Εξέγερση του Μορέα (1453-1454)
Η εξέγερση του δεσποτάτου του Μορέα το 1453-1454 ήταν μια αποτυχημένη εξέγερση του λαού του Μορέα, εναντίον των αδελφών Θωμά και Δημήτριου Παλαιολόγου που εκείνη την περίοδο ήταν δεσπότες του τόπου.
Ο Μορέας ήταν κάτω από την ηγεμονία της βυζαντινής αυτοκρατορίας για αιώνες πριν από την εξέγερση. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, αρκετές χιλιάδες Αλβανοί είχαν εγκατασταθεί στην περιοχή στα πλαίσια των βυζαντινών πολιτικών.[1] Μετά από τη μάχη της Βάρνας το 1444, οι Οθωμανοί είχαν το ελεύθερο στα απομεινάρια της Bυζαντινής Aυτοκρατορίας, η οποία ήταν σε παρακμή για πάνω από έναν αιώνα. Στο 1446, οι Οθωμανοί εισέβαλαν στον Μορέα που διοικούνταν από τα δύο αδέλφια από κοινού, τους δεσπότες Κωνσταντίνο και Θωμά Παλαιολόγο. Η εισβολή αντιμετωπίστηκε με επιτυχία, αλλά με κόστος την ερήμωση της πελοποννησιακής υπαίθρου, καθώς οι Οθωμανοί μετέφεραν 60.000 Έλληνες στην Ανατολία.[2]
Ο σουλτάνος Μουράτ Β΄, σύναψε συνθήκη ειρήνης με αποτέλεσμα οι διοικητές να πληρώνουν βαρύ φόρο υποτέλειας, δίνοντας ταυτόχρονα την υπόσχεση να μην αντιταχτούν στο μέλλον στους Οθωμανούς, καθώς ο Μουράτ είχε να ασχοληθεί με τις δικές του εσωτερικές συγκρούσεις[3]
Μετά τον θάνατο του βυζαντινού αυτοκράτορα Ιωάννη Η΄ Παλαιολόγου στην Κωνσταντινούπολη τον Οκτώβριο του 1448, ο αυτοκρατορικός θρόνος πέρασε στον Κωνσταντίνο, ο οποίος στέφθηκε στις 6 Ιανουαρίου του 1449 στον Μυστρά, πριν αναχωρήσει για την πρωτεύουσα. Δύο μήνες αργότερα, ανέλαβε το νέο ρόλο του στην Κωνσταντινούπολη ως αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος. Τα μικρότερα αδέρφια του, ο Θωμάς και Δημήτριος παρέμειναν στο δεσποτάτο του Μυστρά ως δεσπότες (κυβερνήτες) από κοινού. Παρά τις διαβεβαιώσεις που έδωσαν τα αδέρφια στον Κωνσταντίνο ότι θα στηρίξουν ο ένας στον άλλο, τόσο ο Θωμάς όσο και Δημήτριος διεκδίκησαν τα εδάφη ο ένας του άλλου. Επιπλέον προέβαλαν αξιώσεις στα ενετικά λιμάνια του Μορέα, αποξενώνοντας την μόνη δύναμη ικανή και πρόθυμη να τους βοηθήσει ενάντια στους Οθωμανούς[4]. Η διένεξη έφτασε σε σημείο και οι δύο δεσπότες να ζητήσουν στρατιωτική βοήθεια από τους Τούρκους ο ένας εναντίον του άλλου. Κατά την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης, ο Μωάμεθ Β΄ εισέβαλε στο Μορέα και πάλι παραπλανητικά ώστε να προλάβει την αποστολή τυχόν βοήθειας στην Κωνσταντινούπολη από τα αδέρφια.
Η επανάσταση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Λίγο μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης και τον θάνατο του τελευταίου Βυζαντινού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου ΙΑ΄ Παλαιολόγου, 30.000 Αλβανοί υπό τον Μπούα ξεσηκώθηκαν κατά των δύο αδελφών, Θωμά και Δημητρίου, λόγω της χρόνιας ανασφάλειας του τόπου και λόγω του φόρου υποτέλειας που είχαν συμφωνήσει τα αδέρφια να πληρώνουν οι κάτοικοι του Μορέα στους Τούρκους [5]. Τους Αλβανούς αργότερα ακολούθησαν και οι ντόπιοι Έλληνες, των οποίων ηγούνταν ο Μανουήλ Καντακουζηνός που χαιρετίστηκε από τους αντάρτες ως νέος δεσπότης του Μορέα. Όπως ήταν φυσικό οι αντάρτες ζήτησαν την βοήθεια των Ενετών, ενώ τα δύο αδέλφια ζήτησαν τη βοήθεια των Τούρκων, συγκεκριμένα του Μωάμεθ Β΄ για να καταστείλει την εξέγερση. Ωστόσο μια δεύτερη εξέγερση με επικεφαλής τον Ιωάννη Ασάνη Ζαχαρία, γιο του τελευταίου πρίγκιπα της Αχαΐας Κεντυρίωνα Β΄ Ζαχαρία ξεκίνησε, ο οποίος προέταξε τον τίτλο του πατέρα του ηγεμόνα της Αχαΐας επί Λατινικής αυτοκρατορίας. Πριν από την εξέγερση, ο Ζαχαρίας είχε φυλακιστεί προληπτικά από τον Θωμά Παλαιολόγο, αλλά κατάφερε να διαφύγει κατά τη διάρκεια των αναταραχών.[5]
Όντας υποτελείς του σουλτάνου οι δεσπότες Παλαιολόγοι καλούν τουρκική βοήθεια, και ο Ομάρ, ο γιος του Οθωμανού διοικητή της Θεσσαλίας Τουραχάν μπέη έφτασε τον Δεκέμβριο του 1453 και αφού σημείωσε μια νίκη εναντίον των ανταρτών, αναχώρησε. Η εξέγερση όμως δεν υποχώρησε και τον Οκτώβριο του 1454 ο Τουραχάν ο ίδιος αναγκάστηκε να παρέμβει. Μετά από την κατάληψη μερικών φρουρίων από τους Οθωμανούς, ο επαναστάτες συνθηκολόγησαν. Ο Τουράχαν επέπληξε τα δύο αδέρφια για τις διαφορές τους και τους συμβούλεψε να κυβερνούν καλά. Στη συνέχεια ο στρατός αποχώρησε προσωρινά από την Πελοπόννησο.[6][7] Ο φόρος υποτέλειας στους Τούρκους επανήλθε σταδιακά στα ίδια επίπεδα που ήταν πριν από την επανάσταση και τα αδέρφια συνέχισαν να κρέμονται πολιτικά και στρατιωτικά από τους Οθωμανούς. Λίγο αργότερα οι Οθωμανοί επανήλθαν και ως το 1461 με την κατάληψη του Κάστρου του Σαλμενίκου, ολόκληρος ο Μορέας έγινε οθωμανική κτήση για τους επόμενους 4 αιώνες. Από τους ηγέτες των ανταρτών, ο Πέτρος Μπούα έλαβε χάρη από τον Μωάμεθ και αργότερα έγινε εκπρόσωπος για τον αλβανικό λαό, ο Ζαχαρίας διέφυγε και κατέληξε συνταξιούχος στη Βενετία και αργότερα στην παπική αυλή, ενώ ο Καντακουζηνός δραπέτευσε και εξαφανίστηκε από την ιστορία.[5]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Nicolas Cheetham, Mediaeval Greece, Yale University Press, New Havan & London (1981) ISBN 0-300-02421-5
- Nicol, Donald MacGillivray (1993), The Last Centuries of Byzantium, 1261–1453, Cambridge University Press, ISBN 0-521-43991-4, http://books.google.com/?id=y2d6OHLqwEsC
- George Ostrogorsky, History of the Byzantine State, Rutgers University Press, New Jersey, (1969) ISBN 0-8135-0599-2
- Setton, Kenneth M. (1978), The Papacy and the Levant (1204–1571), Volume II: The Fifteenth Century, DIANE Publishing, ISBN 0-87169-127-2, http://books.google.com/books?id=0Sz2VYI0l1IC