Φαραγγιανά Ηρακλείου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 35°3′33.48″N 25°6′15.77″E / 35.0593000°N 25.1043806°E / 35.0593000; 25.1043806

Φαραγγιανά Ηρακλείου
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Φαραγγιανά Ηρακλείου
35°3′33″N 25°6′16″E
ΧώραΕλλάδα
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Γόρτυνας
Υψόμετρο370 μέτρα
Πληθυσμός219 (1961)

Τα Φαραγγιανά είναι οικισμός στον δήμο Γόρτυνας του νομού Ηρακλείου της Κρήτης. Αν και παλαιότερα ήταν αυτόνομος, το 1971 απορροφήθηκε από τον γειτονικό Σοκαρά[1].

Γενικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα Φαραγγιανά βρίσκονται στο νότιο τμήμα του νομού Ηρακλείου. Είναι κτισμένα σε υψόμετρο 370 μέτρων[2], δίπλα σε ένα μικρό δάσος έκτασης περίπου 90 στρεμμάτων[3]. Στη θέση Φαραγγιανή Κεφάλα υπάρχει πετρόκτιστο υπαίθριο θέατρο, στο οποίο πραγματοποιούνται διάφορες εκδηλώσεις. Ακόμη, στα Φαραγγιανά εδρεύει τοπικός Σύλλογος Φίλων Περιβάλλοντος[4].

Πολιτιστική εκδήλωση στο θέατρο των Φαραγγιανών.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το χωριό αναφέρεται σε διάφορες πηγές της ύστερης Βενετοκρατίας: το 1577 καταγράφεται από τον Φρ. Μπαρότσι ως μέρος της επαρχίας Μονοφατσίου, μερικά χρόνια αργότερα (1583) είχε - σύμφωνα με τον Π. Καστροφύλακα - πληθυσμό 125 κατοίκων, ενώ μνεία στα Φαραγγιανά κάνει το 1630 και ο Φρ. Μπασιλικάτα[5]. Μετά την οθωμανική κατάκτηση της Κρήτης, περιλαμβάνεται σε απογραφή του 1671, σύμφωνα με την οποία διέθετε τρία χαράτσια μεσαίας τάξεως[5][6]. Τον 19ο αιώνα τα Φαραγγιανά αναφέρονται ως χωριό Τουρκοκρητικών. Απουσιάζουν από την αιγυπτιακή απογραφή του 1834[5], ωστόσο με βάση μια στατιστική που επικαλείται ο Μιχαήλ Χουρμούζης Βυζάντιος σε βιβλίο του που εκδόθηκε το 1842, προεπαναστατικά ζούσαν σε αυτά 25 οικογένειες μουσουλμάνων, οι οποίες τα επόμενα χρόνια μειώθηκαν στις 15. Ο ίδιος συγγραφέας κάνει λόγο για την ύπαρξη ερειπίων τριών εκκλησιών[7]. Το 1894, σύμφωνα με εκτίμηση του αξιωματικού του ελληνικού στρατού, Νικόστρατου Καλομενόπουλου, στο χωριό ζούσαν 25 οικογένειες Τουρκοκρητικών[8]. Τα επόμενα χρόνια, εξαιτίας και των γενικότερων εξελίξεων στην Κρήτη (επαναστάσεις, ίδρυση της Κρητικής Πολιτείας και ένωση με την Ελλάδα μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους), οι συγκεκριμένες οικογένειες εγκατάλειψαν τα Φαραγγιανά[5].

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την ακόλουθη ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας εγκαταστάθηκαν στα Φαραγγιανά - καθώς και σε αρκετά πρώην μουσουλμανικά χωριά της επαρχίας Μονοφατσίου - Έλληνες πρόσφυγες από την Αξό της Καππαδοκίας[9][10], οι οποίοι είχαν τοποθετηθεί αρχικά στη Θεσπρωτία[11]. Σύμφωνα με την απογραφή του 1928, διέθετε 143 κατοίκους[2].

Διοικητικά, μετά την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα το χωριό υπήχθη το 1925 στην κοινότητα Ασημίου και το επόμενο έτος στην κοινότητα Σοκαρά της επαρχίας Μονοφατσίου[1][2]. Από το 1971 και εντεύθεν, έπειτα από την επίσημη κατάργησή τους, τα Φαραγγιανά ακολουθούν τις διοικητικές μεταβολές του Σοκαρά, από τον οποίο απορροφήθηκαν.

Απογραφές πληθυσμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Απογραφή 1928 1940 1951 1961
Πληθυσμός 143[2] 167[2] 200[2] 219[2]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 «Διοικητικές μεταβολές οικισμών - Αναλυτικά: Φαραγγιανά (Ηρακλείου)». eetaa.gr. ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2022. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Μιχαήλ Σταματελάτος, Φωτεινή Βάμβα-Σταματελάτου, Επίτομο Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδος, Ερμής, Αθήνα 2001, σελ. 765.
  3. «Δάσος στα Φαραγγιανά». originalcrete.gr. Original Crete. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2022. 
  4. «Εθελοντική αιμοδοσία στον Σοκαρά, με την υποστήριξη του Δήμου Γόρτυνας». politica.gr. Politica. 19 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2022. 
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 Στέργιος Γ. Σπανάκης, Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων. Μητρώον των οικισμών, Δετοράκης, 1991, τόμος Β΄, σελ. 791.
  6. Ζαχαρίας Καψαλάκης, Η εκπαίδευση στην περιοχή της Μεσαράς το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων-Διδακτορική Διατριβή, Ιωάννινα 2010, σελ. 392.
  7. Μ. Χουρμούζη Βυζαντίου, Κρητικά, Εκ της του Ηλία Χριστοφίδου Τυπογραφίας "Η Αγαθή Τύχη", Εν Αθήναις 1842, σελ. 83.
  8. Κρήτης Ανθρωπογεωγραφία, Ένθετο εφημερίδας Πατρίς, Φεβρουάριος 2008, τόμος Β΄, σελ. 143.
  9. Συμεών Κοιμίσογλου, Καππαδοκία. Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Ελλήνων Ιστορία, Πίστη, Πολιτισμός, ILP Productions, Θεσσαλονίκη 2005, σελ. 450, 497.
  10. Γεωργίου Π. Μαυροχαλυβίδη, Η Αξό Καππαδοκίας, Αθήνα 1990, τόμος Β΄, σελ. 389.
  11. Αγνή Κ. Κολιαδήμου, Από την Αξό της Καππαδοκίας στο νομό Πέλλας. Προσφυγικές διαδρομές (1890-1940), University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2015, σελ. 79-80.