Γκριγκόρ Γκουρζαντιάν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γκριγκόρ Γκουρζαντιάν
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Գրիգոր Գուրզադյան (Αρμενικά)
Γέννηση15  Οκτωβρίου 1922[1][2]
Βαγδάτη[1][2]
Θάνατος22  Φεβρουαρίου 2014
Ερεβάν
ΕθνικότηταΑρμένιοι
ΥπηκοότηταΈνωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών και Αρμενία
ΣπουδέςΕθνικό Πολυτεχνικό Πανεπιστήμιο της Αρμενίας
ΤέκναVahe Gurzadyan
Βραβεύσειςμετάλλιο Μεσρόπ Μαστότς (2011), τάγμα του Παράσημου της Τιμής και Deserved scientist of ArmSSR (1975)
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ερευνητικός τομέαςαστροφυσική και d:Q19614266
Ιδιότητααστροφυσικός, πεζογράφος και λέκτορας
Ακαδημαϊκός τίτλοςΔιδάκτωρ των Επιστημών στη Φυσική και τα Μαθηματικά
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Γκριγκόρ Γκουρζαντιάν (αρμενικά: Գրիգոր Գուրզադյան‎‎) (15 Οκτωβρίου 1922 - 22 Φεβρουαρίου 2014) ήταν Αρμένιος αστρονόμος και πρωτοπόρος της διαστημικής αστρονομίας.

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γκριγκόρ Γκουρζαντιάν γεννήθηκε το 1922 στη Βαγδάτη, από γονείς που επέζησαν της Γενοκτονίας των Αρμενίων . Μετά την αποφοίτησή του από το Υδροτεχνικό και Κατασκευαστικό Τμήμα του Πολυτεχνικού Ινστιτούτου του Ερεβάν το 1944, έγινε μεταπτυχιακός φοιτητής του Βικτόρ Αμπαρτσουμιάν, ο οποίος μόλις είχε μετακομίσει στην Αρμενία. Ως ένα από τα μέλη της ιδρυτικής ομάδας του Παρατηρητηρίου Byurakan του Αμπαρτσουμιάν, αργότερα διηύθηνε ο ίδιος στο Εργαστήριο, ενώ κατά τη δεκαετία του 1960 διετέλεσε αναπληρωτής διευθυντής του Παρατηρητηρίου Διαστημικών Ερευνών. Στη συνέχεια, ηγήθηκε το παράρτημα του παρατηρητηρίου Byurakan για τη διαστημική έρευνα. Το 1971, ο Γκουρζαντιάν ίδρυσε και διηύθηνε το Εργαστήριο Διαστημικής Αστρονομίας του Γκάρνι (Ινστιτούτο, 1992-2004). Επίσης, διετέλεσε μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών της Αρμενίας (1986). Γιος του Γκριγκόρ Γκουρζαντιάν είναι ο Βάχε Γκουρζαντιάν, μαθηματικός φυσικός και καθηγητής στο Ινστιτούτο Φυσικής του Ερεβάν Τα κύρια ερευνητικά ενδιαφέροντα του Γκουρζαντιάν είναι τα εξής: το χάος στα μη γραμμικά συστήματα, η δυναμική των Ν-σωμάτων, η αστρική δυναμική, η ακτινοβολία του φόντου των κοσμικών μικροκυμάτων καθώς και η παρατηρησιακή κοσμολογία.

Έργο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη δεκαετία του 1960 και στις αρχές της δεκαετίας του 1970 ο Γκριγκόρ Γκουρζαντιάν ηγήθηκε των παρατηρήσεων της υπεριώδους ακτινοβολίας και των ακτίνων Χ του Ηλίου μέσω των Αστροφυσικών Παρατηρητηρίων K-2, K-3 και K-4 με τη βοήθεια βαλλιστικών πυραύλων R-5. Η πρώτη από τις εκτοξεύσεις αυτές έγινε στις 15 Φεβρουαρίου του 1961 από τη στρατιωτική βάση Kapustin Yar στη Ρωσία. Η εργασία του Γκουρζαντιάν στο επιστημονικό περιοδικό Comm. Armenian Acad. Sciences, XLIII, 28, 1966, με τίτλο Μια ισχυρή ακτινογραφία φωτοβολίδα στον ήλιο (η οποία δημοσιεύτηκε την 1η Οκτωβρίου του 1965) έχει ως θέμα της την ανίχνευση της πιο ισχυρής ηλιακής ακτινοβολίας που είχε παρατηρηθεί μέχρι τότε.

Στη συνέχεια, ο Γκουρζαντιάν προχώρησε στον σχεδιασμό διαστημικών τροχιακών παρατηρητηρίων, τόσο σε αυτόματους ανιχνευτές όσο και σε επανδρωμένα διαστημόπλοια. Το τηλεσκόπιο υπεριώδους ακτινοβολίας Procyon ενσωματώθηκε στον δορυφόρο Kosmos 309 το 1969, ενώ το τηλεσκόπιο ακτίνων Χ Altair στον δορυφόρο Meteor 1-16 το 1974. Και οι δύο δορυφόρι ξεκίνησαν από το κοσμοδρόμιο του Πλεσέτσκ . Το Διαστημικό Παρατηρητήριο Orion 1, που ήταν το πρώτο διαστημικό τηλεσκόπιο με αντικειμενικό πρίσμα, εγκαταστάθηκε τον Απρίλιο του 1971 πάνω στον πρώτο διαστημικό σταθμό Salyut 1. [3] Το αποκορύφωμα ήταν το Διαστημικό Παρατηρητήριο Orion 2, με ένα τηλεσκόπιο ευρυγώνιου μηνίσκου του συστήματος Cassegrain, το οποίο λειτουργούσε στο διαστημικό σκάφος Soyuz 13 τον Δεκέμβριο του 1973. Λήφθηκαν φάσματα από χιλιάδες αστέρες εξασθενημένους μέχρι και το 13ο μέγεθος, [4] ενώ λήφθηκε το πρώτο δορυφορικό φασματογράφημα υπεριώδους ακτινοβολίας ενός πλανητικού νεφελώματος (του IC 2149), το οποίο έφερε στο φως ίχνη αλουμινίου και τιτανίου - στοιχεία τα οποία δεν είχαν παρατηρηθεί προηγουμένως σε πλανητικά νεφελώματα. [5] [6] Συγκριτικά, το τηλεσκόπιο υπεριώδους ακτινοβολίας του Σκάιλαμπ που βρισκόταν την ίδια στιγμή σε τροχιά, μπορούσε να δει μόνο αστέρες μεγέθους έως και 7,5.

Ο Γκουρζαντιάν προέβλεψε μαγνητικά πεδία σε πλανητικά νεφελώματα το 1960, τα οποία στην πραγματικότητα ανακαλύφθηκαν το 2005 (Jordan, Werner, O'Toole). Έγραψε θεωρητικά άρθρα για τους αστέρες εκλάμψεων, τη διαστρική ύλη καθώς και τους δυαδικούς αστέρες. Στη δεκαετία του 1990, ο Γκουρζαντιάν ανέπτυξε τη θεωρία των κοινών χρωμοσφαιρών από στενούς δυαδικούς αστέρες και την εξέλιξης των δυαδικών σφαιρικών συστάδων.

Επί σειρά δεκαετιών, ο Γκουρζαντιάν δίδασκε στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Ερεβάν (θεωρητική αστροφυσική και ουράνια μηχανική) καθώς και στο Πολυτεχνικό Ινστιτούτο του Ερεβάν (μηχανική). Είναι επίσης γνωστός ως ζωγράφος και για τα δοκίμια που έχει γράψει για τη φιλοσοφία της επιστήμης και της τέχνης.

Ο Γκουρζαντιάν πέθανε στις 22 Φεβρουαρίου 2014 στο Ερεβάν. Στην κηδεία του παρευρέθηκε ο Πρόεδρος της Αρμενίας. Στην τελετή χοροστάτησε ο Καθολικός Πατριάρχης Απάντων των Αρμενίων. [7] [8]

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • G. A. Gurzadyan, Problems of Dynamics of Planetary Nebulae, Arm. Acad. Publ. 1954.
  • G.A.Gurzadyan, Radioastrophysics, Arm. Acad. Publ.,1956.
  • G.A.Gurzadyan, Planetary Nebulae, Nauka, Moscow, 1962; Gordon & Breach, 1970.
  • G.A.Gurzadyan, Flare Stars, Nauka, 1973; Pergamon, 1980.
  • G.A.Gurzadyan et al., Observatory in Space: SOYUZ 13 - ORION 2 . “Mashinostroenie” Publ., Moscow, 1984.
  • G.A.Gurzadyan, Stellar Chromospheres, Nauka, Moscow, 1984.
  • G.A.Gurzadyan, Physics and Dynamics of Planetary Nebulae, Nauka, Moscow, 1988; Springer, 1997.
  • G.A.Gurzadyan, Theory of Interplanetary Flights, Nauka, Moscow, 1992; Gordon & Breach, 1996.
  • G.A.Gurzadyan, Space Dynamics, Francis & Taylor, 2002.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 (Aρμενικά) Αρμένικη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια. Armenian Encyclopedia Publishing House. 1974.
  2. ↑ 2,0 2,1 (Aρμενικά) Armenian Concise Encyclopedia. Armenian Encyclopedia Publishing House. 1990.
  3. ↑ Gurzadyan, G.A; Ohanesyan, J.B. (1972). «Observed Energy Distribution of alpha Lyra and beta Cen at 2000-3800 Å». Nature 239 (5367): 90. doi:10.1038/239090a0. Bibcode: 1972Natur.239...90G. 
  4. ↑ Gurzadyan, G.A. (1974). «Ultraviolet spectra of Capella». Nature 250 (5463): 204–205. doi:10.1038/250204a0. Bibcode: 1974Natur.250..204G. 
  5. ↑ Gurzadyan, G.A. (1976). «Two-photon emission in planetary nebula IC 2149». Publications of the Astronomical Society of the Pacific 88: 891. doi:10.1086/130041. Bibcode: 1976PASP...88..891G. 
  6. ↑ Gurzadyan, G.A.; Rustambekova, S.S. (1975). «Silicon-rich stellar envelope?». Nature 254 (5498): 311–312. doi:10.1038/254311a0. Bibcode: 1975Natur.254..311G. 
  7. ↑ «Prominent Armenian astrophysicist Grigor Gurzadyan dies at 91». ArmeniaNow. 24 Φεβρουαρίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Μαρτίου 2014. Ανακτήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2014. 
  8. ↑ «Armenia's President attends requiem of Grigor Gurzadyan». Armenpress. February 24, 2014. http://armenpress.am/eng/news/751363/. Ανακτήθηκε στις 24 February 2014. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γκριγκόρ_Γκουρζαντιάν&oldid=9338154"