Τζορτζ Τουπόου Α΄
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
| Τζορτζ Τουπόου Α΄ | |
|---|---|
.jpg) | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | George Tupou I (Αγγλικά) |
| Γέννηση | 4 Δεκεμβρίου 1797 Lifuka |
| Θάνατος | 18 Φεβρουαρίου 1893 Νουκουαλόφα |
| Τόπος ταφής | Mala'ekula |
| Κατοικία | Royal Palace of Nukuʻalofa |
| Χώρα πολιτογράφησης | Τόνγκα |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μονάρχης |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Sālote Lupepauʻu |
| Τέκνα | Vuna Takitakimālohi Tēvita ʻUnga[1][2] Τζορτζ Τουπόου Β΄ |
| Γονείς | Tupouto'a |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | μονάρχης της Τόνγκα (1845–1893) |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Τζορτζ Τουπόου Α΄ (4 Δεκεμβρίου 1797 [3] – 18 Φεβρουαρίου 1893), [4] αρχικά γνωστός ως Ταουφααχάου Α΄ (Tāufaʻāhau I), ήταν ο πρώτος βασιλιάς της σύγχρονης Τόνγκα. Υιοθέτησε το όνομα Siaosi (αρχικά Jiaoji), το αντίστοιχο της Τόνγκας για το Γεώργιος, από το όνομα του βασιλιά Γεωργίου Γ' του Ηνωμένου Βασιλείου, όταν βαφτίστηκε το 1831. Το παρατσούκλι του ήταν Lopa-ukamea (ή Lopa-ʻaione), που σημαίνει σιδερένιο καλώδιο .
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γέννηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γεννήθηκε γύρω στο 1797. Την 4η Δεκεμβρίου 1845 στέφθηκε Tuʻi Kanokupolu, δηλαδή Βασιλιάς της Τόνγκα. [5]
Ο πατέρας του ήταν ο Τουπουτόα (Tupouto'aʻ), ο οποίος φιλοδοξούσε να γίνει ο 17ος Tuʻi Kanokupolu, αλλά δεν αναγνωρίστηκε ως τέτοιος από τους ανώτατους αρχηγούς της Τονγκατάπου, καθώς θεωρούνταν ως ένας χαμηλόβαθμος σφετεριστής από το Χααπάι . Η μητέρα του, η Χοαμοφαλεάνο, ένιωσε ότι η ζωή της κινδύνευε στην Τονγκατάπου, έτσι έφυγε με τον γιο της στο Χααπάι, πιθανότατα μέσα στο έτος της γέννησής του. Η ιστορία της, καθώς και η ιστορία του γιου της, του Μαεακάφα, εντοπίζεται πιο αξιόπιστα στο νησί Χααπάι.
Η έγκυος Χοαμοφαλεάνο ένιωθε ανασφαλής στην Τονγκατάπου καθώς επρόκειτο να γεννήσει ένα παιδί του οποίου ο πατέρας, Τουπουτόα, ήταν ο κύριος αντίπαλος της φυλής της (Ha'a Havea Lahi). Ο Tupouto'a ήταν στο Χααπάι για να σκοτώσει την Tupounia και τον 'Ulukalala προκειμένου να εκδικηθεί τη δολοφονία του πατέρα του, Tuku'aho. Ο Tuku'aho ήταν σκληρός και το φόβητρο όλων, συμπεριλαμβανομένων των αρχηγών της Ha'a Havea Lahi, με δεδομένες πράξεις όπως το κάψιμο της Fangale'ounga, μιας αποικίας Vaini του Ma'afutuku'i'aulahi. Ο Niukapu, ένας αρχηγός, κατέφυγε στο Χααπάι υπό την προστασία του Ha'atalafale Tu'ipelehake. Αυτοί οι αρχηγοί υποστήριξαν τον Tupou Moheofo, που εγκαταστάθηκε ως Tu'i Kanokupolu, αντί του πατέρα του Tuku'aho, Mumui. Η ανταπόδοση από τον Tuku'aho στη Ha'a Havea θεωρήθηκε, παρά το γεγονός ότι ο Niukapu δεν ήταν μέρος της φυλής, ως υποβιβασμός της εξουσίας και ως επίδειξη ασέβειας των εδαφικών συνόρων. Από τότε, τα αδέρφια και οι απόγονοι του Tuku'aho είχαν ανταγωνιστικά συναισθήματα προς εκείνους από τη Ha'a Havea.
Στέψη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γεώργιος Τουπόου καθιερώθηκε ως Tuʻi Haʻapai (Ύπατος βασιλιάς) πριν πεθάνει ο πατέρας του το 1820. Κληρονόμησε τις συγκρούσεις με τους άρχοντες της Τονγκατάπουu, ιδιαίτερα με τον Λαουφιλιτόνγκα, τον τελευταίο Tuʻi Tonga, ο οποίος προσπάθησε να επεκτείνει τον ρόλο του ως πνευματικός ηγέτης σε έναν πιο πολιτικό και αμφισβήτησε τον Tāufaʻāhau στοΧααπάι. Το αποκορύφωμα αυτού του αγώνα ήταν η μάχη της Βελάτα το 1826, στην οποία ο Λαουφιλίτονγκα ηττήθηκε. Ένας σημαντικός σύμμαχος σε εκείνη τη μάχη ήταν ο αρχηγός της Haʻafeva.
Ήταν πλέον ξεκάθαρο ότι ο Tāufaʻāhau ήταν πολύ φιλόδοξος και ήθελε περισσότερα από την Haʻapai. Για να τον σταματήσουν, το 1827, οι αρχηγοί της Τονγκατάπου έκαναν τον Λαουφιλιτόνγκα τον Tuʻi Tonga και τον θείο του Tāufa Aleamotuʻa Tuʻi Kanokupolu, αποτρέποντας μια εισβολή σε νησί, καθώς ο αγώνας ενάντια στα μέλη της οικογένειας θεωρούνταν ντροπή της Τόνγκα. Παρόλα αυτά, κατά τη βάπτισή του το 1831, ο Ταούφα αυτοανακηρύχτηκε Βασιλιάς Γεώργιος της Τόνγκα.
Η επόμενη κατάκτησή του προέκυψε από τις σχέσεις του με τον Fīnau ʻUlukālala III, τον ηγεμόνα του Βαβάου. Έγινε Tuʻi Vavaʻu μετά το θάνατο του Finau το 1833. Αφιέρωσε την Τόνγκα (δηλαδή το Πουόνο στο Βαβάου) στον Θεό το 1839, εξασφαλίζοντας υποστήριξη από τους ιεραποστόλους.
Κατά τη δεκαετία του 1830, διέμενε στη Βαβάου, στο Veitatalo, το οποίο είναι τώρα η κατοικία του «Ulukālala». Το Vavaʻu ήταν σε ειρήνη και ευημερούσε. Η Τονγκατάπου, από την άλλη πλευρά, υπέφερε από έναν σκληρό εμφύλιο πόλεμο με τους τοπικούς αρχηγούς να πολεμούν μεταξύ τους. Ο Tāufaʻāhau εξαπέλυσε επιδρομές στην Τονγκατάπου με τους σκληρούς πολεμιστές του από τα Χααπάι και Βαβάου, τους Tautahi (θαλάσσιους πολεμιστές). Ωστόσο, μόνο όταν πέθανε ο Aleamotuʻa εκείνο το έτος, είχε μια δικαιολογία για να κατακτήσει την Τονγκατάπου. Οι αρχηγοί αναγκάστηκαν να τον υπακούσουν και τοποθετήθηκε ως Tuʻi Kanokupolu στο Κολοβάι στις 4 Δεκεμβρίου. Οι Niuafoʻou και Niuatoputapu θα ακολουθούσαν αργότερα. «Η Eua δεν κατακτήθηκε ποτέ από τον Tāufaʻāhau. Ωστόσο, ήταν ο Kauvakauta της Eua που κατέκτησε το Ισχυρό Kolo Tau o Velata στο Χααπάι και βοήθησε τον Taufaʻāhau με όπλα και πυρομαχικά για τους πολέμους του σε όλη την Τόνγκα.
Το 1852, ο τελευταίος ανεξάρτητος αρχηγός, ο Takai Mo Fa'e, έπεσε και ο Tāufa έγινε ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης ολόκληρης της Τόνγκα. Η διακυβέρνησή του είδε πολλές αλλαγές στην πολιτική της Τόνγκα . Κατάργησε τη δουλοπαροικία στο Βαβάου το 1835 και δημοσίευσε τον κώδικα Βαβάου το 1838, τους πρώτους γραπτούς νόμους στην Τόνγκα. Ωστόσο, δεν θα καταργούσε επίσημα τη δουλοπαροικία παντού στην Τόνγκα. Άνοιξε το πρώτο κοινοβούλιο μέχρι τις 4 Ιουνίου 1862, που εξακολουθεί να είναι επίσημη αργία που ονομάζεται Ημέρα της Χειραφέτησης, στην Τόνγκα.
Έκανε το Pangai Ha'apai την πρώτη πρωτεύουσα του βασιλείου του το 1845. Στη συνέχεια, μετέφερε την πρωτεύουσα στη Νουκουαλόφα το 1851 (διέμεινε στη Λιφούκα από το 1845 έως το 1851). Στις 4 Νοεμβρίου 1875 (επίσης αργία), το σύνταγμα ανακοινώθηκε και η Τόνγκα έγινε επίσημα βασίλειο. Ο Σιαόσι πήρε τότε το όνομα Γεώργιος Τουπόου Α΄, Βασιλιάς της Τόνγκα. Για το λόγο αυτό, τόσο το 1845 όσο και το 1875 αναφέρονται ως η αρχή της βασιλείας του.
Θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πέθανε το 1893 σε ηλικία 95 ετών, έπειτα από ένα μπάνιο στη θάλασσα κοντά στο παλάτι του. Τάφηκε στο Νέο Βασιλικό Νεκροταφείο στη Μαλαέκουλα . Τα παιδιά του τον είχαν προηγηθεί, έτσι τον διαδέχθηκε ο δισέγγονός του δύο φορές από τον Γεώργιο Τουπόου Β΄ – ο γιος της κόρης ( ʻElisiva Fusipala Taukiʻonetuku ) του γιου του ( Tēvita ʻUnga ) και ο γιος (Siaʻosi Fatafehi Toutaitota) της κόρης του Salote Pilolevu Mafileʻo). Αυτό τον καθιστά έναν από τους μόνο δύο μονάρχες στην ιστορία δίπλα στον Λουδοβίκο ΙΔ' της Γαλλίας, τον οποίο είναι γνωστό ότι τον διαδέχθηκε ένας δισέγγονος.
Κληρονομιά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Λόγω της ηγεσίας του βασιλιά Siaosi I, η ιστορία της Τόνγκα είναι αρκετά διαφορετική από αυτή των άλλων νησιών της Πολυνησίας. Ήταν ένας άνθρωπος με τον οποίο μιλούσαν ξένες δυνάμεις επί ίσοις όροις, που προστάτευε την Τόνγκα από τον αποικισμό.
Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία το 1853, όταν ρώτησε για τους ζητιάνους που είδε, του είπαν ότι δεν μπορούσαν να εργαστούν αφού δεν είχαν γη. Αυτό οδήγησε στο σύνταγμα που ορίζει ότι η γη στην Τόνγκα μπορούσε να δοθεί μόνο σε γεννημένους στην Τόνγκα και όχι να πωληθεί σε ξένους, όπως συμβαίνει ακόμα σήμερα.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2016.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαρτίου 2013. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2022.
- ↑ «George Tupou I, King of Tonga».
- ↑ https://www.britannica.com/place/Pacific-Islands/Early-European-settlement#ref513284
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα George Tupou I στο Wikimedia Commons
|