Ναός του Διός του Στάτορος (8ος αιώνας π.Χ.)

Ναός του Διός του Στάτορος
Είδος	Ρωμαϊκός ναός και ναός
Γεωγραφικές συντεταγμένες	41°53′31″N 12°29′15″E
Χώρα	Ιταλία
	δεδομένα (π)

O Ναός του Διός του Στάτορος (λατινικά: Ιovis ή Ιuppiter stator, ο θεός Γιούπιτερ -αντίστοιχος του Δία των Ελλήνων- που σταματά την οπισθοχώρηση και την ήττα), ήταν ένα ιερό στην πλαγιά του Καπιτωλίνου λόφου. Κατά τον Ρωμαϊκό μύθο τον ίδρυσε ο Ρωμύλος έπειτα από υπόσχεσή του κατά τη μάχη μεταξύ του Ρωμαϊκού στρατού και αυτού των Σαβίνων.

Ο θρύλος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όταν οι Ρωμαίοι άρπαξαν τις γυναίκες των Σαβίνων, δόθηκε η μάχη του Λάκους Κούρτιους στην περιοχή της Αγοράς μεταξύ του Ρωμύλου και του Τάτιου βασιλιά των Σαβίνων. Οι Ρωμαίοι είχαν πιεστεί να αποσυρθούν ανηφορικά της Ιεράς Οδού. Όμως στην Πόρτα Μουγκόνια ο Ρωμύλος προσευχήθηκε στον Γιούπιτερ και υποσχέθηκε σε αυτόν έναν ναό, αν απέκρουε την επέλαση των Σαβίνων. Οι Ρωμαίοι ανασυντάχθηκαν και κράτησαν το έδαφός τους, σταματώντας την ήττα.

Στο σημείο αυτό ο Ρωμύλος ίδρυσε τον ναό, μάλλον κοντά ή μόλις έξω από την Πόρτα. Το ιερό πιθανό να μην ήταν aedes (ναός), αλλά βωμός μόνο, περίκλειστος από χαμηλό τοίχο ή φράχτη.

Το 204 π.Χ. ο Μάρκος Ατίλιος Ρέγκουλος έδωσε μία όμοια υπόσχεση, όταν οι Ρωμαίοι έχαναν τη μάχη εναντίον των Σαμνιτών· αξιοθαύμαστα στράφηκαν πίσω, αναδιοργανώθηκαν και έμειναν στη θέση τους έναντι του εχθρού.

Στις 8 Νοεμβρίου 63 π.Χ. η Σύγκλητος συνήλθε εδώ για να ακούσει τον Κικέρωνα να εκφωνεί λόγο εναντίον του Κατιλίνα, τον πρώτο (in Catilinam Prima in Senatu Habita) από τους τέσσερις "λόγους κατά του Κατιλίνα".

Θέση του κτηρίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η θέση της Πόρτας δεν είναι γνωστή, έτσι η θέση του ναού δεν είναι βέβαιη. Οι γραπτές πηγές δίνουν μερικές ενδείξεις: κοντά ή μόλις έξω από την Πόρτα, στο υψηλότερο σημείο της Ιεράς Οδού ή στον Παλατίνο λόφο, τη θέση δηλ. που ήταν η Ρώμη την εποχή του Ρωμύλου. Ο Τίτος Λίβιος αναφέρει, ότι ο ναός ήταν κοντά στο βασιλικό ανάκτορο, όταν απεβίωσε ο Λούκιος Ταρκύνιος Πρίσκος 5ος βασιλιάς της Ρώμης, κοντά στη Νέα Οδό (Nova Via) και πως η βασίλισσα Τανακουίλ απηύθυνε χαιρετισμό στον λαό από το παράθυρο του ανακτόρου.

Πολλοί συμφωνούν στη θέση πίσω από την Αψίδα του Τίτου στη βόρεια πλαγιά του Παλατίνου λόφου. Όταν το 1827 κατέρρευσε ένας μεσαιωνικός πύργος, εμφανίστηκαν τα ερείπια ενός αρχαίου κτηρίου· αυτά συνήθως ταυτίζονται με τα θεμέλια του ναού.

Ο Ιταλός αρχαιολόγος Φιλίππο Κοαρέλλι τον τοποθετεί πλησιέστερα στην Αγορά, μεταξύ του ναού του Αντωνίνου και της Φαυστίνας και της Βασιλικής του Μαξεντίου, όπου στέκεται ο Ναός του Ρωμύλου. Το επιχείρημά του στηρίζεται στη θέση της Ιεράς Οδού πριν την οικοδόμηση της Βασιλικής του Μαξεντίου, στα όρια των αρχαίων διοικητικών περιοχών της πόλης που μας είναι γνωστά και στις γραπτές πηγές που αναφέρουν τα μνημεία κάθε περιοχής. Η τοποθεσία κοντά στην Αψίδα του Τίτου δεν ταιριάζει, καθώς είναι σε άλλη διοικητική περιοχή και όχι στη σωστή θέση σχετικά με τα άλλα κτήρια, που αναφέρουν οι αρχαίοι συγγραφείς· όμως ο ναός του Ρωμύλου στην Ιερά Οδό ταιριάζει πλήρως.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Titus Livy, Ab urbe condita, 1.41