Ελένη Βιτάλη

Ελένη Βιτάλη
Ελένη Βιτάλη
Γέννηση	19 Σεπτεμβρίου 1954; Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Ιδιότητα	τραγουδιστής και συνθέτης
Γονείς	Τάκης Λαβίδας
Συγγενείς	Χριστιάνα (ξαδέρφη) και Βασιλική Λαβίνα (ξαδέρφη)
Όργανα	φωνή
	δεδομένα (π • σ • ε )

Η Ελένη Βιτάλη (Αθήνα, 13 Σεπτεμβρίου 1954, καλλιτεχνικό ψευδώνυμο της Ελένης Λαβίδα)^[2] είναι Ελληνίδα τραγουδίστρια και ερμηνεύτρια της δημοτικής, λαϊκής και ελαφρολαϊκής μουσικής. Είναι μια από τις πιο γνωστές τραγουδίστριες του χώρου.

Καριέρα

Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 19 Σεπτεμβρίου του 1954 μέσα σε μουσική οικογένεια και μεγάλωσε ταξιδεύοντας από παιδί σε όλη την επικράτεια. Η οικογένειά της είναι ρομά καταγωγής.^[3] Ο πατέρας της Τάκης (Δημήτρης) Λαβίδας έπαιζε σαντούρι και η μητέρα της Λούση (Χαρίκλεια) Καραγεωργίου ήταν τραγουδίστρια σε πανηγύρια. Έτσι, από μικρή μπαίνει και η ίδια στο χώρο των πανηγυριών, παρέα με τσιγγάνους μουσικούς και δημοτικούς οργανοπαίκτες. Αξιοσημείωτο στοιχείο είναι ότι ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 το μπουζούκι είχε αρχίσει να διαδέχεται το σαντούρι.

Συνέπεια αυτών είναι η πολυσχιδής μουσική προσωπικότητα που είχε όταν αποφάσισε να λάβει μέρος στο φεστιβάλ τραγουδιού Θεσσαλονίκης (με το τραγούδι Χωρίς δεκάρα) και να μπει στο χώρο της δισκογραφίας. Κάνει την πρώτη δισκογραφική της εμφάνιση το 1973, στο πλευρό της Σωτηρίας Μπέλλου («Δεν περισσεύει υπομονή» Α. Κουνάδη-Β. Γκούφα), και με το «Αϊ γαρούφαλό μου» ως καθοριστικό στοιχείο στην ταυτότητά της (και την παράλληλη συμμετοχή στο Φεστιβάλ με τον «Μανωλιό») γίνεται αμέσως γνωστή. Με το ξεκίνημά της, η Βιτάλη φανερώνει το βασικό χαρακτηριστικό, που θα καθορίσει, εξ αρχής, την πορεία της: την συνύπαρξη εντός της, δύο κόσμων, συμπληρωματικών αλλά και συχνά αντιφατικών. Χαρακτηριστική είναι η μεγάλη έκταση και η χροιά της φωνής της.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, δραστηριοποιείται στο λαϊκό τραγούδι συνεργαζόμενη με τους καλύτερους του είδους (Χρήστος Νικολόπουλος, Τάκης Σούκας κ.ά.). Ταυτόχρονα συμμετέχει σε δουλειές έντεχνων συνθετών (Μίκης Θεοδωράκης, Σταμάτης Σπανουδάκης, Νότης Μαυρουδής, Σπύρος Σαμοΐλης, Διονύσης Σαββόπουλος, Γιώργος Ανδρέου, Αντώνης Μιτζέλος, Σταμάτης Κραουνάκης, Γιώργος Σταυριανός, Νίκος Πορτοκάλογλου κ.ά.) και ηχογραφεί επανεκτελέσεις ρεμπέτικων, παλιών λαϊκών και δημοτικών.

Το 1989 ηχογραφεί το «Απέναντι Μπαλκόνι» και το 1993 το «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ» σε δικούς της στίχους και μουσική μπαίνοντας σε μια περίοδο ωριμότητας, που εν έτει 2000 με το άλμπουμ «Προσκήνιο» ανακεφαλαιώνεται.

Έχει κάνει πολλές εμφανίσεις σε ολόκληρη την Ελλάδα και την Κύπρο, ενώ από τα πρώτα χρόνια της πορείας της κάνει συναυλίες στο εξωτερικό τραγουδώντας για τον απόδημο ελληνισμό. Το 1975 παντρεύτηκε το μουσικό Βαγγέλη Ξύδη και το 1976 γέννησε τον γιο τους Νίκο Ξύδη, γνωστό τραγουδοποιό και παραγωγό της ελληνικής μουσικής και δισκογραφίας.

Το τραγούδι της με τίτλο «Κλαίει μια καρδιά» ντύνει τους τίτλους αρχής της σειράς Δίδυμα Φεγγάρια του ANT1.

Δισκογραφία

1973 - Δεν περισσεύει υπομονή
1973 - Ο Γιακουμής ένα μουλάρι στην οδό Σταδίου
1974 - 18 Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας
1974 - Ρόδα είναι και γυρίζει
1974 - Του έρωτα τ'αντάρτη
1974 - Βάστα καρδιά
1974 - 13ο Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού
1974 - Εκείνη τη νύχτα
1975 - Παραλογές
1975 - Η κυρά των αμπελιών
1975 - Ελένη Βιτάλη
1976 - Τσαντιράκι
1977 - Θεοδωράκης με αγάπη
1978 - Η ρεζέρβα
1979 - Άιντε και φύγαμε
1980 - Δημοτικά
1981 - Πού θα τη βρούμε σήμερα
1981 - Τα Δημοτικά της Ελένης Βιτάλη
1982 - Τα ωραιότερα τραγούδια της
1982 - Κύριε των δυνάμεων
1982 - Παίξε Χρήστο επειγόντως
1982 - Ο ήλιος ο ηλιάτορας
1983 - Βάρα μου το ντέφι
1983 - Ο τραγουδιστής
1984 - Ξαφνικός έρωτας
1984 - Χορέψτε γιατί χανόμαστε
1984 - Πάντα τέτοια
1984 - Και μαζί και μόνος
1985 - Εδώ Θεσσαλονίκη
1985 - 7 Παρακλήσεις
1985 - Λαϊκές εικόνες
1985 - Μια γυναίκα μπορεί
1986 - Ένας είναι Ο Σούκας
1986 - Ώρα Ελλάδος
1986 - Τραγούδια για τους φίλους μου
1987 - Χρήστος Νικολόπουλος: Ζωντανή ηχογράφηση
1987 - Ζήτω το Ελληνικό τραγούδι
1988 - Και μπήκαμε στα χρόνια
1988 - Τα Λαϊκά της Ελένης
1989 - Οι μεγαλύτερες επιτυχίες της
1989 - Κάπου Ανατολικοδυτικά
1989 - Ε και τι έγινε
1989 - Φως Αυγούστου
1989 - Το απέναντι μπαλκόνι
1990 - Άνεμος είναι
1990 - Όλα τα μωρά στην πίστα
1990 - Ίσως φταίνε τα φεγγάρια
1990 - Ευριπίδη Μήδεια
1991 - Στα ξενυχτάδικα της αγκαλιάς σου
1991 - Δρόμοι που αγάπησα
1991 - Γεια σας που πέφτουν τα σύνορα;
1991 - Η πόλη που ονειρεύτηκα
1992 - Το τραγούδι γυμνό
1992 - Γι' άλλες πολιτείες/16 Επιτυχίες
1993 - Οι δικοί μας τσιγγάνοι
1993 - Μέρες μουσικής/Σύγχρονο λαϊκό τραγούδι
1994 - Ποιος Φοβάται Τη Βιρτζίνια Γουλφ;
1994 - Όμορφό μου καλοκαίρι
1995 - Βαλκανιζατέρ
1996 - Άσωτος Υιός
1997 - Εμπειριών συλλέκτης
1998 - Το μαύρο πρόβατο
1998 - Θα ταξιδέψω την ψυχή
1999 - Καταθέτω
2000 - Τα Σερέτικα
2000 - Προσκήνιο
2000 - Άι γαρούφαλό μου-36 Μεγάλες επιτυχίες
2001 - Διαμαρτύρομαι
2001 - Της αγάπης χρώματα
2001 - Τα καλύτερα τραγούδια της
2001 - Οι μεγαλύτερες επιτυχίες της
2002 - Ένας χειμώνας για δυο
2002 - Στην ηχώ του έρωτα
2002 - Οπωσδήποτε παράθυρο
2002 - Φωτιά στις νύχτες
2003 - Μονά στολίδια
2003 - 36 Μεγάλες Επιτυχίες
2003 - Δική μου η χαρά
2003 - Smyrne
2004 - Δυο δρόμοι δυο φεγγάρια
2004 - Δημοτικοί Αντίλαλοι Νο1
2004 - Δημοτικοί Αντίλαλοι Νο3
2004 - Στο φως της Ακρόπολης
2004 - Ό,τι αγάπησα
2005 - Ακολούθα τα πουλιά
2006 - Λαϊκά για πάντα
2006 - Έρημα Χωριά
2006 - Διαδρομή
2006 - 14 μεγάλα τραγούδια
2006 - Ποιο δρόμο να πάρω
2006 - Δωδεκάορτο
2007 - Ανθολόγιο
2007 - Tsayiori
2007 - Όταν λείπει
2007 - Είτε έχεις είτε δεν έχεις
2007 - Βάστα καρδιά-Επανέκδοση
2008 - Επτά...και να προσέχεις
2008 - Τα δημοτικά της Ελένης Βιτάλη/15 τραγούδια
2008 - Τα λαϊκά της Ελένης Βιτάλη
2008 - Τραγούδια που αγάπησα
2009 - Ζωντανό Κύτταρο Live
2010 - Αιγίνιο Πιερίας Live
2014 - Τα Τραγούδια Μου - Οι Μεγάλες Επιτυχίες
2016 - Κλαίει Μια Καρδιά
2019 - Πέρασε απο δω η Ελένη
2023 - Του έρωτα τ΄ Αντάρτη

Παραπομπές

↑ ^1,0 ^1,1 (Αγγλικά) MusicBrainz. Ίδρυμα MetaBrainz. musicbrainz.org/artist/32666cb7-cf0b-45a0-b275-d9fe2759d84c. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2021.
↑ Ελένη Βιτάλη
↑ «Αυτοί είναι οι 15 διάσημοι Έλληνες που είναι τσιγγάνοι! Για ποιους δεν το γνωρίζαμε;». Athens magazine. 3 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2021.

Βιβλιογραφία

Τάκης Καλογερόπουλος, «Βιτάλη Ελένη (Λαβίδα)», στο Λεξικό της Ελληνικής Μουσικής, τομ.1, εκδ.Γιαλλελή, Αθήνα, 1998, σελ.371

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ελένη Βιτάλη στην IMDb (Αγγλικά)
ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΜΟΥ ΕΛΕΝΗ ΒΙΤΑΛΗ (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)

[00f8f8713967f13900d5aa5281f75bf121128bd5-1] 1,0 ^1,1 (Αγγλικά) MusicBrainz. Ίδρυμα MetaBrainz. musicbrainz.org/artist/32666cb7-cf0b-45a0-b275-d9fe2759d84c. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2021.

[2] Ελένη Βιτάλη

[3] «Αυτοί είναι οι 15 διάσημοι Έλληνες που είναι τσιγγάνοι! Για ποιους δεν το γνωρίζαμε;». Athens magazine. 3 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2021.

[1]

[2]

[3]