Ιεσσαί του Κάρτλι
| Ιεσσαί του Κάρτλι | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | ალიყული-ხანი (Γεωργιανά) |
| Γέννηση | 1680 Τιφλίδα |
| Θάνατος | 1727 Τιφλίδα |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βασίλειο του Κάρτλι |
| Θρησκεία | Ισλάμ |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μονάρχης |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Αλέξανδρος του Κάρτλι (απεβ. 1773) Αμπντουλάχ Μπεγκ του Κάρτλι Αντώνιος Α΄ της Γεωργίας |
| Γονείς | Λέβαν του Κάρτλι |
| Αδέλφια | Βαχτάνγκ ΣΤ΄ του Κάρτλι Καϊχοσρό του Κάρτλι Δομέντιος Δ΄ της Γεωργίας Συμεών του Κάρτλι Ροστόμ του Κάρτλι (γιος Λέβαν) Ανταρνάσε του Κάρτλι |
| Στρατιωτική σταδιοδρομία | |
| Βαθμός/στρατός | στρατηγός |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | βασιλιάς |
| Υπογραφή | |
 | |
| Θυρεός | |
 | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Ιεσσαί, γεωργιανά: იესე Iεσέ, γνωστός και με τα μουσουλμανικά του ονόματα Aλί-Κουλί Χαν και Mουσταφά Πασά, (1680 ή 1681 – 1727) από τον Οίκο των Μπαγκρατιόνι-Mουχράνι, ήταν βασιλιάς τού Κάρτλι (κεντρική Γεωργία), ενεργώντας στην πραγματικότητα ως Σαφαβίδης Πέρσης (1714-1716) και αργότερα Οθωμανός αντιβασιλιάς (wali) (1724-1727) μέχρι το τέλος του, αντίστοιχα.
Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ήταν γιος τού πρίγκιπα Λέβαν από τη δεύτερη σύζυγό του, Tινατίν Αβαλισβίλι. Ο Ιεσσαί συνόδευσε τον πατέρα του κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του στην Περσία, όπου μεγάλωσε στην αυλή των Σαφαβιδών, ασπάστηκε το Ισλάμ και πήρε το όνομα Αλί-Κουλί Χαν. [1] Κατείχε αρκετές υψηλές θέσεις κατά μήκος των ανατολικών συνόρων της αυτοκρατορίας και πολέμησε, από το 1705 έως το 1714, υπό τον θείο του Γεώργιο ΙΑ΄ και αργότερα τον αδελφό του Καϊχοσρό ενάντια στους Αφγανούς αντάρτες. Διορίστηκε διοικητής (naib) τού Κερμάν (1708–1709), μπεηλέρμπεης τού Κερμάν (170j9–1711) και τελικά tupchi-bashi (στρατηγός υπεύθυνος πυροβολικού) των περσικών στρατών (1711–1714).
Πρώτη βασιλεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τον Μάρτιο τού 1714, επιβεβαιώθηκε ως αντιβασιλιάς (wali) τού Κάρτλι στη θέση τού αδελφού του Βαχτάνγκ ΣΤ΄, ο οποίος είχε αρνηθεί να δεχθεί το Ισλάμ. Όταν ανέβηκε στο θρόνο, ο Aλί-Κουλί Χαν συμμάχησε με έναν άλλο γεωργιανό ηγεμόνα, τον Δαβίδ Β΄ του Καχέτι (Iμάμ-Κουλί Χαν), για να αποκρούσει τις επιθέσεις από τις επιδρομές των φυλών τού Νταγκεστάν, αλλά η δική του θέση αδυνάτισε από μία αντιπολίτευση ευγενών. Αποδείχθηκε ανεπαρκής και εθισμένος στο αλκοόλ. Ανίκανος να διατηρήσει την τάξη στις κτήσεις του, αντικαταστάθηκε, τον Ιούνιο του 1716, από τον σάχη Χουσεΐν με τον αδελφό του Βαχτάνγκ, ο οποίος είχε τελικά συμφωνήσει να αποκηρύξει τον Χριστιανισμό.
Φυλακή και μετατροπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Αλί κατέφυγε στο Tελάβι, τού Kαχέτι, αλλά παραδόθηκε στον γιο τού Βαχτάνγκ, Μπακάρ, αντιβασιλιά τού Kάρτλι. Συνελήφθη στην Τιφλίδα, όπου ασπάστηκε εκ νέου τον Χριστιανισμό. Απελευθερώθηκε το 1721 από τον Βαχτάνγκ ΣΤ΄, του παραχωρήθηκε η κατοχή τού Μουχράνι και διορίστηκε mdivanbeg (αρχιδικαστής) τού Kάρτλι. Όταν ο Κωνσταντίνος Β΄ τού Καχέτι (Μαχμάντ-Κουλί Χαν) κινήθηκε με περσικό στρατό για να απομακρύνει τον Βαχτάνγκ από τη θέση το 1723, ο Ιεσσαί αυτομόλησε στον οθωμανικό στρατό που πλησίαζε, έγινε σουνίτης μουσουλμάνος και αποκαταστάθηκε ως βασιλιάς τού Κάρτλι με το όνομα Μουσταφά Πασά. Ωστόσο η εξουσία του ήταν σε μεγάλο βαθμό ονομαστική και τη διακυβέρνηση διοικούσε στην πραγματικότητα ένας Τούρκος διοικητής. Ο Μουσταφά παρέμεινε πιστός στην Υψηλή Πύλη, όταν οι Γεωργιανοί οργάνωσαν μία αποτυχημένη εξέγερση το 1724. Ωστόσο οι Οθωμανοί κατάργησαν το βασίλειο τού Κάρτλι με το τέλος του το 1727, επιβάλλοντας την άμεση διοίκησή τους.
Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ντμφεύτηκε δύο φορές, διατηρώντας επίσης περισσότερες από μία παλλακίδες. Πήρε για πρώτη φορά, το 1712, την πριγκίπισσα Μαριάμ (π. 1692–1767), κόρη τού πρίγκιπα Εράστι Καπλανισβίλι-Ορμπελιάνι, την οποία πήρε βίαια από τον πρώτο της σύζυγο, τον συγγενή του πρίγκιπα Καϊχοσρό Αμιρετζίμπι. Η έμπειρη πρώην βασίλισσα Μαριάμ, με τον εγγονό της Δημήτριο, ακολούθησαν το κύμα μετανάστευσης των Γεωργιανών ευγενών στη Ρωσική Αυτοκρατορία και έφθασαν στο Αστραχάν το 1765, αλλά της δόθηκε εντολή να μείνει σε αυτήν την επαρχιακή πόλη, επειδή ήταν Ρωμαιοκαθολική και φέρεται ότι δεν ήταν νόμιμη σύζυγος τού Ιεσσαί, μέχρι που ο Aνταρνάσε, αδελφός τού Ιεσσαί και στρατηγός στη ρωσική υπηρεσία, μπόρεσε να της εξασφαλίσει το δικαίωμα να ενωθεί με τους συγγενείς της στη Μόσχα. [2]
Το 1715, ο Ιεσσαί πήρε τη δεύτερη σύζυγό του, την πριγκίπισσα Eλένε-Μπεγκούμ (1687 – 27 Απριλίου 1750), κόρη τού βασιλιά Ηρακλή Α΄ τού Καχέτι, η οποία τελικά αποσύρθηκε σε ένα μοναστήρι με το όνομα Ελισάβετ.
Ο Ιεσσαί απέκτησε έντεκα παιδιά, όλα πρίγκιπες:
- Aλέξανδρος (π. 1705–1773), γεννήθηκε στο Σαφαβιδικό Ιράν ως μουσουλμάνος με το όνομα Ισάκ Μπεγκ.
- Aρτσίλ (Aμπντουλάχ Μπεγκ) (1713–1762), γεννημένος από παλλακίδα, και ζηλεύοντας τον μεγαλύτερο αδελφό του πρίγκιπα Αλέξανδρο, ανταγωνίστηκε εναντίον του ως διεκδικητής της βασιλείας του Kartli τη δεκαετία του 1740, αλλά τελικά έχασε.
- Δαυίδ (π. 1716–1738), γεννημένος από την Ελένη.
- Νικολόζ, γεννημένος από την Ελένη.
- Ιοάνε (απεβ. 1717), γεννημένος από την Ελένη.
- Χορεσάν (απεβ. 1754), γεννημένη από την Ελένη.
- Αναστασία (απεβ. 1731), γεννημένη από την Ελένη.
- Τεϊμουράζ (1720–1788), γεννημένος από την Ελένη, Καθολικός Πατριάρχης της Γεωργίας ως Αντόν Α΄ (1744–1755, 1764–1788).
- Λέβαν (Χουσάυν Μπεγκ) (π. 1748–1758), γεννημένος από παλλακίδα.
- Μία ανώνυμη κόρη, γεννημένη από παλλακίδα.
Βιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Mikaberidze 2015, σελ. 362.
- ↑ Dumin, S.V., επιμ. (1996). (στα Russian). Moscow: Linkominvest. σελ. 44. Missing or empty
|title=(βοήθεια)
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Η βιογραφία του DM Lang του Ali-Quli Khan στην Encyclopaedia Iranica .
- 978-1442241466