Φρούριο Τεμένους
Συντεταγμένες: 35°12′11.873″N 25°6′18.536″E / 35.20329806°N 25.10514889°E
| Φρούριον Τεμένους | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | φρούριο |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 35°12′12″N 25°6′19″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Ηρακλείου |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Έναρξη κατασκευής | 10ος αιώνας |
| Προστασία | αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα[1] |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Το Φρούριο Τεμένους, επίσης γνωστό ως Ρόκκα, εκ του ιταλικού «Rocca», Κάστρο Νικηφόρου Φωκά, καθώς και Κανλί Καστέλι, είναι φρούριο στο νησί της Κρήτης, στην Ελλάδα. Βρίσκεται εντός του Δήμου Ηρακλείου, σε κοντινή απόσταση του χωριού του Προφήτη Ηλία, καθώς και σε απόσταση, περίπου, 18 χιλιομέτρων νότια της πόλης του Ηρακλείου. Το Τέμενος θεωρείται ως το σημαντικότερο φρούριο της βυζαντινής περιόδου στην Κρήτη[2][3].
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο λόφος του φρουρίου φέρεται να αποτελούσε την ακρόπολη της πόλεως της Λυκάστου κατά τη διάρκεια της Αρχαιότητας. Το Φρούριο Τεμένους ανεγέρθηκε από τον Νικηφόρο Φωκά έπειτα από την ανακατάληψη του νησιού της Κρήτης ενάντια στους Σαρακηνούς και την επανένταξή του εντός των βυζαντινών εδαφών το 961. Απώτερος σκοπός του ήταν η μεταφορά της πρωτεύουσας του νησιού από τον Χάνδακα, σημερινό Ηράκλειο, προς μία ασφαλέστερη τοποθεσία[3][4]. Ωστόσο, η συγκεκριμένη απόπειρα μεταφοράς της πρωτεύουσας του νησιού απέτυχε λόγω της εναντίωσης των κατοίκων της προς το συγκεκριμένο ενδεχόμενο, καθώς ο λιμένας ήταν ιδιαίτερης σημασίας για τους Κρητικούς. Ως αποτέλεσμα, η πόλη του Χάνδακα ανακατασκευάστηκε και οχυρώθηκε εκ νέου στην αρχική τοποθεσία της. Ως συνέπεια, το Φρούριο Τεμένους παρέμεινε, κυρίως, σε ρόλο οχυρής θέσης υπεύθυνης για την εποπτεία των περιμετρικών αυτής εδαφών[2][3][5].
Ο Γενουάτης Ενρίκο Πεσκατόρε πραγματοποίησε επιδιορθωτικές εργασίες στο χώρο του φρουρίου έπειτα από την εκ μέρους του κατάληψη της Κρήτης το 1204. Με τη σειρά τους, οι Βενετοί επίσης προχώρησαν στην περαιτέρω οχύρωση του φρουρίου αφότου έθεσαν υπό τον έλεγχό τους το νησί το 1209[2][3]. Το 1212, ο Βενετός κυβερνήτης του νησιού, Γιάκοπο Τιέπολο, αναζήτησε καταφύγιο εντός των τειχών του φρουρίου, καθώς διέφευγε των στρατευμάτων του Μάρκου Σανούδου, Δούκα της Νάξου, ο οποίος είχε κληθεί να προσφέρει βοήθεια προκειμένου να κατασταλεί η εξέγερση του τοπικού πληθυσμού[6].
Στα ιταλικά, το φρούριο ήταν γνωστό, μεταξύ άλλων, ως Καστέλλο Τεμένε (ιταλικά: Castello Temene). Κατά τη διάρκεια της βενετικής περιόδου, οικισμός, σήμερα γνωστός ως Προφήτης Ηλίας, δημιουργήθηκε σε κοντινή απόσταση του φρουρίου. Κατά την εξέγερση των Κρητικών, οι Βενετοί χρησιμοποίησαν το φρούριο ως καταφύγιο[2][3].
Το 1647, κατά τη διάρκεια του Κρητικού Πολέμου, μεταξύ Βενετών και Οθωμανών, το φρούριο βρισκόταν υπό τον έλεγχο των τελευταίων. Ωστόσο, στη συνέχεια, κατελήφθη από τους Βενετούς, υπό την ηγεσία του Ζιλ ντ'Ας, επίσης γνωστού ως Γίλδαση, ενώ το σύνολο των Οθωμανών που βρίσκονταν εντός των τειχών του σφαγιάστηκαν, γεγονός εκ του οποίου προήλθε η τουρκική ονομασία του ως Κανλί Καστέλι, η οποία αποδίδεται στα ελληνικά ως «αιματοβαμμένο κάστρο». Έπειτα από την κατάκτηση του Χάνδακα ή Ηρακλείου από τους Οθωμανούς το 1669, οι τελευταίοι παραχώρησαν το Φρούριο Τεμένους στον Αντρέα Μπαρότσι, Βενετό ο οποίος πρόδωσε την πόλη στους Οθωμανούς[3].
Ο Δήμος Τεμένους, πρώην ανεξάρτητος δήμος ο οποίος, το 2011, απορροφήθηκε από τον Δήμο Ηρακλείου, οφείλει την ονομασία του στο φρούριο[3].
Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Φρούριο Τεμένους βρίσκεται επί της κορυφής του δεσπόζοντα λόφου της Ρόκκα, νότια του χωριού του Προφήτη Ηλεία, ο οποίος διαθέτει φυσική πηγή νερού. Ως αποτέλεσμα, αποτελεί εξαιρετική αμυντική τοποθεσία. Το φρούριο ανεγέρθηκε σκόπιμα ώστε να μην είναι ορατό από τη θάλασσα, λόγω της απειλής των Σαρακηνών[2][3].
Το φρούριο εκτείνεται επί έκτασης της τάξεως, περίπου, των 60 εκταρίων[2]. Σήμερα, εντός του χώρου του φρουρίου σώζονται κατάλοιπα τειχών και πύργων, μεγάλου μεγέθους δεξαμενές νερού, καθώς και εκκλησίες αφιερωμένες στους Άγιο Γεώργιο, Αγία Παρασκευή, Παναγία και Άγιο Αντώνιο[2][3].
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ www
.arxaiologikoktimatologio .gov .gr /el /monuments _info?id=33746&type=Zone. - ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 «Φρούριο Τεμένους». Καστρολόγος. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2021.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 (Αγγλικά) «Temenos Fort (Rocca)». Cretan Beaches. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2021.
- ↑ (Αγγλικά) Angelakis, Andreas N.· Mays, Larry W.· Koutsoyiannis, Demetris· Mamassis, Nikos (2012). Evolution of Water Supply Through the Millennia. Λονδίνο: IWA Publishing. σελ. 470. ISBN 978-1-84339-540-9. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ (Αγγλικά) «Heraklion: History». Explore Crete. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2021.
- ↑ (Αγγλικά) Miller, William (2014). Essays on the Latin Orient. Κέιμπριτζ: Cambridge University Press. σελ. 163. ISBN 978-1-107-45553-5. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2022.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (Αγγλικά) Evans, Arthur (2013). The Palace of Minos: A Comparative Account of the Successive Stages of the Early Cretan Civilization as Illustrated by the Discoveries at Knossos. Κέιμπριτζ: Cambridge University Press. σελ. 74. ISBN 978-1-108-06102-5. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2022.
