Δημήτριος Χαλικιάς
| Δημήτριος Χαλικιάς | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Δημήτριος Χαλικιάς (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 25 Οκτωβρίου 1925 Απιδέα Λακωνίας |
| Θάνατος | 26 Φεβρουαρίου 2020 |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ελληνικά |
| Σπουδές | Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | οικονομολόγος τραπεζίτης |
| Εργοδότης | Τράπεζα της Ελλάδος |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος (1984–1992) |
Ο Δημήτριος Χαλικιάς (25 Οκτωβρίου 1925 - 26 Φεβρουαρίου 2020)[1] ήταν Έλληνας οικονομολόγος και τραπεζίτης, ο οποίος διατέλεσε υποδιοικητής (1981-84) και διοικητής (1984-92) της Τράπεζας της Ελλάδος.
Βιογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γεννήθηκε το 1925 στην Απιδιά Λακωνίας.[2] Σπούδασε οικονομικές επιστήμες στην τότε ΑΣΟΕΕ (σήμερα Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών) και πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές με υποτροφία στο Πανεπιστήμιο του Κέημπριτζ στο Ηνωμένο Βασίλειο, με αντικείμενο την Οικονομική Ανάπτυξη.[2]
Από το 1951 εργαζόταν στο Υπουργείο Συντονισμού, και συνεργάστηκε στενά με τον Γεώργιο Καρτάλη και τον Σπύρο Μαρκεζίνη. Το 1957 προσλήφθηκε στην Τράπεζα της Ελλάδος και τοποθετήθηκε στην Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών, ενώ το 1963, μετά την εκλογική νίκη του Γεωργίου Παπανδρέου, ανέλαβε γενικός γραμματέας του Υπουργείου Συντονισμού.[2] Υπέβαλε την παραίτησή του μετά την Αποστασία του 1965, και επανήλθε στην ΤτΕ. Η θέση του στην Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών υπολειτουργούσε («θέση ψυγείο») και έτσι μέχρι την μεταπολίτευση ασχολήθηκε με την εκπόνηση οικονομικών μελετών για λογαριασμό του αμερικανικού ιδρύματος Φορντ (Ford Foundation), αποκτώντας έτσι σημαντική οικονομική άνεση. Μετά την επιβολή της χούντας των συνταγματαρχών, ο Χαλικιάς έδινε χρήματα στην Μαργαρίτα Παπανδρέου για τις ανάγκες του Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος κρατείτο φυλακισμένος από τους χουντικούς στις φυλακές Αβέρωφ.[3]
Αμέσως μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1974, τοποθετήθηκε οικονομικός σύμβουλος στην Τράπεζα της Ελλάδος με ευρείες αρμοδιότητες, καθώς ήταν ο εισηγητής για τα περισσότερα θέματα στη Νομισματική Επιτροπή, έχοντας κερδίσει την εμπιστοσύνη του Παναγή Παπαληγούρα, του οποίου υπήρξε και λογογράφος.[2]
Στη θέση αυτή παρέμεινε μέχρι το 1981, οπότε η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ τον όρισε υποδιοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, με διοικητή τον Γεράσιμο Αρσένη, με τον οποίο δεν είχαν καλές σχέσεις.[3] Το 1984 ανέλαβε διοικητής, θέση στην οποία παρέμεινε για ένα διάστημα και επί κυβέρνησης Μητσοτάκη, αποχωρώντας τελικά το 1992.
Ως διοικητής της ΤτΕ, αποτέλεσε βασικό πρωταγωνιστή της γενικότερης φιλελευθεροποίησης του τραπεζικού συστήματος που συντελέσθηκε στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1980, με αποφάσεις όπως η ανάθεση της ευθύνης για την επιλογή των δανειοδοτήσεων και των επιτοκίων στις εμπορικές τράπεζες με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια (μέχρι τότε καθορίζονταν με διοικητικά μέτρα της ΤτΕ).[2]
Υπόθεση Κοσκωτά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις 19 Οκτωβρίου του 1988, και ενώ ο Ανδρέας Παπανδρέου βρισκόταν ακόμα στο νοσοκομείο Χέρφιλντ του Λονδίνου (όπου είχε υποβληθεί σε εξαιρετικά κρίσιμη εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς) ο Χαλικιάς διέταξε την τοποθέτηση επιτρόπου (Σπύρος Παπαδάτος) στην Τράπεζα Κρήτης του Γιώργου Κοσκωτά, γεγονός που αποτέλεσε την αρχή του τέλους για τον Κοσκωτά, καθώς ο επίτροπος ανακάλυψε όλες τις υπεξαιρέσεις χρημάτων που διέπραττε, παρά τις προσπάθειες του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Μένιου Κουτσόγιωργα, και ενώ μάλιστα φαινόταν ότι δικαστικά ο Κοσκωτάς είχε καταφέρει να αποκρούσει την επίθεση που του γινόταν.
Ειδικότερα, στις 11 Ιουλίου 1988, ο εισαγγελέας Εφετών Δημήτρης Τσεβάς, εκμεταλλευόμενος την απουσία σε διακοπές του προϊσταμένου της Εισαγγελίας Εφετών Δημητρίου Βλάχου, βασισμένος σε σειρά πρωτοσέλιδων της «Ελευθεροτυπίας» διέταξε προκαταρκτική εξέταση για τις αποδιδόμενες από τα δημοσιεύματα αξιόποινες πράξεις στον Κοσκωτά, και ανέθεσε την εξέταση αυτή στον αντεισαγγελέα Εφετών Γεώργιο Κουβέλη. Τότε αμέσως ο Βλάχος διέκοψε την άδειά του, επέστρεψε στην Αθήνα, ανέλαβε και πάλι καθήκοντα προϊσταμένου, ξεκίνησε πειθαρχικές διαδικασίες κατά του Τσεβά, και αφαίρεσε την υπόθεση από τον Γεώργιο Κουβέλη, αναθέτοντάς την στον αντεισαγγελέα Εφετών Γεώργιο Κλειδαρά. Ο Κλειδαράς συνέταξε πόρισμα που απάλλασσε τον Κοσκωτά, και έτσι φάνηκε ότι η υπόθεση θα έκλεινε.
Όμως, η «Ελευθεροτυπία» δημοσίευσε το αρχικό πόρισμα του εισαγγελέα Κουβέλη (προτού του αφαιρέσει την υπόθεση ο Βλάχος), το οποίο καταλόγιζε κακουργηματικές πράξεις στον Κοσκωτά και ζητούσε την ποινική δίωξή του για τέσσερα κακουργήματα καθώς και άνοιγμα των τραπεζικών λογαριασμών του. Πιθανότατα το πόρισμα διέρρευσε ο ίδιος ο εισαγγελέας Γεώργιος Κουβέλης, σε βάρος του οποίου ξεκίνησαν πειθαρχικές έρευνες.
Ο Κοσκωτάς αργότερα, στις (διαβόητες εκείνη την εποχή) κασέτες που έστελνε από τις ΗΠΑ στις οποίες είχε διαφύγει και συλληφθεί, ισχυρίστηκε ότι ο Χαλικιάς πήρε εντολή να τοποθετήσει επίτροπο από τους εκδότες Χρήστο Λαμπράκη, Χρήστο Τεγόπουλο και Γιώργο Μπόμπολα, οι οποίοι είχαν δει ότι ο Κουτσόγιωργας είχε καταφέρει να τους σταματήσει στο δικαστικό πεδίο, και εκμεταλλευόμενοι την απουσία του Ανδρέα Παπανδρέου στο Λονδίνο, πίεσαν αφόρητα τον Χαλικιά να τοποθετήσει επίτροπο, ως μόνη πλέον λύση για την εξόντωση του Κοσκωτά.[4]
Στην κατάθεσή του στο Ειδικό Δικαστήριο, στις 27 Μαρτίου του 1991, ο Χαλικιάς κάλυψε απόλυτα τον Ανδρέα Παπανδρέου (ο οποίος απουσίαζε στο νοσοκομείο Χέρφιλντ του Λονδίνου κατά το κρίσιμο διάστημα), όχι όμως και τον Κουτσόγιωργα, ο οποίος θεωρούσε τον Χαλικιά ως τον «μοιραίο άνθρωπο» στην πτώση της κυβέρνησης.[5] Κατά τη διάρκεια της εξέτασής του από τον Κουτσόγιωργα υπήρξε έντονη διαμάχη μεταξύ των δύο. Ο Κουτσόγιωργας επέμενε ιδιαίτερα ότι δεν έπρεπε να είχε διοριστεί επίτροπος καθώς το πρωί της ίδιας μέρας είχαν φτάσει φάκελοι με νέα στοιχεία από την Τράπεζα Κρήτης:[6]
- Χαλικιάς: «Δεν είναι δυνατόν κάθε φορά που αποφασίζουμε κάτι ουσιαστικό, να περιμένουμε μήπως βγει νέος νόμος, μήπως εξετάσουμε νέους φακέλους, μήπως παραταθεί ο έλεγχος. Είχα την αρμοδιότητα και πήρα την ευθύνη».
- Κουτσόγιωργας: «Δηλαδή να αγνοήσουμε πιθανόν σημαντικά στοιχεία έτσι απλά! Και πάντως κάτι τέτοιο ήταν αδιανόητο να αποφασισθεί ερήμην του πρωθυπουργού».
- Χαλικιάς: «Σας είπα, ο διορισμός επιτρόπου ήταν δική μου αρμοδιότητα και όχι της κυβερνήσεως. Και δεν καταλαβαίνω που θέλετε να φτάσετε».
- Κουτσόγωργας: «Καταλαβαίνει το δικαστήριο και ο ελληνικός λαός που μας παρακολουθεί».
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Πέθανε σε ηλικία 95 ετών ο οικονομολόγος και τραπεζίτης Δημήτριος Χαλικιάς – Σήμερα η κηδεία Εφ. Το Βήμα
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΛΙΚΙΑΣ. Η ΖΩΗ ΤΟΥ
- ↑ 3,0 3,1 Βασίλης Κεραμάς,Το Απόρρητο Ημερολόγιο στο Καστρί, 1989, σελίδα 74
- ↑ Το Έθνος, 24 Μαρτίου 1989
- ↑ Καθημερινή, 28 Μαρτίου 1991
- ↑ Αυριανή, Έθνος και Καθημερινή, 28 Μαρτίου 1991