Κρυσταλλοπηγή Φλώρινας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αυτή είναι μια παλιά έκδοση της σελίδας, όπως διαμορφώθηκε από τον Chalk19 (συζήτηση | συνεισφορές) στις 09:51, 2 Δεκεμβρίου 2020. Μπορεί να διαφέρει σημαντικά από την τρέχουσα έκδοση.

Συντεταγμένες: 40°38′11″N 21°5′5″E / 40.63639°N 21.08472°E / 40.63639; 21.08472

Κρυσταλλοπηγή
Κρυσταλλοπηγή is located in Greece
Κρυσταλλοπηγή
Κρυσταλλοπηγή
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΔήμοςΚοινότητα Κρυσταλλοπηγής
Γεωγραφία
ΝομόςΦλώρινας
Υψόμετρο1.130
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασίαΣμαρδέσι
δεδομένα

Η Κρυσταλλοπηγή (παλαιότερη ονομασία Σμαρδέσι [1]) είναι ακριτικό ορεινό χωριό του δήμου Πρεσπών του νομού Φλώρινας. Είναι ο μεγαλύτερος οικισμός του Δήμου Πρεσπών. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 1.130 μέτρων στις πλαγιές του Τρικλάριου Όρους και αποτελεί ένα από τα πιο ορεινά χωριά της Ελλάδας. Στην περιοχή, η οποία απέχει από τα ελληνοαλβανικά σύνορα μόλις 1,5 χλμ, βρίσκεται μεθοριακός σταθμός-τελωνείο, γύρω από το οποίο έχουν καταγραφεί πολλαπλά περιστατικά παράνομης εισόδου μεταναστών και εισαγωγής ναρκωτικών ουσιών με σκοπό τη διακίνησή τους σε ολόκληρη τη χώρα.[2][3][4][5]

Η Κρυσταλλοπηγή ανήκει στην Κοινότητα Κρυσταλλοπηγής και ο πληθυσμός της σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι 573 κάτοικοι, οι οποίοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία και την τυροκομία. Επί τουρκοκρατίας, αναφέρεται ως Σμαρδές από τον Πετσίβα, (γαλλ. Smardech) από τον Μπρανκώφ και (γερμ. Smrdes) σε αυστριακό χάρτη. Επίσης αναφέρεται και ως Σμαρδέσι, σε χάρτη του Κοντογιάννη, από τον Χαλκιόπουλο και σε αναφορές του Πατριαρχείου και του Ελληνικού Προξενείου Μοναστηρίου, (βουλγ. Смърдешъ) από τον Κίτσωφ και Σμάρδεσι από το Σχινά[6]. Από το 1912 έως το 1928 ονομαζόταν Σμαρδέσι, οπότε και μετονομάστηκε σε Κρυσταλλοπηγή[7][8]. Απέχει 51 χιλιόμετρα από τη Φλώρινα και 38 χιλιόμετρα από την Καστοριά.

Ιστορία

Ο παλιός οικισμός είναι τουλάχιστον 400 ετών και ιδρύθηκε από Ηπειρώτες και Γρεβενιώτες[9]. Στο χωριό ομιλούταν η βλάχικη γλώσσα[10].

Στις αρχές του 20ού αιώνα και στη συνέχεια κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα, η περιοχή αποτέλεσε επίκεντρο διαμάχης μεταξύ Ελληνικών, Τουρκικών και Βουλγαρικών δυνάμεων για τη διεκδίκηση των εδαφών και τη θρησκευτική κυριαρχία ανάμεσα σε πατριαρχικούς και εξαρχικούς. Η παρουσία των Βουλγάρων αρχηγών Βασίλ Τσακαλάρωφ και Μπορίς Σαράφωφ το 1903 στο χωριό, όπου ζούσαν 345 οικογένειες, εξαρχικές (Βουλγαρικές) και πατριαρχικές (Ελληνικές), υπήρξε η βασική αφορμή για την ολοκληρωτική καταστροφή του χωριού ύστερα από συγκρούσεις Τούρκων και Βουλγάρων. Από την Κρυσταλλοπηγή καταγόταν ο Μακεδονομάχος Βασίλειος Καρατζίδης, ο οποίος πήρε μέρος επίσης στο Βορειοηπειρωτικό Αγώνα και στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με τον ελληνικό στρατό[11][12][13]. Σημαντικοί Μακεδονομάχοι από την Κρυσταλλοπηγή ήταν επίσης ο Νικόλαος Γκίτσας[14], οι αδερφοί Ηλίας και Λάζαρος Κοβάτσης[15], οι αδερφοί Γεώργιος[16] και Χαράλαμπος Κοβατσίδης[17] και οι Νικόλαος Κύρτσος[18], Λάζαρος Κύρτσος[19] και Χρήστος Κύρτσος[11][12][13].

Το 1951 το χωριό εγκαταλείφθηκε εντελώς και κάποια χρόνια αργότερα ιδρύθηκε νεότερος οικισμός, το 1957, από 80 οικογένειες βλαχόφωνων της Ηπείρου[20].

Το καλοκαίρι του 2007 στο χωριό εκδηλώθηκε πυρκαγιά, καθώς και στη θέση Βάρμπα-Σφήκα του δήμου Πρεσπών, η οποία έφτασε μέχρι την περιοχή εισερχόμενη από την γειτονική Αλβανία[21][22].

Στην Κρυσταλλοπηγή γίνεται πανηγύρι στην εκκλησία των Αγίων Αναργύρων την 1η Ιουλίου.

Πορεία του πληθυσμού

Στον πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη του πληθυσμού[23].

Έτος 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθ. 598 624 0 364 309 265 213 573 314

Πηγές - Παραπομπές

  1. ↑ Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας. Σμαρδέσι
  2. ↑ Αδάμου, Θωμαή (2017-07-04). «Κρυσταλλοπηγή: Σύλληψη για μεταφορά μη νόμιμων μεταναστών». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-10-19. https://web.archive.org/web/20171019184434/http://www.ert.gr/perifereiakoi-stathmoi/florina/krystallopigi-syllipsi-allodapou-gia-metafora-mi-nomimon-metanaston/. Ανακτήθηκε στις 2017-07-18. 
  3. ↑ Αδάμου, Θωμαή (2016-12-05). «Κρυσταλλοπηγή: Σύλληψη δύο ατόμων για μεταφορά 13 κιλών κάνναβης». http://www.ert.gr/media/krystallopigi-syllipsi-dyo-atomon-gia-metafora-13-kilon-kannavis/. Ανακτήθηκε στις 2017-07-18. [νεκρός σύνδεσμος]
  4. ↑ Αδάμου, Θωμαή (2017-02-14). «Κρυσταλλοπηγή: Σύλληψη 67 χρονου για μεταφορά κάνναβης». http://www.ert.gr/perifereiakoi-stathmoi/florina/krystallopigi-syllipsi-67-chronou-ypikoou-alvanias-gia-metafora-3-kilon-kannavis/. Ανακτήθηκε στις 2017-07-18. [νεκρός σύνδεσμος]
  5. ↑ «Μετανάστες: Κράτος εν κράτει το τελωνείο Κρυσταλλοπηγής». Ελλάδα, Θεσσαλονίκη. Ελευθεροτυπία. 27 Δεκεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2009. [νεκρός σύνδεσμος]
  6. ↑ «Δημήτρης Λιθοξόου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2012. 
  7. ↑ Ίνστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών Μετονομασίες οικισμών της Ελλάδας
  8. ↑ «Μετονομασίες 1919-1971». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουνίου 2012. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2012. 
  9. ↑ «Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας, Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, Τοπογραφία του Νομού Φλώρινας, Κοινότητες Πρεσπών». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2012. 
  10. ↑ Riki Van Boeschoten (2001). «Usage des langues minoritaires dans les départements de Florina et d'Aridea (Macédoine)». Identités, Mémoires, Représentations. Laboratoire dynamiques sociales et recomposition des espaces. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2009. (Γαλλικά)
  11. ↑ 11,0 11,1 Αρχείο Διεύθυνσης Εφέδρων Πολεμιστών, Αγωνιστών, Θυμάτων και Αναπήρων
  12. ↑ 12,0 12,1 Αρχείο Μακεδονικού Αγώνα
  13. ↑ 13,0 13,1 "Αφανείς, Γηγενείς Μακεδονομάχοι", επιστημονική επιμέλεια: Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, εκδόσεις University Studio Press, 2008
  14. ↑ "Ημερολόγιο Βάρδα 1904-1907", επιμέλεια Γ. Πετσίβα, τόμος Β΄1, σελ. 65
  15. ↑ "The Greek struggle in Macedonia, 1897-1913", Douglas Dakin, σελ. 48
  16. ↑ Γενικό Επιτελείο Στρατού, Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, "Ο Μακεδονικός Αγών και τα εις Θράκην γεγονότα", σελ. 106
  17. ↑ Επετηρίς Παλαιών Αγωνιστών, α.α.1626
  18. ↑ Επετηρίς Παλαιών Αγωνιστών, α.α.1906
  19. ↑ "Ημερολόγιο Βάρδα 1904-1907", επιμέλεια Γ. Πετσίβα, τόμος Α΄, σελ. 171
  20. ↑ Ρόμπου-Λεβίδη, Μαρίκα (2018). «Εδώ καπούτ». Η βία του συνόρου. Μετανάστευση, εθνικοφροσύνη και φύλο στην ελληνοαλβανική μεθόριο. Αλεξάνδρεια. σελ. 45. 
  21. ↑ Χρήστος Βήττας (30 Ιουλίου 2007). «Σε πύρινο κλοιό η Δ. Μακεδονία». "Μακεδονία". Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2009. 
  22. ↑ Κώστας Ονισένκο (3 Αυγούστου 2007). «Οι εμπρηστές απείλησαν τον Όλυμπο». Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2009. [νεκρός σύνδεσμος]
  23. ↑ Επίτομο γεωγραφικό Λεξικό, Σταματελάτου, Εκδ. Ερμής
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κρυσταλλοπηγή_Φλώρινας&oldid=8554802"