Το αστικό μυθιστόρημα (Φυρετιέρ)
 Εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης (1666) | |
| Συγγραφέας | Αντουάν Φυρετιέρ |
|---|---|
| Τίτλος | Le Roman bourgeois |
| Γλώσσα | Γαλλικά |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1666 |
| Μορφή | μυθιστόρημα |
| δεδομένα () | |
Το αστικό μυθιστόρημα (γαλλικός τίτλος: Le Roman bourgeois) είναι μυθιστόρημα του Αντουάν Φυρετιέρ που εκδόθηκε στο Παρίσι το 1666.[1]
Πρόκειται για μια σειρά από ρεαλιστικές σατιρικές ιστορίες που περιγράφουν τα αστικά ήθη του Παρισιού αλλά και μυθιστόρημα με τη σύγχρονη έννοια. [2]Δεν ακολουθεί ακριβώς μια πλοκή, αν και υπάρχουν σύνδεσμοι ανάμεσα στις διάφορες ιστορίες που συνθέτουν το βιβλίο. Ο όρος «αστός» πρέπει να ερμηνευθεί με την κλασική έννοια του 17ου αιώνα, που αφορά την αστική και σχετικά ευκατάστατη τάξη της κοινωνίας, όπως τον χρησιμοποιεί ο Μολιέρος για τον Αρχοντοχωριάτη την ίδια ακριβώς εποχή.[3]
Ο τίτλος υποδηλώνει ξεκάθαρα το εγχείρημα του βιβλίου: πρόκειται για την περιγραφή του περιβάλλοντος της παριζιάνικης μικροαστικής και αστικής τάξης. Οι χαρακτήρες δεν είναι ευγενείς ηρωικοί χαρακτήρες, αλλά απλοί αστοί που το αναγνωστικό κοινό του 17ου αιώνα περιφρονεί έντονα. Ο συγγραφέας, που προέρχεται από αυτό το περιβάλλον και το γνωρίζει τέλεια, μπορεί να μιλήσει για αυτό έχοντας πλήρη γνώση των γεγονότων. Ο ίδιος αναφέρει:
«Θα σας διηγηθώ ειλικρινά και με πίστη αρκετές ιστορίες που έχουν συμβεί ανάμεσα σε ανθρώπους που δεν είναι ούτε ήρωες ούτε ηρωίδες, που δεν σήκωσαν στρατούς, ούτε ανέτρεψαν βασίλεια, αλλά που είναι καλοί άνθρωποι μέτριας οικονομικής κατάστασης, που σιγά σιγά ανέρχονται, άλλοι από τους οποίους θα είναι όμορφοι και άλλοι άσχημοι, άλλοι σοφοί και άλλοι ανόητοι, και σίγουρα οι τελευταίοι φαίνεται να είναι οι περισσότεροι.»[4]
Υπόθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το πρώτο μέρος αφηγείται δύο ιστορίες ταυτόχρονα, αυτή της Ζαβότ, κόρης εισαγγελέα, και αυτή της Λουκρητίας, ανιψιάς ενός δικηγόρου: η Ζαβότ πρόκειται, χωρίς να είναι ερωτευμένη, να παντρευτεί τον Νικόδημο, έναν μαρκήσιο δικηγόρο. Αλλά μια υπόσχεση γάμου, την οποία συνήψε ο Νικόδημος πριν από λίγο καιρό σε τη Λουκρητία, επανέρχεται στην επιφάνεια. Η νεαρή γυναίκα προτίμησε έναν μαρκήσιο, αλλά αυτός αφού την άφησε έγκυο την εγκατέλειψε. Η Λουκρητία τώρα θέλει να παντρευτεί τον Νικόδημο για να σώσει τα προσχήματα.
Ο πατέρας της Ζαβότ προτιμά για γαμπρό του τον δικηγόρο Μπεντού, που είναι ηλικιωμένος και φιλάργυρος αλλά πλούσιος. Η Ζαβότ, που συχνάζει στα κοσμικά σαλόνια των Περισπούδαστων, ερωτεύεται τον νεαρό Παγκράτιο και τον μυεί στη λογοτεχνία με την Αστραία. Αντιμέτωπος με το πείσμα της νεαρής κοπέλας που αρνείται να παντρευτεί τον πλούσιο γαμπρό, ο πατέρας δεν έχει άλλη λύση από το να την κλείσει σε ένα μοναστήρι, από όπου θα την απαγάγει ο Παγκράτιος, προς μεγάλη δυσαρέσκεια του πατέρα. Όσο για τη Λουκρητία, μετά από μια περίοδο θρησκευτικής ζέσης στο ίδιο μοναστήρι, θα καταφέρει να παντρευτεί τον αφελή Μπεντού, για να αποκατασταθεί. [5]
Τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά του πρώτου μέρους είναι η περιγραφή της φιλαργυρίας, της ανοησίας και της φιλαρέσκειας.
Το δεύτερο μέρος αφηγείται τις δικαστικές διαμάχες χαρακτήρων που πλήττονται από τον πυρετό της δικομανίας. Οι τελευταίες σελίδες είναι αφιερωμένες στην απογραφή των περιουσιακών στοιχείων ενός συγγραφέα που διέθετε κάτι παραπάνω από έναν μεγάλο σωρό χειρογράφων που δεν τυπώθηκαν ποτέ και που μόλις πέθανε πάμφτωχος. Με αυτή την ευκαιρία σατιρίζει τον κόσμο των συγγραφέων, τους βιβλιοπώλες, εκδότες απατεώνες και αποτυχημένους συγγραφείς που δεν διστάζουν ποτέ να κολακέψουν για να βρουν έναν πιθανό προστάτη.[6]
Σάτιρα της αστικής τάξης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σε αντίθεση με την ήπια κριτική άλλων σύγχρονων μυθιστορημάτων, όπως την Κωμική ιστορία του Φρανσιόν (1623) του Σαρλ Σορέλ ή το Κωμικό μυθιστόρημα (1651-1657) του Πωλ Σκαρρόν και πολλές κωμωδίες του Μολιέρου, ο Φυρετιέρ παρουσιάζει μια πολύ πιο αιχμηρή παρωδία του τρόπου ζωής της παριζιάνικης μικροαστικής και αστικής τάξης, επιλέγοντας τυπικούς χαρακτήρες αντιπροσωπευτικούς της εποχής, κυρίως ανθρώπους του δικαστικού σώματος και των λογοτεχνών.
Σαρκάζοντας τις τάσεις του αναγνωστικού κοινού της εποχής του να θέλει να ταυτιστεί με τους χαρακτήρες βουκολικών μυθιστορημάτων, όπως της Αστραίας του Ονορέ ντ' Υρφέ, ο Φυρετιέρ προσπαθεί συνεχώς να διαλύσει τις ψευδαισθήσεις αυτών των μυθοπλασιών σατιρίζοντας το συχνά μεγαλόπρεπο, πομπώδες και φλογερό ύφος τους και τις χιμαιρικές υπερβολές τους που ήταν αποκομμένες από την πραγματικότητα. Αντί να αφηγηθεί την «υποδειγματική» ιστορία ευγενών και ενάρετων ηρώων, περιγράφει το περιβάλλον των αστών που ήταν εξοστρακισμένο από τα λογοτεχνικά κείμενα της εποχής και σκιαγραφεί το πορτρέτο του πονηρού Παριζιάνου αστού, κυνικού, φιλάργυρου και γκροτέσκο.[7]
Καινοτομία του μυθιστορήματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αυτό το μυθιστόρημα του Φυρετιέρ, γραμμένο μετά την Αστραία αλλά πριν από την Πριγκίπισσα ντε Κλεβ, είναι ίσως το πιο καινοτόμο μυθιστόρημα της γαλλικής λογοτεχνίας του 17ου αιώνα, παρά τη μικρή εκδοτική επιτυχία την εποχή της δημοσίευσής του.
Το Αστικό μυθιστόρημα έχει δώσει αφορμή για πολυάριθμες αναλύσεις και μελέτες, οι οποίες επικεντρώνονται στην πολύ ιδιαίτερη δομή του και στις αφηγηματικές τεχνικές που χρησιμοποιεί. Ο συγγραφέας απευθύνεται συχνά στον αναγνώστη και επανειλημμένα επιτίθεται στα μυθιστορήματα της μόδας της εποχής του, δηλώνοντας ότι θα αρνηθεί να χρησιμοποιήσει τις ίδιες τεχνικές, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι απογοητεύει όσους το διαβάζουν. Τακτοποιεί επίσης μια σειρά από λογαριασμούς του, ειδικά με τον Σαρλ Σορέλ (Σαροζέλ στο έργο) και διακωμωδεί τη Μαντλέν ντε Σκυντερί, μια από τις πιο δραστήριες Περισπούδαστες, μεταξύ άλλων, και για να το κάνει αυτό εισάγει στο κείμενό του άσχετες με την πλοκή δευτερεύουσες ιστορίες.[8]
Η πλοκή του μυθιστορήματος, σε δύο διακριτά μέρη, με πολλές παρενθέσεις (κατάλογος βιβλίων νεκρού συγγραφέα, πίνακες λογαριασμών, εκθέματα, συμβολαιογραφικές πράξεις, διαθήκες, ακόμη και ο αναλυτικός πίνακας 74 κεφαλαίων ενός έργου που εξετάζει ερωτήματα «σχετικά με την αφιέρωση βιβλίων» κ.λπ.) και πολλές παρεμβάσεις του συγγραφέα, το κατατάσσουν συχνά στην κατηγορία του αντιμυθιστορήματος. Ο Φυρετιέρ έτσι γίνεται πρόδρομος του Ντιντερό και του λογοτεχνικού κινήματος του Νέου μυθιστορήματος του 20ού αιώνα, καθώς φαίνεται ότι πρόθεσή του ήταν να αμφισβητήσει το μυθιστόρημα ως είδος: μια ιστορία με αρχή και το τέλος που έρχεται μετά από διάφορες περιπέτειες. Αυτή η ανάγνωση του έργου είναι που ενδιαφέρει σήμερα περισσότερο και που έχει αναζωπυρώσει το ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια.[3]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ . «britannica.com/topic/Le-Roman-bourgeois».
- ↑ . «oic.uqam.ca/fr/remix/un-realiste-et-rien-de-plus-pour-une-lecture-sociocritique-du-roman-bourgeois».
- ↑ 3,0 3,1 . «babelio.com/livres/Furetiere-Le-Roman-bourgeois».
- ↑ . «obvil.sorbonne-universite.fr/corpus/critique/asselineau_roman-bourgeois-preface».
- ↑ . «universalis.fr/encyclopedie/le-roman-bourgeois/1-un-romanesque-bourgeois/».
- ↑ . «ecrivaines17et18.com/pages/17e-siecle/heroines-litteraires/autres/les-heroines-du-roman-bourgeois-de-furetiere». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Οκτωβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2022.
- ↑ . «wikipoemes.com/poemes/essais-litteraire/furetire-le-roman-bourgeois».
- ↑ . «erudit.org/fr/revues/Le Roman bourgeois».
|