Γιεγκόρ Λιγκατσόφ
Ο Γιεγκόρ Κούζμιτς Λιγκατσόφ (επίσης γράφεται ως Λιγκατσέφ, ρωσικά: Егор Кузьмич Лигачёв; 29 Νοεμβρίου [Ι.Η. 16 Νοεμβρίου] 1920 – 7 Μαΐου 2021[1][2][3]) ήταν Σοβιετικός και Ρώσος πολιτικός που ήταν υψηλόβαθμος αξιωματούχος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης (ΚΚΣΕ), και ο οποίος συνέχισε μια ενεργή πολιτική σταδιοδρομία στη μετασοβιετική Ρωσία. Αρχικά σύμμαχος του Μιχαήλ Γκορμπατσώφ, ο Λιγκατσόφ έγινε αμφισβητίας της ηγεσίας του.[4]
Πρώιμη ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Λιγκατσόφ γεννήθηκε στις 29 Νοεμβρίου [Ι.Η. 16 Νοεμβρίου] 1920 στο χωριό Dubinkino της περιφέρειας Kainsky [ru] της επαρχίας Τομσκ (στη σημερινή περιφέρεια Chulymsky της περιφέρειας Νοβοσιμπίρσκ). Μεταξύ 1938 και 1943 φοίτησε στο Ινστιτούτο Αεροπορίας Ordzhonikidze στη Μόσχα και απέκτησε πτυχίο τεχνικού μηχανικού. Ο Λιγκατσόφ εντάχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα σε ηλικία 24 ετών το 1944, αργότερα σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή του Κόμματος της Κεντρικής Επιτροπής[ru] στη Μόσχα το 1951.
Πολιτική καριέρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η καριέρα του Λιγκατσόφ ξεκίνησε στην πατρίδα του τη Σιβηρία και τον οδήγησε σε μερικές από τις υψηλότερες λειτουργίες του Κόμματος. Θεωρούνταν συχνά ως ο δεύτερος άνθρωπος του Γκορμπατσώφ, κατέχοντας σημαντικές θέσεις όπως ο Γραμματέας Ιδεολογίας. Ωστόσο, ο Λιγκατσόφ έχασε τις θέσεις του το 1990, ένα χρόνο πριν από τη Διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, παραιτούμενος από την πολιτική του καριέρα στο 28ο Συνέδριο του Κόμματος. Ο Λιγκατσόφ ήταν επικριτικός προς τον Μπορίς Γέλτσιν και τον Γκορμπατσώφ σε κάποιο βαθμό, αν και συχνά παρουσιάζεται ως ο κύριος κριτικός του Γκορμπατσώφ.
Στην ΕΣΣΔ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Λιγκατσόφ ήταν Πρώτος Γραμματέας της Κομσομόλ του Νοβοσιμπίρσκ, πριν γίνει Αναπληρωτής Πρόεδρος του Σοβιέτ του Νοβοσιμπίρσκ, και στη συνέχεια Γραμματέας του Ομπκομ του Νοβοσιμπίρσκ μεταξύ 1959 και 1961. Ο Λιγκατσόφ κέρδισε την πρώτη του σημαντική θέση το 1961, όταν άρχισε να εργάζεται στην Κεντρική Επιτροπή του ΚΣΣΕ . Το 1965 έγινε πρώτος γραμματέας του κόμματος στο Τομσκ της Σιβηρίας. Ήταν φημισμένος ότι ήταν αποτελεσματικός διαχειριστής. Σε ένα απομνημόνευμα που δημοσιεύτηκε το 1984, ο Νικολάι Μπαϊμπάκοφ, ο πρόεδρος της Επιτροπής Κρατικού Σχεδιασμού της ΕΣΣΔ, επαίνεσε τον Λιγκατσόφ για την εισαγωγή «μοντέρνων μεθόδων διαχείρισης» στο Τομσκ και για την «τεράστια συμβολή του σε όλους τους κλάδους της οικονομίας της περιοχής».[5] Στον χρόνο του εκεί ήταν επικεφαλής της συγκάλυψης του μαζικού τάφου της εποχής του Στάλιν στο Κολπάσεβο.[6] Κράτησε αυτή τη θέση μέχρι το 1983, όταν τον ανακάλυψε ο Γιούρι Αντρόπωφ και έγινε επικεφαλής του Τμήματος Οργάνωσης του Κόμματος και Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής. Το 1966, ο Λιγκατσόφ εξελέγη υποψήφιο μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και δέκα χρόνια αργότερα το 1976 προήχθη σε τακτικό μέλος. Όταν ο Μιχαήλ Γκορμπατσώφ έγινε Γενικός Γραμματέας το 1985, ο Λιγκατσόφ προήχθη σε γραμματέα ανώτερης θέσης και γενικά θεωρούνταν ένας από τους κύριους συμμάχους του Γκορμπατσώφ: είχε βοηθήσει στην οργάνωση μιας φατρίας υπέρ του Γκορμπατσώφ με την ελπίδα ότι ο Γκορμπατσώφ θα διαδεχόταν τον Αντρόπωφ το 1984. αν και αυτή η απόπειρα απέτυχε (αντ' αυτού, ο Κονσταντίν Τσερνιένκο επιλέχθηκε ως υποψήφιος πληρωτής της θέσης). Ο Λιγκατσόφ τοποθετήθηκε επικεφαλής της Γραμματείας.
Ο Λιγκατσόφ υποστήριξε τη μεταρρύθμιση της Σοβιετικής Ένωσης και αρχικά υποστήριξε τον Γκορμπατσώφ. Ωστόσο, καθώς οι πολιτικές Περεστρόικα και Γκλάσνοστ του Γκορμπατσώφ άρχισαν να μοιάζουν με ό,τι θεωρούνταν σοσιαλιστική πολιτική, απομακρύνθηκε από τον Γκορμπατσώφ και μέχρι το 1988 αναγνωρίστηκε ως ηγέτης της πιο συντηρητικής, αντι-γκορμπατσώφ φατρίας των σοβιετικών πολιτικών.[7] ] Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Λιγκατσόφ άρχισε να προφέρει τη φράση «Μπορίς, κάνεις λάθος» όταν αναφερόταν στον Γέλτσιν σε έναν πολιτικό λόγο. Ο Λιγκατσόφ υπηρέτησε στο Πολιτικό Γραφείο μεταξύ 1985 και 1990. Ο Λιγκατσόφ, έχοντας κάνει κάποιες ομιλίες επικρίνοντας τον Γκορμπατσώφ, υποβιβάστηκε από την πιο περίφημη θέση του ως Γραμματέας Ιδεολογίας σε Γραμματέα Γεωργίας στις 30 Σεπτεμβρίου 1988.[8] Στο 28ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ το 1990, επέκρινε τον Γκορμπατσώφ για παράκαμψη του Κόμματος μέσω της Σοβιετικής Προεδρίας και υποστήριξε ότι η Γκλάσνοστ είχε πάει πολύ μακριά. Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου του Κόμματος, ο Λιγκατσόφ αμφισβήτησε τον Γκορμπατσώφ για το αξίωμα του Γενικού Γραμματέα, ως υποψήφιος «λενινιστής». Έχοντας ηττηθεί, ο Λιγκατσόφ έφυγε από το Πολιτικό Γραφείο για προσωρινή συνταξιοδότηση.
Ρωσική Ομοσπονδία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά την Κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, ο Λιγκατσόφ έγινε κομμουνιστής πολιτικός στη Ρωσική Ομοσπονδία. Ο Λιγκατσόφ εξελέγη τρεις φορές στη Ρωσική Κρατική Δούμα ως μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Ο Λιγκατσόφ ήταν μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του από το 1993 και μετά.[9] Ωστόσο, έχασε τη θέση του στη Δούμα το 2003, όταν συγκέντρωσε το 23,5 τοις εκατό των ψήφων έναντι του 53 τοις εκατό του υποψηφίου της Ενωμένης Ρωσίας Vladimir Zhidkikh.[10] Τα απομνημονεύματα του Λιγκατσόφ, ''Μέσα στο Κρεμλίνο του Γκορμπατσώφ'', δημοσιεύτηκαν το 1996. Ο Serge Schmemann των New York Times έγραψε ότι ο συγγραφέας οδηγήθηκε «να αναζητήσει εξηγήσεις για το τι πήγε στραβά, να καταλάβει τον ρόλο του» και ενώ ο κριτικός επιθυμούσε περισσότερη ίντριγκα (στο τη μορφή λεπτομερών αφηγήσεων γεγονότων εκτός από τη Διάλυση της ΕΣΣΔ), πίστευε ότι το βιβλίο ήταν μια ενδιαφέρουσα και λεπτομερής περιγραφή εκείνης της περιόδου από την οπτική ενός «έντιμου μπολσεβίκου».
Σημαντικότητα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Λιγκατσόφ έγινε ένας από τους κύριους επικριτές του Γκορμπατσώφ και κατηγορήθηκε ότι ηγήθηκε μιας συντηρητικής φατρίας.[13][14] Αν και υποστήριξε δημόσια την Περεστρόικα, ο Λιγκατσόφ ήταν αντίθετος στις προσπάθειες του Γκορμπατσώφ να επεκτείνει την εξουσία της Σοβιετικής Ένωσης και να περιορίσει τις ευθύνες των στελεχών του κόμματος. Ο Λιγκατσόφ δεν υποστήριξε την απόφαση να τερματιστεί το μονοπώλιο της πολιτικής εξουσίας του ΚΚΣΕ το 1990, ούτε υποστήριξε την απάντηση του Γκορμπατσώφ στη σταδιακή απόσυρση της σοβιετικής εξουσίας στην Ανατολική Ευρώπη. Έβλεπε τη γρήγορη επανένωση της Γερμανίας ως «επικείμενο κίνδυνο».[15] Ωστόσο, το 1988, ο Λιγκατσόφ αρνήθηκε ότι ήταν επικεφαλής μιας συντηρητικής φατρίας, λέγοντας ότι η ηγεσία του Κόμματος ήταν ενωμένη πίσω από τον Γκορμπατσώφ.[13] Απέρριψε επίσης προτάσεις μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης ότι ήταν αντίθετος με τον Γκορμπατσώφ στα απομνημονεύματά του και στις ομιλίες του.[16] Ο Λιγκατσόφ επέδειξε ξεκάθαρα συντηρητικές ιδέες στην αντίθεσή του στις πολιτικές ιδέες του Γέλτσιν, από την άλλη πλευρά, εναντιούμενος στις αρχές της Γκλάσνοστ.[17] Αργότερα απέρριψε την αντίθεσή του στις πολιτικές του Γκορμπατσώφ, λέγοντας ότι «ήταν πολύ αργά [που] διέκρινε έναν σοσιαλιστή στον Γκορμπατσώφ».[16] Ωστόσο, ο Λιγκατσόφ αρνήθηκε επανειλημμένα ότι ήταν αντίθετος με τον Γκορμπατσώφ σε πηγές, συμπεριλαμβανομένων των απομνημονεύσεών του.[13][16][18] Οι οικονομικά σκληροπυρηνικές απόψεις του Λιγκατσόφ επιβεβαιώθηκαν σε ομιλίες που έκανε στο Συνέδριο του ΚΚΣΕ το 1990. Τα ακόλουθα αποδοκίμασαν την ιδιωτικοποίηση της οικονομίας:
Η δημόσια ιδιοκτησία ενώνει, αλλά η ιδιωτική ιδιοκτησία διαλύει τα συμφέροντα των ανθρώπων και προκαλεί αναμφισβήτητα κοινωνική διαστρωμάτωση της κοινωνίας... Για ποιο σκοπό ξεκίνησε η περεστρόικα; Με σκοπό την πληρέστερη χρήση των δυνατοτήτων του Σοσιαλισμού. Τότε η πώληση επιχειρήσεων σε ιδιώτες προωθεί πραγματικά την αποκάλυψη των δυνατοτήτων που ενυπάρχουν στο σοσιαλιστικό σύστημα; Όχι, δεν... Τον τελευταίο καιρό άρχισαν να λένε, «η Περεστρόικα θα αναπτυχθεί, με το κόμμα ή χωρίς αυτό». Νομίζω αλλιώς. Με το κόμμα, και μόνο με το κόμμα πρωτοπορίας, μπορούμε να προχωρήσουμε στον δρόμο της σοσιαλιστικής ανανέωσης. Χωρίς το κόμμα των κομμουνιστών, η περεστρόικα είναι χαμένη υπόθεση… — Γιεγκόρ Λιγκατσόφ
Ωστόσο, σε αυτήν την ομιλία απέρριψε επίσης την ιδέα ότι ήταν συντηρητικός, λέγοντας ότι ήταν ρεαλιστής.[15] Ο Λιγκατσόφ δήλωσε επίσης νωρίτερα ότι «η χαλάρωση της κρατικής πειθαρχίας» ήταν «μεταξύ των λόγων για την ταραγμένη κατάσταση της οικονομίας».[19] Επιπλέον, μαζί με τον αρχηγό της KGB Βίκτορ Τσέμπρικοφ, ο Λιγκατσόφ χρησιμοποίησε αρκετές ευκαιρίες προτού υποβιβαστεί στη θέση του γραμματέα Γεωργίας το 1988 για να προειδοποιήσει ενάντια σε ταχεία μεταρρύθμιση.[20] Αν και δεν αναφέρεται στα απομνημονεύματά του σε κανένα αξιοσημείωτο βαθμό, ο Λιγκατσόφ έπαιξε σημαντικό ρόλο στην απόλυση του Γέλτσιν, διαφωνώντας μαζί του για μεγάλες χρονικές περιόδους το 1987. Ο Λιγκατσόφ αντιτάχθηκε στην ιδέα του Γέλτσιν ότι οι αξιωματούχοι του Κόμματος απολάμβαναν μεγαλύτερα προνόμια.[20] Ο Λιγκατσόφ θεωρούνταν «Δεύτερος Γραμματέας» της Κεντρικής Επιτροπής (και συνεπώς της Σοβιετικής Ένωσης) για το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου του στο Πολιτικό Γραφείο.[14]
Θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γιεγκόρ Λιγκατσόφ πέθανε σε ηλικία 100 ετών στις 7 Μαΐου 2021.[21]
- ↑ 1,0 1,1 (Αγγλικά) SNAC. w60650g2. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 2,0 2,1 (Γερμανικά) Munzinger Personen. 00000017256. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ «Скончался Егор Лигачев».