Συνεργασία (εργασία)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ένας χώρος συνεργασίας στην Αθήνα

Το συνεργατικό μοντέλο εργασίας (coworking) σαν όρος αφορά μια εργασιακή διαρρύθμιση κατά την οποία εργαζόμενοι διαφορετικών εταιρειών μοιράζονται έναν κοινό χώρο γραφείου, διασφαλίζοντας έτσι την εξοικονόμηση κόστους αλλά και την διευκόλυνσή τους μέσω της χρήσης κοινών υποδομών, όπως εξοπλισμού, υπηρεσιών κοινής ωφελείας, ρεσεψιόν και υπηρεσίες φύλαξης, και σε ορισμένες περιπτώσεις αναψυκτικά και υπηρεσίες παραλαβής δεμάτων. [1] Είναι ελκυστικό για ανεξάρτητους εξωτερικούς συνεργάτες, ανεξάρτητους επιστήμονες, απομακρυσμένους εργαζόμενους, ψηφιακούς νομάδες και άτομα που ταξιδεύουν συχνά. Επιπλέον, το coworking βοηθά τους εργαζόμενους να μειώνουν το αίσθημα κοινωνικής απομόνωσης που μπορεί να βιώσουν όταν εργάζονται εξ αποστάσεως ή όταν ταξιδεύουν [2] και εξαλείφει τους περισπασμούς. Οι περισσότεροι coworking χώροι χρεώνουν συνδρομές μέλους. Οι σημαντικότερες εταιρείες που παρέχουν συνεργατικούς χώρους εργασίας και εξυπηρετούμενα γραφεία περιλαμβάνουν την WeWork και την IWG plc .

Τύποι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το coworking δεν αφορά μόνο την παροχή ενός φυσικού χώρου, αλλά και τη δημιουργία μιας κοινότητας. Η ταχεία ανάπτυξή του έχει θεωρηθεί ως ένας πιθανός τρόπος για τους πολεοδόμους να αντιμετωπίσουν την παρακμή του λιανικού εμπορίου στα αστικά κέντρα. [3] Τα πλεονεκτήματά του μπορούν ήδη να γίνουν αντιληπτά και εκτός του φυσικού χώρου ενώ συνιστάται να ξεκινήσει κανείς με τη δημιουργία μιας συνεργατικής κοινότητας προτού εξετάσει το ενδεχόμενο να ανοίξει ένα χώρο εργασίας. [4] Ωστόσο, κάποιοι χώροι συνεργασίας στερούνται κοινοτικού κτιρίου, απλά καταλαμβάνουν μέρος ενός κτηρίου συνδυάζοντας το άνοιγμα τους με μια εκδήλωση που προσελκύει το αγοραστικό κοινό τους. [5] [4]

Το coworking συνήθως κατηγοριοποιείται σε δύο ομάδες: Σε αυτή που έχει ως επίκεντρο την ακίνητη περιουσία (που ασχολείται κυρίως με την πώληση γραφείων και θέσεων εργασίας) και σε αυτή που επικεντρώνεται στην κοινότητα (επικεντρώνεται στην οικοδόμηση κοινότητας που τυχαίνει να έχει επίσης γραφεία ή θέσεις εργασίας). Οι εμπλεκόμενοι στοχεύουν σε ελεύθερους επαγγελματίες, απομακρυσμένους εργαζόμενους και μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) που χρειάζονται χώρο και αναζητούν μια κοινότητα με συνεργατικό πνεύμα . Οι πελάτες επωφελούνται επίσης συχνά από επαγγελματικές υπηρεσίες όπως η εκτύπωση, η ενσωμάτωση ή η παροχή συμβουλών. [6]

Το coworking διαφέρει από τα μοντέλα των business accelerators, business incubators και executive suites . [7] Αυτοί οι χώροι δεν ταιριάζουν στο συνεργατικό μοντέλο επειδή συχνά τους λείπει η κοινωνική, συνεργατική και ανεπίσημη διάσταση της διαδικασίας. Στο coworking, οι πρακτικές διαχείρισης είναι πιο κοντά σε αυτές ενός συνεταιρισμού, συμπεριλαμβανομένου του ότι βασικός στόχος είναι η κοινότητα [8] και όχι το κέρδος. [9] Ορισμένοι συνεργάτες συμμετέχουν επίσης σε μη-διασκέψεις, όπως το BarCamp . [10]

Ορισμένοι χώροι συνεργασίας προσανατολίζονται σε συγκεκριμένα πεδία δράσης. Για παράδειγμα, το CoWorking With Wisdom, στο Μπέρκλεϋ της Καλιφόρνια, συνδυάζει τη συνεργασία με τον διαλογισμό, την επίγνωση και τα προγράμματα γιόγκα, [11] Το Wing ιδρύθηκε για «την προαγωγή ενός συγκεκριμένου τύπου γυναίκας», [12] και το Work and Play στο South Orange, στο Νιου Τζέρσεϊ διαθέτει στον χώρο του παιδικούς σταθμούς για τα παιδιά επιχειρηματιών γονέων. [13] Οι χώροι συνεργασίας με θρησκευτική πτυχή συμπεριλαμβάνουν το Epiphany Space, έναν χώρο καλλιτεχνών στο Λος Άντζελες, και το SketchPad, έναν χώρο στο Σικάγο για εβραϊκούς μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς. [14]

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Citizen Space στο Σαν Φρανσίσκο

Μεταξύ 2006 και 2015, μελέτες έδειξαν ότι ο αριθμός των συνεργατικών χώρων εργασίας και των διαθέσιμων θέσεων σε αυτούς σχεδόν διπλασιαζόταν κάθε χρόνο.

Προπομπός του coworking ήταν ευρωπαϊκοί χώροι χάκερ της δεκαετίας του 1990, όπου οι προγραμματιστές αντάλλασσαν δεξιότητες και βέλτιστες πρακτικές. [15]

Κάποιοι χώροι συνεργασίας αναπτύχθηκαν από απομακρυσμένους εργαζόμενους και επιχειρηματίες που αναζητούσαν εναλλακτικές στην εργασία σε καφετέριες ή στη απομόνωσή τους σε αυτόνομα ή οικιακά γραφεία.

Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που ωθεί τη ζήτηση για το coworking είναι ο αυξανόμενος ρόλος των ανεξάρτητων εξωτερικών συνεργατών και των ψηφιακών νομάδων στην αγορά.

Ασία-Ειρηνικός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο σχεδιασμός του Toong στο Ανόι συνδυάζει πολιτιστικά χαρακτηριστικά και σύγχρονες λεπτομέρειες.

Το coworking στην Ασία έχει γίνει πολύ δημοφιλές καθώς ο χώρος είναι γενικά περιορισμένος σε περιοχές όπως η Κίνα, το Χονγκ Κονγκ, η Ινδία, οι Φιλιππίνες, η Σαουδική Αραβία, η Σιγκαπούρη, η Ταϊβάν και το Βιετνάμ . [16] Οι σημαντικές μητροπολιτικές πόλεις, σε αυτές τις περιοχές, παρουσιάζουν καθημερινά νέες ιδέες και χώρους συνεργασίας, προσκαλώντας τις αναδυόμενες νεοφυείς επιχειρήσεις και τις επιχειρήσεις να υιοθετήσουν την τάση. Έρευνα από την εμπορική χρηματιστηριακή εταιρεία JLL διαπίστωσε ότι ο ευέλικτος χώρος εργασίας στην Ασία-Ειρηνικό, συμπεριλαμβανομένων τόσο των εξυπηρετούμενων γραφείων όσο και των συνεργατικών αυξήθηκε κατά 150% από το 2014 έως το 2017. [16]

Σε χώρες του Ειρηνικού, όπως η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία, το coworking έχει γίνει δημοφιλές καθώς οι τιμές των εμπορικών χώρων και των λειτουργικών εξόδων τους αυξάνονται, με το coworking να είναι έως και 25% φθηνότερο για τις περισσότερες επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες. [17]

Coworking space στο Makati, Φιλιππίνες

Στο Χονγκ Κονγκ, για παράδειγμα, έχουν δημιουργηθεί δεκάδες χώροι συνεργασίας για την ενίσχυση της ταχέως αναπτυσσόμενης κοινότητας startup, που σύμφωνα με το Forbes βρίσκεται μεταξύ των κορυφαίων τεχνολογικών τοποθεσιών στον κόσμο, μαζί με τη Νέα Υόρκη και τη Silicon Valley . [18] Κατανεμημένες σε όλες σχεδόν τις συνοικίες, οι συνεργατικές θέσεις εργασίας είναι ευρέως διαδεδομένες, ενώ η πλειονότητά τους βρίσκεται στο νησί του Χονγκ Κονγκ και εκεί, κυρίως στις περιοχές Central και Sheung Wan . 

Στην πολιτεία Πενάνγκ της Μαλαισίας, που θεωρείται εδώ και καιρό ως η Silicon Valley της Ανατολής, έχει επίσης παρατηρηθεί αύξηση των χώρων συνεργασίας. [19] [20] Εκτός από τις ιδιόκτητες νεοφυείς επιχειρήσεις, η κυβέρνηση της πολιτείας Πενάνγκ έχει ξεκινήσει μια κινητοποίηση να μετατρέψει κτίρια της αποικιακής εποχής στην πρωτεύουσα Τζορτζ Τάουν σε χώρους συνεργασίας. [21]

Πέρα από τον χώρο των νεοσύστατων εταιρών, το coworking γίνεται ολοένα και πιο διαδεδομένο μεταξύ των ψηφιακών νομάδων στην Ασία. [22] Μια έρευνα του 2011 έδειξε ότι οι περισσότεροι εργαζόμενοι σε συνεργατικές θέσεις εργασίας αυτή τη στιγμή είναι ηλικιακά στην κατηγορία είκοσι με τριάντα, με μέση ηλικία τα 34 έτη. Τα δύο τρίτα είναι άνδρες, το ένα τρίτο είναι γυναίκες. Τέσσερις στους πέντε εργαζόμενους σε συνεργατικές θέσεις εργασίας ξεκίνησαν την καριέρα τους έχοντας πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Η πλειοψηφία των συναδέλφων εργάζεται σε δημιουργικές βιομηχανίες ή νέα μέσα . Λίγο περισσότεροι από τους μισούς συναδέλφους είναι ελεύθεροι επαγγελματίες. [23]

Το coworking είναι δημοφιλές στην Ινδία . [24] [25] Σύμφωνα με μια έκθεση του 2017 από την εταιρεία ακινήτων CBRE, υπάρχουν 350 χειριστές εργαζόμενοι σε θέσεις συνεργατικής εργασίας στην Ινδία σε περισσότερες από 800 τοποθεσίες. Η δραστηριότητα χρηματοδοτικής μίσθωσης από coworking και επιχειρηματίες επιχειρηματικών κέντρων υπερτριπλασιάστηκε το 2016.

A coworking space on two levels with stairs and people working together. Underneath a big glass atrium
Συνεργατικός χώρος στη Μελβούρνη, Αυστραλία

Στην Αυστραλία, το WeWork και το Spaces θέτουν με την παρουσία τους υπό αμφισβήτηση το μοντέλο εργασίας των τοπικών εταιριών. Το Hub Australia είναι ο μεγαλύτερος, ιδιόκτητος χώρος συνεργατικών θέσεων εργασίας της Αυστραλίας. [26] Με πολλούς ανεξάρτητους φορείς να ανοίγουν μικρότερες εξειδικευμένες τοποθεσίες (συμπεριλαμβανομένων των αγροτικών [27] και περιφερειακών περιοχών της μεγάλης χώρας), ορισμένοι μεγαλύτεροι πάροχοι έχουν επεκταθεί σε εθνικό επίπεδο, με την απόσταση μεταξύ των μεγάλων πόλεων να αποτελεί πλεονέκτημα τόσο για τον πάροχο coworking όσο και για την κοινότητα.

Στην Ινδία, οι επιχειρήσεις Coworking είναι πολύ δημοφιλείς στις μητροπολιτικές πόλεις όπως τα Tier 2 και Tier 3 Cities της Ινδίας. Στην Ινδία το 2017 και το 2018 σημειώθηκε αξιοσημείωτη αύξηση. [28] Ενώ το 2017, ο χώρος που μισθώθηκε ως χώρος συνεργασίας ήταν 1,9 εκατομμύρια τετραγωνικά πόδια, το 2018 αυξήθηκε περισσότερο από δύο φορές, φτάνοντας τα 3,9 εκατομμύρια τετραγωνικά πόδια. Η Ινδία έχει το τρίτο μεγαλύτερο οικοσύστημα startup μετά την Κίνα και τις ΗΠΑ με περισσότερες από 5.200 νεοφυείς επιχειρήσεις. [29] [30] Τώρα πολλές μεγάλες πόλεις όπως η Βομβάη, το Χαϊντεραμπάντ, το Μπανγκαλόρ, το Δελχί, το Αχμενταμπάντ και το Τσενάι έχουν χώρους συνεργασίας και αυξάνονται μέρα με τη μέρα λόγω των startups.

Στην Ευρώπη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Coworking space στη Γλασκώβη, Ηνωμένο Βασίλειο

Το 2017, η Ευρώπη κατέλαβε την τρίτη θέση στις περιοχές αναφορικά στον τον αριθμό των χώρων συνεργασίας, πίσω από τις Ηνωμένες Πολιτείες (3.205) και την Ασία (3.975). [31]

Ο πρώτος χώρος συνεργατικής εργασίας, το La Cantine, ιδρύθηκε στη Γαλλία το 2008, και βρίσκεται στο Παρίσι . [32]

Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες που ανταποκρίνονται πιο θετικά στην ιδέα της συνεργατικής εργασίας, με ιδιαίτερη έμφαση να δίνεται στο Λονδίνο . Στην πόλη, η περιοχή Shoreditch ηγείται της αγοράς coworking, όχι μόνο για τον μεγάλο αριθμό θέσεων συνεργασίας που προσφέρει αλλά και για την ποικιλία των χώρων που υπάρχουν για να ανταποκρίνονται στις διαφορετικές ανάγκες μεταξύ των νεοφυών επιχειρήσεων, των επιχειρηματιών και των ελεύθερων επαγγελματιών. [33] Το Camden Collective είναι ένα έργο αναγέννησης στο Λονδίνο που επαναχρησιμοποιεί προηγουμένως κενές και ανεπαρκώς χρησιμοποιούμενες ιδιοκτησίες και άνοιξε τον πρώτο «ασύρματο, χωρίς τοίχο» χώρο συνεργασίας το 2009. [34]

Τον Ιούνιο του 2013, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ανακοίνωσε ότι θα εφαρμόσει τις αρχές της συνεργασίας σε ένα νέο πιλοτικό πρόγραμμα για τη στρατηγική της «One Public Sector Estate» που καλύπτει 12 τοπικές αρχές στην Αγγλία, το οποίο θα ενθαρρύνει τη συνεργασία των τοπικών συμβουλίων με κεντρικές κυβερνητικές υπηρεσίες και άλλους φορείς έτσι ώστε το προσωπικό να μοιράζεται τα κτίρια. Αυτό θα επιτρέψει στις αρχές να ενθαρρύνουν τη συνεργασία καθώς και την επαναχρησιμοποίηση ή την απελευθέρωση ιδιοκτησίας και γης που θεωρείται ως πλεόνασμα αναφορικά στις απαιτήσεις, περικόπτοντας τις δαπάνες και ελευθερώνοντας γη για τοπική ανάπτυξη. [35]

Εσθονία Στις αρχές του 2022, ο χώρος εργασίας Pärnu Start-Up Center άνοιξε στο Pärnu. Στόχος τους είναι η διασύνδεση απομακρυσμένων εργαζόμενων και μικρών επιχειρηματιών που συνήθως εργάζονται σε καφετέριες ή στο σπίτι, προσφέροντάς τους ένα άνετο επιχειρηματικό κέντρο όπου μπορούν να εργαστούν με ηρεμία και να συναντήσουν τους πελάτες τους. Με αυτό τον τρόπο ενισχύουν την τοπική επιχειρηματική κοινότητα να αναπτυχθεί και να δημιουργήσει νέες επαφές, με πίστη στη δύναμη της κοινότητας και της συνεργασίας και με τη γνώση ότι μαζί μπορούν να κάνουν το αδύνατο δυνατό. Το κτίριο Hommiku 5 ανακαινίστηκε και χρηματοδοτήθηκε για ψηφιακούς επαγγελματίες από τον Chi Keung Ivan Wong από το Χονγκ Κονγκ.

Το coworking είναι επίσης διαδεδομένο στην ηπειρωτική Ευρώπη, σε μέρη όπως το Βερολίνο .

Μικρότερες αστικές περιοχές με πολλούς νέους και δημιουργικούς ανθρώπους και ειδικά οι φοιτητικές πόλεις μπορούν να προσφέρουν χώρους συνεργασίας, με το Cowork Greifswald στη Γερμανία να είναι ένα βασικό παράδειγμα που επικεντρώνεται στη συνεργασία μεταξύ χώρων συνεργασίας και ακαδημαϊκού περιβάλλοντος. [36]

Στη Βόρεια Αμερική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τότε που η Neuberg ξεκίνησε το κίνημα coworking το 2005, το Σαν Φρανσίσκο συνεχίζει να έχει τεράστις παρουσία στην coworking κοινότητα φιλοξενώντας έναν αυξανόμενο αριθμό coworking χώρων. [37] Επίσης στην περιοχή Bay, η Anca Mosoiu ίδρυσε το Tech Liminal το 2009, έναν χώρο συνεργατικής εργασίας στο Όκλαντ . [38]

Το μοντέλο συνεργατικών θέσεων εργασίας στους χώρους γραφείων είναι εξαιρετικά δημοφιλές στο Μαϊάμι . Για την ακρίβεια, μια μελέτη του 2018 που έγινε από τον Yardi Matrix, όρισε το Μαϊάμι ως την πόλη των ΗΠΑ με τους περισσότερους χώρους συνεργασίας ανά τετραγωνικό πόδι. [39] Το coworking έχει επίσης εξαπλωθεί σε πολλές άλλες μητροπολιτικές περιοχές, με πόλεις όπως το Σιάτλ, Ουάσιγκτον, [40] Πόρτλαντ, Όρεγκον, [41] [42] Τορόντο, [43] Γουίτσιτα, Κάνσας, [44] και Κολόμπους, Οχάιο [45] να προσφέρουν πλέον μια ποικιλία χώρων συνεργασίας. Τα τελευταία χρόνια υπήρξε μια αύξηση στον αριθμό των προαστιακών και αγροτικών χώρων συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένου του Amarillo, Texas, [46] Des Moines, Iowa, [47] Independence, Oregon [48] και Indianapolis, Indiana. [49] [50]

Η κοινότητα συνεργασίας της Νέας Υόρκης εξελίσσεται επίσης γρήγορα στο επιχειρηματικό κέντρο Regus και Rockefeller Group . Το WeWork και άλλες υπηρεσίες έχουν μεγάλη παρουσία. Η ζήτηση για coworking στις γειτονιές του Μπρούκλιν είναι υψηλή λόγω του αυξημένου αριθμού millennials στο εργατικό δυναμικό, καθώς σχεδόν ένας στους 10 εργαζόμενους στην περιοχή Gowanus του Μπρούκλιν είναι απομακρυσμένοι εργαζόμενοι . [51] Η βιομηχανική περιοχή του Gowanus γνωρίζει μια έκρηξη νέων startups που μετατρέπουν παλιά κτίρια σε νέους χώρους συνεργασίας. [52] Στο Μπρούκλιν, το 2008, ιδρύθηκε από την Jennie Nevin ο πρώτος χώρος συνεργασίας που επικεντρώνεται στην πράσινη ανάπτυξη στις ΗΠΑ, ονομαζόμενο Green Spaces, και επεκτάθηκε το 2009 στο Μανχάταν και το Ντένβερ αποτελώντας κινητήρια δύναμη για την πράσινη επιχειρηματικότητα μέσω της του μοντέλου αλληλεπίδρασης των συνεργατικών χώρων εργασίας. [53]

Venture Park
ΤΑ Hubs στην Αφρική

Στην Αφρική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 2011, το Co-Creation Hub ιδρύθηκε στο Yaba του Λάγος από τους Bosun Tijani και Femi Longe, ένας χώρος συνεργασίας που συχνά αναφέρεται ως Cc-Hub και στεγάζει πάνω από 50 startups όπως οι BudgIT, GoMyWay, Lifebank, Findworka, Autobox [54]

Το IHub στο Ναϊρόμπι της Κένυας είναι επίσης ένας κόμβος καινοτομίας και μια θερμοκοιτίδα για νεοφυείς επιχειρήσεις που ιδρύθηκε από τον Erik Hersman το 2010. Το iHub ήταν ένας πρωτοποριακός χώρος συνεργασίας στην Αφρική, του οποίου η εξαγορά ανακοινώθηκε από το Cc-hub το 2019 [55].

Το Ventures Park [56] ιδρύθηκε το 2016 στην Abuja από τον Kola Aina. Είναι ένας καλλιτεχνικός χώρος για ελεύθερους επαγγελματίες και επιχειρηματίες του οποίου τις λειτουργικές ανάγκες και το δίκτυο διαχειρίζονται άλλες νεοφυείς επιχειρήσεις. Το Campus Co-working space που ιδρύθηλε στο Πανεπιστήμιο της Abuja, είναι πλέον γνωστό ως Ventures Platform campus [57]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Συνάδελφος (εταιρεία)
  • Παρόχους συνεργατικών χώρων
  • Ζεστή επιφάνεια εργασίας
  • Κοινή χρήση γραφείου
  • Εξωτερική ανάθεση
  • Συνεργασία
  • SOHO Κίνα

βιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Babb, Courtney; Curtis, Carey; McLeod, Sam (2018-10-02). «The Rise of Shared Work Spaces: A Disruption to Urban Planning Policy?» (στα αγγλικά). Urban Policy and Research 36 (4): 496–512. doi:10.1080/08111146.2018.1476230. ISSN 0811-1146. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/08111146.2018.1476230. 
  2. Butler, Kiera (January 1, 2008). «Practical Values: Works Well With Others». Mother Jones. https://www.motherjones.com/politics/2008/01/practical-values-works-well-others/. 
  3. Carder, Paul. «Cowrking or coffee shops reinvigorating the town centre». Work&Place Journal. http://www.workandplace.com/coworking-or-coffee-shops-re-invigorating-the-town-centre/. 
  4. 4,0 4,1 «Space Catalyst: Getting Started». Coworking wiki. 
  5. Foertsch, Carsten (1 Σεπτεμβρίου 2010). «7 tips for a successful co-working space». Deskmag. 
  6. Martin Pasquier. «The Future of Coworking: coworking visas, corporate partnerships and real-estate specialists». Innovation Is Everywhere. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2015. 
  7. DeGuzman, Genevieve (1 Νοεμβρίου 2011). «Five Big Myths About Coworking». Deskmag. 
  8. Fost, Dan (February 20, 2008). «Inspiration Strikes Only a Desk Away». The New York Times. https://www.nytimes.com/2008/02/20/business/businessspecial2/20ideas.html. 
  9. Fost, Dan (February 20, 2008). «They're Working on Their Own, Just Side by Side». The New York Times. https://www.nytimes.com/2008/02/20/business/businessspecial2/20cowork.html. 
  10. Clark, Jessica (October 1, 2007). «Coworkers of the World, Unite!». The American Prospect. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-08-10. https://web.archive.org/web/20110810200854/http://prospect.org/cs/articles?article=coworkers_of_the_world_unite. 
  11. «CoWorking With Wisdom opens in Downtown Berkeley». The Daily Californian. July 19, 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2023-01-06. https://web.archive.org/web/20230106075529/https://www.dailycal.org/2018/07/19/coworking-wisdom-opens-downtown-berkeley-providing-space-work-life-balance. Ανακτήθηκε στις 2023-01-06. 
  12. North, Anna (7 Φεβρουαρίου 2019). «The big, controversial business of The Wing, explained». Vox Media. 
  13. Kaysen, Ronda (December 23, 2016). «Co-Working Spaces Add a Perk for Parents: Child Care». The New York Times. https://www.nytimes.com/2016/12/23/realestate/co-working-spaces-add-a-perk-for-parents-child-care.html. 
  14. «Religious coworking spaces help faithful find community». Broadview. 19 Σεπτεμβρίου 2019. 
  15. Laura, Bliss (March 2018). «How WeWork Has Perfectly Captured the Millennial Id». The Atlantic. https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2018/03/wework-the-perfect-manifestation-of-the-millennial-id/550922/. 
  16. 16,0 16,1 «What does the future look like for coworking in Asia Pacific?». JLL RealViews (στα Αγγλικά). 21 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2019. [νεκρός σύνδεσμος]
  17. Barry, Elizabeth (15 Νοεμβρίου 2017). «Businesses that embrace coworking spaces can cut costs by 25%». finder.com.au (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 24 Αυγούστου 2022. 
  18. Strauss, Karsten (February 2013). «The World's Top 4 Tech Capitals To Watch (after Silicon Valley and New York)». Forbes. https://www.forbes.com/sites/karstenstrauss/2013/03/20/the-worlds-top-4-tech-capitals-to-watch-after-silicon-valley-and-new-york/2/. 
  19. Lianne Chia (26 January 2017). «A Silicon Valley of the East: Penang's thriving start-up community» (στα αγγλικά). Channel NewsAsia. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 January 2018. https://web.archive.org/web/20180129141207/https://www.channelnewsasia.com/news/asiapacific/a-silicon-valley-of-the-east-penang-s-thriving-start-up-communit-7576346. Ανακτήθηκε στις 27 May 2017. 
  20. «Is Penang Ready for the Coworking Movement?». Is Penang Ready for the Coworking Movement?. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2018. 
  21. «'Repopulating' George Town via co-working, co-living spaces». The Edge. 18 April 2018. http://www.theedgemarkets.com/article/repopulating-george-town-coworking-coliving-spaces. Ανακτήθηκε στις 7 June 2018. 
  22. Lim, Jason. «The 11 Best Coworking Spaces In Asia». Forbes. https://www.forbes.com/sites/jlim/2016/07/31/asias-best-co-working-spaces-are. Ανακτήθηκε στις 2017-03-10. 
  23. «First results of Global Coworking Survey | Deskmag | Coworking». www.deskmag.com. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2019. 
  24. «Co-working spaces to grow 50% in 2017, says JLL India chief». Business Standard. Business Standard. July 20, 2017. http://www.business-standard.com/article/economy-policy/co-working-spaces-to-grow-50-in-2017-says-jll-india-chief-117072000719_1.html. 
  25. Pant, Shubhra (June 6, 2017). «Co-working spaces go premium». The Times of India. https://timesofindia.indiatimes.com/city/gurgaon/co-working-spaces-go-premium/articleshow/59008317.cms. 
  26. Johanson, Simon (2 Ιουλίου 2019). «Co-working offices are a 'hospitality business'». The Sydney Morning Herald (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 24 Αυγούστου 2022. 
  27. Mahlberg, Tim. «Australian coworking spaces cater to a more diverse crowd than just young tech entrepreneurs». The Conversation (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2019. 
  28. Sinha, Sanjeev. «Real Estate in India: Co-working space may be next growth driver». Financial Express (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2018. 
  29. «55» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 24 Δεκεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2023. 
  30. «Is India Warming Up To The Idea Of Coworking Spaces?». 5 Νοεμβρίου 2019. 
  31. «Number of Coworking Spaces - 2017» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 1 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2023. 
  32. «Le coworking : un peu d'histoire». Les Echos Solutions Business. 8 Ιουνίου 2018. 
  33. «Coworking in London: The Ultimate Guide». 8 Μαΐου 2018. 
  34. "London’s Camden reinvents itself as hub for emerging businesses", Financial Times (paywall).
  35. «Insight: UK Government announces details of One Public Sector Estate scheme». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2013. 
  36. deskmag Will Coworking Spaces Be The New Classrooms?, 2013-01-30
  37. Abate, Tom (2010-06-04). «Shared work spaces new resource for solo worker». San Francisco Chronicle. http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2010/06/04/BUQ01DOVVL.DTL. 
  38. Woodall, Angela (15 Οκτωβρίου 2012). «Hometown Hero: Anca Mosoiu, founder of Oakland's Tech Liminal». The Oakland Tribune. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2012. 
  39. Wile, Rob (23 February 2019). «Fast internet and free beer: Miami is now America's No. 1 city for co-working». Miami Herald. https://www.miamiherald.com/news/business/article201883369.html. Ανακτήθηκε στις 16 May 2019. 
  40. Chavez, Jesus (November 9, 2010). «Coworking - You Could Work from Home but Don't Want To». The Seattle Times. http://www.seattletimes.com/business/coworking-you-could-work-from-home-but-dont-want-to/. 
  41. McEwan, Bob (April 11, 2009). «Co-working: a room not of their own». The Oregonian. http://www.oregonlive.com/business/index.ssf/2009/04/coworking_a_room_not_of_their.html. 
  42. Dullroy, Joel (May 9, 2012). «Coworking in Portland». Deskmag. http://www.deskmag.com/en/coworking-spaces-in-portland-oregon-375. 
  43. «Coworking Toronto – Shaping the Future of Work in Toronto». coworkingtoronto.ca. 
  44. Carrie, Rengers (Nov 10, 2010). «Labor Party to open in Old Town for collaborative creative office space». The Wichita Eagle. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις October 23, 2014. https://web.archive.org/web/20141023143212/http://blogs.kansas.com/haveyouheard/2010/11/10/labor-party-to-open-in-old-town-for-collaborative-creative-office-space/. Ανακτήθηκε στις March 7, 2012. 
  45. Kokoska, Natalie (26 Απριλίου 2021). «Commonwealth + COhatch = Impactful, Local Investments». COhatch (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2022. 
  46. RICCI, JAY. «Other People's Business: In a rut at work? It might be time to try coworking; New boutique on a mission to help women in domestic violence centers». Amarillo Globe-News (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2022. 
  47. Jett, Tyler. «Two new startup accelerators to operate at Gravitate Coworking». Des Moines Register (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2022. 
  48. «Indy Commons celebrates two years». Polk County Itemizer-Observer (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2022. 
  49. Maxson, Erin. «Home». COhatch - Indianapolis (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2022. 
  50. «Four reasons rural coworking spaces matter». Center on Rural Innovation (στα Αγγλικά). 24 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2022. 
  51. Zimmer, Amy (2 June 2015). «MAP: See the Most Popular Neighborhoods for Working From Home». DNA Info. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 June 2015. https://web.archive.org/web/20150611200437/http://www.dnainfo.com/new-york/20150602/upper-west-side/map-see-most-popular-neighborhoods-for-working-from-home. Ανακτήθηκε στις 9 June 2015. 
  52. Albrecht, Leslie (12 June 2015). «Co-Working Spaces Booming in Gowanus as More Workers Shun Offices». DNA Info. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 June 2015. https://web.archive.org/web/20150622043920/http://www.dnainfo.com/new-york/20150612/gowanus/co-working-spaces-booming-gowanus-as-more-workers-shun-offices. Ανακτήθηκε στις 20 June 2015. 
  53. «GREEN ACRE» (στα αγγλικά). New York Post. 2009-04-13. https://nypost.com/2009/04/13/green-acre/. Ανακτήθηκε στις 2017-09-22. 
  54. «Our platform focuses on expectant mothers –Lawal». Punch Newspapers (στα Αγγλικά). 7 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2022. 
  55. Shani, Serah (2021-10-11), «Indigenous elites in Africa», Indigenous Elites in Africa (London: Routledge): xi–xxx, http://dx.doi.org/10.4324/9781003183990-1, ανακτήθηκε στις 2022-03-28 
  56. «Love your workspace, and you'll love your work more». www.theventurespark.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2022. 
  57. «Ventures Park launches larger hub in Abuja for its expanding user base». TechCabal (στα Αγγλικά). 21 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2022. 

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • DeGuzman, Genevieve V.· Tang, Andrew I. (Αυγούστου 2011). Working in the UnOffice: A Guide to Coworking for Indie Workers, Small Businesses, and Nonprofits. Night Owls Press. ISBN 978-1-937-64501-4. 
  • Jones, Drew· Sundsted, Todd (27 Οκτωβρίου 2009). I'm Outta Here: how co-working is making the office obsolete. NotanMBA Press. ISBN 978-0982306703. 
  • Schuermann, Mathias (19 Φεβρουαρίου 2014). Coworking Space: A Potent Business Model for Plug 'n Play and Indie Workers. epubli GmbH.