Το Ιμαρέτ της Κομοτηνής είναι από τα παλαιότερα σωζόμενα οθωμανικά μνημεία της Ευρώπης [1][2][3][4] και χρονολογείται μεταξύ των αρχών της δεκαετίας του 1360 και του τέλους του 14ου αιώνα [5]. Βρίσκεται στην Κομοτηνή και χτίστηκε από τον Οθωμανό κατακτητή Γαζή Αχμέτ Εβρενό κοντά στα ανατολικά τείχη του βυζαντινού κάστρου των Κουμουτζηνών. [6] Από το 1999 στο μνημείο αυτό στεγάζεται το Εκκλησιαστικό Μουσείο Ιεράς Μητρόπολης Μαρώνειας και Κομοτηνής. [7] Έχει συνδεθεί με τοπικές παραδόσεις των Κομοτηναίων για ύπαρξη βυζαντινού ναού της Αγίας Σοφίας στη συγκεκριμένη θέση, και σύμφωνα με αυτές, στο κτίσμα ενσωματώθηκαν τμήματα του ναού [8].
Την εποχή του Εβρενού βρισκόταν στα ανατολικά τείχη του βυζαντινού κάστρου / μικρού φυλάκιου στην περιφέρεια της Μοσυνούπολης στον οδικό άξονα από την Κωνσταντινούπολη προς την δύση. Το 19ο αιώνα και κατά την διάρκεια της κατοχής της πόλης από τους Βούλγαρους το ανατολικό διαμέρισμα του Ιμαρέτ μετατράπηκε σε εκκλησία όπου στην πόρτα πάνω στο τόξο σώζεται επιγραφή με κυριλλικούς χαρακτήρες. [6] Το 1924 δημιουργήθηκε στο χώρο συγκρότημα παγοποιείου ενώ κάποιοι χώροι χρησιμοποιήθηκαν μέχρι το 1973 από την υπηρεσία ηλεκτροφωτισμού της Κομοτηνής.[7][9]
Το μνημείο αυτό θεωρείται από τα αρχαιότερα δείγματα οθωμανικής αρχιτεκτονικής στη Θράκη (αποτελείται από τρεις χώρους που διαμορφώνουν στην κάτοψη το σχήμα Τ - τύπου ζαβιγέ) και είναι κτισμένο με τη βυζαντινή τεχνική χρησιμοποιώντας πλινθοπερίκλειστη τοιχοδομία, χαρακτηριστικό των πρώιμων οθωμανικών κτισμάτων. [7] Στη νότια πλευρά του κτίσματος έχει ανακαλυφθεί εντοιχισμένο μαρμάρινο γυναικείο κεφάλι ρωμαϊκών χρόνων. [7] Κατά την διάρκεια της αναστήλωσης που έγινε το διάστημα 1996-1999 αντικαταστάθηκαν τα παράθυρα με την αρχική τους μορφή ενώ η οροφή ανακεραμώθηκε με κεραμίδια ίδιου τύπου και οι τοίχοι και τα κονιάσματα επισκευάστηκαν [7]
Επιγραφή όπου χαρακτηρίζεται το Ιμαρέτ ως Βυζαντινό μνημείο (Ιούλιος 2012).
Η μετατροπή του Ιμαρέτ σε Εκκλησιαστικό Μουσείο έγινε μετά από παραχώρηση που έγινε το 1996 προκειμένου το κτήριο να γίνει λειτουργικό και να αναστηλωθεί. Σήμερα λειτουργεί ως μουσείο με εκκλησιαστικά εκθέματα (τα οποία χρονολογούνται από το 16ο έως τον 20ο αιώνα) όπως εικόνες, ιερά σκεύη, άμφια, χειρόγραφα από ναούς της περιοχής αλλά και δωρεές προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Ροδόπης. [10]
Η μετατροπή του Ιμαρέτ σε Εκκλησιαστικό Μουσείο έγινε με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής ένωσης το διάστημα 1994-1999. Στην ταμπέλα όπου τοποθετήθηκε έξω από μνημείο γράφει ότι είναι "ένα Βυζαντινό μνημείο στην Κομοτηνή το οποίο μετατράπηκε σε εκκλησιαστικό μουσείο (ιμαρέτ)". Η Ένωση Πανεπιστημιακών Απόφοιτων Μειονότητας Δυτικής Θράκης έκανε αναφορά για το θέμα στο Οργανισμό για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (OSCE) χαρακτηρίζοντας ότι η κίνηση αυτή είχε σκοπό "την αλλαγή της ταυτότητας του οθωμανικού μνημείου και μάλιστα με την βοήθεια της Ευρωπαϊκής ένωσης". [11]
↑Kiel, Machiel (1990). Studies on the Ottoman Architecture of the Balkans. Variorum. ISBN9780860782766.: Το βιβλίο περιέχει σε ξεχωριστά κεφάλαια τα δημοσιευμένα άρθρα του Κιλ: Machiel Kiel (1983). The Oldest Monuments of Ottoman-Turkish Architecture in the Balkans: The Imaret and the Mosque of Ghazi Evrenos Bey in Gümülcine (Komotini) and the Evrenos Bey Khan in the Village of Ilıca/Loutra in Greek Thrace (1370-1390). Istanbul: Sanat Tarihi Yıllıġı, Kunsthhistorische Forschungen 12, σελ. 117-138. και «Observations on the History of Northern Greece during the Turkish Rule: Historical and Architectural Description of the Turkish Monuments of Komotini and Serres, their Place in the Development of Ottoman Turkish Architecture, and their Present Condition». Balkan Studies Thessaloniki12: 416. 1971. το οποίο αναφέρει Komotini was made into a great trading and craftsman centre, and the oldest Turkish monument preserved in Europe, the Ghazi Evrenos Imaret, is still to be seen there.
↑ 6,06,1«Ιμαρέτ Κομοτηνής». Οδυσσεύς - Ιστοσελίδα Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2012.
↑«Mosques in Western Thrace». Western Thrace Minority University Graduates Association. Organization for Security and Co-operation in Europe. 10 Ιουλίου 2009. σελ. 7. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2012.
Kiel, Machiel (1983). The Oldest Monuments of Ottoman-Turkish Architecture in the Balkans: The Imaret and the Mosque of Ghazi Evrenos Bey in Gümülcine (Komotini) and the Evrenos Bey Khan in the Village of Ilıca/Loutra in Greek Thrace (1370-1390). Istanbul: Sanat Tarihi Yıllıġı, Kunsthhistorische Forschungen 12, σελ. 117-138.
Πολυμέσα
