Μπουλαουάγιο
Μπουλαουάγιο | |||
---|---|---|---|
| |||
20°10′0″S 28°34′0″E | |||
Χώρα | Ζιμπάμπουε[1] | ||
Διοικητική υπαγωγή | Bulawayo Province | ||
Ίδρυση | 1840 | ||
Έκταση | 1.706,8 km² | ||
Υψόμετρο | 1.358 μέτρα | ||
Πληθυσμός | 665.940 (2022)[2] | ||
Τηλ. κωδ. | 9 | ||
Ζώνη ώρας | UTC+02:00 | ||
Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος | ||
Σχετικά πολυμέσα | |||
Το Μπουλαουάγιο (Bulawayo) είναι η δεύτερη μεγαλύτερη (σε πληθυσμό) πόλη της Ζιμπάμπουε, με πληθυσμό 665.940 κατοίκους σύμφωνα με την επίσημη απογραφή[3] του 2022, αν και το δημοτικό της συμβούλιο ισχυρίσθηκε ότι αυτός ανέρχεται σε 1,2 εκατομμύριο περίπου. Ο δήμος καλύπτει 545,8 τετραγωνικά χιλιόμετρα στο νοτιοδυτικό μέρος της χώρας, στις όχθες του ποταμού Ματσεουμχλόπε. Το Μπουλαουάγιο και η πρωτεύουσα Χαράρε είναι οι μόνες πόλεις της Ζιμπάμπουε που αποτελούν από μόνες τους ξεχωριστές επαρχίες.
Κατά τον 20ό αιώνα το Μπουλαουάγιο αναδείχθηκε στο βασικό βιομηχανικό κέντρο της χώρας (τότε Ροδεσίας), με τα εργοστάσιά του να παράγουν αυτοκίνητα, υλικά οικοδομών, ηλεκτρονικά, υφάσματα, έπιπλα και συσκευασμένα τρόφιμα. Παραμένει ο κεντρικός κόμβος του σιδηροδρομικού δικτύου της Ζιμπάμπουε και η έδρα της εταιρείας των εθνικών σιδηροδρόμων.
Η πλειονότητα του πληθυσμού της πόλεως ανήκει στη φυλή των βόρειων Εντεμπέλε, με μειονότητες των Σόνα και άλλων φυλών. Σήμερα το Μπουλαουάγιο έχει πάνω από δέκα κολέγια και πανεπιστήμια, με σημαντικότερο το Εθνικό Πανεπιστήμιο Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας. Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Ζιμπάμπουε βρίσκεται επίσης στην πόλη αυτή.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η πόλη ιδρύθηκε από τον βασιλιά των Εντεμπέλε Λομπενγκούλα, γιο του βασιλιά Μζιλικάζι[4], που εγκαταστάθηκε στην περιοχή πιθανότητα τη δεκαετία του 1840. Σύμφωνα πάντως με άλλη εκδοχή, ιδρύθηκε από τον εκ μητρός θείο του Μζιλικάζι, τον Γκουντγουάνε Νντιγουένι (Gundwane Ndiweni), με την ονομασία Gibixhegu.[5] Σε κάθε περίπτωση, η ίδρυση ήταν επακόλουθο της μεγάλης μεταναστεύσεως των Εντεμπέλε από τα βόρεια εδάφη της σημερινής Επαρχίας Κουαζούλου-Νατάλ της Νότιας Αφρικής. Η ονομασία Bulawayo προέρχεται από τη λέξη bulala της γλώσσας των βόρειων Εντεμπέλε, που μεταφράζεται ως «εκείνος που είναι να σκοτωθεί». Ο θρύλος έχει την εξής ερμηνεία για αυτό: Πιστεύεται ότι την εποχή της ιδρύσεως της πόλεως διεξαγόταν μια εμφύλια σύγκρουση. Ο Μπίκο Μασούκου, έμπιστος του βασιλια Μζιλικάζι και αρχηγός μέρους του στρατού του, πολέμησε τον πρίγκιπα Λομπενγκούλα επειδή πίστευε ότι δεν ήταν νόμιμος διάδοχος του βασιλιά. Ο λόγος ήταν ότι η μητέρα του Λομπενγκούλα ήταν από άλλη φυλή, τους Σουάζι, οπότε ο Μασούκου είχε τη γνώμη ότι ήταν κατώτερης τάξεως. Ονόμασε έτσι την πόλη «τόπο εκείνου που πρέπει να σκοτωθεί».
Τη δεκαετία του 1860 άρχισε η επίδραση των ευρωπαϊκών κρατών στην περιοχή. Οι αποικιακές δυνάμεις της Ευρώπης εποφθαλμιούσαν το Μπουλαουάγιο και τη γύρω περιοχή εξαιτίας της στρατηγικής θέσεώς τους. Η Μεγάλη Βρετανία χρησιμοποίησε επιδέξια την ιδιωτική πρωτοβουλία, με όργανα τον Σέσιλ Ρόουντς και την Chartered Company, ώστε να μειώσει την καχυποψία των ανταγωνιστριών δυνάμεων. Ο Λομπενγκούλα παρομοίασε κάποτε τη Βρετανία ως χαμαιλέοντα και τον εαυτό του ως τη μύγα-λεία του.[4]
Κατά τον Α΄ Πόλεμο του Ματαμπέλε το 1893, στράτευμα από τη Βρετανική Εταιρεία Νότιας Αφρικής (BSAC) εισέβαλαν και υπεχρέωσαν τον βασιλιά Λομπενγκούλα να εκκενώσει την πόλη, αφού πρώτα την πυρπόλησαν.[6] Το στράτευμα της BSAC κατέλαβε τα ερείπια μαζί με λευκούς εποικιστές. Στις 4 Νοεμβρίου 1893 ο Λήαντερ Σταρ Τζέιμσον ανεκήρυξε το Μπουλαουάγιο «οικισμό υπό τη διοίκηση της BSAC». Ο Σέσιλ Ρόουντς διέταξε την ίδρυση νέου οικισμού πάνω στα ερείπια του βασιλικού περιφραγμένου συγκροτήματος του Λομπενγκούλα, μια χαρακτηριστική πράξη ενός κατακτητή. Στην ίδια θέση βρίσκεται σήμερα η κατοικία που χρησιμοποιεί ο εκάστοτε Πρόεδρος της Ζιμπάμπουε όταν επισκέπτεται το Μπουλαουάγιο.[7]
Το 1897 η νέα πόλη του Μπουλαουάγιο απέκτησε το status του δήμου στο βρετανικό αποικιακό σύστημα, με τον αντισυνταγματάρχη Χάρυ Χουάιτ να διορίζεται ως ένας από τους πρώτους δημάρχους.[7][8]
Η Πολιορκία του Μπουλαουάγιο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Με την έναρξη του Β΄ Πολέμου του Ματαμπέλε τον Μάρτιο του 1896, το Μπουλαουάγιο πολιορκήθηκε από δυνάμεις των Εντεμπέλε. Οι Εντεμπέλε είχαν την εμπειρία της θανατηφόρου αποτελεσματικότητας των πολυβόλων τύπου Maxim που είχαν χρησιμοποιηθεί από τους άνδρες της BSAC κατά τον Α΄ Πόλεμο του Ματαμπέλε, οπότε δεν επιτέθηκαν απευθείας κατά του οικισμού, παρά το ότι είχαν συγκεντρωθεί γύρω του ίσως και δέκα χιλιάδες πολεμιστές τους. Οι πολιορκούμενοι λευκοί δεν περιορίσθηκαν στην παθητική άμυνα, αλλά συγκρότησαν περιπόλους με την ονομασία «Bulawayo Field Force», υπό τους Φρέντερικ Σελού και Φρέντερικ Ράσελ Μπέρναμ. Αυτές οι περίπολοι εξέρχονταν στο ύπαιθρο προκειμένου να διασώσουν τυχόν επιζήσαντες εποικιστές και να επιτίθενται στους Εντεμπέλε. Την πρώτη εβδομάδα 20 άνδρες της «Field Force» σκοτώθηκαν και 50 τραυματίσθηκαν, ενώ οι απώλειες των Εντεμπέλε είναι άγνωστες.
Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας, οι συνθήκες στο Μπουλαουάγιο χειροτέρευσαν γρήγορα, με περίπου χίλια λευκά γυναικόπαιδα μέσα στην πόλη. Ωστόσο οι Εντεμπέλε αμέλησαν να κόψουν την τηλεγραφική γραμμή που συνέδεε το Μπουλαουάγιο με το Μάφικενγκ. Οι έποικοι και οι στρατιωτικοί τηλεγράφησαν ζητώντας βοήθεια, οπότε η BSAC έστειλε ενισχύσεις από το Σώλσμπερυ (τη σημερινή Χαράρε) και το Φορτ Βικτόρια (το σημερινό Μασβίνγκο), αλλά και από τα πιο μακρινά Κίμπερλεϊ και Μάφικενγκ (απόσταση περίπου χιλίων χιλιομέτρων). Μόλις οι ενισχύσεις αυτές έφθασαν στα τέλη Μαΐου του 1896, η πολιορκία σταμάτησε. Εκτιμάται ότι 50 χιλιάδες Εντεμπέλε υπεχώρησαν στο προπύργιό τους των κοντινών Λόφων Ματόμπο.
Η νεότερη εποχή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στα τέλη της δεκαετίας του 1930 το Μπουλαουάγιο είχε χάσει την κομβική σημασία της περιοχής του, καθώς η δραστηριότητα στη νέα χώρα της Ροδεσίας μετατοπίσθηκε προς τα ανατολικά, προς άλλες πόλεις, ιδίως προς την πρωτεύουσα Σώλσμπερυ. Ωστόσο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο η πόλη αναζωογονήθηκε καθώς αναπτύχθηκε πολύ η βιομηχανία, ιδίως μετά το άνοιγμα των νέων αγορών του Μαλάουι και της Ζάμπιας. Οπωσδήποτε πάντως το Μπουλαουάγιο δεν μπορούσε να συναγωνισθεί την ταυτόχρονη ανάπτυξη άλλων πόλεων στην πολύ ευρύτερη περιοχή του νότιου τμήματος της Αφρικής, όπως του Γιοχάνεσμπουργκ, της Χαράρε και του Κέιπ Τάουν.[9]
Από το 1992 η οικονομική ανάπτυξη της πόλεως σταμάτησε και ο πληθυσμός σταθεροποιήθηκε, εξαιτίας δομικών νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων και της ελλείψεως επενδύσεων, αλλαγές που επηρέασαν δυσανάλογα πολύ τη βαριά βιομηχανία. Με τη γενικότερη οικονομική κρίση και τον υπερπληθωρισμό στη χώρα στις αρχές της νέας χιλιετίας, το Μπουλαουάγιο γνώρισε απότομη πτώση της ποιότητας ζωής. Πολλοί από τους εξειδικευμένους εργάτες μετανάστευσαν στη Νότια Αφρική. Η κατάσταση των υποδομών χειροτέρευσε, γεγονός που σε συνδυασμό με την έλλειψη έμπειρων ιατρών και νοσηλευτικού προσωπικού[10] είχε ως αποτέλεσμα η πόλη να βιώσει μια επιδημία χολέρας το 2008 που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί.
Μετά το 2017 το Μπουλαουάγιο επεχείρησε να «ανασυστηθεί» ως «πόλη κληρονομιάς» και να προσελκύσει τουρίστες, με τις φαρδιές λεωφόρους του να ανακαινίζονται και τα πολλά δείγματα βικτωριανής αρχιτεκτονικής και βιομηχανικής κληρονομιάς να αναπαλαιώνονται. Το Μουσείο Σιδηροδρόμου και το νεογοτθικού ρυθμού Κάστρο Νέσμπιτ αποκαταστάθηκαν. Η πόλη αναγνωρίσθηκε επίσης ως κέντρο της τριτοβάθμιας εκπαιδεύσεως και της επιστημονικής έρευνας στη χώρα.[9]
Το Μπουλαουάγιο φέρει τα προσωνύμια «Πόλη των βασιλέων» και kontuthu ziyathunqa. Το δεύτερο σημαίνει στη γλώσσα των Εντεμπέλε «ανωθρώσκων καπνός» και οφείλεται στη μεγάλη βιομηχανική ακμή της πόλεως τον 20ό αιώνα: οι μεγάλοι ψυκτικοί πύργοι του θερμοηλεκτρικού σταθμού στο κέντρο της έβγαζαν κάποτε άφθονο ατμό (και ο σταθμός καπνό), που κάλυπτε την πόλη.[11]
Γεωγραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Μπουλαουάγιο βρίσκεται στο νοτιοδυτικό μέρος της Ζιμπάμπουε, στο μέσο μιας περιοχής σαβάνας. Είναι κτισμένο στις όχθες του μικρού ποταμού Ματσεουμχλόπε, σε υψόμετρο 1.358 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, σε γεωγραφικές συντεταγμένες του κέντρου του 20° 10′ 12′′ Νότιο πλάτος και 28° 34′ 48′′ Ανατολικό μήκος. Ευρισκόμενη κοντά στα νότια όρια της τροπικής ζώνης, η πόλη έχει 4 εποχές του έτους, με περίοδο βροχών από τα τέλη του Οκτωβρίου μέχρι τον Μάρτιο.
Η πόλη βρίσκεται σε ένα υψίπεδο που κατηφορίζει απαλά προς τα βόρεια-βορειοδυτικά, κοντά στον υδροκρίτη μεταξύ των λεκανών απορροής των ποταμών Ζαμβέζη και Λιμπόπο. Η νότια πλευρά είναι περισσότερο λοφώδης και το τοπίο τραχύτερο προς τους Λόφους Ματόμπο.
Η έκταση της πόλεως (δήμου) και της Επαρχίας Μπουλαουάγιο είναι 545,8 τετραγωνικά χιλιόμετρα, από τα οποία τα 66,8 καλύπτονται από νερό, ενώ της μητροπολιτικής περιοχής του Μπουλαουάγιο είναι 1.706,8 τετρ. χιλιόμετρα.
Προάστια και συνοικίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Μπουλαουάγιο υποδιαιρείται σε 4 δημοτικά διαμερίσματα με 29 δημοτικούς τομείς και συνολικά αριθμεί 156 συνοικίες και προάστια, πέρα από το κέντρο (το Central Business District) με τις πολύ πλατιές λεωφόρους του. Οι ονομασίες τους παρουσιάζουν ενδιαφέρον, καθώς οι παλαιότερες είναι κυρίως ευρωπαϊκές, ενώ οι νεότερες κυρίως αφρικανικές. Μερικές από τις ευρωπαϊκές (όλες σχεδόν αγγλοσαξονικές) είναι οι:
Μπήκον Χιλ, Άσκοτ, Μπελβύ, Μπελμόντ, Μπράντφηλντ, Μπέρνσαϊντ, Σέμεντ (από το εργοστάσιο τσιμέντων), Ντάγκλασντέιλ, Φορ Γουίντς, Γκλένγκαρυ, Γκλένβιλ, Γκρήνχιλ, Χίλκρεστ, Χίλσαϊντ, Χιούμ Παρκ, Χάυντ Παρκ, Κέλβιν, Κίνγκσντεϊλ, Λέικσαϊντ, Λόχβιου, Μοντγκόμερυ (από τον γνωστό στρατάρχη του Β΄ Παγκ. Πολέμου), Μόρνινγκσαϊντ, Νιούτον, Νορθ Εντ, Όραντζ Γκρόουβ, Πάρκλαντς, Πάρκβιου, Κουήνς Παρκ, Ρίτσμοντ, Ρίβερσαϊντ, Σάμπερμπ (αυτό ήταν το πρώτο προάστιο του Μπουλαουάγιο και διετήρησε την ονομασία σάμπερμπ = «προάστιο»), Σάνυσαϊντ, Δε Τζανγκλ (η Ζούγκλα), Γουότερφορντ, Γουέστγκεϊτ, Γουίντσορ Παρκ, Γούντβιλ.
Ενώ μερικές από τις αφρικανικές ονομασίες είναι οι:
Εμαχαντένι, Εμγκανουίνι (από την τοπική ονομασία των δέντρων Sclerocarya birrea, που αφθονούν εκεί κοντά), Ενκαμένι, Εντουμπάνε, Φαμόνα (από το όνομα μιας από τις κόρες του βασιλιά Λομπενγκούλα), Λομπενγκούλα, Γκουαμπαλάντα (από το όνομα ενός φυλάρχου των Εντεμπέλε, του Gwabalanda Mathe), Ιλάντα (ο ερωδιός στη γλώσσα των Εντεμπέλε), Ιντίνι, Χουμάλο, Κιλάλο, Λουβέβε (άλλος φύλαρχος των Εντεμπέλε, ονομασία ήδη από το 1935, σήμερα υπάρχει και το Νιου Λουβέβε), Μαγκουέγκουε, Μακοκόμπα, Μαλιντέλα (η γιαγιά του Λομπενγκούλα), Μούντα, Μζιλικάζι (ο βασιλιάς των ιθαγενών), Νγκουμπογιέντζα (Nguboyenja, ο γιος του Λομπενγκούλα που θα τον διαδεχόταν αν οι Άγγλοι δεν κατέλυαν το βασίλειο), Νκέτα, Ντάμπα Μόγιο, Σιζίντα, Τεγκέλα, Τσαμπαλάλα, Ουμγκούζα (από το ομώνυμο ποτάμι που τη διαρρέει).
Κλίμα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εξαιτίας του σχετικώς μεγάλου υψομέτρου της, η πόλη έχει υγρό υποτροπικό προς εύκρατο κλίμα, ενώ κατά Köppen το κλίμα της είναι ημίξηρο (BSh). Η μέση ετήσια βροχόπτωση είναι περίπου 590 χιλιοστόμετρα, με τις περισσότερες βροχές να πέφτουν τον Δεκέμβριο, τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο. Δυστυχώς η βροχόπτωση τείνει να εμφανίζει πολύ μεγάλες διακυμάνσεις από το ένα έτος στο άλλο, με αποτέλεσμα η περιοχή να είναι ευεπίφορη σε ξηρασίες. Αυτό αποδίδεται στη γειτνίαση της Ερήμου Καλαχάρι.
Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι 19,16 °C[12], συγκρίσιμη με εκείνη της Πρετόρια, η οποία έχει παρόμοιο υψόμετρο, αλλά βρίσκεται σχεδόν 600 χιλιόμετρα νοτιότερα. Πράγματι, καθώς συμβαίνει με μεγάλο μέρος της νότιας και της ανατολικής Ζιμπάμπουε, το Μπουλαουάγιο δροσίζεται από ένα νοτιοανατολικό ρεύμα ανέμου που επικρατεί το μεγαλύτερο μέρος του έτους.
Ο θερμότερος μήνας είναι ο Οκτώβριος, στο κέντρο της ξηρής εποχής. Γενικώς οι μέσες μέγιστες θερμοκρασίες κυμαίνονται από 21 °C τον Ιούλιο μέχρι 30 °C τον Οκτώβριο. Υπάρχει μεγάλο ημερήσιο εύρος θερμοκρασιών εξαιτίας του υψομέτρου, οπότε οι νύκτες είναι πάντοτε δροσερές και τον χειμώνα ψυχρές.
Δημογραφικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο πληθυσμός του Μπουλαουάγιο σύμφωνα με τις τελευταίες απογραφές ήταν:
- 1982: 413.814 κάτοικοι
- 1992: 620.936 κάτοικοι
- 2002: 676.650 κάτοικοι
- 2012: 653.337 κάτοικοι
Εθνοτικές ομάδες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατά την απογραφή του 2012 το 97,96% του πληθυσμού της πόλεως ήταν μαύροι Αφρικανοί, το 0,9% μιγάδες, το 0,75% λευκοί και το 0,22% Ασιάτες. Μεταξύ των 4.926 λευκών συγκαταλέγονται και μερικοί ελληνικής καταγωγής.[13]
Πολιτισμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Μπουλαουάγιο φιλοξενεί μουσεία εθνικής σημασίας για τη Ζιμπάμπουε, όπως το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Ζιμπάμπουε, παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης της Ζιμπάμπουε και το Μουσείο Σιδηροδρόμου του Μπουλαουάγιο.
Τα σημαντικότερα πάρκα στην πόλη είναι τα εξής:
- Το Πάρκο της Εκατονταετίας (Centenary Park), που περιλαμβάνει αμφιθέατρο και μεγάλο σιντριβάνι.
- Το Μπάρχαμ Γκρην
- Το Χίλσαϊντ Νταμς
- Το Μαμπουκουένι
Αθλητισμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Λέσχη Γκολφ του Μπουλαουάγιο υπήρξε η πρώτη λέσχη γκολφ σε όλη τη χώρα, καθώς ιδρύθηκε το 1895. Το ποτάμι Ματσεουμχλόπε διατρέχει το μεγάλο γήπεδο γκολφ της λέσχης στα προάστια της πόλεως, το οποίο έχει 18 τρύπες.
Η πόλη έχει επίσης το ιστορικό γήπεδο ράγκμπι του Χάρτσφηλντ, έργο του Ρεγκ Χαρτ (το όνομα του οποίου φέρει), στο οποίο έχουν παίξει κορυφαίοι παίκτες του αθλήματος. Στο ποδόσφαιρο η πόλη έχει δύο μεγάλους συλλόγους, τους Χαϊλάντερς και τους Ζιμπάμπουε Σαιντς.
Υπάρχουν και άλλες σημαντικές εγκαταστάσεις αθλητισμού και ψυχαγωγίας, όπως:
- Το Στάδιο Μπάρμπουρφηλντς
- Το Στάδιο Χόκεϊ επί χόρτου στο Χουμάλο
- Το Ιπποδρόμιο Άσκοτ (από όπου και η ομώνυμη συνοικία)
- Το Στάδιο Χουάιτ Σίτυ
- Σχολές και κέντρα καράτε
Μεταφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η πόλη έχει συνολικό οδικό δίκτυο 2.100 χιλιομέτρων περίπου.[14] Η εθνική οδός R2 συνδέει το Μπουλαουάγιο με την πρωτεύουσα Χαράρε και, μέσα από σύνδεση με τη διεθνή οδό Ακρωτηρίου Καλής Ελπίδας - Καΐρου, με το Γκαμπορόνε και τη Λουσάκα.
Ο σιδηροδρομικός σταθμός του Μπουλαουάγιο είναι ο κεντρικός της γραμμής που συνδέει τη Λουσάκα και το Γκαμπορόνε, αλλά και ο τερματικός σταθμός της γραμμής Μπέιρα-Μπουλαουάγιο, που διέρχεται από τις πόλεις Γκουέρου, Χαράρε, Μουτάρε και καταλήγει στο λιμάνι Μπέιρα της Μοζαμβίκης.[15]
Η πόλη διαθέτει αεροδρόμιο από τα μέσα του 20ού αιώνα, που μετονομάσθηκε σε Διεθνές Αεροδρόμιο Τζόσουα Μκαμπούκο Νκόμο το 2001. Απέχει 25 χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλεως και το 2013 εγκαινιάαθηκε νέο τερματικό σε αυτό.[16] Ωστόσο λειτουργεί μόνο 16 ώρες το 24ωρο.
«Αδελφές» πόλεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Μπουλαουάγιο είναι «αδελφοποιημένο» με τις παρακάτω 6 πόλεις:
- Αμπερντίν της Σκωτίας (από το 1986)[17]
- Ντέρμπαν της Νότιας Αφρικής[18]
- Πολοκουάνε της Νότιας Αφρικής (από το 2012)[19]
- Κατίμα Μουλίλο της Ναμίμπια[19]
- Φράνσισταουν της Μποτσουάνα
- Λίβινγκστον της Ζάμπια
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 6280. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ www
.citypopulation .de /en /zimbabwe /cities /. - ↑ Citypopulation.de Population of the major cities in Zimbabwe
- ↑ 4,0 4,1 A.R.C.B. (1961). «Review: A Russian Look at Rhodesia». The Journal of African History 2 (1): 161-162. doi:. https://archive.org/details/sim_journal-of-african-history_1961_2_1/page/161.
- ↑ ««koBulawayo, or Old Bulawayo (1870-1881) and the Indaba Tree», Zimbabwe Field Guide». Zimfieldguide.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2022.
- ↑ Thorpe, C.: Limpopo to Zambesi, Λονδίνο 1951, σελ. 51
- ↑ 7,0 7,1 «D.S.O.». London Gazette. 19 April 1901. http://www.christies.com/lotfinder/LotDetailsPrintable.aspx?intObjectID=1550497. Ανακτήθηκε στις 24 November 2013.
- ↑ Britannica, Bulawayo, britannica.com, USA, accessed on July 7, 2019
- ↑ 9,0 9,1 «Once Zimbabwe's Chicago, Bulawayo is Now in Decay». 10 Φεβρουαρίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2023.
- ↑ «Small-Scale Tobacco Farmers Are Giving Zimbabwe Reason to Dream». 22 Φεβρουαρίου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2023.
- ↑ «Industrial empire Bulawayo reduced to a ghost town». mg.co.za. 30 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2014.
- ↑ GISS Climate data
- ↑ Population data. Bulawayo zimstat.co.zw
- ↑ «70% of Bulawayo roads dilapidated». bulawayo24.com. 12 February 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2023-01-21. https://web.archive.org/web/20230121084600/https://bulawayo24.com/index-id-news-sc-national-byo-104307.html. Ανακτήθηκε στις 17 May 2017.
- ↑ Mlambo, Alois (2003). «Bulawayo, Zimbabwe». Στο: Paul Tiyambe Zeleza· Dickson Eyoh. Encyclopedia of Twentieth-Century African History. Routledge. ISBN 0415234794.
- ↑ «Joshua Mqabuko Nkomo International Airport opens». bulawayo24.com. 2 November 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2019-02-24. https://web.archive.org/web/20190224232659/https://bulawayo24.com/index-id-news-sc-national-byo-38251.html. Ανακτήθηκε στις 17 May 2017.
- ↑ «Twin City of Aberdeen Stavanger Norway». About Aberdeen. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2019.
- ↑ «Sister Cities». www.durban.gov.za. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2019.
- ↑ 19,0 19,1 «Bulawayo Engages Australia For Economic Development». ZimEye. 2 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2019.