Η Μαχαιριά βρίσκεται στο νότιο άκρο του νησιού σε απόσταση περίπου 89 χλμ. ΝΔ. από την Ρόδο. Σε κοντινή απόσταση και δυτικά του είναι ο αρχαιολογικός χώρος της «Βρουλιάς» και νότια το Πρασονήσι. Ο αρχαιολογικός χώρος συμπεριλαμβάνει υποθαλάσσιο τμήμα της γειτονικής ακτής και το Πρασονήσι "για την αποτελεσματικότερη προστασία των εντοπισμένων αρχαιοτήτων. Ειδικότερα πρόκειται για 1) αρχαίο οικισμό και τον οχυρωματικό του περίβολο, 2) αρχαίο νεκροταφείο, 3) αρχαίο ναό «εν παραστάσει» στο μικρό λιμάνι, 4) Παλαιοχριστιανική Βασιλική".[3]
Ο αρχαίος οικισμός είναι ένας από τους σημαντικότερους πρώιμους οικισμούς με οργανωμένο πολεοδομικό σχέδιο που έχει εντοπισθεί στον ελλαδικό χώρο και χρονολογείται στα 650 με 550 π.Χ. Λόγω της γεωγραφικής του θέσης είχε σημαντική στρατιωτική σημασία και αποτελούσε το τελευταίο λιμάνι του αιγαιακού χώρου πριν από το ανοιχτό πέλαγος της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και το πρώτο λιμάνι για τους ταξιδευτές από την Κύπρο, τη Φοινίκη ή τη Συρία.[4]
Η ανασκαφή του οικισμού έγινε στις αρχές του 20ου αιώνα (1907-1908) από τον Σουηδό αρχαιολόγο Karl Kinch και την Δανική Αρχαιολογική αποστολή, η οποία αποκάλυψε οχυρωματικό περίβολο με πύλη και ορθογώνιο πύργο, δύο σειρές παρατακτικά κτισμένων οικιών, αγορά, ιερά και νεκροταφείο με σημαντικά κινητά ευρήματα. Ο αρχαίος οικισμός ήταν γνωστός για την κεραμική του (όπως όλη η περιοχή της νότιας Ρόδου) και υπάρχει ιδιαίτερη αναφορά στην περιοχή της Μεσογείου για τα αγγεία «ρυθμού Βρουλλιάς». Τα περισσότερα ευρήματα της ανασκαφής (όσα τοποθετήθηκαν στην ακρόπολη της Λίνδου) χάθηκαν στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Σπουδαίο αγγείο «ρυθμού Βρουλλιάς» θεωρείται ο «σκύφος Βρουλλιάς».[5]
Ως ξεχωριστός οικισμός αναφέρεται επίσημα για πρώτη φορά το 2001 να απογράφεται στο τότε Τοπικό Διαμέρισμα Κατταβίας του τότε δήμου Νότιας Ρόδου.[6] Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και την τροποποίησή του Κλεισθένης Ι, μαζί με την Κατταβιά, τον Άγιο Παύλο κσι το Πρασονήσι αποτελούν την κοινότητα Κατταβιάς[7] που υπάγεται στην δημοτική ενότητα Αταβύρου του δήμου Ρόδου ενώ σύμφωνα με την απογραφή 2011 έχει 9 κατοίκους.[8] Στην απογραφή του 2001 απογράφησαν 40 κάτοικοι.[9]
