Οίκος του Μουχράνι
Ο Οίκος τού Μουχράνι είναι μία γεωργιανή πριγκιπική οικογένεια, που είναι κλάδος της πρώην βασιλικής δυναστείας των Μπαγκρατιόνι, από την οποία ξεπήδησε στις αρχές του 16ου αι., λαμβάνοντας ως ιδιοκτησία (appanage) την επικράτεια τού Μουχράνι , στο βασίλειο τού Κάρτλι . Η οικογένεια — τώρα έγινε ο πρεσβύτερος κλάδος τού Οίκου των Μπαγκρατιόνι — είναι από τότε γνωστή ως Μουχρανμπατόνι (γεωργιανά: მუხრანბატონი), δηλαδή «πρίγκιπες (μπατόνι) τού Μουχράνι».
Ένας άλλος, παλαιότερος κλάδος τού Οίκου Mουχράνι, ο κλάδος Κάρτλι που σήμερα έχει εξαφανιστεί, ανέδειξε πέντε βασιλείς τού Kάρτλι μεταξύ 1658 και 1724. Οι απόγονοί του έφεραν τους αυτοκρατορικούς ρωσικούς τίτλους τού πρίγκιπα Γρουζίνσκι (Грузи́нский = της Γεωργίας, από το Грузия, Γρούζια = Γεωργία) και των πριγκίπων Μπαγκρατιόν (Багратион).
Αυτός εδώ ο κλάδος, ο Οίκος τού Μουχράνι, που τα μέλη του είχαν αξιώματα στο Mουχράνι ως tavadi, και εισήλθε μεταξύ των ευγενών πριγκίπων της Ρωσίας με το όνομα Μπαγκρατιόν τού Μουχράνι (Μπαγκρατιόν-Μουχράνσκυ, Багратион-Мухранский ή Μπαγκρατιόν-Μουχρανέλι, ბაგრატიონ-მუხრანელი), εξακολουθεί να ακμάζει και, από το 1957, διεκδικεί να είναι ο Βασιλικός Οίκος της Γεωργίας, λόγω τού ότι είναι τώρα γενεαλογικά η πρεσβύτερη σωζόμενη γραμμή της δυναστείας των Μπαγκρατιόνι. Ο Δαβίδ Μπαγκρατιόν τού Μουχράνι είναι ο επικεφαλής αυτού τού Οίκου από τις 16 Ιανουαρίου 2008. [1] [2]
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η προέλευση τού Οίκου Mουχράνι χρονολογείται από το 1512, όταν ο βασιλιάς Δαβίδ Ι΄ τού Κάρτλι αναγκάστηκε να κάνει τον μικρότερο αδελφό του Bαγράτ Α΄ κληρονομικό άρχοντα τού Mουχράνι, για να εξασφαλίσει την υποστήριξή του ενάντια στις καταπατήσεις ενός άλλου Γεωργιανού ηγεμόνα, τού βασιλιά Γεωργίου Β΄ του Kαχέτι. Το φρούριο τού Κσάνι, που κτίστηκε τότε, έγινε οχυρό τού Οίκου. Στη συνέχεια, η κατοικία μεταφέρθηκε στο χωριό Mουχράνι. Με την πάροδο τού χρόνου, οι πρίγκιπες τού Μουχράνι εκμεταλλεύτηκαν την αδυναμία της βασιλικής εξουσίας και μετέτρεψαν το φέουδό τους σε μία αυτόνομη κυριότητα, το σαταβάντο, δηλαδή «μία ιδοκτησία τού ταβάντι (δούκα)». Μετά το τέλος χωρίς κληρονόμους τού βασιλιά Ροστόμ του Κάρτλι, ο υιοθετημένος γιος του Βαχτάνγκ πρίγκιπας του Μουχράνι, τον διαδέχθηκε στο θρόνο ως βασιλιάς Βαχτάνγκ Ε΄ τού Κάρτλι το 1659 και παραχώρησε την κυριότητα τού Μουχράνι στον νεότερο αδελφό του, Κωνσταντίνο Α΄, πρόγονο όλων των επόμενων πριγκίπων τού Μουχράνι. [3]
Οι απόγονοι τού Βάχτανγκ Ε΄, τού πρεσβύτερου κλάδου τού Οίκου Mουχράνι, διατήρησαν το στέμμα τού Κάρτλι
μέχρι το 1724, όταν η οθωμανική εισβολή ανάγκασε τον βασιλιά Βαχτάνγκ ΣΤ΄ του Κάρτλι και την οικογένειά του σε εξορία στη Ρωσία, χωρίς ωστόσο να παραιτηθούν από τα δικαιώματά τους στον θρόνο. Σχημάτισαν δύο κλάδους στην εξορία, και οι δύο έγιναν δεκτοί μεταξύ των τάξεων των ρώσων ευγενών πριγκίπων (knyaz). Ο ένας κλάδος από αυτούς, οι πρίγκιπες Γρουζίνσκι, καταγόταν από τον γιο τού Βαχτάνγκ ΣΤ΄, Μπακάρ και εξέλιπε το 1892. Ο άλλος κλάδος, οι πρίγκιπες Μπαγκρατιόν, που προέρχονται από τον ανιψιό του Βαχτάνγκ ΣΤ΄, Aλέξανδρο, έγινε διάσημος από τον Πιότρ Μπαγκρατιόν, Ρώσο στρατηγό των Ναπολεόντειων Πολέμων, και εξέλιπαν οι άρρενες απόγονοι το 1920, μετά το τέλος των αδελφών Ντμίτρυ και Αλεξάντερ Μπαγκρατιόν. Ο θρόνος του Κάρτλι πέρασε τελικά στα μακρινά εξαδέλφια τους από τον Οίκο των Μπαγκρατιόνι τού Καχέτι. Αυτός ο νέος βασιλικός Οίκος ένωσε τόσο το Κάρτλι, όσο και το Καχέτι σε μία ενιαία μοναρχία. [4]
Οι απόγονοι τού Κωνσταντίνου, ο κλάδος τού Οίκου των Μουχράνι, επέλεξαν να μείνουν στο Κάρτλι αντί να ακολουθήσουν τον Βαχτάνγκ ΣΤ΄ στη Ρωσία. Διατήρησαν την κατοχή τού Μουχράνι υπό τους Καχετιανούς Μπαγκρατιόνι και συνέχισαν να ασκούν εντός του ενωμένου βασιλείου της Γεωργίας τις κληρονομικές θέσεις τού Διοικητή (major) τού Ανακτόρου της Γεωργίας και του Ανώτατου Kοντόσταυλου (Constable) του Άνω Κάρτλι. [3] Μετά την προσάρτηση της Γεωργίας από τη Ρωσία το 1801, η Γεωργία και το Μουχράνι έπαψαν να υπάρχουν ως αυτόνομα εδάφη και οι πρώην ηγεμόνες της επιβεβαιώθηκαν ως Ρώσοι πρίγκιπες το 1825 και το 1850 [1]. Αυτός ο κλάδος πήρε το προβάδισμα γενεαλογικά ως εκπρόσωπος τού Οίκου των Μπαγκρατιόνι, καθώς ο πρεσβύτερος κλάδος των Mουχράνι εξέλιπε στην εξ αρρενογονίας γραμμή του το 1920. Μετά την κατάληψη της Γεωργίας από τους Μπολσεβίκους, οι Μουχράνι μετακόμισαν στην Ευρώπη το 1930. Το 1957, ο πρίγκιπας Ηρακλής Μπαγκρατιόνι τού Μουχράνι, έχοντας εγκατασταθεί στην Ισπανία, ανακήρυξε τον εαυτό του επικεφαλής τού βασιλικού Οίκου της Γεωργίας, [4] διεκδίκηση την οποία διατήρησαν οι απόγονοί του και σήμερα τον τίτλο φέρει ο εγγονός του Δαβίδ, ο οποίος έχει επιστρέψει στο Γεωργία. Μία αντίπαλη αξίωση, που βασίζεται στην εξ αρρενογονίας καταγωγή από τους τελευταίους βασιλείς του Κάρτλι-Καχέτι στην ανατολική Γεωργία, προέρχεται από τον πρίγκιπα Νουγκζάρ, επικεφαλής της οικογένειας Μπαγκρατιόν-Γρουζίνσκι, τον νεότερο κλάδο των Μπαγκρατιόνι τού Καχέτι.
Ενδοδυναστικός γάμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η κόρη τού πρίγκιπα Nουζγκάρ, πριγκίπισσα Άννα Μπαγκρατιόν-Γρουζίνσκι, διαζευγμένη δασκάλα και δημοσιογράφος με δύο κόρες, παντρεύτηκε τον πρίγκιπα Δαβίδ Μπαγκρατιόν τού Μουχράνι, στις 8 Φεβρουαρίου 2009 στον καθεδρικό ναό Σαμέμπα της Τιφλίδας. Ο γάμος ένωσε τους κλάδους Μουχράνι και Γρουζίνσκι τού Καχέτι της βασιλικής οικογένειας της Γεωργίας και συγκέντρωσε πλήθος 3.000 θεατών, αξιωματούχων και ξένων διπλωματών, καθώς και εκτεταμένη κάλυψη από τα γεωργιανά μέσα ενημέρωσης. [5]
Η δυναστική σημασία τού γάμου έγκειται στο γεγονός ότι, εν μέσω της αναταραχής στον πολιτικό κομματισμό που έχει ταλαιπωρήσει τη Γεωργία από την ανεξαρτησία της το 1991, ο Πατριάρχης Ηλίας Β΄ της Γεωργίας ζήτησε δημόσια την αποκατάσταση της μοναρχίας ως δρόμο προς την εθνική ενότητα τον Οκτώβριο του 2007. [6] Αν και αυτό οδήγησε ορισμένους πολιτικούς και κόμματα να διασκεδάσουν με την ιδέα της γεωργιανής συνταγματικής μοναρχίας, προέκυψε ανταγωνισμός μεταξύ των πριγκίπων και των υποστηρικτών της παλαιάς δυναστείας, καθώς ιστορικοί και νομικοί συζήτησαν, ποιος έχει το ισχυρότερο κληρονομικό δικαίωμα, σε έναν θρόνο που είναι κενός εδώ και δύο αιώνες. [5] Ενώ ορισμένοι Γεωργιανοί μοναρχικοί υποστηρίζουν τον ισχυρισμό του κλάδου Γρουζίνσκι-Καχέτι, άλλοι υποστηρίζουν αυτόν του επαναπατρισμένου κλάδου Μουχράνι. [6] Και οι δύο κλάδοι προέρχονται από αδιάσπαστη, νόμιμη εξ αρρενογονίας γραμμή από τους μεσαιωνικούς βασιλείς της Γεωργίας, από τον Κωνσταντίνο Β΄ της Γεωργίας, που απεβίωσε το 1505 .
Ενώ οι Μπαγκρατιόν-Μουχράνι αποτελούσαν πλάγιο κλάδο τού πρώην Βασιλικού Οίκου τού Kάρτλι, έγιναν η γενεαλογικά πρεσβύτερη γραμμή τού Οίκου Μπααγκρατιόνι στις αρχές του 20ου αι.. Ωστόσο η πρεσβύτερη αυτή γραμμή έχασε την κυριαρχία τού Κάρτλι το 1724.
Εν τω μεταξύ, ο κλάδος Μπαγκρατιόν-Γρουζίνσκι, αν και νεότερος γενεαλογικά από τους πρίγκιπες τού Mουχράνι, βασίλευσε στο βασίλειο τού Kαχέτι, επανένωσε τα δύο βασίλεια στο βασίλειο τού Kάρτλι-Καχέτι το 1762 και δεν έχασε την κυριαρχία μέχρι τη ρωσική προσάρτηση το 1800. [7]
Ο γαμπρός είναι το μόνο μέλος τού κλάδου του, που διατηρεί την υπηκοότητα και τη διαμονή της Γεωργίας από το τέλος τού πατέρα του, πρίγκιπα Γεωργίου Μπαγκρατιόν-Μουχράνι το 2008 [7]. Εκτός από τον άγαμο μεγαλύτερο αδελφό του, ο πρίγκιπας Δαυίδ είναι ο άρρην κληρονόμος τού Οίκου Μπαγκρατιόνι, ενώ ο πατέρας της νύφης είναι ο πιο πρεσβύτερος απόγονος των τελευταίων Μπαγκρατιόνι-Καχέτι, που βασίλευσαν στο ενοποιημένο βασίλειο τού Κάρτλι-Καχέτι . Δεδομένου ότι ο Nουγκζάρ και ο εξάδελφός του, πρίγκιπας Eυγένιος Μπαγκρατιόν-Γρουζίνσκι (γενν. 1947, νυμφευμένος χωρίς παιδιά), είναι οι τελευταίοι εξ αρρενογονίας απόγονοι τού βασιλιά Γεωργίου ΙΓ΄, ο κλάδος τους πλησιάζει στην εξάλειψη. Αλλά ο γάμος μεταξύ της κληρονόμου τού Νουγκζάρ Γρουζίνσκι και τού κληρονόμου Mουχράνι επιλύει τον ανταγωνισμό τους για τη διεκδίκηση τού θρόνου, ο οποίος είχε διχάσει τους Γεωργιανούς μοναρχικούς. [7] Ο γιος που γεννήθηκε από αυτόν τον γάμο, ο Γεώργιος Μπαγκρατιόνι (γενν. 27 Σεπτεμβρίου 2011) είναι τελικά ο άρρην κληρονόμος τού Οίκου των Μπαγκρατιόνι και ο γενικός κληρονόμος τού Γεωργίου ΙΓ΄ του Kάρτλι-Καχέτι.
Γενεαλογία του Οίκου των Μπαγκρατιόνι-Μουχράνι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Κωνσταντίνος Β΄ βασ. της Γεωργίας ΟΙΚΟΣ ΜΠΑΓΚΡΑΤΙΟΝΙ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Δαβίδ Ι΄ βασ. τού Κάρτλι | Βαγράτ Α΄ πρίγκιπας του Μουχράνι ΟΙΚΟΣ ΜΟΥΧΡΑΝΙ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Βαχτάνγκ Α΄ πρίγκιπας του Μουχράνι | Ασοτάν Α΄ πρίγκιπας του Μουχράνι | Αρτσίλ πρίγκιπας του Μουχράνι, στρατιωτικός | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Τεϊμουράζ Α΄ πρίγκιπας του Μουχράνι | Καϊχοσρό μπάνος του Σίντα Κάρτλι | Ηρακλής Α΄ πρίγκιπας του Μουχράνι, στρατιωτικός | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Βαχτάνγκ Ε΄ (Σαχ-Ναβάζ Χαν) βασ. του Κάρτλι, πρίγκιπας του Μουχράνι | Κωνσταντίνος Α΄ μπάνος του Σίντα Κάρτλι | Ασοτάν Β΄ μπάνος του Σίντα Κάρτλι | Δομέντιος Γ΄ Πατριάρχης της Γεωργίας | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Αρτσίλ βασ. του Ιμερέτι, Καχέτι | Γεώργιος ΙΑ΄ του Κάρτλι (Γκουργκίν Χαν) βασ. του Κάρτλι | Λέβαν (Σαχ-Κουλί Χαν) αντιβ. του Κάρτλι | Λουαρσάμπ πρίγκιπας, όμηρος στο Ιράν | Τεϊμουράζ Β΄ πρίγκιπας του Σίντα Κάρτλι | Παπούνα μπάνος του Σίντα Κάρτλι | Ηρακλής Β΄ του Μουχράνι | Ιεσσαί μπάνος του Σίντα Κάρτλι | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Αλέξανδρος πρίγκιπας του Ιμερέτι, στρατηγός στη Ρωσία | Καϊχοσρό βασ. του Κάρτλι | Βαχτάνγκ ΣΤ΄ βασ. του Κάρτλι | Δομέντιος Δ΄ Πατριάρχης της Γεωργίας | Συμεών αντιβ. του Κάρτλι | Ιεσσαί (Αλί-Κουλί Χαν) βασ. του Κάρτλι ΚΛΑΔΟΣ ΠΡΙΓΚΙΠΩΝ ΜΠΑΓΚΡΑΤΙΟΝ | (νόθος) Ροστόμ βασ. του Κάρτλι | (νόθος) Ανταρνάσε πρίγκιπας, υποστάρατηγος στη Ρωσία | Αλέξανδρος πρίγκιπας, στρατιωτικός στην Περσία | Κωνσταντίνος Β΄ μπάνος του Σίντα Κάρτλι | Λέβαν δούκας του Μουχράνι | Μαμούκα μπάνος του Σίντα Κάρτλι | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Μπακάρ του Κάρτλι αντιβ. του Κάρτλι | Γεώργιος στρατηγός στη Ρωσία | (νόθος) Βαχούστι γεωγράφος, χαρτογράφος, ιστορικός | (νόθος) Παάτα αξιωμ. πυροβολικού στη Ρωσία | Αλέξανδρος (Ισάκ Μπεγκ) αντισυνταγματάρχης στη Ρωσία | (Αρτσίλ) Αμπντουλάχ Μπεγκ αντιβ. του Κάρτλι | (Τεϊμουράζ) Αντώνιος Α΄ Πατριάρχης της Γεωργίας | Κωνσταντίνος Γ΄ μπάνος του Σίντα Κάρτλι | Σίμων μπάνος του Σίντα Κάρτλι | Ιβάν | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Αλέξανδρος Γρουζίνσκι πρίγκιπας, υπολοχαγός στη Ρωσία | Λέβαν Γρουζίνσκι πρίγκιπας, β΄ ταγματάρχης στη Ρωσία | Ιβάν Βαχουστόβιτς Μπαγκρατιόν αντιστράτηγος στη Ρωσία | Ιοτάμ Μπαγκρατιόν | Ιβάν Μπαγκρατιόν του Κβέμο Κάρτλι, β΄ ταγματάρχης στη Ρωσία | Κίριλ Μπαγκρατιόν στρατηγός | Αρσένιος μητροπολίτης της Τιφλίδας | Ιωάννης μπάνος του Σίντα Κάρτλι | Νικολόζ | Εντισέρ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Γεώργιος Γρουζίνσκι γαιοκτήμων, ταγματάρχης στη Ρωσία | Ιακώβ Γρουζίνσκι πρίγκιπας | Πιότρ Μπαγκρατιόν στρατηγός, πολέμιος του Ναπολέοντα | Αλέξανδρος Μπαγκρατιόν | Ρομάν Μπαγκρατιόν αντιστράτηγος στη Ρωσία | Αλέξανδρος αξιωμ. ελαφρού πεζικού | Αλέξιος αξιωμ. ελαφρού πεζικού ∞ Zωή Mαυροκορδάτου-Βακαρέσκου | Κωνσταντίνος Δ΄ μπάνος του Σίντα Κάρτλι | Γρηγόριος υποστράτηγος | Νικόλαος πρίγκιπας του Μουχράνι | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Νικολόζ Γρουζίνσκι πρίγκιπας, θαλαμηπόλος | Πιότρ Ρομάνοβιτς αντιστράτηγος, επιστήμων του γαλβανισμού | Πιότρ | Κωνσταντίνος απεβ. στη Βενετία | Ιβάν υποστράτηγος στη Ρωσία, οινοπαραγωγός | Ηρακλής Κωνσταντίνοβιτς πρίγκιπας του Μουχράνι | Μιχαήλ | Γεώργιος Νικολάγιεβιτς πρίγκιπας του Μουχράνι | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Πιότρ Γρουζίνσκι πρίγκιπας, ζωγράφος † 1892 | Ντμίτρι Μπαγκρατιόν αντιστράτηγος | Αλεξάντερ στρατηγός † 1920 | Κωνσταντίνος υποστράτηγος στη Ρωσία | Αλέξανδρος στρατηγός | Κωνσταντίνος στρατιωτικός ∞ Τατιάνα Κωνσταντίνοβνα της Ρωσίας | Νίκο εθελοντής των Μπόερ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Μαρία-Θηρεσία των Βουρβόνων-Ισπανίας (κόρη Αλφόνσου ΙΒ΄) | Φερδινάνδος των Βίττελσμπαχ πρίγκιπας της Βαυαρίας | Γεώργιος επικεφαλής του Οίκου Μπαγκρατιόνι | Τεϊμουράζ φιλάνθρωπος | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3.Μαρία δε λας Μερθέδες της Ισπανίας | Ηρακλής επικεφαλής του Οίκου Μπαγκρατιόν ∞ 2.Μαρία-Αντονιέτα Πασκουίνι | Λεονίδα Γεωργίεβνα ∞ Βλαδίμηρος Κυρίλλοβιτς της Ρωσίας | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (2) Χόρχε επικεφαλής του Οίκου Μπαγκρατιόν, οδηγός αυτοκινήτων ταχύτητας | (3) Βαγράτ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Δαβίδ επικεφαλής του Οίκου Μπαγκρατιόν ∞ Άννα του Καχέτι | Χουάν | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Γκιόργκι | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 Toumanoff, Cyril (1967). Studies in Christian Caucasian History, p. 269. Georgetown University Press.
- ↑ Toumanoff, Cyril (1949–51). The Fifteenth-Century Bagratids and the Institution of Collegial Sovereignty in Georgia. Traditio 7: 201.
- ↑ 3,0 3,1 Horan, Brien Purcell (1998), The Russian Imperial Succession Αρχειοθετήθηκε 2016-03-26 στο Wayback Machine.. Russian Imperial Union Order. Retrieved on 2008-05-24.
- ↑ 4,0 4,1 Montgomery-Massingberd, Hugh. "Burke’s Royal Families of the World: Volume II Africa & the Middle East, 1980, pp. 58-67. (ISBN 0-85011-029-7)
- ↑ 5,0 5,1 Vignanski, Misha (2009-02-08), «Primera boda real en dos siglos reagrupa dos ramas de la dinastía Bagration», El Confidencial, http://www.elconfidencial.com/cache/2009/02/08/93_primera_siglos_reagrupa_ramas_dinastia_bagration.html#, ανακτήθηκε στις 2009-02-09
- ↑ 6,0 6,1 Time for a King for Georgia?
- ↑ 7,0 7,1 7,2 «Wedding of the two royal dynasties members», GeorgiaTimes, 2009-02-08, http://www.georgiatimes.info/?lang=en&area=newsItem&id=7197, ανακτήθηκε στις 2009-02-09
Eξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα House of Mukhrani στο Wikimedia Commons- Royal House of Bagration of Georgia
