Κρήνη Ριμόντι
Συντεταγμένες: 35°22′12″N 24°28′29″E / 35.369939°N 24.474586°E
| Κρήνη Ριμόντι | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | κρήνη |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 35°22′12″N 24°28′29″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Ρεθύμνης |
| Τοποθεσία | Ρέθυμνο |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Προστασία | αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Η κρήνη Ριμόντι είναι ενετική κρήνη, η οποία ευρίσκεται επί της Πλατείας Ριμόντι στο Ρέθυμνο της Κρήτης στην Ελλάδα. Κατασκευάστηκε περί το 1626. Πήρε την ονομασία της από τον Αλβίζε Ριμόντι, τότε διοικητή της πόλης.[1] Ο θυρεός της οικογένειας Ριμόντι είναι ακόμη ορατός επάνω στο μνημείο.[2]
Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι πόλεις της Κρήτης μετά την αύξηση του πληθυσμού τους τον 16ο και τον 17ο αιώνα αντιμετώπιζαν πρόβλημα λειψυδρίας, καθώς τα πηγάδια και οι δεξαμενές που χρησιμοποιούνταν μέχρι τότε για την ύδρευσή τους ανεπαρκούσαν να καλύψουν τις όλο και αυξανόμενες ανάγκες τους, ενώ πολλές φορές το νερό που παρείχαν ήταν κακής ποιότητας.[3]
Το 1602 ο Μπενέτο Μόρρο, γενικός προβλεπτής του Ρεθύμνου αναφέρει ότι η πόλη υδρεύεται από πηγή μισό μίλι μακριά. Πιθανόν να ταυτίζεται με την Κρήνη του Σαν Τζουάνε, η οποία είχε πάθει ζημιές από τις έντονες βροχοπτώσεις το 1592.[4] Η κρήνη αυτή αναφέρεται για πρώτη φορά το 1588 και βρισκόταν στην κεντρική πλατεία της πόλης, κοντά στη Λότζια και τον Πύργο του Ρολογιού.[5] Η πηγή φαίνεται να βρισκόταν σε χαράδρα στον λόφο του Εβλιγιά, λίγο νοτιοανατολικά του Ρεθύμνου, κοντά στο εξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου.[6][1] Ο Τζουζέπε Γκερόλα πρότεινε ότι μπορεί να υπήρχε και δεύτερο υδραγωγείο κατασκευασμένο από τους Βενετούς στο Ρέθυμνο, το οποίο στη συνέχεια ανακατασκευάστηκε από τους Οθωμανούς, αλλά οι ιστορικές πηγές δεν αποδεικνύουν κάτι τέτοιο.[4]
Η κρήνη του Σαν Τζουάνε και το υδραγωγείο της φαίνεται να ήταν ακόμη μισοκατεστραμμένα όταν ανέλαβε να τα επιδιορθώσει ο τότε διοικητής της πόλης Αλβίζε Ριμόντι, ο οποίος ανέλαβε την διοίκηση της πόλης το 1623. Ο Ριμόντι ανέλαβε να επισκευάσει το υδραγωγείο και να κατασκευάσει τρεις κρήνες στην πόλη, όπως αναφέρει ο ίδιος σε έγγραφο του 1626, και αντικατέστησε την κρήνη του Σαν Τζουάνε με νέο μόνιμο κτίριο, χωρίς δαπάνη του δημοσίου, όπως αναφέρει ο ίδιος.[7] Η χρηματοδότηση έγινε από τον ίδιο τον Ριμόντι και ίσως μερικούς άλλους κατοίκους του Ρεθύμνου και οι εργασίες μάλλον ολοκληρώθηκαν το 1626 (ο Γκερόλα αναφέρει το 1629).[8][9] Ο Φραντσέσκο Μπαζιλικάτα σχεδίασε ένα χάρτη του Ρεθύμνου το 1630 όπου διακρίνεται στο βόρειο άκρο της πλατείας ένα ορθογώνιο κτίριο από το οποίο ξεκινάει μικρό ρυάκι με νερό που καταλήγει στη θάλασσα, οπότε και υποδηλώνει υπήρχε ήδη εκεί μια κρήνη.[10]
Οι βαριές αναλογίες του μνημείου υποδεικνύουν ότι κατασκευάστηκε από κρητικό εργαστήριο και όχι Ιταλό καλλιτέχνη. Ήταν συνηθισμένο εκείνη την εποχή οι Κρητικοί τεχνίτες να εργάζονται και να εκπαιδεύονται στην Βενετία.[11] Ο Ριμόντι είχε χαρακτηρίσει τον αρχιμάστορα ως «πολύ καλό για τον τόπο» και δεν αποκλείεται να είναι ο ίδιος που εργάστηκε στην κρήνη Μοροζίνι στο Ηράκλειο, που ολοκληρώθηκε το 1628 και ήταν έργο των Φραμπενέτων από το Ρέθυμνο.[12]
Στους οθωμανικούς χρόνους προστέθηκε με βάση τα τουρκικά πρότυπα θόλος πάνω από την κρήνη. Η κρήνη Ριμόντι έγινε γνωστή ως η Μεγάλη Κρήνη εκείνη την περίοδο. Κοντά της βρισκόταν ένας πλάτανος, όπου εκτελούνταν οι εγκληματίες και οι επαναστάτες.[13]
Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η κρήνη είναι στη γενική της μορφή επίπεδη. Καθώς η τροφοδοσία της γινόταν από αγωγό δεν διαθέτει από πίσω της δεξαμενή.[14] Η κύρια πλευρά της κρήνης περιλαμβάνει τέσσερις ραβδωτούς ημικίονες, οι οποίοι χωρίζουν τρεις κεφαλές λεόντων, από το στόμιο των οποίων και ρέει το νερό της κρήνης.[2][9] Η όλη μορφή θυμίζει αρχιτεκτονική πρόσοψη των ρωμαϊκών χρόνων και φέρει επιρροές από την αναγεννησιακή αρχιτεκτονική[15] και το έργο του Σεμπαστιάνο Σέρλιο.[16]
Οι ημικίονες πατούν πάνω σε βάσεις ιωνικού ρυθμού, οι οποίες βρίσκονται πάνω από το επίπεδο στο οποίο υπάρχουν τρεις γούρνες, πιθανόν για το πότισμα των ζώων.[17] Στο κατώτερο ένα τρίτο των κιόνων οι ραβδώσεις είναι γεμισμένες με κυρτά στοιχεία.[16] Στην κορυφή τους οι ημικίονες καταλήγουν σε κορινθιακού ρυθμού κιονόκρανα από μαλακό πωρόλιθο Αλφάς.[9] Τα κιονόκρανα υποστηρίζουν ένα πλούσια διακοσμημένο θριγκό, αποτελούμενο από το επιστύλιο και το διάζωμα.[17] Το διάζωμα διακόπτεται πάνω από κάθε ημικίονα από ένα κιλλιβά ο οποίος είναι διακοσμημένος με φύλλο ακάνθου. Από πάνω βρίσκεται γείσο, το οποίο ακολουθεί τις προεκβολές των κιόνων.[18]
Οι κίονες και οι προεξοχές από πάνω τους χωρίζουν την κρήνη σε τρία τμήματα περίπου ίδιων διαστάσεων, τα οποία είναι κτισμένα με τον τρόπο της ισοδομής, με τους αρμούς ξεχωρίζουν έντονα. Στο μεσαίο τμήμα βρίσκεται ημικυκλική κόγχη που στην κορυφή της βρίσκεται τεταρτοσφαίριο και ακριβώς από πάνω βρίσκεται ένα στέμμα, το οποίο αποτελεί το έμβλημα του Ριμόντι, σχηματίζοντας και τονίζοντας έναν κατακόρυφο άξονα συμμετρίας.[18] Στο κάτω μέρος του κάθε τμήματος βρίσκεται το στόμιο νερού, το οποίο είναι σκαλισμένο σχηματίζοντας μια ανάγλυφη προσωπίδα (ιταλικά: mascherone), πιθανόν λεοντοκεφαλή, όπου η χαίτη του ζώου έχει αντικατασταθεί από βοστρύχους και φυλλώματα που αναπτύσσονται συμμετρικά γύρω από την κεφαλή. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι η ύπαρξη δύο ελικοειδών συστροφές φύλλων στο επάνω τμήμα του κεφαλιού.[19] Οι προσωπίδες, όπως και τα κιονόκρανα και τα λοιπά διακοσμητικά στοιχεία της κρήνης είναι από πωρόλιθο Αλφάς.[12]
Στους οθωμανικούς χρόνους, η κρήνη προστατευόταν από έναν ημισφαιρικό θόλο, του οποίου, ωστόσο, δεν απομένουν, σήμερα, παρά μονάχα μερικά υπολείμματα.[2][1] Ο θόλος εδραζόταν σε δύο τετράγωνους πεσσούς και τρία οξυκόρυφα τόξα με τη βοήθεια σφαιρικών τριγώνων. Σήμερα σώζεται ο ένας από τους δύο πεσσούς, καθώς ο άλλος μετά την κατάρρευση του θόλου φαίνεται να απομακρύνθηκε για να μην εμποδίζει την κυκλοφορία.[13]
Φωτοθήκη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
-
Λεπτομέρεια με κιονόκρανο και το έμβλημα του Α. Ριμόντι -
Άποψη της Κρήνης Ριμόντι -
Άποψη των υπολειμμάτων του παλαιού θόλου που κάλυπτε την κρήνη
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Κρήνη Μοροζίνι - η κεντρική βενετσιάνικη κρήνη στο Ηράκλειο
- Φορτέτζα
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Dalègre 2019, σελ. 102
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Fernandez 2011, σελ. 76-77.
- ↑ Δημακόπουλος 1970, σελ. 323-324.
- ↑ 4,0 4,1 Δημακόπουλος 1970, σελ. 325.
- ↑ Δημακόπουλος 1970, σελ. 327.
- ↑ Δημακόπουλος 1970, σελ. 326.
- ↑ Δημακόπουλος 1970, σελ. 326-327.
- ↑ Δημακόπουλος 1970, σελ. 329.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Iozzo 1996, σελ. 27
- ↑ Δημακόπουλος 1970, σελ. 328.
- ↑ Δημακόπουλος 1970, σελ. 339.
- ↑ 12,0 12,1 Δημακόπουλος 1970, σελ. 340.
- ↑ 13,0 13,1 Δημακόπουλος 1970, σελ. 341.
- ↑ Δημακόπουλος 1970, σελ. 330-331.
- ↑ Δημακόπουλος 1970, σελ. 335.
- ↑ 16,0 16,1 Φατούρου-Ησυχάκη 1983, σελ. 125-126.
- ↑ 17,0 17,1 Δημακόπουλος 1970, σελ. 331.
- ↑ 18,0 18,1 Δημακόπουλος 1970, σελ. 332.
- ↑ Δημακόπουλος 1970, σελ. 333.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Δημακόπουλος, Ιορδάνης (1970). «Η «Μεγάλη Βρύση» του Ρεθύμνου». Κρητικά Χρονικά 22: 322-343.
- (Γαλλικά) Fernandez, Nicole (2011). L'habitat crétois : Instrument et symbole de la société. Éditions L'Harmattan. σελ. 194. ISBN 978-2296455443.
- Φατούρου-Ησυχάκη, Κάντω (1983). «Η Κρητική Αναγέννηση και τα Ιταλικά πρότυπα αρχιτεκτονικής». Αριάδνη 1: 103-138.
- (Γαλλικά) Iozzo, Mario (1996). Art et histoire de Crète. Φλωρεντία: Casa Editrice Bonechi. σελ. 160. ISBN 978-88-8029-425-2. OCLC 464035316.
- (Γαλλικά) Dalègre, Joëlle (2019). Venise en Crète. Presses de l'Inalco. σελ. 368. ISBN 978-2-85831-302-0. OCLC 1104397159.
Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Γκράτζιου, Όλγα· Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών. (2007). Γλυπτική και λιθοξοϊκή στη Λατινική Ανατολή, 13ος-17ος αιώνας. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. ISBN 978-960-524-242-8.
