Κωνσταντίνος Ευφορβηνός Κατακαλών
| Κωνσταντίνος Ευφορβηνός Κατακαλών | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Κωνσταντῖνος Εὐφορβηνὸς Κατακαλών (Ελληνικά)[1][2] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βυζαντινή Αυτοκρατορία |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | στρατιωτικός |
| Περίοδος ακμής | 1078 - 1108 |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Νικηφόρος Κατακαλών |
| Συγγενείς | Μαρία Κομνηνή (νύφη) |
| Στρατιωτική σταδιοδρομία | |
| Πόλεμοι/μάχες | Μάχη της Καλαβρύης |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | στρατηγός Δουξ |
Ο Κωνσταντίνος Ευφορβηνός Κατακαλών ήταν Βυζαντινός ευγενής, από τους πιο εξέχοντες στρατηγούς της βασιλείας του Αλεξίου Α΄ Κομνηνού.[3] Πολέμησε εναντίον των Κουμάνων και έλαβε τους τίτλους του πρωτοκουροπαλάτου και του νωβελίσσιμου.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Καταγόταν από τις ευγενείς Οικογένειες του Κατακαλώνος, ο πατέρας του και του Ευφορβηνού η μητέρα του. Αναφέρεται για πρώτη φορά στις πηγές, όταν διοικούσε το σώμα των Χωματινών (από το Χώμα του Μαιάνδρου) και τη μοίρα των Τούρκων στον στρατό του Αλεξίου Α΄ κατά τη μάχη των Καλαβρυών το 1078. Εμφανίζεται ξανά ως συμμετέχων στη Σύνοδο των Βλαχερνών το 1094 με τον τίτλο του πρωτοκουροπαλάτη.[4]
Το επόμενο έτος έλαβε μέρος στην εκστρατεία του Κομνηνού εναντίον των Κουμάνων, την οποία ήγειρε ο διεκδικητής ψευδο-Νικηφόρος Διογένης. Ο Αλέξιος Α΄ έστειλε τον Κωνσταντίνο να τους επιτεθεί, ενώ οι Κουμάνοι θα διέσχιζαν το πέρασμα του Ζυγού, αλλά οι εντόπιοι Βλάχοι τους οδήγησαν να το περάσουν νωρίτερα και οι αλλόφυλοι κατέλαβαν την πόλη Γολόη. Ωστόσο ο Κατακαλών επιτέθηκε σε τμήματά τους και κατάφερε να συλλάβει περίπου εκατό αιχμαλώτους, ανδραγάθημα για το οποίο προήχθη σε νωβελίσσιμο (ευγενέστατο).[4] Η επόμενη αποστολή ήταν να βοηθήσει την Αδριανούπολη, που επολιορκείτο από τους Κουμάνους. Προσπάθησε να εισέλθει στην πόλη από τα νότια, αλλά τον αιφνιδίασαν στους βάλτους οι Κουμάνοι και μόλις που κατάφερε να σώσει τη ζωή του.[5] Το 1096 ο Αυτοκράτορας τον έστειλε να περισώσει τα υπολείμματα της Σταυροφορίας του Λαού (προοίμιου της Α΄ Σταυροφορίας), που είχε ηττηθεί από τους Σελτζούκους και σχεδόν καταστραφεί.[6] Οι Τούρκοι αποσύρθηκαν πριν την προώθησή του και ο Κωνσταντίνος μπόρεσε να σώσει τους επιζήσαντες Σταυροφόρους.
Περί το 1100 ονομάστηκε δούκας (στρατιωτικός διοικητής) της Κύπρου και κατείχε τη θέση αυτή ως το 1102/04 τουλάχιστον.[6][7] Το 1108 ο Κατακαλών ήταν μέρος μίας πρεσβείας, που εστάλει από τον Αλέξιο στον Βοημούνδο πρίγκιπα του Τάραντα, που πολιορκούσε το φρούριο του Δυρραχίου. Η βυζαντινή αντιπροσωπεία έπεισε τον Νορμανδό να ζητήσει διευθέτηση με τη Ρωμανία και τον συνόδευσαν στο Αυτοκρατορικό στρατόπεδο της Δεαβόλεως, όπου υπογράφτηκε η σχετική Συνθήκη.[8]
Έχει σωθεί σφραγίδα του, όπου στη μία όψη παρίσταται ο Χριστός όρθιος με γύρω την επιγραφή ΚΕ ΒΟΗΘΕΙ ΤΩ ΣΩ ΔΟΥΛΩ και στην άλλη όψη αναγράφεται + ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΩ ΤΩ ΚΑΤΑΚΑΛΩΝΩ. Ήταν ένας από τους πιο έμπιστους και αξιόλογους αξιωματούχους και ως δείγμα αυτού ο γιος του Νικηφόρος νυμφεύτηκε τη δεύτερη κόρη του Αυτοκράτορα, τη Μαρία.
Οικογένεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Από τη σύζυγό του είχε τέκνο:
- Νικηφόρος απεβ. πριν το 1130, στρατηγός, πανυπερσεβαστός. Νυμφεύτηκε τη Μαρία Κομνηνή, κόρη του Αλεξίου Α΄ Κομνηνού.
Αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 «Η Γενεαλογία των Κομνηνών» (Ελληνικά) Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Θεσσαλονίκη. 1984. σελ. 199.
- ↑ 2,0 2,1 Prosopography of the Byzantine World. 1998. pbw2016
.kdl .kcl .ac .uk /person /107556 /. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2022. - ↑ The name is also found in the sources as Constantine Katakalon, Constantine Euphorbenos or Euphorbenos Katakalon. Skoulatos (1980), p. 63
- ↑ 4,0 4,1 Skoulatos (1980), p. 63
- ↑ Skoulatos (1980), pp. 63–64
- ↑ 6,0 6,1 Skoulatos (1980), p. 64
- ↑ Kazhdan (1991), p. 1113
- ↑ Skoulatos (1980), pp. 64–65
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Kazhdan, Alexander, ed. (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
- Skoulatos, Basile (1980). Les personnages byzantins de l'Alexiade: Analyse prosopographique et synthèse [The Byzantine Personalities of the Alexiad: Prosopographical Analysis and Synthesis] (in French). Louvain-la-Neuve: Nauwelaerts.