Μεχμέτ Αζίζ
| Μεχμέτ Αζίζ | |
|---|---|
.jpg) | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1893[1] Καλό Χωριό Λάρνακας |
| Θάνατος | 17 Ιουνίου 1991 |
| Χώρα πολιτογράφησης | Κύπρος |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Τουρκοκυπριακή διάλεκτος |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ιατρός |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Türkan Aziz Καμράν Αζίζ |
Ο Μεχμέτ Αζίζ (ή Μεχμέντ Αζίζ, 24 Σεπτεμβρίου 1893, Λάρνακα - 17 Ιουνίου 1991) ήταν Τουρκοκύπριος γιατρός και εντεταλμένος καθηγητής. Ήταν επικεφαλής επιθεωρητής υγείας της Βρετανικής Αποικιακής Κυβέρνησης της Κύπρου τη δεκαετία του 1930 και του 1940, ο οποίος θεωρείται ευρέως ότι εξάλειψε την ελονοσία στην Κύπρο. Έγινε μέλος του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας από το βρετανικό στέμμα για αυτό το έργο του, το 1950.[2]
Εξάλειψη της ελονοσίας στην Κύπρο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύμφωνα με την εφημερίδα The Times του Λονδίνου το τριετές πρόγραμμα για την εξάλειψη της ελονοσίας στην Κύπρο «πραγματοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τους ίδιους τους Κυπρίους υπό την επιδέξια οργάνωση του κ. Μεχμέτ Αζίζ, του επικεφαλής επιθεωρητή υγείας του νησιού, ο οποίος σπούδασε με τον Σερ Ρόναλντ Ρος».[3]
Οι πρώτοι Βρετανοί άποικοι στην Κύπρο είχαν αγωνιστεί ώστε να καταλάβουν τι προκάλεσε την ελονοσία και μόλις ο πρωτοπόρος Σκωτσέζος ειδικός για την ελονοσία, Ρόναλντ Ρος, καθιέρωσε τη σύνδεση μεταξύ της νόσου και του ανωφελές κουνουπιού, κατέστη δυνατή ο ελέγχος της νόσου. Ο Ρος επισκέφθηκε την Κύπρο το 1913 και πήρε τον νεαρό Αζίζ υπό την προστασία του αλλά οι προσπάθειες εξάλειψης της ελονοσίας στην Κύπρο κατέρρευσαν λόγω έλλειψης κεφαλαίων. Μόλις το 1946, μετά από μελέτη παρόμοιων προσπαθειών για τον έλεγχο της νόσου στην Αίγυπτο, ο Αζίζ (πλέον επικεφαλής επιθεωρητής υγείας για την αποικία) εξασφάλισε επιχορήγηση από το Ταμείο Ανάπτυξης Αποικιών (Colonial Development Fund) για την εξάλειψη του κουνουπιού από την Κύπρο.[4]
Ο Αζίζ και η ομάδα του χώρισαν ολόκληρο το νησί σε 556 τετράγωνα, σύμφωνα με ένα σχέδιο πλέγματος. Κάθε μπλοκ μπορούσε να καλυφθεί από έναν άνδρα για περίοδο 12 ημερών. Η εκστρατεία ξεκίνησε στη Καρπασία και μετακινήθηκε προς τα δυτικά και ενώ άντεξε όλη την κίνηση από «ακάθαρτες» σε «καθαρές» περιοχές του νησιού έπρεπε να ψεκαστεί με εντομοκτόνο. Δουλεύοντας μεθοδικά, οι άντρες ψεκάζαν κάθε περιοχή στάσιμου νερού που μπορούσαν να βρουν, με τόσο σχολαστικό τρόπο, που λέγεται ότι ψεκάστηκαν ακόμη και οι πατημασιές ζώων.[5]
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ιατρική Ένωση ο Αζίζ τιμήθηκε ευρέως για το επίτευγμά του στην Κύπρο, ονομάστηκε «ο μεγάλος απελευθερωτής» και παρομοιάστηκε με τον Άγιο Πατρίκιο, γιατί απάλλαξε τη χώρα του από ένα παράσιτο πολύ πιο ύπουλο από τα φίδια. Ο Αζίζ, όπως αναφέρεται από το ίδιο περιοδικό, δήλωσε «μεγάλωσα σε ένα χωριό όπου οι υγειονομικές συνθήκες ήταν κακές. Πολλοί νέοι πέθαναν που πιθανότατα θα είχαν ζήσει εάν οι συνθήκες ήταν καλύτερες. Εάν κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας μου έχω κάνει κάτι για τη βελτίωση και την ευημερία της χώρας μου, αυτή είναι η μεγαλύτερη ευχαρίστηση που νιώθω».[6]
Στις κόρες του περιλαμβάνονται η Τουρκάν Αζίζ, η οποία έγινε η πρώτη επικεφαλής νοσοκόμα στο νησί και η Καμράν Αζίζ, η οποία ήταν η πρώτη Τουρκοκύπρια συνθέτης και φαρμακοποιός.[7]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 Faceted Application of Subject Terminology. 1685091. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 'The New Year Honours', in The Times (London newspaper), 2 January 1950, σελ. 8.
- ↑ 'Malaria Conquered in Cyprus', in The Times (London newspaper), 10 January 1950, σελ. 4.
- ↑ 'Conquest of Malaria', in The Guardian (UK newspaper), 4 August 1948, σελ. 4.
- ↑ Morgan, Tabitha, Sweet and Bitter Island: A History of the British in Cyprus 1878-1960. (I.B. Tauris/Bloomsbury, London 2010).
- ↑ Today's Health (Journal of the American Medical Association, 1951, σελ. 66.
- ↑ «Türkan Aziz Evi / Lefkoşa» (PDF) (στα Τουρκικά). Mekanperest Magazine of the Eastern Mediterranean University. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2016.