Πολιορκία της Σινώπης
Η Πολιορκία της Σινώπης το 1214 ήταν μία επιτυχημένη πολιορκία και κατάληψη της Σινώπης από τους Σελτζούκων υπό τον σουλτάνο τους, Καϊκαούσης Α΄ (βασ. 1211–1220). Η Σινώπη ήταν ένα σημαντικό λιμάνι στην ακτή του Εύξεινου Πόντου, που ανήκε στην αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, ένα από τα Βυζαντινά Ελληνικά κράτη που δημιουργήθηκαν μετά την Δ΄ Σταυροφορία. Η πολιορκία περιγράφεται με κάποιες λεπτομέρειες από τον σχεδόν σύγχρονο αυτής Σελτζούκο χρονικογράφο Iμπν Μπιμπί. Ο αυτοκράτορας της Τραπεζούντας Αλέξιος Α΄ (βασ. 1204–1222) οδήγησε έναν στρατό για να παύσει την πολιορκία, αλλά ηττήθηκε και αιχμαλωτίστηκε και η πόλη παραδόθηκε την 1η Νοεμβρίου. [1] [2]
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σύμφωνα με την αφήγηση του Iμπν Μπιμπί, ο Kαϊκαούς Α΄ αποφάσισε να ξεκινήσει την κατάκτηση, αφού έλαβε αναφορές από τα σύνορα ότι τα στρατεύματα του Αλεξίου Α΄ είχαν παραβιάσει το έδαφος των Σελτζούκων. Μετά από αυτό, αυτός και οι μπέηδές του συγκέντρωσαν όσους είχαν πάει στη Σινώπη και κατάρτισαν ένα σχέδιο για την κατάκτηση, αποφασίζοντας ότι θα απαιτείτο μία μακρά πολιορκία. Ωστόσο, μία ομάδα ανιχνευτών (ή σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή της ιστορίας, νομάδων) συνέλαβε τον Αλέξιο Α΄ όταν κυνηγούσε με μία παρέα 500 ανδρών. Όταν έλαβε τον αιχμάλωτο αυτοκράτορα, ο Kαϋκαούς Α΄ ζήτησε την παράδοση της πόλης στο όνομα του αυτοκράτορα, αλλά έλαβε αρνητική απάντηση. Σύμφωνα με το Βιβλίο των Σελτζούκων (Saljuq-nama, Selçuk-nâme), 1000 στρατιώτες με επικεφαλής έναν διοικητή ονόματι Μπεχράμ απέκοψαν την πόλη από τη θάλασσα, καίγοντας πλοία και σκοτώνοντας αρκετούς Έλληνες και δυτικο-Ευρωπαίους στη διαδικασία. Μετά από αυτό, η πόλη παραδόθηκε. [3]
Αν και οι πρωτογενείς πηγές ονόμαζαν σταθερά τον αρχηγό των Τραπεζουντίων δυνάμεων ως Αλέξιο Α΄, ξεκινώντας από τον Γ. Φ. Φαλμεράγιερ οι παλαιότεροι μελετητές τοποθετούσαν το τέλος τού Δαβίδ Κομνηνού, του μικρότερου αδελφού του Αλεξίου Α΄ και συνιδρυτή της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντος, κατά την πολιορκία της Σινώπης. Για παράδειγμα ο Aλ. Βασίλιεφ έγραψε το 1936, «το όνομα του Αλεξίου Α΄, του πρώτου αυτοκράτορα της Τραπεζούντας, ήταν φυσικά πιο οικείο ... από το όνομα τού αδελφού του Δαβίδ, τού πραγματικού ηγεμόνα της Σινώπης εκείνη την εποχή. Επειδή όμως το όνομα τού Δαβίδ δεν εμφανίζεται ποτέ στις πηγές μετά το 1214, μπορούμε θετικά να συμπεράνουμε, ότι ήταν ο Δαβίδ που σκοτώθηκε στην πρώτη Σελτζουκική κατάληψη της Σινώπης.» [4] Σύγχρονες έρευνες όμως έχουν δείξει, ότι απεβίωσε στην εξορία ως μοναχός στο Άγιο Όρος το 1212/13. [5]
Η κατάληψη της Σινώπης από τους Σελτζούκους είχε σημαντικές συνέπειες: εκτός από μία σύντομη περίοδο ανάκαμψης των Τραπεζουντίων το 1254–1265, η πόλη παρέμεινε στο εξής στα χέρια των Τούρκων, αποκόπτοντας την επαφή του μικρού Τραπεζουντιακού κράτος από την ξηρά με τα μητροπολιτικά Βυζαντινά εδάφη της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας στη δυτική Μ Ασία. Ταυτόχρονα, η σύλληψη του ηγεμόνα τους ανάγκασε τούς Τραπεζουντίους να αποδεχθούν το καθεστώς φόρου υποτελείας στους Σελτζούκους, κάτι που κράτησε μέχρι την αποτυχία μίας επίθεσης των Σετζούκων στην ίδια την Τραπεζούντα το 1222/1223. [1] Σύμφωνα με τον Βυζαντινιστή Γουόρεν Τρέντγκολντ η απώλεια της Σινώπης, αφενός «προστάτευσε την Τραπεζούντα από περαιτέρω επιθέσεις από τη Νίκαια», αλλά σήμαινε επίσης ότι «εφεξής η αξίωση του Αλεξίου Α΄ για Ρωμαίο Αυτοκράτορα ήταν υπερβολική, και η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας έπαψε να είναι κάτι περισσότερο από τοπικής σημασίας». [2]
Ο Ρώσος βυζαντινιστής Ρουστάμ Σουκούροφ υποστηρίζει, ότι οι συνέπειες ήταν ακόμη πιο σοβαρές για τα Βυζαντινά διάδοχα κράτη. Η απώλεια εκείνου του τμήματος της βορειοδυτικής Μ.Ασίας, γράφει ο Σουκούροφ, «σήμαινε στην πραγματικότητα ότι οι Βυζαντινοί Έλληνες έχασαν για πάντα τη δυνατότητα μίας στρατηγικής πρωτοβουλίας στο βόρειο τμήμα του Μικρασιατικού μετώπου». [6] Η σφαίρα του Βυζαντινού ελέγχου ητς Μ. Ασίας χωρίστηκε σε δύο θύλακες, ο καθένας αποκλεισμένος από τα ujs: έναν θύλακα της δυτικής Μ. Ασίας που καταστράφηκε και σχεδόν αφομοιώθηκε τον 14ο αι. και έναν ανατολικό θύλακα που ενσωματώθηκε στην αυτοκρατορία της Τραπεζούντας που επέζησε πολύ περισσότερο, ως τον 15ο αιώνα. Επιπλέον, η κατάληψη της Σινώπης παρείχε στους Σελτζούκους πρόσβαση σε νέες στρατηγικές διαδρομές κατάκτησης, η μία με στόχο την Κωνσταντινούπολη και η άλλη την Κριμαία και τις νότιες Ρωσικές στέπες. [7]
Βιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 Savvides (2009), pp. 55–56
- ↑ 2,0 2,1 Treadgold (1997), p. 718
- ↑ Turan (2004), pp. 383–385
- ↑ Vasiliev, "The Foundation of the Empire of Trebizond (1204–1222)", Speculum, 11 (1936), p. 26
- ↑ Savvides (2009), p. 38 (Note # 39)
- ↑ Shukurov, "Trebizond and the Seljuks (1204–1299)", Mesogeios 25–26 (2005), p. 89
- ↑ Shukurov, "Trebizond", pp. 90f
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Savvides, Alexios G. K. (2009). (στα Greek). Thessaloniki: Kyriakidis Brothers S.A. ISBN 978-960-467-121-2. Missing or empty
|title=(βοήθεια) - Treadgold, Warren (1997). A History of the Byzantine State and Society. Stanford, California: Stanford University Press. ISBN 0804726302.
- Turan, Osman (2004). Selçuklular Zamanında Türkiye (στα Turkish). Istanbul: Ötüken Neşriyat. ISBN 9786051552330.