Φραντσίσεκ Ντουσένκο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Φραντσίσεκ Ντουσένκο
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση6  Απριλίου 1925
Χοροντόκ (Όμπλαστ Λβιβ)
Θάνατος11  Απριλίου 2008
Γκντανσκ
Τόπος ταφήςSrebrzysko Cemetery
Χώρα πολιτογράφησηςΠολωνία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΠολωνικά
ΣπουδέςΑκαδημία Καλών Τεχνών του Γκντανσκ
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταγλύπτης
Αξιοσημείωτο έργοΜνημείο του Βεστερπλάτε
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςΠολωνικός Εσωτερικός Στρατός
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Φραντσίσεκ Ντουσένκο (πολωνικά: Franciszek Duszeńko, 6 Απριλίου 1925 – 11 Απριλίου 2008) ήταν Πολωνός γλύπτης, καθηγητής της Ακαδημίας Καλών Τεχνών του Γκντανσκ και ο Πρύτανης της κατά τα έτη 1981–87. Ήταν πρώην αιχμάλωτος των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.[1]

Κατά τη διάρκεια της κατοχής της Πολωνίας, ο Ντουσένκο ήταν στρατιώτης στον Πολωνικό Εσωτερικό Στρατό (Armia Krajowa), στην υπηρεσία της Επιθεώρησης Επικοινωνίας του Γκρούντεκ Γιαγκιελόνσκι στην περιοχή Λβουφ (τώρα Λβιβ, Ουκρανία). Συνελήφθη στο Λβουφ, έγινε αιχμάλωτος δύο ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης, συμπεριλαμβανομένων των Γκρος-Ρόζεν και Ζάξενχαουζεν. Επέζησε και αργότερα αφιέρωσε την καλλιτεχνική του παραγωγή στη μνήμη όσων είχαν χαθεί.[1]

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ντουσένκο γεννήθηκε στο Γκρούντεκ Γιαγκιελόνσκι (τώρα Χοροντόκ, Ουκρανία) στη Δεύτερη Πολωνική Δημοκρατία, στην ανατολική περιοχή Κρέσι.[1] Έγινε μάρτυρας της εθνοκάθαρσης που συνόδευε τη σοβιετική εισβολή στην Πολωνία το 1939 και την επακόλουθη Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα από τη Ναζιστική Γερμανία το 1941. Εργάστηκε στο Πολωνικό Υπόγειο Κράτος αλλά ταυτόχρονα άρχισε να σπουδάζει τέχνη στο Λβουφ στο ήδη μετονομασμένο Kunstgewerbeschule (Ινστιτούτο Τεχνών) το 1942 υπό τον καθηγητή Μάριαν Βνουκ. Συνελήφθη το 1944 και μεταφέρθηκε σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.[2] Μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την προσάρτηση της ανατολικής Πολωνίας από τη Σοβιετική Ένωση, ο Ντουσένκο μετακόμισε στο Γκντανσκ, όπου απέκτησε δίπλωμα καλών τεχνών το 1952 και άρχισε να διδάσκει στο alma mater του την ίδια χρονιά. Έγινε Κοσμήτορας στη Σχολή Γλυπτικής το 1960–64. Κατά τη διάρκεια των ετών της Αλληλεγγύης, ο Ντουσένκο διορίστηκε Πρύτανης της Ακαδημίας Καλών Τεχνών του Γκντανσκ το 1981, με θητεία μέχρι το 1987.[3] Διετέλεσε Προϊστάμενος του Τμήματος Γλυπτικής και Σχεδίου το 1987–96. Μετά τη θητεία του, κατόπιν αιτήματος των αρχών της Ακαδημίας του Γκντανσκ, συνέχισε να καθοδηγεί τους αποφοίτους φοιτητές στη δημιουργική τους εργασία που οδηγεί στην απόκτηση του τελικού διπλώματος, μέχρι το 2001.[1]

Ο Ντουσένκο είναι ο σχεδιαστής πολλών εμβληματικών μνημείων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Πολωνία, συμπεριλαμβανομένων του ύψους 8 μέτρων Μνημείου για τα Θύματα του στρατοπέδου εξόντωσης Τρεμπλίνκα που σχεδιάστηκε με τον αρχιτέκτονα Άνταμ Χάουπτ[1] και αποκαλύφθηκε επί τόπου από τον Διευθύνων του Σέιμ της Δημοκρατίας της Πολωνίας παρουσία 30.000 προσκεκλημένων που παρακολούθησαν την τελετή το 1964, συμπεριλαμβανομένων Εβραίων επιζώντων από το Ισραήλ, τη Γαλλία, την Τσεχοσλοβακία και την Πολωνία.[4] Περισσότεροι από 800.000 Εβραίοι δολοφονήθηκαν στους θαλάμους αερίων της Τρεμπλίνκα κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος στην Πολωνία.[5] Το γλυπτό αντιπροσωπεύει την τάση προς μεγάλες πρωτοποριακές φόρμες που εισήχθησαν τη δεκαετία του 1960 σε όλη την Ευρώπη, με έναν πύργο από γρανίτη να σπάει στη μέση και να καλύπτεται από ένα μπλοκ σαν μανιτάρι σκαλισμένο με αφηρημένα ανάγλυφα και εβραϊκά σύμβολα.[6] Είναι επίσης ο δημιουργός του Μνημείου του Βεστερπλάτε στο Γκντανσκ (με τους αρχιτέκτονες Άνταμ Χάουπτ και Χένρικ Κιτόφσκι) που χτίστηκε το 1964–66, καθώς και των «Πολωνών Gunners» στο Τόρουν και άλλων αξιόλογων.[2]

Η σύζυγός του, Ουρσούλα Ρούνκε-Ντουσένκο,[2] (1922-2014) ήταν ζωγράφος και ακαδημαϊκός, η οποία εργάστηκε το 1952–71 στην Ακαδημία του Γκντανσκ, αρχικά στο ατελιέ ζωγραφικής του καθηγητή Γιούλιους Στουντνίτσκι, και στη συνέχεια ως επικεφαλής του Στούντιο Ζωγραφικής στη Σχολή Εσωτερικού Σχεδιασμού. Ο γιος του, Μάρτσιν Ντουσένκο (1958–2000) ήταν επίσης καλλιτέχνης και βοηθός στη Σχολή Ζωγραφικής.[7] Μια μεγάλη αναδρομική έκθεση του έργου του Φραντσίσεκ Ντουσένκο διοργανώθηκε τον Ιανουάριο του 2013 στην Έκθεση Γκύντερ Γκρας στο Γκντανσκ.[2] Ο Ντουσένκο τιμήθηκε μετά θάνατον με το Μετάλλιο της Πόλης του Γκντανσκ το 2008. Πέθανε μόλις μήνες νωρίτερα και ενταφιάστηκε στο τοπικό Κοιμητήριο Σρεμπσίσκο.[8]

Αξιοσημείωτα γλυπτά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Westerplatte Monument designed by Duczeńko in collaboration with Henryk Kitowski and Adam Haupt
    Μνημείο του Βεστερπλάτε, σχεδιασμένο από τον Ντουσένκο, σε συνεργασία με τον Χένρικ Κιτόφσκι και τον Άνταμ Χάουπτ.
  • The Treblinka memorial by Franciszek Duszeńko (1958–64)
    Το μνημείο της Τρεμπλίνκα του Φρανσίσκεκ Ντουσένκο (1958-64).[5]
  • Memorial to the World War II "Polish Gunners" in Toruń
    Μνημείο «Πολωνοί Τυφεκιοφόροι» του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στο Τόρουν.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 PAP (11 Απριλίου 2008). «Odszedł Franciszek Duszeńko» [Franciszek Duszeńko passed away]. Polska Lokalna, Pomorskie. Γκντανσκ: Interia.pl. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2013. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Grażyna Antoniewicz (22 Ιανουαρίου 2013). «Franciszek Duszeńko i jego stoły. Wystawa w Gdańskiej Galerii Güntera Grassa» [Franciszek Duszeńko and his work tables, at Günter Grass Gallery] (στα Πολωνικά). Dziennik Baltycki.pl. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2013. 
  3. ↑ «Kadencja: 1981–1987, prof. Franciszek Duszeńko». Poczet Rektorów ASP w Gdańsku. Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku (Academy of Fine Arts in Gdańsk). 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2013. 
  4. ↑ Kopówka, Edward; Rytel-Andrianik, Paweł (2011), «Treblinka II – Obóz zagłady», Dam im imię na wieki [I will give them an everlasting name. Isaiah 56:5] (Drohiczyńskie Towarzystwo Naukowe [The Drohiczyn Scientific Society]): 122 in current document, ISBN 978-83-7257-496-1, http://echomatkibozejniepokalaniepoczetej.com/embnp/pages/assets/files/2011-09/dam_ime_na_wieki.pdf, ανακτήθηκε στις 9 September 2013 
  5. ↑ 5,0 5,1 Władysław Piecyk, Wanda Wierzchowska (eds) (2013). Treblinka II. Sokołowskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne. ISBN 978-83-906213-1-9. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2013. CS1 maint: Extra text: authors list (link)
  6. ↑ Marcuse, Harold (Feb 2010). «Holocaust Memorials: The Emergence of a Genre» (PDF file, direct download 26.3 MB). American Historical Review: 35–36 of current PDF document. http://www.history.ucsb.edu/projects/histpublications/files/07917-2010marcuseahrforumholocaustmemorialsgenre.pdf. Ανακτήθηκε στις 23 October 2013. «Beginning with the Buchenwald memorial and numerous designs for the Birkenau competition, and continuing with the Île de la Cité in Paris, Treblinka, and Yad Vashem near Jerusalem, such experiential spaces have become a hallmark of major Holocaust memorials.». 
  7. ↑ Elżbieta Skalska (2005). Franciszek Duszeńko; Marcin Duszeńko (PDF). Muzeum Narodowe w Gdańsku. σελ. 3 in current document. ISBN 83-88669-91-5. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 19 Ιανουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2013.  More than one of |archivedate= και |archive-date= specified (βοήθεια)
  8. ↑ Urząd Miejski w Gdańsku (28 Οκτωβρίου 2013). «Laureaci medalu księcia Mściwoja II» [Recipients of the Count Mściwoj II Award]. Odznaczenia Rady Miasta Gdańska (στα Πολωνικά). Rada Miasta. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2013. 
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Φραντσίσεκ_Ντουσένκο&oldid=10524613"