Στεφάνια Βοϊτουλάνις-Καρπίνσκα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Στεφάνια Βοϊτουλάνις-Καρπίνσκα
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1912[1][2][3]
Βαρσοβία
Θάνατος12  Φεβρουαρίου 2005 ή 2005[3]
Λος Άντζελες
Χώρα πολιτογράφησηςΠολωνία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΠολωνικά
Αγγλικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητααξιωματικός
αεροπόρος[3]
ΕργοδότηςAir Transport Auxiliary
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςλοχαγός
Πόλεμοι/μάχεςΒ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις"Participation in the defensive war of 1939" Medal
Ταξιάρχης του Τάγματος της Αξίας της Δημοκρατίας της Πολωνίας
Ιππότης του Τάγματος της Αξίας της Δημοκρατίας της Πολωνίας
Αργυρός Σταυρός της Αξίας[4]
Cross of Combat Action of the Polish Armed Forces in the West[5]
Polonia Mater Nostra Est[6]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Στεφάνια Τσετσίλια Βοϊτουλάνις-Καρπίνσκα (πολωνικά: Stefania Cecylia Wojtulanis-Karpińska) (22 Νοεμβρίου 1912 – 12 Φεβρουαρίου 2005)[7] ήταν Πολωνή αεροπόρος. Υπήρξε αεραθλήτρια στη μεσοπολεμική περίοδο και σμηναγός στην Πολωνική Πολεμική Αεροπορία. Πέταξε για τη Βρετανική Υπηρεσία Αεροπορικών Μεταφορών κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όπου ήταν γνωστή ως Μπαρμπάρα Βοϊτουλάνις. Ήταν μια από τις δύο πρώτες Πολωνές πιλότους που εντάχθηκαν στη Βρετανική Βοηθητική Υπηρεσία Αερομεταφορών, όπου η άλλη ήταν η Άννα Λέσκα.

Νεότερα χρόνια και εκπαίδευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Στεφάνια Βοϊτουλάνις αποβιβάζεται από το αεροπλάνο της, RWD-8, κατά την άφιξη στον εθνικό αεροπορικό διαγωνισμό του 1938 στο αεροδρόμιο του Μοκότουφ

Η Στεφάνια Τσετσίλια Βοϊτουλάνις γεννήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 1912 στη Βαρσοβία.[8] Οι γονείς της ήταν οι Μάρια (το γένος Γκαβαρκιέβιτς) και ο Μάρτσιν Βοϊτουλάνις. Από μικρή την ενδιέφερε η αεροπορία.[9] Δραστηριοποιήθηκε στον Przysposobienie Wojskowe Kobiet (Οργανισμός Γυναικείας Στρατιωτικής Εκπαίδευσης)[10] και στο νεανικό σκέλος του Aeroklub Warszawski (Αερολέσχη της Βαρσοβίας), όπου έλαβε το ψευδώνυμο «Μπαρμπάρα» από τους συναδέλφους της πιλότους και γνώρισε τη Γιαντβίγκα Πιουσούτσκα.[8]

Η Βοϊτουλάνις σπούδασε στη Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας.[11] Επέλεξε το πανεπιστήμιο καθώς οι φοιτητές του είχαν προτεραιότητα για άδειες πτήσης μέσω της Αερολέσχης της Βαρσοβίας. [10] Ήταν μια από τις πρώτες γυναίκες στην Πολωνία που κέρδισε άδειες πιλότου αερόστατου και αεροπλάνου. Το 1935 ξεκίνησε την εκπαίδευση ανεμόπτερου (στο Μιουόσνο, στο Πολίχνο και στο Πίντσουφ), μετά την οποία ολοκλήρωσε επίσης ένα πρόγραμμα πιλότου. Στη συνέχεια ολοκλήρωσε ένα μάθημα για εκπαιδευτές αλεξιπτωτιστών. Ασχολήθηκε με όλα τα είδη αεροαθλημάτων, ξεκινώντας με τη συμμετοχή της στον 8ο Εθνικό Διαγωνισμός Ελεύθερου Αερόστατου για το Κύπελλο Συνταγματάρχη Αλεξάντερ Βανκόβιτς στις 17 Μαΐου 1936 στο Τόρουν, ως βοηθός πιλότου του Φραντσίσεκ Γιάνικ στο αερόστατο «Syrena» (το οποίο κατέλαβε την 9η θέση). Το 1937, ως πιλότος από μόνη της, έλαβε μέρος στον πτητικό διαγωνισμό Κύπελλο Skrzydlata Polska. Συμμετείχε επίσης σε ένα ομαδικό άλμα με αλεξίπτωτο στο Λβουφ. Το 1938 έλαβε μέρος ως πλοηγός στον 8ο Εθνικό Αεροπορικό Διαγωνισμό. Στις 16 Ιουνίου 1938, ως μέρος της Έκθεσης Εθνικής Αεροπορίας, πραγματοποιήθηκε στο Λβιβ ο πρώτος διαγωνισμός αερόστατων του Λβιβ. Η γυναικεία ομάδα των Βοϊτουλάνις και Ζόφια Στσετσίνσκα κατέλαβε την 4η θέση, διανύοντας απόσταση 189 χιλιομέτρων και προσγειώθηκε στη Βιγκόντα, κοντά στο Ζαλεστσίκι.[8]

Στις 28 Μαΐου 1939, ως πιλότος αερόστατου, έλαβε μέρος στον 11ο Εθνικό Διαγωνισμός Ελεύθερου Αερόστατου για το Κύπελλο Συνταγματάρχη Αλεξάντερ Βανκόβιτς στο Μοστσίτσε. Τον Ιούνιο του ίδιου έτους, ολοκλήρωσε ένα μάθημα ακροβατικών σε αεροσκάφη RWD-10 και RWD-17 και έδειξε τις δεξιότητές της τον Ιούλιο στο X Zlot do Morza (10ο Ράλι προς τη Θάλασσα).

Επίδειξη στο τέλος του μαθήματος ακροβατικών της Αερολέσχης της Βαρσοβίας. Η πιλότος Στεφάνια Βοϊτουλάνις αποβιβάζεται από το αεροσκάφος της, RWD-10 (SP-KTT), μετά την επίδειξη.

Πριν από το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Βοϊτουλάνις πέρασε συνολικά 192 ώρες και 28 λεπτά στον αέρα, πιλοτάροντας εκπαιδευτικά και αθλητικά αεροσκάφη RWD, αερόστατα θερμού αέρα και ανεμόπτερα, συμπεριλαμβανομένου του μηχανοκίνητου ανεμόπτερου "Bąk".[12]

Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, τον Σεπτέμβριο του 1939, η Στεφάνια Βοϊτουλάνις προσφέρθηκε εθελοντικά για στρατιωτική θητεία. Η πτητική της εμπειρία με την Αερολέσχη της Βαρσοβίας της έδωσε τη δυνατότητα να πραγματοποιεί πτήσεις συνδέσμου, ως αξιωματικός-σύνδεσμος, μέλος της Επιτελικής Μοίρας του Ανώτατου Διοικητή της Πολεμικής Αεροπορίας, του Στρατηγού Γιούζεφ Ζάγιοντς. Πέταξε αποστολές συνδέσμου με αεροσκάφος RWD-8.

Μετά τη σοβιετική εισβολή στην Πολωνία στις 17 Σεπτεμβρίου 1939, εγκλωβίστηκε στη Ρουμανία μαζί με την Πολωνική Αεροπορία όπου παρέμεινε μέχρι τον Δεκέμβριο του 1939.[8] Η μητέρα και η αδερφή της πέθαναν αργότερα στην Εξέγερση της Βαρσοβίας. Υπηρέτησε εκεί ως αγγελιαφόρος, ταξιδεύοντας σε όλη τη χώρα και βοηθώντας στην παράδοση χρημάτων και εγγράφων σε φυλακισμένους Πολωνούς αεροπόρους που έφευγαν στη Γαλλία.[8] Στη συνέχεια, πήρε το δρόμο της για τη Γαλλία, όπου προήχθη σε ανθυπολοχαγό και εργάστηκε στο επιτελείο αεροπορίας. Μετά την πτώση της Γαλλίας το καλοκαίρι του 1940, πήγε στο Ηνωμένο Βασίλειο, ταξιδεύοντας με το πολωνικό πλοίο Batory από το Σαιν-Ζαν-ντε-Λυζ, κοντά στο Μπορντώ και προσγειώθηκε στο Πλίμουθ. Η Καρπίνσκα τοποθετήθηκε στο Αρχηγείο της Πολωνικής Αεροπορίας στο Λονδίνο μέχρι τα τέλη του 1940.[8]

Βοηθητικό Σώμα Αερομεταφορών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την 1η Ιανουαρίου 1941, έγινε μία από τις δύο πρώτες Πολωνές πιλότους (η άλλη ήταν η Άννα Λέσκα) που εντάχθηκε στο Βρετανικό Βοηθητικό Σώμα Αερομεταφορών (ΒΣΑ), υπεύθυνη για την παράδοση αεροσκαφών από εργοστάσια στα αεροδρόμια μεμονωμένων μονάδων και κατεστραμμένων αεροσκαφών για επισκευή σε εργοστάσια ή ναυπηγεία απορριμμάτων. Της δόθηκε ο αριθμός υπηρεσίας P-8523.[12] Στις 30 Ιανουαρίου 1941, προκρίθηκε για βρετανική πτητική άδεια στο Αεροδρόμιο του Χάτφιλντ, πετώντας με Tiger Moth και κερδίζοντας τον αριθμό άδειας 20290 (κατείχε την πολωνική άδεια 467).[13] Ήταν γνωστή με το ψευδώνυμό της «Μπαρμπάρα» ενώ ήταν στο ΒΣΑ.[8] Η Βοϊτουλάνις και η Λέσκα τοποθετήθηκαν στο 5ο Υπόστεγο Αεροσκαφών στο Χάτφιλντ.[14]

Η υπηρεσία στο ΒΣΑ ήταν επίπονη, με πτήσεις να πραγματοποιούνταν χωρίς ραδιοεπικοινωνίες, χάρτες πλοήγησης, συχνά σε κακές καιρικές συνθήκες, και της απαιτούσε επίσης να μάθει να πετάει τους διάφορους τύπους αεροσκαφών που παραδόθηκαν, συμπεριλαμβανομένων δικινητήρων βομβαρδιστικών όπως το Vickers Wellington. Υπηρέτησε στο ΒΣΑ ως Πιλότος Πρώτος Αξιωματικός μέχρι τις 4 Μαΐου 1945.[15]

Ήταν η πρώτη Πολωνή που πέταξε 1.000 ώρες με αεροσκάφη μάχης. Προήχθη κατά τη διάρκεια του πολέμου στο βαθμό της υπολοχαγού πιλότου σε καιρό πολέμου και στη συνέχεια στο βαθμό του λοχαγού σε καιρό πολέμου. Μετά τον πόλεμο, η Βοϊτουλάνις αποστρατεύτηκε από τον Πολωνικό Στρατό το Νοέμβριο του 1947.[8]

Προσωπική ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Στεφάνια Βοϊτουλάνις παντρεύτηκε τον ανώτερο στρατηγό της Πολωνικής Αεροπορίας, Στανίσουαφ Καρπίνσκι, στις 6 Ιουνίου 1946.[16][17] Το 1958, αυτή και ο σύζυγός της εγκαταστάθηκαν στο Λος Άντζελες της Καλιφόρνια και υπέβαλαν αίτηση για πολιτογράφηση το 1963.[17] Εκεί σπούδασε προγραμματισμό υπολογιστών και εργάστηκε ως υπάλληλος επεξεργασίας δεδομένων[17] και συμμετείχε ενεργά σε κοινωνικές δραστηριότητες, λαμβάνοντας μέρος σε πολωνικές οργανώσεις μεταναστών και βετεράνων. Ήταν πρόεδρος της Ένωσης Πολωνών Αεροπόρων «Φτερά του Ειρηνικού» στην Καλιφόρνια και μέλος άλλων οργανώσεων, συμπεριλαμβανομένων των Ένωσης Απόδημων Γυναικών και Αδελφότητας Αργυρών Φτερών. Υποστήριξε πολωνικά μουσεία και πολιτιστικά και εκπαιδευτικά ιδρύματα.[18][19]

Η Στεφάνια Βοϊτουλάνις-Καρπίνσκα πέθανε στον Πολωνικό Οίκο Ευγηρίας στο Λος Άντζελες στις 12 Φεβρουαρίου 2005.[9][20]

Βραβεύσεις και μνημόνευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τιμήθηκε με τον Σταυρό του Διοικητή (2003)[21] και τον Σταυρό του Ιππότη του Τάγματος της Αξίας της Δημοκρατίας της Πολωνίας, τον Σταυρό της Αξίας με Ξίφη (για την εκστρατεία του 1939), τον Αργυρό Σταυρό της Αξίας, τον Σταυρός Μάχης Δράσης των Πολωνικών Ενόπλων Δυνάμεων στη Δύση, το Μετάλλιο «Για τη συμμετοχή στον Αμυντικό Πόλεμο του 1939», το Πολωνικό Μετάλλιο Αεροπορίας τέσσερις φορές και τόσο το Βρετανικό Μετάλλιο Πολέμου 1939-1945 όσο και το Αμυντικό Μετάλλιο.

Το 1993, στο Διεθνές Δάσος της Φιλίας στο Κάνσας, τιμήθηκε με μια πλάκα γρανίτη με το όνομά της και το δικό της δέντρο, το μοναδικό αφιερωμένο σε Πολωνό αεροπόρο.[22] Το 1997 της απονεμήθηκε το μετάλλιο Polonia Mater Nostra Est.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 NUKAT. n2010106116.
  2. ↑ 2,0 2,1 (Πολωνικά) MAK. 9810589244505606.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «Dictionary of Women Worldwide» (Αγγλικά) Gale, Yorkin Publications. Ντιτρόιτ. 2006. ISBN-13 978-0-7876-7585-1.
  4. ↑ Ανακτήθηκε στις 7  Μαρτίου 2021.
  5. ↑ Ανακτήθηκε στις 15  Μαρτίου 2021.
  6. ↑ Ανακτήθηκε στις 19  Σεπτεμβρίου 2022.
  7. ↑ «12 lutego 2005 zmarła Stefania Wojtulanis-Karpińska "Basia". Jako pierwsza Polka wylatała 1000 godzin na samolotach bojowych» (στα Πολωνικά). 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 8,7 «Polka w brytyjskim lotnictwie». Gazeta Polska Codziennie (στα Πολωνικά). 21 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2023. 
  9. ↑ 9,0 9,1 «The Los Angeles Times 16 Feb 2005, page Page 26». Newspapers.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2023. 
  10. ↑ 10,0 10,1 «Stefania Wojtulanis-Karpińska – królowa przestworzy – Historia – polskieradio.pl». polskieradio24.pl (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2023. 
  11. ↑ H. Karpiński, Kochała lotnictwo
  12. ↑ 12,0 12,1 «Wojtulanis-Karpińska Stefania Cecylia» (στα Πολωνικά). 
  13. ↑ «Great Britain, Royal Aero Club Aviators' Certificates, 1910–1950». www.ancestry.co.uk. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2023. 
  14. ↑ Curtis, Lettice (2004). Lettice Curtis: Her Autobiography (στα Αγγλικά). Red Kite / Air Research. ISBN 978-0-9546201-1-0. 
  15. ↑ «Personnel Database». Air Transport Auxiliary (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2023. 
  16. ↑ «England & Wales, Civil Registration Marriage Index, 1916–2005». www.ancestry.co.uk. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2023. 
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 «California, U.S., Federal Naturalization Records, 1843–1999». www.ancestry.co.uk. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2023. 
  18. ↑ «Wirtualne Muzea Małopolski». muzea.malopolska.pl (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2023. 
  19. ↑ «Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie». www.muzeumlotnictwa.pl. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2023. 
  20. ↑ «12 lutego 2005 zmarła Stefania Wojtulanis-Karpińska "Basia". Jako pierwsza Polka wylatała 1000 godzin na samolotach bojowych» (στα Πολωνικά). 
  21. ↑ «Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 kwietnia 2003 r. o nadaniu orderów i odznaczeń». isap.sejm.gov.pl. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2023. 
  22. ↑ Friendship, International Forest of. «International Forest of Friendship». International Forest of Friendship (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2023. 

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Χένρικ Καρπίνσκι Latanie było jej pasją – Stefania Cecylia Wojtulanis-Karpińska (1912–2005) w: "Przegląd Sił Powietrznych" kwiecień 2005 (πολωνικά)
  • Χένρικ Καρπίνσκι Kochała lotnictwo w: "Wiraże" 6/2005, σελ. 24–25 (πολωνικά)
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Στεφάνια_Βοϊτουλάνις-Καρπίνσκα&oldid=10069618"