Αψίδα του Αυγούστου (Ρώμη)

Αψίδα του Αυγούστου στη Ρώμη
Είδος	θριαμβική αψίδα και αρχαιολογική θέση
Γεωγραφικές συντεταγμένες	41°53′31″N 12°29′10″E
Διοικητική υπαγωγή	Ρώμη
Τοποθεσία	Ρωμαϊκό Φόρουμ
Χώρα	Ιταλία
Έναρξη κατασκευής	20 π.Χ.
	Πολυμέσα
	δεδομένα (π)

Συντεταγμένες: 41°53′30.82″N 12°29′9.58″E / 41.8918944°N 12.4859944°E / 41.8918944; 12.4859944

Η Αψίδα του Αυγούστου (λατινικά: Arcus Augusti) ήταν θριαμβική αψίδα του Οκταβιανού Αυγούστου και βρισκόταν στη Ρωμαϊκή Αγορά. Εκτεινόταν επάνω από την Ιερά Οδό, μεταξύ του ναού του Κάστορα και του Πολυδεύκη και του ναού του Καίσαρα, κοντά στον ναό της Εστίας. Η Αψίδα και ο ναός του Καίσαρα ήταν το ανατολικό όριο της Αγοράς. Μπορεί να θεωρηθεί ως η πρώτη με τρία τόξα αψίδα, που κτίστηκε ποτέ στη Ρώμη.

Η αρχαιολογική τεκμηρίωση δείχνει την ύπαρξη μίας τριών τόξων θριαμβικής αψίδας, διαστάσεων 17,75 μ. Χ 5,25 μ., μεταξύ του ναού του Κάστορα και του Πολυδεύκη και του ναού του Καίσαρα, αν και έχει μείνει μόνο η θεμελίωση του οικοδομήματος από τραβερτίνη. Οι αρχαίες πηγές αναφέρουν αψίδες, που εγέρθηκαν προς τιμήν του Αυγούστου στην Αγορά σε δύο περιπτώσεις: για τη νίκη του επί του Αντωνίου και της Κλεοπάτρας το 31 π.Χ. στο Άκτιο και για την ανάκτηση των λαβάρων με τους αετούς, που είχαν χαθεί στους Πάρθους το 20 π.Χ.

Η Αψίδα για το Άκτιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Δίων Κάσσιος αναφέρει, ότι μετά τη μάχη του Ακτίου η Σύγκλητος χορήγησε στον Αύγουστο να τελέσει θρίαμβο και μία Αψίδα σε ένα απροσδιόριστο σημείο της Αγοράς.

Δεν έχει μείνει περιγραφή της κατασκευής· ίσως η μονότοξη Αψίδα σε ένα νόμισμα του Αυγούστου του π. 30-29 π.Χ. να αναπαριστά την Αψίδα του Ακτίου. Πάντως στο νόμισμα μπορεί να αναπαριστάται η Αψίδα, που χορηγήθηκε στον Αύγουστο μετά από τη νίκη του επί του Πομπηίου το 36 π.Χ.

Μία μεγάλα μαρμάρινη πλάκα 2,65 μ. Χ 0,59 μ., που φέρει επιγραφή στο όνομα του Αυγούστου ως σωτήρα και φύλακα της Δημοκρατίας, ανακαλύφθηκε το 1546, αλλά έπειτα χάθηκε· αποδίδεται στη Αψίδα του Ακτίου.

Η Αψίδα για τους Πάρθους[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

O Δίων ο Κάσσιος αναφέρει μία επευφημία (ovatio, μικρό θρίαμβο) και ένα άλλο θριαμβικό τόξο, που χορηγήθηκε στον Αύγουστο έπειτα από την ανάκτηση των χαμένων εμβλημάτων των λεγεώνων στις μάχες στην Κάρρχαε και στην εκστρατεία του Αντωνίου στην Ατροπατηνή, χωρίς να προσδιορίζεται η τοποθεσία. Η Αψίδα δεν αναφέρεται από τον Αύγουστο στην Αυτοβιογραφία του. Ακόμη ο Σουητώνιος και ο Κασσιόδωρος αναφέρουν, πως αρνήθηκε να τελέσει θρίαμβο το 19 π.Χ., πράγμα που κάνει τους ερευνητές να πιστεύουν, ότι η Αψίδα για τους Πάρθους μπορεί να προβλέφθηκε, αλλά ουδέποτε πραγματοποιήθηκε.

Νομίσματα που κόπηκαν στην Πέργαμο, στο Τάρρακο της Ισπανίας και στη Ρώμη τα έτη 19-16 π.Χ. δείχνουν μία τριών ανοιγμάτων Αψίδα με ένα τέθριππο στην κορυφή και μορφές που κρατούν τόξα και λάβαρα εκατέρωθεν αυτού, επάνω από τα δύο στενότερα ανοίγματα. Με βάση αυτό προτάθηκε μία αναπαράσταση, που δείχνει μία κατασκευή με ένα μεγάλο, κεντρικό άνοιγμα πλαισιωμένο από κορινθιακούς ημικίονες, με ένα τέθριππο στην κορυφή. Τα δύο πλαϊνά, υψηλότερα ανοίγματα πλαισιώνονται από δωρικούς ημικίονες και στην τετράγωνη κορυφή τους έχουν από ένα άγαλμα Πάρθου, που κρατά τόξο και τα λάβαρα με τον αετό.

Οι πλάκες των υπατικών καταλόγων (fasti consulares) και των θριαμβικών καταλόγων (fasti triumphales), που ανακαλύφθηκαν στην ανασκαφή της Αγοράς το 1546, ίσως ήταν αρχικά μέρος αυτού του μνημείου και βρέθηκαν στους παράπλευρους ναΐσκους (aediculae)· σύμφωνα όμως με άλλη άποψη, μπορεί να ανήκαν στην κοντινή Ρέγκια.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Brian Rose, C. (2005). The Parthians in Augustan Rome. American Journal of Archaeology, 109, No. 1, pp. 21-75.
von Freytag gen. Löringhoff, B., and Prayon, F. (1982). Praestant Interna. Festschrift Ulrich Hausmann.
Hammond, N.G.L. and Scullard, H.H. (eds.) (1970). Oxford Classical Dictionary, Clarendon Press.
Holland, L. B. (1946). The Triple Arch of Augustus. American Journal of Archaeology, 50, No. 1, pp. 52-59.