Τάφος της Χενουταουί

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Tο όνομα Χενουταουί έχουν κι άλλα πρόσωπα της 19ης, 20ης και 21ης Δυναστείας της Αιγύπτου, βλ. Χενουταουί (αποσαφήνιση)

Τάφος της Χενουταουί
Χάρτης
Είδοςτάφος
Γεωγραφικές συντεταγμένες25°44′18″N 32°36′28″E
Διοικητική υπαγωγήΘήβαι Αιγύπτου
ΤοποθεσίαΝτέιρ ελ-Μπαχάρι
ΧώραΑίγυπτος

Ο Τάφος της Χενουταουί έχει τον κωδικό MMA 59 στον κατάλογο του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης της Νέας Υόρκης, η οποία αναφέρεται στους τάφους που ανασκάφηκαν από τον Αμερικανό Αιγυπτιολόγο Χέρμπερτ Ιούστις Ουίνλοκ, σε μία από τις ερευνητικές αποστολές του Μουσείου.

Ο τάφος των Θηβών ΜΜΑ 59 ανακαλύφθηκε κατά την ανασκαφική περίοδο 1923 – 24, στη θέση Ντειρ-ελ Μπαχάρι που αποτελεί τμήμα της Νεκρόπολης των Θηβών στη δυτική όχθη του Νείλου, απέναντι από το Λούξορ. Πρόκειται για τον χώρο ταφής μίας Αρχαίας Αιγυπτίας, της Χενουταουί, η οποία έζησε την περίοδο της 21ης Δυναστείας και υπήρξε Αοιδός του Θεού Άμωνα - Ρα.[1]

Η μουσικός του Άμωνα - Ρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Λεπτομέρεια από την εξωτερική λάρνακα. Η Χενουταουί μπροστά στον θεό Όσιρη κρατώντας σείστρο.

Η Χενουταουί ήταν προφανώς μία απλή πολίτης και δεν σχετιζόταν με τη βασιλική οικογένεια.[2] Πέθανε σε νεαρή ηλικία, 20 ετών περίπου.Το σώμα της δεν ταριχεύθηκε, απλώς τυλίχθηκε με πολλές στρώσεις λινών επιδέσμων. Ενταφιάστηκε σε έναν τάφο ο οποίος αρχικά ανήκε στον Μινμοζέ, έναν αξιωματούχο της Χατσεψούτ (18η Δυναστεία). Ο πλούσιος τάφος του είχε καταληστευθεί και επαναχρησιμοποιήθηκε για να ενταφιαστεί η Χενουταουί, πολλούς αιώνες μετά το θάνατό του. Σύμφωνα με τον Winlock, το κάλυμμα της εξωτερικής λάρνακας δεν ήταν σφραγισμένο. Μέσα στην εσωτερική λάρνακα, τη μούμια περιέβαλλε ξύλινο φέρετρο. Στο ζωγραφικό διάκοσμο των εσωτερικών σαρκοφάγων, η Χενουταουί απεικονίζεται με ένα περίτεχνο περιδέραιο και κάτω από αυτό με ένα δικτυωτό κάλυμμα από χάντρες. Στο κάλυμμα της εξωτερικής λάρνακας υπάρχουν επιγραφές στα ιερογλυφικά που αποτελούν επικλήσεις προς τη Θεά Μουτ. Το μέγεθος της μούμιας ήταν μεγαλύτερο από το ξύλινο φέρετρο και τα πόδια συνεθλίβησαν προκειμένου να χωρέσει στο εσωτερικό του.[1]

Η εποχή της Χενουταουί, κατά την 3η Ενδιάμεση Περίοδο, η οποία ακολούθησε το τέλος του Νέου Βασιλείου, ήταν μία περίοδος κρίσης για την Αίγυπτο που χαρακτηρίστηκε από πολιτικές ανακατατάξεις. Στην ταραγμένη αυτή περίοδο, η τέχνη της διακοσμημένης λάρνακας άκμαζε. Στους απλούς υπόγειους λαξευτούς θαλαμοειδείς τάφους της εποχής, όπου ενταφιάζονταν τόσο οι φτωχοί όσο και τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα και χρησιμοποιούνταν και ως οικογενειακοί τάφοι, δεν υπήρχαν άλλες απεικονίσεις των νεκρών, όπως συνηθιζόταν σε προηγούμενες περιόδους, και η τέχνη της διακοσμημένης λάρνακας κάλυπτε αυτό το κενό.[1]

Οι σαρκοφάγοι της Χενουταουί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η εξωτερική λάρνακα της Χενουταουί

Ο ταφικός της εξοπλισμός περιλάμβανε τρεις ξύλινες λάρνακες με ζωγραφική διακόσμηση: μία εξωτερική και εσωτερικά αυτής, δύο μικρότερες. Έτσι όπως είναι τοποθετημένες η μία σαρκοφάγος μέσα στην άλλη θυμίζουν τις ρώσικες κούκλες. Οι μεγαλοπρεπείς παραστάσεις απεικονίζουν θεούς και σύμβολα, που συνδέονται με τις δοξασίες των Αιγυπτίων σχετικά με τη μεταθανάτια ζωή. Και οι τρεις λειψανοθήκες έχουν τη μορφή φασκιωμένης μούμιας με επιζωγραφισμένες περίτεχνες μάσκες στα πρόσωπα, οι οποίες αποδίδουν τα χαρακτηριστικά της νεκρής.

Το κάλυμμα της εξωτερικής σαρκοφάγου έχει λευκό χρώμα, μιμούμενο τα λευκά υφάσματα από λινάρι με τα οποία συνήθιζαν να καλύπτουν τις μούμιες. Στην επιφάνειά του εικονίζεται η Ηenuttawy να φορά ένα πολύτιμο επιστήθιο κόσμημα, σε σχήμα ιερού, μέσα στο οποίο βρίσκονται δύο φτερωτά Μάτια του Ώρου με αιρούμενες μορφές κόμπρας Ουραίου που κρατούν Ανκχ. Στο κέντρο, δύο γεράκια του Ώρου πλαισιώνουν έναν σκαραβαίο (Κεπερά) που κρατά την σφαίρα του ήλιου, σπρώχνοντάς την προς τα επάνω, ώστε να έλθει η ανατολή που αποτελεί συμβολισμό της εκ νέου γένεσης της ζωής. Δεξιά και αριστερά του "ιερού" απεικονίζονται από ένα μαύρο τσακάλι καθισμένο και στραμμένο προς αυτό. Τα ζώα φορούν το στέμμα της Κάτω και την Άνω Αιγύπτου και κρατούν σκήπτρα. Πρόκειται για μεταμορφώσεις του θεού Άνουβη, προστάτη της μουμιοποίησης των νεκρών.

Παρακάτω απεικονίζεται η θεά Νουτ με ορθάνοιχτα τα προστατευτικά φτερά της τα οποία καλύπτουν όλο το πλάτος του καλύμματος. Κάθετες και οριζόντιες χρυσοκίτρινες ζώνες που μιμούνται το χρυσάφι που διακοσμεί τις βασιλικές λάρνακες, φέρουν ιερογλυφικές επιγραφές όπου η Χενουταουί η Δικαιωμένη επικαλείται τη θεία εύνοια, λέγοντας:

« Μητέρα μου, Nut! Άπλωσε τα φτερά σου στο πρόσωπό μου και χάρισέ μου αιωνιότητα, σαν αυτήν που έχουν τα ακάματα αστέρια, και ας μην πεθάνω δεύτερη φορά στην νεκρόπολη ! »

Στα ορθογώνια διάχωρα ανάμεσα στις χρυσές ζώνες απεικονίζονται οι εξής σκηνές: α) η Ηenuttawy φορώντας ένα πολυτελές χρυσαφί ένδυμα κουνά ένα σείστρο και προσεύχεται στον Όσιρη, β) οι τέσσερις γιοί του Ώρου να στέκονται δίπλα σε βωμούς προσφορών, γ) ο θεός Άνουβις, προστάτης των νεκρικών χώρων και της ταριχευτικής, με τη μορφή μαύρου τσακαλιού και σκήπτρο και δ) στα πόδια της λάρνακας, οι θεές Ίσις και Νέφθυς που θρηνούν για τον χαμό της Χενουταουί.

Οι δύο εσωτερικές λάρνακες της Χενουταουί

Το κάλυμμα της εσωτερικής λάρνακας της Χενουταουί ήταν βαμμένο με κίτρινο χρώμα, αντιγράφοντας το χρώμα των βασιλικών σαρκοφάγων που ήταν κατασκευασμένες από συμπαγή χρυσό ή από επιχρυσωμένο ξύλο. Στα καλύμματα των δύο εσωτερικών σαρκοφάγων κυριαρχεί η μορφή ενός μεγάλου σκαραβαίου, σύμβολο του θεού της ανατολής του ήλιου Κεπερά που σπρώχνει ψηλά την σφαίρα του ήλιου για να φέρει την ανατολή, περίπου όπως ο σκαραβαίος προφυλάσσει τα μικρά του (προνύμφες) μέσα σε μία μικρή μπάλα από κοπριά, κατά τη διαδικασία της αναπαραγωγής του. Απεικονίζεται επίσης ο θεός της μεταθανάτιας ζωής, Όσιρις, πλαισιωμένος από τις αδελφές θεές Ίσις και Νέφθυς, οι οποίες είναι προστάτιδες θεές των ταφικών ιεροτελεστιών. Κοντά στις θεϊκές μορφές βρίσκονται τα μικροσκοπικά πνεύματα της νεκρής, τα λεγόμενα "Μπα". [2][3]

Ένα από τα κτερίσματα της Henuttawi. Βραχιόλι με φυλακτό σε μορφή κροκόδειλου.

Τα κοσμήματά της[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Χενουταουί ενταφιάστηκε με τα αγαπημένα της κοσμήματα. Ένα από τα περιδέραια που βρέθηκαν περασμένα στον λαιμό της είναι φτιαγμένο από λινό κορδόνι με διακοσμητικούς κόμπους, στο οποίο είναι αναρτημένο ένα φυλακτό από σφυρήλατο χρυσό που έχει τη μορφή δύο λιονταριών που καθισμένα πλάτη με πλάτη, ατενίζουν προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Είναι το σύμβολο των λεόντων Aker, που ήταν οι φύλακες των οριζόντων. Το ένα ονομάζεται Duaj που σημαίνει "χθες" και το άλλο Sefer που σημαίνει "αύριο".[4]

Tον αριστερό καρπό της Χενουταουί στόλιζαν τέσσερα βραχιόλια φτιαγμένα από λινό κορδόνι, με κόμπους, ανάμεσα στους οποίους είναι περασμένες χάντρες. Το ένα ξεχωρίζει, επειδή έχει αναρτημένο περίαπτο σε μορφή κροκόδειλου, από λίθο καρνεόλης. Ένα από τα πιο επικίνδυνα πλάσματα του Νείλου, ο κροκόδειλος ήταν ένα αποτροπαϊκό σύμβολο που έδιωχνε μακριά το κακό.[5]

Γκαλερί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 H. E. Winlock, The Metropolitan Museum of Art Bulletin, New Series, Vol. 19, No. 12, THE METROPOLITAN MUSEUM OF ART: THE EGYPTIAN EXPEDITION 1923-1924, (December 1924), pp. 22-24
  2. Kitchen, Kenneth A. The Third Intermediate Period in Egypt, 1100-650 B.C. (Book & Supplement) Aris & Phillips. 1986, p 57, ISBN 978-0856682988

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]