Χειραψία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Δύο άνθρωποι που κάνουν χειραψία

Η χειραψία είναι παγκοσμίως διαδεδομένη, σύντομη παράδοση χαιρετισμού ή αποχωρισμού, στην οποία δύο άτομα πιάνουν το ένα το χέρι του άλλου, που στις περισσότερες περιπτώσεις συνοδεύεται από μια σύντομη κίνηση προς τα πάνω και προς τα κάτω των πιασμένων χεριών. Τα έθιμα γύρω από τις χειραψίες είναι ειδικά για πολιτισμούς. Διαφορετικοί πολιτισμοί μπορεί να είναι περισσότερο ή λιγότερο πιθανό να κάνουν χειραψία ή μπορεί να υπάρχουν διαφορετικά έθιμα σχετικά με το πώς ή πότε να σφίξουν τα χέρια. [1][2]

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο βασιλιάς των Ασσυρίων Σαλμανασέρ Γ΄ (δεξιά) σφίγγει το χέρι του Βαβυλώνιου βασιλιά Μαρδούκ ζακίρ σουμί Α΄ (αριστερά), 9ος αιώνας π.Χ.

Η χειραψία μπορεί να προήλθε από την προϊστορία ως επίδειξη ειρηνικής πρόθεσης, καθώς δείχνει ότι το χέρι δεν κρατά κανένα όπλο.[3] Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι προήλθε ως μια συμβολική χειρονομία αμοιβαίας δέσμευσης σε έναν όρκο ή υπόσχεση: δύο χέρια που σφίγγουν το ένα το άλλο αντιπροσωπεύουν τη σφράγιση ενός δεσμού. Μία από τις αρχαιότερες γνωστές απεικονίσεις χειραψίας είναι ένα αρχαίο ασσυριακό ανάγλυφο του 9ου αιώνα π.Χ., που απεικονίζει τον Ασσύριο βασιλιά Σαλμανασέρ Γ΄ ' να σφίγγει το χέρι του βασιλιά της Βαβυλώνας Μαρδούκ ζακίρ σουμί Α΄ για να σφραγίσει μια συμμαχία.[4]

Χειραψία Ήρας και Αθηνάς, τέλη 5ου αιώνα π.Χ., Μουσείο Ακρόπολης, Αθήνα

Τα αρχαιολογικά ερείπια και τα αρχαία κείμενα δείχνουν ότι η χειραψία ασκούνταν στην αρχαία Ελλάδα (όπου ονομαζόταν δεξίωση) ήδη από τον 5ο αιώνα π.Χ. Για παράδειγμα, μια απεικόνιση δύο στρατιωτών που κάνουν χειραψία μπορεί να βρεθεί σε μέρος μιας επιτύμβιας στήλης του 5ου αιώνα π.Χ., που εκτίθεται στο Μουσείο Περγάμου του Βερολίνου (στήλη SK1708)[5] και σε άλλες επιτύμβιες στήλες, όπως μία από τον 4ο αιώνα π.Χ., που απεικονίζει τον Θρασέα και τη γυναίκα του, Ευανδρία, να κάνουν χειραψία.[6]

Χειραψία που απεικονίζεται σε ρωμαϊκό νόμισμα, με το όνομα της θεάς Αρμονδίας (Concordia, 97 μ.Χ.)

Απεικονίσεις χειραψιών εμφανίζονται επίσης στην αρχαϊκή ελληνική, ετρουσκική και ρωμαϊκή ταφική και μη ταφική τέχνη.[7] Μουσουλμάνοι μελετητές έχουν γράψει ότι το έθιμο της χειραψίας εισήχθη σε αυτούς από τον λαό της Υεμένης.[8]

Εικόνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύγχρονα έθιμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αξιωματικοί που κάνουν χειραψία
Χειραψία με το δεξί χέρι κατά την παράδοση πιστοποιητικού με το αριστερό
Παίκτριες της αντισφαίρισης που κάνουν χειραψία μετά τον αγώνα
Οι ηγέτες καλωσορίζουν ένα αγόρι στον προσκοπισμό, Μάρτιος 2010, Πόλη του Μεξικού, Μεξικό. Παρατηρήστε την αριστερόχειρα χειραψία.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Γιτζάκ Ράμπιν, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον και ο Γιάσερ Αραφάτ στην τελετή υπογραφής των Συμφωνιών του Όσλο στις 13 Σεπτεμβρίου 1993

Υπάρχουν διάφορα έθιμα γύρω από τις χειραψίες, τόσο γενικά όσο και ειδικά για συγκεκριμένους πολιτισμούς:

Η χειραψία συνήθως γίνεται κατά τη συνάντηση, τον χαιρετισμό, τον χωρισμό, την προσφορά συγχαρητηρίων, την έκφραση ευγνωμοσύνης ή ως δημόσια ένδειξη ολοκλήρωσης μιας επιχειρηματικής ή διπλωματικής συμφωνίας. Σε αθλητικές ή άλλες αγωνιστικές δραστηριότητες, γίνεται επίσης ως ένδειξη καλής αθλητικής συμπεριφοράς. Σκοπός της είναι να μεταδίδει εμπιστοσύνη, σεβασμό, ισορροπία και ισότητα. Εάν γίνει για να σχηματιστεί συμφωνία, η συμφωνία δεν είναι επίσημη μέχρι να χωρίσουν τα χέρια.[9]

Εκτός εάν ζητήματα υγείας ή τοπικά έθιμα επιβάλλουν διαφορετικά, μια χειραψία γίνεται συνήθως με γυμνά χέρια. Εξαρτάται από την περίσταση.[10]

  • Στις αγγλόφωνες χώρες, η χειραψία είναι συνηθισμένη σε επιχειρηματικές καταστάσεις. Σε περιστασιακές μη επαγγελματικές καταστάσεις, οι άνδρες είναι πιο πιθανό να κάνουν χειραψία από τις γυναίκες.[11]
  • Στην Ολλανδία και το Βέλγιο, οι χειραψίες γίνονται πιο συχνά, ειδικά κατά τη συνάντηση.[12][13]
  • Στην Ελβετία, ίσως αναμένεται να γίνει πρώτα χειραψία με τις γυναίκες.[12]
  • Οι Αυστριακοί δίνουν τα χέρια όταν συναντιούνται, συχνά και με παιδιά.[12]
  • Στις Ηνωμένες Πολιτείες μια παραδοσιακή χειραψία είναι σταθερή, εκτελείται με το δεξί χέρι, με καλή στάση και οπτική επαφή.[12]
  • Σε μεσογειακές χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιταλία, και αν μη τι άλλο ακόμη περισσότερο μεταξύ των ανδρών αυτής της κληρονομιάς στην Αμερική, αναμένεται μια πολύ σταθερή, ακόμη και σκληρή, χειραψία.
  • Στη Ρωσία, μια χειραψία εκτελείται από άνδρες και σπάνια από γυναίκες.
  • Οι χειραψίες μεταξύ ανδρών και γυναικών δεν ενθαρρύνονται σε συντηρητικές μουσουλμανικές κοινωνίες και χώρες όπως η Σαουδική Αραβία, το Ιράκ, το Πακιστάν, το Ιράν, κ.λπ. Κατά γενικό κανόνα, σε τέτοιες συντηρητικές κοινωνίες και χώρες, οι άνδρες δεν επιτρέπεται να πλησιάζουν το αντίθετο φύλο ή να το αγγίζουν και αντίστροφα. Σε λιγότερο συντηρητικές μουσουλμανικές χώρες όπως η Τουρκία, άνδρες και γυναίκες μπορούν να δώσουν τα χέρια μεταξύ τους, ανάλογα με το περιβάλλον και την κοινωνία.
  • Σε ορισμένες χώρες όπως η Τουρκία ή η αραβόφωνη Μέση Ανατολή, οι χειραψίες δεν είναι τόσο σταθερές όσο στη Δύση. Κατά συνέπεια, ένα πολύ σταθερό κράτημα είναι αγενές.[12]
  • Οι Μαροκινοί δίνουν επίσης ένα φιλί σε κάθε μάγουλο (τα χείλη δεν αγγίζουν το μάγουλο εκτός αν είναι οικογένεια) (σε αντίστοιχα φύλα) μαζί με τη χειραψία. Επίσης, σε ορισμένες χώρες, υπάρχει μια παραλλαγή όπου αντί για φιλιά, μετά τη χειραψία η παλάμη τοποθετείται στη συνέχεια στην καρδιά.[14]
  • Στην Κίνα, η ηλικία θεωρείται σημαντική στην εθιμοτυπία χειραψίας και οι ηλικιωμένοι πρέπει να χαιρετίζονται με χειραψία πριν από άλλους.[15] Προτιμάται επίσης μια αδύναμη χειραψία, αλλά οι άνθρωποι που κάνουν χειραψία συχνά κρατιούνται ο ένας από τα χέρια του άλλου για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την αρχική χειραψία.[12]
  • Στην Ιαπωνία, δεν υπάρχει παράδοση χειραψίας και προτιμάται να υποκλίνονται επίσημα (με ανοιχτά τα χέρια στο πλάι) ο ένας στον άλλο. Οι Ιάπωνες μπορούν να χαιρετήσουν τους ξένους με μια χειραψία. Συνιστάται στους αλλοδαπούς να αφήνουν τους Ιάπωνες να ξεκινήσουν οποιεσδήποτε χειραψίες και προτιμάται μια αδύναμη χειραψία.[12]
  • Στην Ινδία και σε αρκετές γειτονικές χώρες, η σεβαστή χειρονομία Ναμάστε, μερικές φορές σε συνδυασμό με μια ελαφριά υπόκλιση, χρησιμοποιείται παραδοσιακά στη θέση των χειραψιών. Οι χειραψίες προτιμώνται σε επαγγελματικούς και άλλους επίσημους χώρους.
  • Στη Νορβηγία, όπου προτιμάται μια σταθερή χειραψία, οι άνθρωποι δίνουν τα χέρια πιο συχνά σε συμφωνίες, σε ιδιωτικές και επιχειρηματικές σχέσεις.[12]
  • Στην Κορέα, ένα γηραιότερο άτομο θα ξεκινήσει μια χειραψία, η οποία προτιμάται να είναι αδύναμη. Είναι ένδειξη σεβασμού να πιάνεις το δεξί χέρι με το αριστερό χέρι όταν κάνεις χειραψία. Θεωρείται ασέβεια να βάζει κανείς το ελεύθερο χέρι στην τσέπη ενώ κάνει χειραψία.[12][16] Η υπόκλιση είναι ο προτιμώμενος και συμβατικός τρόπος χαιρετισμού ενός ατόμου στην Κορέα.[17]
  • Σε σχέση με μια χειραψία αλλά πιο περιστασιακή, μερικοί άνθρωποι προτιμούν μια γροθιά. Συνήθως το χτύπημα της γροθιάς γίνεται με ένα σφιγμένο χέρι. Μόνο οι αρθρώσεις του χεριού αγγίζονται τυπικά στις αρθρώσεις του χεριού του άλλου ατόμου. Όπως μια χειραψία, η γροθιά μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αναγνωρίσει μια σχέση με ένα άλλο άτομο. Σε αντίθεση με την τυπική χειραψία, η γροθιά δεν χρησιμοποιείται συνήθως για τη σφράγιση μιας επιχειρηματικής συμφωνίας ή σε επίσημους επιχειρηματικούς χώρους.
  • Η αγκαλιά με το χέρι είναι ένα είδος χειραψίας δημοφιλές στους πολιτικούς, καθώς μπορεί να τους παρουσιάσει ως θερμούς, φιλικούς, αξιόπιστους και ειλικρινείς. Αυτός ο τύπος χειραψίας περιλαμβάνει την κάλυψη των σφιγμένων χεριών με το υπόλοιπο ελεύθερο χέρι, δημιουργώντας ένα είδος «κουκουλιού».[18]
  • Οι πρόσκοποι δίνουν τα χέρια με το αριστερό τους χέρι ως χειρονομία εμπιστοσύνης, μια πρακτική που ξεκίνησε όταν ο ιδρυτής του κινήματος, ο Λόρδος Ρόμπερτ Μπέιντεν-Πάουελ, τότε Βρετανός αξιωματικός του ιππικού, συνάντησε έναν Αφρικανό φύλαρχο.
  • Σε ορισμένες περιοχές της Αφρικής, οι χειραψίες κρατούνται συνεχώς για να δείξουν ότι η συνομιλία είναι μεταξύ των δύο που μιλάνε. Εάν δεν κάνουν χειραψία, επιτρέπεται σε άλλους να εισέλθουν στη συνομιλία.
  • Οι άνδρες Μασσάι στην Αφρική χαιρετούν ο ένας τον άλλον με ένα λεπτό άγγιγμα των χεριών τους για μια πολύ σύντομη στιγμή.
  • Στη Λιβερία, η χειραψία είναι σύνηθες κατά την οποία τα δύο άτομα χτυπούν τα δάχτυλά τους ο ένας πάνω στον άλλο στο τέλος της χειραψίας.
  • Στην Αιθιοπία, θεωρείται αγένεια η χρήση του αριστερού χεριού κατά τη διάρκεια μιας χειραψίας. Κατά τον χαιρετισμό των ηλικιωμένων ή ενός ατόμου που έχει εξουσία, είναι επίσης σύνηθες να συνοδεύεται η χειραψία με υπόκλιση και το αριστερό χέρι να στηρίζει το δεξί. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό αν είναι η πρώτη φορά.
  • Στην Ταϊλάνδη, η χειραψία γίνεται μόνο εάν δεν προσφέρεται ο παραδοσιακός ταϊλανδέζικος χαιρετισμός (wai). Όταν το άτομο προσφέρει ένα wai, τοποθετεί τις παλάμες του μαζί στο ύψος του στήθους και υποκλίνεται. Στη συνέχεια αυτό επιστρέφεται, με τους άνδρες να λένε «Sawadee-krap» και τις γυναίκες να λένε «Sawadee-kah» (και τα δύο σημαίνουν «Γεια»).[15]
  • Στην Αρμενία, οι χειραψίες είναι οι πιο συνηθισμένοι χαιρετισμοί μεταξύ των ανδρών, προαιρετικά ακολουθούμενοι από ένα φιλί στο μάγουλο εάν τα δύο μέρη έχουν στενή σχέση. Παραδοσιακά, μια γυναίκα χρειάζεται να περιμένει τον άνδρα να παρουσιάσει το χέρι του για τη χειραψία. Οι γυναίκες συνήθως χαιρετούν η μία την άλλη με αγκαλιές και ένα φιλί στο μάγουλο.[19]

Εξάπλωση μικροβίων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι χειραψίες είναι γνωστό ότι μεταδίδουν μια σειρά από μικροβιακά παθογόνα. Ορισμένες ασθένειες όπως η ψώρα είναι γνωστό ότι εξαπλώνονται πιο συχνά μέσω της άμεσης επαφής δέρμα με δέρμα. Μια ιατρική μελέτη διαπίστωσε ότι οι γροθιές και τα high 5 μεταδίδουν λιγότερα μικρόβια από τις χειραψίες.[1][2]

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας γρίπης του 2009, ο κοσμήτορας της ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Κάλγκαρι, Τόμας Φέσμπι, πρότεινε ότι ο χαιρετισμός με γροθιά μπορεί να είναι μια «ωραία αντικατάσταση της χειραψίας» σε μια προσπάθεια να αποτραπεί η μετάδοση του ιού.

Μετά από μια μελέτη του 2010, που έδειξε ότι μόνο το 40% περίπου των ιατρών και άλλων παρόχων υγειονομικής περίθαλψης συμμορφώνονταν με τους κανόνες υγιεινής των χεριών στα νοσοκομεία, ο Μαρκ Σκάνσκι, ιατρός στο νοσοκομείο του UCLA, αποφάσισε να δοκιμάσει «μια ζώνη χωρίς χειραψία» ως μέθοδο περιορισμού της εξάπλωσης μικροβίων και τη μείωση της μετάδοσης ασθενειών.[20] Το UCLA δεν απαγόρευσε τις χειραψίες, αλλά πρότεινε άλλες επιλογές, όπως χτυπήματα με γροθιά, χαμόγελο, υπόκλιση, κούνημα και χειρονομίες Ναμάστε χωρίς επαφή. Άλλες πηγές προτείνουν ανασηκωμένα φρύδια, χαμόγελο, υπόκλιση, παλαμάκια, χέρι πάνω από την καρδιά, χέρι στην καρδιά, χαιρετισμό στη νοηματική γλώσσα ή το σύμβολο σάκα.[21]

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, αρκετές χώρες και οργανισμοί υιοθέτησαν πολιτικές που ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να χρησιμοποιούν εναλλακτικούς τρόπους χαιρετισμού αντί για χειραψία.[22] Οι προτεινόμενες εναλλακτικές λύσεις περιλάμβαναν το χτύπημα στον αγκώνα, το χτύπημα με τη γροθιά, το χτύπημα του ποδιού[23] ή ενέργειες χωρίς επαφή για λόγους κοινωνικής απόστασης, όπως μια χειρονομία Ναμάστε.[24] Προτάθηκε επίσης και «χειραψία» με πόδι.[25]

Χημειοσηματοδότηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτο Επιστήμης Ισραήλ, οι ανθρώπινες χειραψίες χρησιμεύουν ως μέσο μεταφοράς κοινωνικών χημικών σημάτων μεταξύ των ατόμων. Φαίνεται ότι υπάρχει η τάση, μετά την χειραψία, οι άνθρωποι να φέρνουν τα χέρια κοντά στη μύτη και να τα μυρίζουν. Ίσως αυτό να αποτελεί εξέλιξη της ανάγκης να μάθουμε περισσότερα για το άτομο του οποίου το χέρι αγγίξαμε, αντικαθιστώντας μια πιο φανερή συμπεριφορά ρουθουνίσματος, όπως συνηθίζεται μεταξύ των ζώων και σε ορισμένους ανθρώπινους πολιτισμούς (όπως στο Τουβαλού, στη Γροιλανδία ή η στην επαρχιακή Μογγολία, όπου ένα γρήγορο ρουθούνισμα αποτελεί μέρος του παραδοσιακού τελετουργικού χαιρετισμού).[26]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 «Fist bumps, high-fives spread fewer germs than handshakes, study says». Los Angeles Times. 28 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2015. 
  2. ↑ 2,0 2,1 «Attention Germaphobes: A Less Icky Alternative to the Handshake». ABC News. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2015. 
  3. ↑ «The History of the Handshake». History.com. 16 Μαρτίου 2020. 
  4. ↑ Andrews, Evan. «The History of the Handshake». HISTORY (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2020. 
  5. ↑ Thomas, Chris (27 Αυγούστου 2009). «Handshake – Priest and two soldiers, 500BC. Pergamon Museum Berlin (SK1708)». Picasa Web Albums. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2011. 
  6. ↑ Busterson, Philip A. Social Rituals of the British. 
  7. ↑ Davies, Glenys (1985). «The Significance of the Handshake Motif in Classical Funerary Art». American Journal of Archaeology 89 (4): 627–640. doi:10.2307/504204. https://archive.org/details/sim_american-journal-of-archaeology_1985-10_89_4/page/627. 
  8. ↑ IslamKotob. Riyad-us-Saliheen (στα Αγγλικά). IslamKotob. 
  9. ↑ «Shaking hands with women». GQ. Condé Nast Digital. 2000. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2011. 
  10. ↑ Post, Emily (1922). Etiquette in Society, in Business, in Politics and at Home. New York: Funk & Wagnalls. 
  11. ↑ «Why Do People Shake Hands? | Why Do People». whydopeople.net. 2012. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2012. 
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 12,6 12,7 12,8 «Whoops! > The Connected Woman Association». 
  13. ↑ «Shaking Hands Around the World». wisc-online.com. 2012. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2012. 
  14. ↑ Strubbe, Kevin· Hobert, Liesbeth (2009). Etiquette in het buitenland (στα Ολλανδικά). Leuven: Van Halewyck. ISBN 978-90-5617-910-6. 
  15. ↑ 15,0 15,1 «What is Proper Handshake Etiquette Around the World?». www.mentalfloss.com (στα Αγγλικά). 5 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2020. 
  16. ↑ Chappell, Bill (23 Απριλίου 2013). «Bill Gates' Handshake With South Korea's Park Sparks Debate». NPR.org. 
  17. ↑ «Understanding South Korean Business Etiquette». 22 Μαρτίου 2018. 
  18. ↑ Handshake: Student's Book: A Course in Communication. OUP Oxford. 7 Νοεμβρίου 1996. ISBN 978-90-5617-910-6. 
  19. ↑ «Culture Crossing». guide.culturecrossing.net. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2022. 
  20. ↑ «Handshake-Free Zone: Stopping the Spread of Germs in the Hospital». Medscape. 
  21. ↑ Stop shaking hands. Do this instead, Scottie Andrew, CNN Travel, 17 April 2020. https://www.cnn.com/travel/article/handshake-alternatives-gestures-around-world-trnd/index.html
  22. ↑ BBC News, Coronavirus: Dutch PM tells nation not to shake hands – then does, published 10 March 2020, accessed 14 March 2020
  23. ↑ BBC News, Coronavirus: The 'Wuhan shake' or the elbow bump?, published 3 March 2020, accessed 17 May 2020
  24. ↑ Noguchi, Yuki (12 March 2020). «Nice To Meet You, But How To Greet You? #NoHandshake Leaves Businesspeople Hanging». NPR. https://www.npr.org/2020/03/12/814076913/nice-to-meet-you-but-how-to-greet-you-nohandshake-leaves-businesspeople-hanging. Ανακτήθηκε στις 16 March 2020. 
  25. ↑ Raymond, Adam K. (2 Μαρτίου 2020). «Public Health Experts: Try 'Footshake' Instead of Handshake to Avoid Coronavirus». Intelligencer (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2021. 
  26. ↑ Idan Frumin; Ofer Perl; Yaara Endevelt-Shapira; Ami Eisen; Neetai Eshel; Iris Heller; Maya Shemesh; Aharon Ravia και άλλοι. (3 March 2015). «A social chemosignaling function for human handshaking». eLife 4. doi:10.7554/eLife.05154. PMID 25732039. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Χειραψία&oldid=9861645"