Μαρία Κομνηνή (κόρη Αλεξίου Α΄)
| Μαρία Κομνηνή | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 19 Σεπτεμβρίου 1085 Κωνσταντινούπολη |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Νικηφόρος Κατακαλών[1] |
| Τέκνα | Αλέξιος Κομνηνός[2] Ανδρόνικος Κομνηνός[3] Iωάννης Κομνηνός[4] |
| Γονείς | Αλέξιος Α΄ Κομνηνός |
| Αδέλφια | Ανδρόνικος Κομνηνός (γιος του Αλέξιου Α΄) Ευδοκία Κομνηνή Ισαάκιος Κομνηνός Άννα Κομνηνή Θεοδώρα Κομνηνή Ιωάννης Β΄ Κομνηνός |
Η Mαρία Κομνηνή (19 Σεπτεμβρίου 1085 – μετά το 1136) από τη δυναστεία των Κομνηνών ήταν η δεύτερη κόρη τού Αυτοκράτορα των Ρωμαίων Αλεξίου Α΄. Αρχικά ήταν αρραβωνιασμένη με τον Γρηγόριο Γαβρά, αλλά τελικά παντρεύτηκε τον Νικηφόρο Κατακαλώνα.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Μαρία Κομνηνή γεννήθηκε την Παρασκευή, 19 Σεπτεμβρίου 1085, ως δεύτερη κόρη και δεύτερο παιδί τού Αυτοκράτορα Αλέξιου Α΄ Κομνηνού (βασ. 1081–1118 ) και της αυτοκράτειρας Ειρήνης Δούκαινας. [5] [6] Επειδή γεννήθηκε όταν ο πατέρας της ήταν Αυτοκράτορας, έφερε τον τίτλο της πορφυρογέννητης. [7]
Το 1094 μνηστεύθηκε με τον Γρηγόριο Γαβρά, τον γιο τού δούκα της Χαλδίας Θεοδώρου Γαβρά. [6] Αφού ο Γρηγόριος προσπάθησε να δραπετεύσει από το παλάτι και να καταφύγει στον πατέρα του, τέθηκε υπό κράτηση και ο αρραβώνας ακυρώθηκε. [5] [8]
Τελικά, περί το 1099/1100 η Μαρία παντρεύτηκε τον Νικηφόρο Κατακαλώνα, γιο τού Κωνσταντίνου Ευφορβηνού Κατακαλώνος, ενός από τους πιο επιφανείς και έμπιστους στρατηγούς τού Αλεξίου Α΄. [5] [9] [8] Με την ευκαιρία, στον Νικηφόρο Κατακαλώνα δόθηκε ο τίτλος του πανυπερσεβαστού. [10] [11] Μαζί με τη μητέρα της και τις αδελφές της, η Μαρία παρακολούθησε τον ετοιμοθάνατο πατέρα της το 1118. [5]
Ο σύζυγός της απεβίωσε επίσης νέος, κάπου μεταξύ 1118 και 1130. [12] Η Μαρία και ο Νικηφόρος απέκτησαν πολλά παιδιά, αλλά μόνο δύο γιοι, ο Αλέξιος και ο Ανδρόνικος, είναι γνωστοί ονομαστικά, αφού κατείχαν ανώτερες θέσεις αργότερα μέσα στον αιώνα. [9] [10] [8] Ένας άλλος γιος, ο Ιωάννης, είναι γνωστός μόνο από τη μνήμη του στο τυπικό της Μονής τού Φιλανθρώπου Χριστού. [13]
Το ζευγάρι είχε επίσης άγνωστο αριθμό κορών (τουλάχιστον τρεις σύμφωνα με τον Βάρζο), καθώς η ύπαρξή τους αναφέρεται στο τυπικό της Μονής Κεχαριτωμένης . [10] [14] Αυτή η μονή ιδρύθηκε από την Ειρήνη Δούκαινα, η οποία είχε αρχικά διατάξει ότι η μικρότερη κόρη της Ευδοκία έπρεπε να τη διαδεχθεί ως προστάτιδα. Όταν απεβίωσε η Ευδοκία (π. 1130), η Ειρήνη επέλεξε τη μεγαλύτερη κόρη της, την λόγια, ιατρό, διοικητή τού νοσοκομείου και ιστορικό Άννα Κομνηνή, με τη Μαρία μετά από αυτήν. [10] [14] Η ημερομηνία τού τέλους της Μαρίας είναι άγνωστη, εκτός από το ότι συνέβη μετά το 1136, όταν τα αποθανόντα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας καταγράφηκαν στο τυπικό της Μονής Παντοκράτορα. [15]
Στην Αλεξιάδα της, η μεγαλύτερη αδελφή της Άννα Κομνηνή μιλάει με μεγάλη στοργή και επαίνους για την αρετή της, ιδιαίτερα για τις πράξεις της στις τελευταίες ημέρες τού πατέρα τους. [15] [8]
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (Αγγλικά) Kazhdan, Alexander, επιμ. (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium. Οξφόρδη και Νέα Υόρκη: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
- Kouroupou, Matoula; Vannier, Jean-François (2005). «Commémoraisons des Comnènes dans le typikon liturgique du monastère du Christ Philanthrope (ms. Panaghia Kamariotissa 29) [Commemorations of the Komnenoi in the liturgical typikon of the Monastery of Christ Philanthropos (ms. Panaghia Kamariotissa 29)]» (στα French). Revue des études byzantines 63: 41–69. doi:. http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/rebyz_0766-5598_2005_num_63_1_2305.
- (Γαλλικά) Skoulatos, Basile (1980). Les personnages byzantins de l'Alexiade: Analyse prosopographique et synthèse. Λουβαίν-λα-Νεβ και Λουβαίν: Bureau du Recueil, Collège Érasme & Éditions Nauwelaerts. OCLC 8468871.
- Varzos, Konstantinos (1984). Η Γενεαλογία των Κομνηνών [The Genealogy of the Komnenoi] (PDF) (in Greek). Vol. A. Thessaloniki: Centre for Byzantine Studies, University of Thessaloniki. OCLC 834784634.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Η Γενεαλογία των Κομνηνών» (Ελληνικά) Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Θεσσαλονίκη. 1984. σελ. 199.
- ↑ «Η Γενεαλογία των Κομνηνών» (Ελληνικά) Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Θεσσαλονίκη. 1984. σελ. 331.
- ↑ «Η Γενεαλογία των Κομνηνών» (Ελληνικά) Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Θεσσαλονίκη. 1984. σελ. 335.
- ↑ «Commémoraisons des Comnènes dans le typikon liturgique du monastère du Christ Philanthrope (ms. Panaghia Kamariotissa 29)» 2005. 10.3406/REBYZ.2005.2305. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2022. σελ. 53.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Skoulatos 1980, σελ. 194.
- ↑ 6,0 6,1 Varzos 1984, σελ. 198.
- ↑ Varzos 1984, σελ. 198 (note 3).
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Varzos 1984.
- ↑ 9,0 9,1 ODB.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Skoulatos 1980.
- ↑ Varzos 1984, σελ. 200.
- ↑ Varzos 1984, σελ. 201.
- ↑ Kouroupou & Vannier 2005, σελ. 53.
- ↑ 14,0 14,1 Varzos 1984, σελ. 202.
- ↑ 15,0 15,1 Skoulatos 1980, σελ. 195.