πρώτη μέρα του έτους
  • οι θυσίες για την ημέρα του εξιλασμού
  • οι θυσίες για τη γιορτή της σκηνοπηγίας
Γκουίντο Ρένι - Ο Μωυσής με τον Νόμο

ΕΝΟΤΗΤΑ 6- ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΕΙΑ

  • Οι εντολές του Θεού για την είσοδο στη Χαναάν
  • Οι διατάξεις για τη μαγεία και την ειδωλολατρεία
  • Οι κυρώσεις για τους ασεβείς
  • Οι διατάξεις εναντία στους ψευδοπροφήτες και στην πλάνη των ειδώλων

ΕΝΟΤΗΤΑ 7- ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΚΑΘΑΡΟΤΗΤΟΣ

  • ζώα καθαρά και ακάθαρτα
  • η βρώση αίματος
  • η στάχτη του κόκκινου δαμαλιού
  • η επαφή με το σώμα νεκρού
  • διατάξεις για τις λεχώνες
  • διατάξεις για τη λέπρα
  • διατάξεις για τη μούχλα
  • η καθαρότητα του στρατοπέδου
Μωυσής και Ααρών με τις πλάκες του Νόμου - Google Art

ΕΝΟΤΗΤΑ 8- ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

  • διάφορες διατάξεις για τις ανθρώπινες σχέσεις
  • οι διατάξεις για τις σχέσεις με τους άλλους συνανθρώπους
  • οι διατάξεις για την προστασία των αδυνάτων
  • ο νόμος της δεκάτης
  • το έτος της αφέσεως
  • οι διατάξεις για την αποζημίωση
  • ο νομός για την επανόρθωση
  • οι διατάξεις για τους άρχοντες και τον βασιλιά
  • οι διατάξεις για τη δουλεία
  • οι διατάξεις για τη γη και την ιδιοκτησία
  • οι διατάξεις για το κληρονομικό δίκαιο
  • ο νόμος για τον πρωτότοκο
  • ο νόμος για τον δύστροπο και απείθαρχο γιο
  • οι διατάξεις για τα νεκρικά έθιμα
Τζάκοπο Τιντορέττο - Ο Μωυσής παραλαμβάνει τον Νόμο

ΕΝΟΤΗΤΑ 9- ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΑΜΟ, ΤΙΣ ΕΡΩΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΗΘΙΚΟΤΗΤΑ

  • ο νόμος για τον ανδραδελφικο γάμο
  • οι διατάξεις για τον γάμο και την αγνότητα της γυναίκας
  • οι διατάξεις για τις ερωτικές σχέσεις και την ανηθικότητα
  • οι διατάξεις για την πορνεία
  • διατάξεις καθαρότητος για το ανθρωπινό σώμα
  • διατάξεις περί ανήθικων πράξεων
  • ο νόμος για το διαζύγιο
  • ο νόμος για τη ζηλοτυπία

ΕΝΟΤΗΤΑ 10- ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

  • οι διατάξεις για τους δικαστές και τη δικαιοσύνη
  • η ανωτάτη δικαιοδοσία
  • οι διατάξεις για τους μάρτυρες
  • οι διατάξεις για τις πράξεις βίας
  • οι διατάξεις για τους κλέφτες
  • οι διατάξεις για τους φονιάδες
  • οι πόλεις καταφυγής
  • οι διατάξεις για τους άγνωστους φονιάδες
  • ο νόμος για τους κρεμασμένους
  • ο νόμος για τα μαστιγώματα
Ο Μωυσής επαναλαμβάνει τις Εντολές του Θεού στον λαό

ΕΝΟΤΗΤΑ 11- ΟΙ ΝΟΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ

  • οι νόμοι για τον πόλεμο
  • η μεταχείριση των αιχμάλωτων γυναικών

ΕΝΟΤΗΤΑ 12- ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΖΩΑ

  • ζώα καθαρά και ακάθαρτα
  • η βρώση αίματος
  • οι διατάξεις για την ευθύνη των ζών
  • διάφορες διατάξεις για τα ζώα

α) Ποινικό δίκαιο (Κλοπές, πράξεις βίας, ανθρωποκτονίες, άλλα και βλασφήμηση του Θεού, απαγωγή με σκοπό την πώληση ανθρώπου ως δούλου, αυθαιρεσία απέναντι στην απόφαση του ιερέα που ήταν στην υπηρεσία του Κυρίου ή του δικαστή, αιμομιξία, ομοφυλοφιλία, μοιχεία, πορνεία, μαστροπεία, κτηνοβασία, προσφορά βέβηλου θυμιάματος στο θυσιαστήριο).Όλα τα παραπάνω θεωρούνται μεγάλα αδικήματα που τιμωρούνται με ποινή θανάτου, συνήθως δια λιθοβολισμού.

β) Αστικό δίκαιο (ζητήματα οικογένειας: γάμοι, παράνομες ερωτικές σχέσεις, διαζύγια, κληρονομιά, περιουσία, κ.τ.λ.), οικονομικές συναλλαγές, αδικοπραξίες απέναντι στον συνάνθρωπο (είτε προς ίσο είτε προς δούλο είτε προς αξιωματικά ανώτερο)

γ) Λοιπές διατάξεις, που αφορούν θρησκευτικά ζητήματα (γιορτές, θυσίες, λήψη αίματος, βρώση νεκρού σώματος, μαγεία, ειδωλολατρία, ψευδοπροφήτες), θέματα καθαριότητας, σχέσεις προς τα ζώα, κ.λ.π.

Ανάλυση και σημασία του Δεκαλόγου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από μια προσεκτική μελέτη του Δεκαλόγου παρατηρεί κανείς τη γεωμετρία και ισορροπία στη ζωή του ισραηλίτη: Οι πρώτες τέσσερις αφορούν στη σχέση του ανθρώπου με τον Θεό και οι επόμενες έξι, στη σχέση του ανθρώπου με τον συνάνθρωπο. Πιο συγκεκριμένα, ο άνθρωπος θα πρέπει να αποδεχθεί απόλυτα τη μοναδικότητα και αποκλειστικότητα του Θεού -Δημιουργού του κόσμου και ως εκ τούτου, την απόρριψη λατρείας παντός ομοιώματος ή ιδέας ή αντικειμένου που θα μπορούσε να αντικαταστήσει τον Ένα, μοναδικό και αληθινό Θεό. Λατρεία, η οποία θα πρέπει να τελείται την έβδομη ημέρα με εκδηλώσεις προσευχής, κατάνυξης, πνευματικότητας, αλλά και με έργα αγάπης και φιλανθρωπίας. Οποιαδήποτε παρέκκλιση, είναι αμαρττία, ανυπακοή και έλλειψη σεβασμού στο πρόσωπο του Θεού. Κάθε προσπάθεια να κατανοηθεί ο Θεός με μορφή ειδώλου είναι μακριά από το θέλημα του Θεού.

Οι επόμενες έξι εντολές ρυθμίζουν τη σχέση των ανθρώπων με τους συνανθρώπους, κατά την οποία θα πρέπει να κυριαρχεί η αγάπη και η δικαιοσύνη. Η οικογένεια είναι πρωταρχική αξία και κυρίως η τιμή και ο σεβασμός προς τους γονείς. Η ιδιοκτησία συνανθρώπου θα πρέπει να είναι απαραβίαστη. Η κλοπή είναι μεγάλο παρπάπτωμα. Αμάρτημα θεωρείται ακόμη και η επιθυμία για αυθαίρετη απόσπαση περιουσιακών στοιχείων του συνανθρώπου. Είδος κλοπής αποτελεί και η μοιχεία, ως υφαρπαγή της αρμονίας και ευτυχίας του οικογενειακού βίου άλλου ανθρώπου. Και βέβαια η ψευδομαρτυρία στο δικαστήριο, αλλά και το ψέμα σε προσωπικό επίπεδο είναι αδίκημα που κλονίζει την εμπιστοσύνη των ανθρώπων. Όμως το μεγαλύτερο όλων είναι η αφαίρεση της ζωής του άλλου. Από αρχαιοτάτων χρόνων υπήρξε βαρύτατο αδίκημα που ετιμωρείτο, όπως και εδώ, με θάνατο.

Οι εντολές του Θεού είχαν πάρα πολύ μεγάλη θρησκευτική και κοινωνική σημασία διότι αποτέλεσαν τη δομή και τις προϋποθέσεις, ώστε να οργανωθεί και να προστατευτεί ο ισραηλιτικός λαός από εσωτερικούς και εξωτερικούς κινδύνους και να διαφυλαχτεί το θέλημα και το σχέδιο του Θεού, μέχρι τον ερχομό του Χριστού, στο πρόσωπο του οποίου φανερώθηκε σ' όλους τους ανθρώπους της γης ο μόνος αληθινός Θεός.

Το παράδοξο για τον λαό των Ισραηλιτών ήταν ότι ο Νόμος, τον οποίο έδωσε ο Θεός στους Ισραηλίτες, δεν επιβλήθηκε, αλλά αποτέλεσε την ολοκλήρωση της συμφωνίας Του μαζί τους με την ελεύθερη συγκατάθεσή τους. Η παρακοή και η μη εφαρμογή των εντολών, θα έδειχνε ότι δεν ήθελαν να έχουν σχέση με τον Θεό. Η ευθύνη τους λοιπόν ήταν μεγάλη. Γιατί θα είχε ως αποτέλεσμα όχι μόνο την ταλαιπωρία του λαού, αλλά και την ανατροπή του σχεδίου του Θεού για τη σωτηρία ολόκληρης της ανθρωπότητας.

Σύμφωνα με την Καινή Διαθήκη, ο Νόμος του Μωυσή ισχύει ακόμη σύμφωνα με τα λεγόμενα του Ιησού Χριστού (Κατά Ματθαίο 5:17-26),αλλά αν τηρείται χωρίς την Πίστη στον Νομοθέτη Του μάταια θα είναι η εφαρμογή του Νόμου (Ιακ.2,26).


  1. 1,0 1,1 «ΜΩΣΑΪΚΟΣ ΝΟΜΟΣ- ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ». users.sch.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  2. «Δέκα Εντολές». users.uoa.gr. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2017. 
  3. «ΜΩΣΑΪΚΟΣ ΝΟΜΟΣ- Ο ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΟΙ 10 ΕΝΤΟΛΕΣ». users.sch.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2017. 

Βιβλιογραφικές πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]